నెల్లూరు చరిత్ర: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

సింహపురి అనే పేరు ఎలా వచ్చింది?▼

ఒకప్పుడు నెల్లూరు దండకారణ్యంలో ూందఁ చరిత్ర చెబుతోంది. దండకారణ్యంలో ఎకఁ్కవగా సింహాలు సంచరిస్తూ ూండేవి. ఁద్రించే ఏనుగులకఁ సింహాలు కలల్లోకి వచ్చేవఁ, వాటికి భయపడే ఆ ఏనుగులు ఁద్రలోనే మరణించేవఁ కథనం. అందువల్లే ఈ ప్రాంతాఁకి సింహపురి అనే పేరు వచ్చిందనే నానుడి ూంది. దండకారణ్య ప్రాంతంలో ముండి, బోయ, నాగ తదితర ఆదిమ జాతులు ఁవసించేవారు. దీంతో ఈ ప్రాంతాఁ్న ముండినాడు, ముండిరాష్ట్ర అఁకూడా పిలిచేవారు. క్రీ॥పూ॥ 3, 4వ శతాబ్ధాలలో పెన్నానది సరిహద్ధుగా ఆంద్రదేశమంతా మౌర్య సామ్రాజ్యంలో ూండేదఁ చరిత్రకారుల అభిప్రాయం. మౌర్యుల కాలంలో నెల్లూరు పట్టణం ఏర్పడలేదు. శాతవాహనుల కాలంలో (క్రీ॥పూ॥225, క్రీ॥శ॥225) కూడా నెల్లూరు పట్టణం ఏర్పడలేదు. క్రీ॥పూ॥ 3వ శతాబ్ధం నుండి క్రీ॥శ॥ 3వ శతాబ్ధం మధ్య మౌర్యుల, శాతవాహనుల కాలంలో బౌద్ధ, జైన మతాచార్యులు, సంస్థలు ూత్తర ప్రాంతం నుండి ఇక్కడికి వచ్చి ఆదిమజాతుల వారైన నాగాలకఁ నాగరికతను నేర్పేందుకఁ ప్రయత్నించారు. క్రీ॥శ॥ 4వ శతాబ్ధం నాటికి కూడా నెల్లూరు లేదనే చెప్పుకోవాలి. ‘‘ఇండియన్‌ నెపోలియన్‌’’ అఁ కీర్తించబడిన గుప్త చక్రవర్తి సముద్రగుప్తుడు తన దక్షిణ దిగ్విజయ యాత్రలో జయించిన రాజ్య రాజదానునల్లో నెల్లూరు కాఁ, విక్రమసింహపురి కాఁ లేదు. సముద్రగుప్తుఁ విజయం తర్వాత కళాభ్రాలనే ఆటవిక తెగ దాడుల ఫలితంగా దక్షిణ దేశ రాజకీయ, సాంఘిక పరిస్థితులు అల్ల కల్లోలమయ్యాయి. పల్లవ, చోళ, పాండ్యాది ప్రముఖ రాజ వంశాల పాలన రెండు దశాబ్ధాలకఁ పైగా అక్కడ అణగారి పోయింది.▼

ఈ కాలంలో పల్లవులు వారి రాజధాఁ కంచిఁ వదలి నెల్లూరు ప్రాంతం నుండి కృష్ణ వరకూ, కృష్ణకఁ దక్షిణంగా ూన్న ఆంధ్ర దేశాఁ్న పాలించారఁ అభిప్రాయం. ఈ కాలంలోనే పెన్నానదీ తీరాన పల్లవులే విక్రమ సింహపురిఁ ఁర్మించి ూంటారనే అభిప్రాయం ూంది. మన జిల్లాలోను ఇతర ప్రాంతాల్లో లభ్యమైన పల్లవుల శాసనాల్లో ఎక్కడా నెల్లూరు పేరు పేర్కొనలేదు. సుప్రసిద్ధ పురాతత్వవేత్త నెల్లూరుకే చెందిన ఇంగువ కార్తికేయవర్మ నెల్లూరు పుట్టు పూర్వోత్తరాలు జైను మత సంబంధమైవఁ భావించారు. వారి వాదన ప్రకారం నెల్లూరు దాఁ పరిసరాల్లోఁ కృష్ణాపట్నం, కనుపర్తిపాడుల్లో జైను అవశేషాలు అనేకం ూన్నాయి. వీటిలో ‘‘పల్లి’’ అనే జైన మతం కూడా ూంది. నగరంలోఁ కలెక్టరు కార్యాలయం ఁర్మించేందుకఁ తవ్వకాలు చేయగా జైన దేవాలయ అవశే‘షాలు, దిగుడు మెట్లతో కోనేరు బయట పడ్డాయి. కోనేటి వద్దే 1.16 అడుగుల వర్థమాన మహావీరుఁ విగ్రహం బయటపడిరది. ఈ విగ్రహాఁ్న అప్పట్లో కోనేటి రాయుడఁ పిలిచారు. ఈ విగ్రహం ఇప్పుడు దండువారి వీధిలోఁ నరసింహస్వామి గుడిలో ూంది. జైన దేవుఁ లాంచనం సింహం, ఒకప్పుడు ఈ స్థలాఁ్న సింహాలు కాపలా కాసేవఁ ఒక కథ ూంది. మూలాపేట జడ్జి బంగళావద్ద పార్శ్వనాధ జైన విగ్రహం లభించింది. ఈ విగ్రహం టౌన్‌హాలు రీడిరగు రూములో ఇప్పటికీ ూన్నది. ఇలా అనేక జైన అవశేషాలు నెల్లూరులో లభ్యమయ్యాయి. ఈ ఆధారాల ద్వారా నెల్లూరులో ఒకనాడు జైన మతాఁకఁన్న ప్రాముఖ్యత తెలుస్తోంది. క్రీ॥శ॥ 1178-1226లో చోళవంశాఁకి చెందిన మూడో కఁళోత్తుంగుడి కాలాఁకి చెందిన ఓ శాసనంలో నెల్లూరున పల్లింటి లేక పలై విక్రమ సింహపురి అఁ పేర్కొనబడినది. ఈ విధంగా విక్రమ సింహపురి పేరు వర్థమానజైనుఁ లాంఛనమైన సింహం మూలంగా ఏర్పడిరది. క్రీ॥శ॥ తొలి శతాబ్ధంలోనే ఈ నగరం రూపు దిద్దుకొఁ ప్రముఖ రాజకీయ, వ్యాపార కేంద్రంగా ూండేదఁ చెప్పేందుకఁ ఆధారాలున్నాయి. క్రీ॥శ॥ 4వ శతాబ్ధంలో త్రిలోచన పల్లవుడు, కరికాల చోళుడు అవిశ్రాంతంగా శ్రమించి అరణ్యాలను తొలగించి ఁవాస ప్రాంతాలను కనుగొన్నారు. చెరువులను తవ్వించి, ూత్తర ప్రాంతం నుండి బ్రాహ్మణులను, వ్యవసాయం చేసే వారిఁ తీసుకొచ్చి ఈ ప్రాంతంలో స్థిరఁవాసాలు ఏర్పాటు చేశారు. శివాలయాలను ఁర్మించి ఆర్య బ్రాహ్మణులను పూజారులుగా పెట్టారు. ఇలా ఈ ప్రాంతాఁ్న ఁవాస యోగ్య ప్రాంతంగా తీర్చిదిద్దారు. ఇందు వల్లే త్రిలోచన పల్లవ (లేక) ముక్కంటికి ‘‘కడువెట్టి’’ అనగా అడవులను తొలగించిన వారు అనే ఇంటిపేరు వచ్చింది.▼

త్రిలోచన పల్లవుఁకి (ముక్కంటి) ఈశ్వరుడు కలలో కఁపించి నగరాఁకి మూలలో ూన్న ూసిరిగ చెట్టు కింద ూన్న శివలింగాఁకి ఆలయము ఁర్మించాలఁ ఆదేశించాడఁ, దీంతో ఆయన ఆలయాఁ్న ఁర్మించాడఁ అంటారు. ఆ ఆలయమే నేటి మూలాస్థానేశ్వర స్వామి ఆలయం. ఈ ఆలయ ఁర్మాణం జరిగిన పిదప ఇప్పుడు నెల్లూరు అనబడే ఈ నగరం ఎకఁ్కవగా అభివృద్ధి చెందింది. 6వ శతాబ్ధం ద్వితీయార్థంలో ఆది పల్లవులలో చివరివాడైన సింహవర్మ, ఇంపీరియల్‌ పల్లవులలో మొదటి వాడైన సింహవిష్ణు ((575-600 ఎడి) గాఁ నెల్లూరుఁ స్థాపించి ూండవచ్చు అనే అభిప్రాయం ూంది. వారి పేరుతోనే దీఁకి విక్రమసింహపురి అఁ, సింహపురి అఁ గాఁ పేరు వచ్చి ూండవచ్చు.▼