బిగ్ బ్యాంగ్: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
చి యంత్రము కలుపుతున్నది: rue:Бінґ Бенґ |
చి యంత్రము కలుపుతున్నది: hif:Big Bang; cosmetic changes |
||
పంక్తి 1:
[[
'''మహా విస్ఫోటం''' లేదా '''Big Bang''', అనేక స్వతంత్ర పరిశీలనల ఫలితంగా ఏర్పడిన వాదము. ఇది [[విశ్వం]] యొక్క ''' ఖగోళ భౌతిక నమూనా '''. 1929 లో [[ఎడ్విన్ హబుల్]] పరిశీలనలలో 'గేలక్సీల మధ్య దూరాలు వాటి [[రెడ్ షిఫ్ట్]] కు అనులోమానుపాతంగా వున్నాయని గుర్తించాడు. ఈ పరిశీలనన ఫలితంగా 'విశ్వం విస్తరిస్తూ ఉంది' అనే నిర్ధారణకు రావడం జరిగింది. నేటికినీ విశ్వం విస్తరిస్తూ ఉంది అనగా, అది ప్రారంభ దశలో విపరీతమైన ద్రవ్యరాశి మరియు ఉష్ణాలను కలిగి వుండేదని తేటతెల్లమౌతుంది.
పంక్తి 8:
=== మహావిస్ఫోటం యొక్క కాలపట్టిక ===
విశ్వవాప్తి యాత్రానుగుణంగా చూస్తే గతం యొక్క అనంత ద్రవ్యరాశి, మరియు ఉష్ణోగ్రత, అనంత కాలం వైపుకు తీసుకెళుతుంది.ఈ 'గురుత్వ ఏకత్వం' "సాపేక్ష సిద్ధాంతాన్ని"ని ఛేదించుకుంటూ పోతుంది. ఈ ఏకత్వంవైపు మనమెంత పోతామో అంత ఈ ప్రారంభ దశలో గల ఉష్ణోగ్రత, ద్రవ్యరాశి యొక్క స్థితి 'మహావిస్ఫోటం' వైపుకు తీసుకెళుతుంది. కానీ ఈ 'మహావిస్ఫోటం' స్థితి ఎంతకాలం వరకూ వుండగలిగింది అనే విషయాన్ని నిర్ధారించుటకు తర్జన భర్జనలు జరుగుతూనే వున్నాయి. కొందరైతే ఇది 'ఏకత్వం', ఇంకొందరికైతే విశ్వపు మొత్తం చరిత్ర. సాధారణంగా ఈ ప్రారంభ ఘడియలలో, అనగా మహావిస్ఫోటన సమయంలో, [[హీలియం]] సింథసైజేషన్ జరిగి వుంటుందని అంచనా.
విశ్వం వ్యాప్తినొందుతూ తన ఆకారాన్ని పెంచుకుంటూ పోతున్న కొలదీ ఉష్ణోగ్రతలో తరుగుదల కనిపిస్తుంది, దీని కారణంగా ప్రతి అణువు లోని శక్తి క్షీణిస్తూ వున్నది.
పంక్తి 14:
మహావిస్ఫోటం జరిగిన కొద్ది నిముషాలలోనే, అపుడు ఉష్ణోగ్రత ఒక బిలియన్ గిగా కెల్విన్ లు <sup>9</sup>; మరియు ద్రవ్యరాశి గాలి ద్రవ్యరాశితో సమానం, [[న్యూట్రాన్]]లు మరియు [[ప్రోటాన్]]లు కలిసి విశ్వపు [[డ్యుటేరియం]] మరియు [[హీలియం]] యొక్క న్యూక్లియైలుగా ఏర్పడ్డాయి. ఈ చర్యకు "మహా విస్ఫోట న్యూక్లియోసింథసిస్" అని అభివర్ణించారు. <ref name="kolb_c4"> కోల్బ్ మరియు టర్నర్ (1988), చాప్టరు 4</ref> చాలా ప్రోటాన్లు కలవకుండా [[హైడ్రోజన్]] కేంద్రకాలుగా మిగిలి పోయాయి. విశ్వం చల్లబడుతూ, మిగిలిన పదార్థాల భారశక్తులు ఫోటాన్ల కన్నా ఎక్కువ గురుత్వాన్ని పొందాయి. ఎలక్ట్రాన్లు మరియు కేంద్రకాలు కలిసి 'అణువులు' గా (ఎక్కువగా హైడ్రోజన్) ఏర్పడిన 3,80,000 సంవత్సరాల తరువాత రేడియేషన్ విచ్ఛిత్తై, విశ్వంలో వెదజల్లబడింది. ఈ రేడియేషన్ ను "కాస్మిక్ మైక్రోవేవ్ బ్యాక్ గ్రౌండ్ రేడియేషన్" అని అంటారు. <ref name="peacock_c9">Peacock (1999), chapter 9</ref>
[[
=== మహావిస్ఫోటవాద భావనలు ===
మహా విస్ఫోట సిద్ధాంతం రెండు భావనలపై ఆధారపడి వున్నది: విశ్వజనీయమైన భౌతికనియమాలపైన మరియు ఖగోళశాస్త్ర సూత్రాలపై. ఖగోళశాస్త్ర సూత్రాల ప్రకారం విశ్వం 'హోమోజెనిక్' మరియు 'ఇసోట్రొపిక్'.
మొదటి సూత్రం ప్రకారం, వీక్షణా పరీక్షల ఆధారంగా విశ్వపు 'స్థిర రూపం' పెద్దమొత్తంలో వయస్సుకు అనుగుణంగా మార్పుచెందుతూ వుంది.
=== FLRW కొలమానము ===
పంక్తి 45:
=== గేలక్సీల పుట్టుక మరియు పంపిణీ ===
[[
గేలక్సీల నిర్మాణపు వర్గీకరణల విపులీకర వీక్షణలు మరియు పెద్ద పరిమాణాల ఖగోళ నిర్మాణం మరియు గేలక్సీల పంపిణీ మరియు క్వాజార్లు, ఇవన్నీ 'మహావిస్ఫోట సిద్ధాంతాని'కి మూలాధారాలు. మొదటి క్వాజార్లు మరియు గేలక్సీలు, మహావిస్ఫోటం జరిగిన బిలియన్ సంవత్సరాల తరువాత ఏర్పడినవని ఎన్నో వీక్షణలు మరియు సిద్ధాంతాలు విశదీకరిస్తున్నవి. ఆ తరువాత గేలక్సీల సమూహాలు, గేలక్సీల క్లస్టర్లు, సూపర్ క్లస్టర్లు యేర్పడినవి. <ref>{{cite journal | author = E. Bertschinger | title = Cosmological perturbation theory and structure formation | id = {{arxiv|archive=astro-ph|id=0101009}} | year = 2001}}<br />{{cite journal | author = Edmund Bertschinger|title=Simulations of structure formation in the universe | journal=Annual Review of Astronomy and Astrophysics | volume=36 | pages=599–654 | url=http://arjournals.annualreviews.org/doi/abs/10.1146%2Fannurev.astro.36.1.599 | doi = 10.1146/annurev.astro.36.1.599 <!--Retrieved from url by DOI bot-->|date=1998}}</ref>
పంక్తి 59:
=== అంధకార పదార్థము ===
[[
1970 మరియు 1980 లలో, వివిధ పరిశోధనలద్వారా తెలిసిందేమంటే, గురుత్వబలాల మధ్య గల గేలక్సీలలో వీక్షించుటకు సరియగు లేదా తగినంత పదార్థం లేదని స్పష్టమైనది. ఈ విషయం ఇంకో సిద్ధాంతానికి జన్మనిచ్చింది, విశ్వంలోని 90% పదార్థం చీకటి లేదా అంధకార పదార్థమనీ, ఇది కాంతిని సృష్టించదనీ లేదా వెదజల్లదనీ. <ref>{{cite web | last=Keel | first=Bill | url=http://www.astr.ua.edu/keel/galaxies/darkmatter.html | title=Galaxies and the Universe lecture notes - Dark Matter |publisher=University of Alabama Astronomy | accessdate=2007-05-28}}</ref>
పంక్తి 147:
[[gl:Big Bang]]
[[he:המפץ הגדול]]
[[hif:Big Bang]]
[[hr:Veliki prasak]]
[[ht:Teyori big-bang]]
|