సతీష్ ధావన్: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
Arjunaraoc (చర్చ | రచనలు) చి →పురస్కారాలు: కుదించు |
Arjunaraoc (చర్చ | రచనలు) చి copy edit |
||
పంక్తి 1:
{{Infobox scientist|name=సతీష్ ధావన్|image=Satish Dhavan.jpg|image_size=220px|caption=|birth_date={{birth date|1920|9|25|df=y}}|birth_place=[[శ్రీనగర్]], [[జమ్మూ కాశ్మీరు]], [[భారత దేశం]]|death_date={{death date and age|2002|01|03|1920|9|25|df=y}}|death_place=భారత దేశం|field=[[మెకానికల్ ఇంజనీరింగు]], [[ఏరోస్పేస్ ఇంజనీరింగు]]|work_institution=[[ఇస్రో]]<br>[[ఇండియన్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ సైన్స్]]<ref>{{Cite web|url=http://www.iisc.ernet.in/about-iisc/heritage.php|title=About IISc Heritage|accessdate=13 September 2013|publisher=[[Indian Institute of Science]]|website=|archive-date=15 ఆగస్టు 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130815174415/http://www.iisc.ernet.in/about-iisc/heritage.php|url-status=dead}}</ref><br>[[కాలిఫోర్నియా ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ]]<br>నేషనల్ ఏరోస్పేస్ లాబొరేటరీస్<br><br>ఇండియన్ అకాడమీ ఆఫ్ సైన్సెస్ అండ్ ఇండియన్ స్పేస్ కమిషన్|alma_mater=[[యూనివర్సిటీ ఆఫ్ పంజాబ్]] ([[భారత్]])<br>[[యూనివర్సిటీ ఆఫ్ మిన్నెసోటా]] <br> [[కాలిఫోర్నియా ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ]]|doctoral_advisor=[[Hans W. Liepmann]]|doctoral_students=|known_for=[[భారతీయ అంతరిక్ష కార్యక్రమం]]|prizes=[[పద్మవిభూషణ్]]}}'''[[సతీష్ ధావన్]] ([[1920]] [[సెప్టెంబరు 25]] – [[2002]] [[జనవరి 3]])''' భారతీయ ఏరోస్పేస్ ఇంజనీరు. ఆయన్ను భారత ఎక్స్పెరిమెంటల్ ఫ్లూయిడ్ డైనమిక్స్ కు పితామహుడిగా పరిగణిస్తారు. [[శ్రీనగర్]]లో జన్మించిన ధావన్, [[భారత దేశము|భారత్]] లోను, [[అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాలు|అమెరికా]] లోనూ తన విద్యాభ్యాసాన్ని పూర్తి చేసాడు. టర్బులెన్స్, బౌండరీ లేయర్స్ రంగాల్లో ఆయన్ను అత్యున్నత స్థాయి పరిశోధకుల్లో ఒకరిగా పరిగణిస్తారు. ఈ రంగాల్లో ఆయన శక్తి సామర్థ్యాలు భారత స్వదేశీ [[అంతరిక్షం|అంతరిక్ష]] కార్యక్రమ అభివృద్ధికి దోహదపడింది. 1972 లో ఎమ్.జి.కె. మీనన్ తరువాత, [[భారతీయ అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ|ఇస్రో]] ఛైర్మన్‌గా బాధ్యతలు స్వీకరించాడు.
== విద్య ==
ప్రస్తుతం [[పాకిస్తాన్|పాకిస్తాన్]]లో ఉన్న [[లాహోర్|లాహోరు]] లోని యూనివర్సిటీ ఆఫ్ పంజాబ్ నుండి బాచిలర్ ఆఫ్ సైన్స్ డిగ్రీ, మెకానికల్ ఇంజనీరింగ్ డిగ్రీ, [[ఆంగ్ల భాష|ఇంగ్లీషు]] సాహిత్యంలో ఎమ్.ఏ డిగ్రీ పొందాడు. 1947 లో మిన్నియాపోలిస్ లోని యూనివర్సిటీ ఆఫ్ మిన్నెసోటా నుండి ఏరోస్పేస్ ఇంజనీరింగులో ఎమ్.ఎస్., కాలిఫోర్నియా ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ నుండి ఏరోనాటికల్ ఇంజనీరింగులో డిగ్రీ, ఆ తరువాత 1951 లో డా. హాన్స్ డబ్ల్యు లేప్‌మ్యాన్ మార్గదర్శకుడిగా గణితం, ఏరోస్పేస్ ఇంజనీరింగుల్లో డబల్ పి.హెచ్.డి పొందాడు.
==వృత్తి==
=== ఇస్రో ఛైర్మనుగా (1972–1984) ===
డా. ధావన్ స్పేస్ కమిషను ఛైర్మనుగా, [[ఇస్రో]] ఛైర్మనుగా భారత ప్రభుత్వ అంతరిక్ష శాఖలో సెక్రెటరీగా బాధ్యతలు స్వీకరించాడు. బాధ్యతలు తీసుకోగానే అణుశక్తి కమిషనులో ఉన్న [[బ్రహ్మ ప్రకాష్|బ్రహ్మ ప్రకాష్]]ను [[తిరువనంతపురం]]లో ఉన్న విక్రం సారాభాయ్ అంతరిక్ష కేంద్రానికి ఛైర్మనుగా నియమించాడు. ఇస్రో శీఘ్రగతిన ఎదగడానికి ఈ చర్య ఎంతో తోడ్పడింది. ఆ తరువాత భారత తొలి [[ఉపగ్రహం|ఉపగ్రహ]] వాహక నౌక ఎస్‌ఎల్‌వి అభివృద్ధి కార్యక్రమానికి అబ్దుల్ కలాంను నాయకుడిగా నియమించాడు.<ref>{{Cite web|url=http://www.thehindu.com/opinion/op-ed/satish-dhawan-the-gentle-colossus/article24715.ece|title=Satish Dhawan - The Gentle Colossus}}</ref>
1975 లో ఎ.పి.జె. అబ్దుల్ కలామ్ నాయకత్వంలో ఎస్‌ఎల్‌వి అభివృద్ధి జరుగుతోంది. దాని మొదటి ప్రయోగం విఫలమైంది. వైఫల్యానికి బాధ్యత వహిస్తూ ఆనాటి పత్రికా సమావేశంలో పాల్గొని వైఫల్యాన్ని స్వీకరించాడు. రెండవ ప్రయోగం విజయవంతమైనపుడు ఆనాటి పత్రికా సమావేశాన్ని [[ఏ.పి.జె. అబ్దుల్ కలామ్|అబ్దుల్ కలాం]] చేత చేయించాడు.
ధావన్ గ్రామీణ విద్యలోను, రిమోట్ సెన్సింగు, ఉపగ్రహ సమాచారాల లోను పరిశోధనలు చేసాడు. వాటి ఫలితంగానే ఇన్‌శాట్, ఐఆర్‌ఎస్, [[పిఎస్‌ఎల్‌వి]]లు రూపొందాయి. ▼
=== ఐఐఎస్‌సి ఛైర్మను (1962–1981) ===
1951 లో ధావన్ [[ఇండియన్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ సైన్స్|భారత్ శాస్త్ర విజ్ఞాన సంస్థ]]లో ఉపాధ్యాయుడిగా చేరాడు. 1962 దాని డైరెక్టరుగా నియమితుడయ్యాడు. తాను ఇస్రో ఛైర్మనుగా ఉన్నప్పటికీ, బౌండరీ లేయర్ పరిశోధనలో తన శక్తియుక్తులు నియోగించాడు. ఆయన చేసిన పరిశోధనలను హెర్మన్ ష్లిక్టింగ్, తాను రాసిన బౌండరీ లేయర్ థియరీ పుస్తకంలో వివరించాడు. ధావన్ ఐఐఎస్‌సి లో భారతదేశపు మొట్టమొదటి సూపర్‌సోనిక్ విండ్ టన్నెల్‌ను నిర్మించాడు.
▲ధావన్ గ్రామీణ విద్యలోను, రిమోట్ సెన్సింగు, ఉపగ్రహ సమాచారాల లోను పరిశోధనలు చేసాడు. వాటి ఫలితంగానే ఇన్‌శాట్, ఐఆర్‌ఎస్, [[పిఎస్‌ఎల్‌వి]]లు రూపొందాయి.
2002 లో ధావన్ మరణించాక, నెల్లూరు జిల్లా [[శ్రీహరికోట]] లోని అంతరిక్ష ప్రయోగ కేంద్రానికి ఆయన పేరుతో [[సతీష్ ధావన్ అంతరిక్ష కేంద్రం]]గా పేరు పెట్టారు. లూఢియానా లోని ప్రభుత్వ కళాశాలను ఆయన పేరిట మార్చారు.▼
== పురస్కారాలు ==
* [[పద్మ విభూషణ్ పురస్కారం|పద్మ]] విభూషణ్, 1981<ref name="Padma Awards">{{Cite web|url=http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf|title=Padma Awards|date=2015|accessdate=July 21, 2015|publisher=Ministry of Home Affairs, Government of India|website=|archive-date=2014-11-15|archive-url=https://www.webcitation.org/6U68ulwpb?url=http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf|url-status=dead}}</ref>
Line 38 ⟶ 21:
* [[ఇందిరా గాంధీ జాతీయ సమైక్యతా పురస్కారం]], 1999
== ప్రచురణలు ==
Line 49 ⟶ 30:
# Dhawan S: Aeronautical Research in India. (22nd British Commonwealth Lecture). J. Royal Aero. Soc. 71, 149-184, 1967.
# Special Section on Instabilities, transitions and turbulence. (Ed. R Narasimha) Current Science, 79:725-883, 2000
== స్మరణలు ==
▲2002 లో ధావన్ మరణించాక, నెల్లూరు జిల్లా [[శ్రీహరికోట]] లోని అంతరిక్ష ప్రయోగ కేంద్రానికి ఆయన పేరుతో [[సతీష్ ధావన్ అంతరిక్ష కేంద్రం]]గా పేరు పెట్టారు.
== మూలాలు ==
| |||