రోగ నిరోధక వ్యవస్థ: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
Dinamik-bot (చర్చ | రచనలు) చి యంత్రము కలుపుతున్నది: fj:Sotia ni Yago |
చి యంత్రము మార్పులు చేస్తున్నది: ko:면역계통; cosmetic changes |
||
పంక్తి 1:
[[
'''రోగ నిరోధ వ్యవస్థ''' (Immune system or Immunity) జీవుల శరీరానికి [[రక్షణ వ్యవస్థ]] (Defence system). దీనిని '''అసంక్రామ్య వ్యవస్థ''' అని కూడా పిలుస్తారు. దీనిలో [[తెల్ల రక్తకణాలు]] (White Blood Cells), [[ప్రతిదేహాలు]] (Antibodies) మరియు కొన్ని చిన్న [[అవయవాలు]] (Organs) కలిసి ఒక బలగంగా పనిచేసి శత్రువులతో నిరంతరం పోరాడుతూ మన శరీరాన్ని రక్షిస్తున్నాయి. మరో విధంగా చెప్పాలంటే హానికర సూక్ష్మజీవులు, వాటి ఉత్పన్నాలకు జీవి చూపే నిరోధకతను అసంక్రామ్యత అంటారు. స్వీయ (Self) మరియు పర కణాలను (Foreign), ఉత్పన్నాలను గుర్తించడం
== అసంక్రామ్యత రకాలు ==
'''అసంక్రామ్యత''' రెండు రకాలు:
=== స్వాభావిక అసంక్రామ్యత ===
'''స్వాభావిక అసంక్రామ్యత''' (Innate immune system) : పుట్టుకతో వచ్చే అసంక్రామ్యతను స్వాభావిక అసంక్రామ్యత అంటారు. దీనిలో కొన్ని రకాల అవరోధాలు పుట్టుకతోనే వస్తాయి. అవి.
* అంతర్నిర్మాణపర అవరోధాలు: ఉదాహరణ: [[చర్మం]], [[లాలాజలం]], [[కన్నీరు]], శ్లేష్మస్రావాలు.
* శరీరధర్మపర అవరోధాలు: ఉదాహరణ: కన్నీటిలోని లైసోజైమ్, ఇంటర్ ఫెరాన్లు, పరిపూరక ప్రోటీన్లు, దేహ ఉష్ణోగ్రత
* భక్షకకణ అవరోధాలు:
* ఉజ్వలనపర అవరోధాలు: ఉజ్వల అనుక్రియలు (Inflammatory response) అయిన రూబర్, ట్యూమర్, కేలర్, డోలర్ అనేవి.
=== ఆర్జిత అసంక్రామ్యత ===
'''అనుకూలన అసంక్రామ్యత''' (Adaptive immune system) : పుట్టిన తర్వాత వచ్చే అసంక్రామ్యతను అనుకూలన లేదా ఆర్జిత అసంక్రామ్యత అంటారు. దీని ముఖ్య లక్షనాలు నిర్దిష్టత, వైవిధ్యం, జ్ఞప్తి.
* '''క్రియాశీల అసంక్రామ్యత''': ఒక జీవిలో ప్రతిజనకాలు ప్రవేశించడం వల్ల ప్రతిదేహాలు ఏర్పడి అసంక్రామ్యత కలిగితే అది క్రియాశీల అసంక్రామ్యత అవుతుంది.
* '''స్తబ్దతా అసంక్రామ్యత''': ఒక జీవిలో ఏర్పడిన ప్రతిదేహాలను మరో జీవిలోకి ప్రవేశపెట్టబడడం వల్ల ఆ జీవిలో కలిగేది స్తబ్దతా అసంక్రామ్యత.
== అవయవాలు ==
* '''ప్రాథమిక లింఫాయిడ్ అవయవాలు''' (Primary Lymphoid Organs): ఏ అవయవాలలోనైతే కణాలు అసంక్రామ్యతా అర్హత కణాలుగా యోగ్యతను పొందుతాయో వాటిని ప్రాథమిక లింఫాయిడ్ అవయవాలు
* '''ద్వితీత లింఫాయిడ్ అవయవాలు''' (Secondary Lymphoid Organs): ఈ అవయవాలలో అసంక్రామ్యతా అర్హత కణాలు క్రియాత్మక కణాలుగా మారతాయి. ఉదా: [[ప్లీహం]], [[శోషరస గ్రంధులు]], శ్లేష్మానుబంధ శోషరస కణజాలం (MALT)
== కణాలు ==
అసంక్రామ్యతలో వివిధ రకాల కణాలు పాల్గొంటాయి. వీనిలో శోషరస, భక్షక, ఉపక్రియా కణాలు ముఖ్యమైనవి.
=== శోషరస కణాలు ===
* '''B కణాలు''' ('''B cells'''): ఇవి ప్రతిదేహాలను తయారుచేసే [[కణాలు]]. ఇవి ఎముక మూలుగలో అసంక్రామ్యతా
* '''T కణాలు''' ('''T cells'''): ఇవి కణ మధ్యవర్తిత్వ అసంక్రామ్యతలో పాల్గొంటాయి. ఇవి థైమస్ గ్రంథిలో అసంక్రామ్యతా అర్హత కణాలుగా మారతాయి. ద్వితీయ లింఫాయిడ్ అవయవాలలో T<sub>H</sub>, T<sub>C</sub> కణాలు, జ్ఞప్తి కణాలు (Memory cells) గా మారతాయి.
=== ఏకకేంద్రక భక్షక కణాలు ===
* మోనోసైట్లు (Monocytes) మరియు స్థూలభోజక కణాలు (Macrophages): రక్తంలో ఉండే మోనోసైట్లు మరియు కణజాలాలలో ఉండే స్థూలభోజక కణాలు కలిసి [[ఏక కేంద్రక భక్షక వ్యవస్థ]] (Mononuclear Phagocytic System) ఏర్పరుస్తాయి. వివిధ ప్రాంతాలకు వలస వెళ్ళిన మోనోసైట్లను వివిధ కణాలుగా పిలుస్తారు. ఉదా: సంయోజక కణజాలాలలో హిస్టియోసైట్లు (Histiocytes), ఊపిరితిత్తులలో వాయుకోశ స్థూలభక్షక కణాలు (Alveolar Macrophages), కాలేయంలో కుఫర్ కణాలు (Kupfer cells), మెదడులో మైక్రోగ్లియల్ కణాలు (Microglial cells) గా ఏర్పడతాయి. స్థూలభోజక కణాలు [[ప్రతిజనక సమర్పిత కణాలు]] (Antigen Presenting Cells) గా పనిచేస్తాయి.
== మూలాలు ==
* జీవుల్లో రక్షణ వ్యవస్థ, ఎం.బి.తిలక్ [[ఈనాడు]] ఏప్రిల్ 3, 2009 దినపత్రికలో ప్రచురించిన వ్యాసం.
[[వర్గం:శరీర ధర్మ శాస్త్రము]]
పంక్తి 62:
[[it:Sistema immunitario]]
[[ja:免疫系]]
[[ko:
[[lt:Imuninė sistema]]
[[mk:Имунолошки систем]]
|