మైదాన హాకీ: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

[[Imageఫైలు:Field_hockey.jpg|thumb|right|275px| మైదాన హాకీ అడబడుచున్న దృశ్యం]]

'''మైదాన హాకీ''' అనేది ప్రపంచంలో చాలా ప్రఖ్యాతిగాంచిన క్రీడ, దీనిని పురుష స్త్రీలిరువురూ అడతారు. దీని అధికారిక పేరు ఉత్త హాకీ మాత్రమే, భారత దేశంతో సహా పలు చోట్ల దీనిని హాకీ గానే వ్యవహరిస్తారు. <ref name="definition">[http://www.fihockey.org/ International Hockey Federation]</ref><ref name="definition2">[http://www.olympic.org/ Official website of the Olympic movement]</ref> కానీ కొన్నిదేశాలలో <ref name="definition3">[[International Hockey Federation|American Samoa, Azerbaijan, Canada, Latvia, Moldova, Romania, U.S]]</ref> దీనిని అక్కడ ప్రసిద్ధిగాంచిన [[హాకీ|ఇతర రకములైన]] హాకీల నుండి గుర్తంచడానికి మైదాన హాకీ గా వ్యవహరిస్తారు. అదే కారణం చేత వివిధ విజ్ఞానసర్వస్వములు కూడా దీనిని మైదన హాకీగా వ్యవహరిస్తారు.

హాకీలో తరచూగా జరిగే చాలా గౌరవప్రథమైన అంజర్జాతీయ ఆటలపోటీలు పురుషస్త్రీలిరువురికీ ఉన్నాయి. వాటిలో కొన్ని, [[వేసవి ఒలింపిక్స్]], నాలుగేళ్ళకోసారి జరిగే [[ప్రపంచ కప్ హాకీ]], వార్షికంగా జరిగే [[ఛాంపియన్స్ ట్రోఫీ(మైదాన హాకీ)|ఛాంపియన్స్ ట్రోఫీ]] మరియు కుమారుల ప్రపంచ కప్ హాకీ.

1980 వరకూ జరిగిన ఐదు ప్రపంచ కప్పు హాకీలలో భారతదేశపు మరియు [[పాకిస్థాన్]] దేశపు జట్లు నాలుగు సార్లు విజయాన్ని కైవసంచేసుకున్నాయి. కానీ ఆ తరువాత గడ్డినుండి ఆశ్ట్రో టర్ఫుకు హాకీ మైదానాన్ని మార్చి నప్పుడు వేరే జట్లు ప్రాముఖ్యతలోకి వచ్చాయి. వాటిలో కొన్ని [[నెథెర్లాండ్సు]], [[జెర్మనీ]], [[ఆస్ట్రేలియా]], [[స్పైను]], [[అర్జంటినా]], [[ఇంగ్లాండు]] మరియు [[దక్షిణ కొరియా]].

పలు దేశాలలో హాకీని క్లబ్లు క్రీడగా తీర్చిదిద్దారు, కానీ వాటికి ఉండవలసినంత ఆధరణ లేక కొందరు మాత్రమే హాకీని వృత్తిగా చేసుకొనగలిగారు. ఇక ఉత్తర అమెరికా, మరియు అర్జెంటినాలలో దీనిని ఎక్కువగా ఆడవారి క్రీడ గా పరిగణిస్తారు.

== చరిత్ర ==

[[Imageఫైలు:Girlsfieldhockey.jpg|thumb|right|275px|మహిళల హాకీ, గడ్డిపై. 1970ల వరకూ ఆటలపోటీలలో గడ్డిమీదే ఆడబడిన హాకీ ఇప్పుడు కృత్రిమ మైదానల మీద ఆడబడుతున్నది.]]

హాకీ లాంటి కఱ్ఱతో బంతిని కొట్టే ఆటలు అనాధిగా ఆడబడుతూనే ఉన్నాయి. ఆధునిక హాకీ మాత్రం ఇంగ్లాండులోని ప్రభుత్వ పాఠశాలలో మొదలైంది. మొదటి హాకీ సంఘము 1886లో స్ధాపింపబడినది. అంర్జాతీయంగా 1895లో ఆడబడినది ([[ఐర్లాండు]]3, [[వేల్సు]] 0). నిభందనల board 1900లో స్థాపింపబడినది. ఒలింపిక్ క్రీడలలో 1908, 1920లో మరియి 1928 నుండి ప్రతి సారి ఆడబడుతున్నది.

భారతదేశానికి దీన్ని బ్రీటీషువారు తీసుకువచ్చారు. మొదటి క్లబ్బు 1885 లో కొలకొత్తాలో ఏర్పడింది. ఇంకో పదేళ్ళలో [[బీటంన్ కప్పు]] మఱియు [[ఆఘా ఖాన్ కప్పు]] మొదలయ్యాయి. 1928లో భారతదేశం ఒలింపిక్ క్రీడలలో వారు ఆడిన ఐదు ఆటలు ప్రత్యర్థికి ఒక్క లక్ష్యం కూడా ఇవ్వకుండా నెగ్గి బంగారు పథకాన్ని గెలుచుకుంది. అప్పటినుండి 1956 వరకు ప్రతి సారి భారత్ కే స్వర్ణం దక్కింది. 1964 మఱియు 1980 లలో కూడా భారత్ దే స్వరణం. 1960, 1968 మఱియు 1984లలో పాకిస్థాన్ నెగ్గింది.

1970లలో కృత్రిమ మైదానాలను పోటీలలో ఉపయోగించడం మొదులు పెట్టారు. గడ్డి బదులుగా దీనిని వాడడం హాకీ క్రీడనే మార్చివేసింది. ఆట చాలా వేగవంతమైంది. కొత్త వ్యూహములు చోటు చేసుకున్నాయి, వాటికి అనుగుణంగా నిబంధనలు కూడా మార్చబడ్డాయి. దీనితో హాకీ పై భారత్ పాక్ ల ఆధిపత్యం క్షీణించింది. దీనికి కారణం కృత్రిమ మైదానలను నిక్షిప్తించడం చాలా వెలతో కూడిన విషయవఁవడం. ధనిక దేశాలకు ఇది అడ్డంకు కాలేదు. పైగా భారతపాక్‌లలో, దీనిని గ్రామీణ ప్రాంతలలో ఎక్కువ ఆడుదురు.

== ఆట మైదానము ==

[[Imageఫైలు:Sydney 2000 Olympic hockey.jpg|thumb|right|హాకీ మైదాన ఉదాహరణ - సిడ్నీ ఒలింపిక్ ఉద్యానవనం లోని హాకీ మైదానం]]

ఈ లక్ష్యానికి 14.63 మీ (16 గజాల) దూరంలో వృత్తాకారంలో ''shooting circle'' (లేదా ''D'') ఉంటుంది. దీనికి 5మీ దూరం లో చుక్కల తో ఇంకో అరవృత్తం ఉండును. ఇక మైదానానికి అడ్డంగా లక్ష్యాలకి 22.90 మీ (25 గజాల) దూరంలో అడ్డరేఖలు ఉంటాయి. మైదానాన్ని రెండు సమాన భాగాలుగా విభజిస్తూ ఒక రేఖ ఉంటుంది. "D" మధ్యలో పెనాల్టి స్పాట్ ఉంటుంది. ఇది లక్ష్యరేఖమధ్యాలకి 6.40 మీ (7 గజాలు) దూరంలో ఉంటుంది.

నేటి హాకీలో నీరు చల్లబడిన కృత్రిమ మైదానలు పోటిలకు వాడబడతాయి. వీటితో బంతి చాలా వేగంగా వెళుతుంది. ఇదే కారణం చేత కొన్నాళ్ళు మట్టి/ఇసుక కూడిన మైదానపై హాకీ ఆడడం జరిగింది. ఐతే మట్టి కంటే నీరు కూడిన కృత్రిమ మైదనాలు ఆటగాండ్లకు (ఆటగర్తెలకు) సురక్షితం కాబట్టి అవి ప్రాచుర్యంలోకి వచ్చాయి. వాతావరణానికి అనుగుణంగా ఉండడానికని నీరు తక్కువ వాడే విన్నూతనమైన మైదానాలు తయారుజేయ కృషి చేస్తున్నారు.

== నిభందనలు ==

[[Imageఫైలు:Hockey field.svg|thumb|right|ఆట మైదాన బొమ్మ]]

ఆటవాళ్ళు బంతిని కఱ్ఱ యొక్క (గుండ్రప్పటి వెనుకు తప్ప) ఏ భాగము తోనైనా కొట్టవచ్చు. నునుపక్క ఎప్పుడూ కఱ్ఱ యొక్క ‘సహజ’ ప్రక్క ఉండును (కుడిచేతివాటం ఉన్నవారికి).; హాకీలో ఎడమ చేతి వాటపు కఱ్ఱలు ఉండవు.

=== స్థితులు ===

ఆటవాళ్ళకు నిబంధనల ప్రకారం నిర్ణేత చోట్లంటూ ఎఁవ్ లేవు. గోలీ (బంతిని లక్ష్యంలోనికి వెళ్ళకుండా ప్రయత్నించి వ్యక్తి) కూడా ఉండనవసరం లేదు. ఐనా ప్రతి జట్టు, ఆటవాళ్ళ ను, రక్షాపంక్తి, మధ్య పంక్తి, ఆక్రమణ పంక్తి గా విభజించడం జరుగుతుంది, Many teams include a single [[Football (soccer) positions#Sweeper/Libero|sweeper]].

ప్రతి జట్టులో ఒక క్రీడాకారుడు/ణి గోల్ కీపర్ గా నియమింపబడతారు. వారు తగిన హెల్మెట్ మరియు కాలు చేతులకు ఇతర రక్షిత కవచములు ధరింపవలెను. గోలుకీపరు తన శరీరంలోని మఱియు తన కవచములలో దేనితోనైనా బంతిని గోలు లోనికి పోకుండా అప వచ్చు. అలానే, బంతిని దేనితోనైనా తన్న లేద కొట్టవచ్చు. కానీ వారు అన్ని సమయములలోనూ ఒక హాకీ కఱ్ఱను ధరించవలెను. గోలుకీపరు D బయటకు వచ్చినప్పుడు మాత్రమ ఇతర ఆటవారికి వలె, కఱ్ఱతో మాత్రమే బంతిని తాకవలెను. పెనల్టీ స్ట్రోకు తీసు కోనేందుకు మాత్రమే గోలీలు తమ 23మీ గీతను దాటి బయటకు రావడానికి అనుమతింపబడుదురు. అన్య వేళల అలా రావడం నిబంధనలకు విరుద్ధం.

=== మామూలు ఆట ===

[[Imageఫైలు:Brenda256.jpg|thumb|left|ప్రక్క రేఖ నుండి కొట్టుట]]

ఆటవాళ్ళు తమ కాలితో బంతిని తాకరాదు. అనుకోకుండా తాకినప్పుడు, అలా తాకుటవలన వారు లబ్ధి పొందకున్న వారిని శిక్షంచరు.

=== కొన్ని పద్ధతులు ===

==== ఫ్రీ హిట్ ====

==== దూరపు మూల నుండి ====

'లాంగ్ కార్నర్' అనగా చతుర్భుజము యొక్క కోణమునకు 5 మీ. దూరములో ప్రక్క రేఖ నుండి ఆక్రమణ జట్టుకు బంతిని ఇష్టానుసారం కొట్టుకునే వీలు ఇవ్వడం. రక్షణ జట్టు లో ఒకరు తాకిన బంతి వెనుక రేఖ దాటి బయటకు వెళితే ఇది ఇవ్వబడును.

==== దండనా మూల నుండి ====

[[Imageఫైలు:Shortcorner.jpeg|right|thumb|right|నలుగురు రక్షకులు మఱియు గోలుకీపరు పెనాల్టి కార్నర్ కోఱకు వేచియున్నారు.]]

==== శిక్షార్థము కొట్టు అవకాశము ====

'''పెనాల్టి స్ట్రోకు''' దీనిని రక్షా ఆటవారిలో ఒకరు బంతిని గోలు లోనికి పోకుండా కావాలని అక్రమంగా ఆపప్రయత్నిస్తే, ఆక్రమణ జట్టుకు ఇవ్వబడుతుంది. దీనిని పెనాల్టి కార్నరప్పుడు రక్షకులు బంతి కంటే ముందే వెనుక రేఖను దాటడం పదే పదే చేసినా ఇవ్వబడును.

=== ప్రమాదకర ఆటలు, గాలిలో బంతి ===

గోలు చేయడానికి ప్రయత్నించు నపుడు బంతిని గాలిలోకి లేపడం చేయవచ్చు. కాని అలా చేసినపుడు అది ఎవరికీ ప్రమాదకరము కాకూడదు. సాధారణంగా ఆక్రమణ జట్టు లో వ్యక్తి గోలు పై దాడి చేస్తున్నప్పుడే బంతిని గాలిలోనికి లేపవలెను.

=== హెచ్చరికలు మఱియు తొలగింపులు ===

* '''ఎఱ్ఱ కార్డు''' సాస్వత తొలగింపు. అప్పుడప్పుడూ ఈ కార్డు వచ్చిన ఆటవారికి కొన్ని తుదిపరి ఆటలలో ఆడు అర్హత ఉండదు.

ఒకే ఆటవారికి ఒకే కార్డు పదే పదే ఇవ్వడం జరుగుతుంది. కానీ ఇచ్చిన ప్రతీ సారీ శిక్ష ఇంకా తీవ్రంగా ఉండవలెను. కానీ ఒక తప్పిదముకు కార్డు చూపించబడిన, మఱల అదే తప్పిదము చేసిన ఇంకా తీవ్రమైన కార్డు ఇవ్వవలెను.

=== స్కోరు ===

=== సమాన సంఖ్యలో గోలులు చేసినచో ===

చాలా సార్లు ఎఫ్.ఐ.హెచ్ టూర్నమెంటు రెగులేషన్స్ లో వున్నటుగా, 7.5 నిమిషాల రెండు సగాలుగల అధిక సమయం ఆట ఆడబడుతుంది. అధిక సమయంలో స్వర్ణ గోలు లేదు హఠాణ్మరణం అను పద్దతులను పాటిస్తారు. ఈ పద్దతిలో ఒక జట్టు స్కోరు చెయ్యగానే, ఆట ముగించి వారిని విజేత గా ప్రకటిస్తారు.

== స్థానిక నిబంధనలు ==

== ఎత్తుగడలు ==

"Flat" or "square" - ఇది మైదానానికి అడ్డంగా పక్కకి అందించడానికి ఉపయోగించే సంకేతం.

వ్యూహాలు ఆటకి ఒక పద్ధతినీ, రీతిని కల్పిస్తాయి. వీటివల్ల ఆటవారికి తమ తమ బాధ్యతలను తేలికగా అర్థం చేసుకునే వీలుంటుంది. అత్యుత్తమ జట్లు చాలా విన్నూత్నమైన వ్యూహాప్రయోగాలు చేసినా, యువ జట్లు మాత్రం ప్రసిధ్ధిపొందిన కొన్ని ఉత్తమ వ్యాహాలనుండి, ఒకదానిని ఎన్నకోవడం జరుగుతుంది. అటువంటి వ్యాహాలలో కొన్ని 4-3-3, 5-3-2, 4-4-2. (రక్షాపంక్తి లో ఆటవారి సంఖ్య - మైదానమధ్య ఆటవారి సంఖ్య - ఆక్రమణ పంక్తిలో ఆడువారి సంఖ్య)

== ప్రఖ్యాత అంతర్జాతీయ హాకీ పోటీలు ==

హాకీకి తరచూగా జరిగే చాలా గౌరవప్రథమైన అంజర్జాతీయ ఆటలపోటీలు పురుషస్త్రీలిరువురికీ ఉన్నాయి. వాటిలో కొన్ని, నాలుగేళ్ళకోసారి జరిగే [[వేసవి ఒలింపిక్స్]], నాలుగేళ్ళకోసారి జరిగే [[ప్రపంచ కప్ హాకీ]], కుమారుల ప్రపంచ కప్ హాకీ, మఱియు వార్షికంగా జరిగే [[ఛాంపియన్స్ ట్రోఫీ(మైదాన హాకీ)|ఛాంపియన్స్ ట్రోఫీ]]. ఛాంపియన్స్ ట్రోఫీ లో ప్రంపంచంలోని ఆఱు అత్యుత్తమ జట్ల మధ్య జరిగే పోటి.

హాకీ ఉమ్మడి ధనం క్రీడలలో 1998 నుండి ప్రవేశ పెట్టారు. [[Commonwealth Games]]. పురుషలలో, భారత్ 8 ఒలింపిక్ స్వర్ణాలను, పాకిస్థాన్ 4 ప్రపంచ కప్పులను గెల్చుకున్నాయి. మహిళలలో ఆస్ట్రేలియా 3 ఒలింపిక స్వర్ణాలను గెలుచుకోగా; నెథర్లాండ్స్ ప్రపంచ కప్పును ఆఱు సార్లు కైవసం చేసుకుంది. వార్షికంగా మలేషియాలో జరిగే [[సుల్తన్ అజ్లన్ షా హాకీ పోటీ]] ఈ మధ్య ప్రఖ్యాతి గాంచుతుంది.

== బాహ్య లంకెలు ==