సికింద్రాబాద్: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

▲1806 వ సంవత్సరంలో సైన్య సహాకార ఒప్పందంలో భాగంగా [[హుస్సేన్ సాగర్]] అవతల వెలసిన ఆంగ్లేయుల స్థావరం నిజాం పాలకుడు [[సికిందర్ ఝూ]] ఉత్తర్వుల తో [[సికిందరబాద్]] గా ఆవిర్బవించింది. జంట నగరాల మద్య ఒక తేడాను గమనించాలు. సికిందరబాద్లో సాంఘిక సంస్కరణలు ఆంగ్లేయుల ఆచాలరలకు అనుగుణంగా జరిగాయి. సంస్కర్థలకు పూర్తి మద్దతు లబించింది. హైదరాబాద్ ఇందుకు బిన్నం. [[నిజాము]] సర్కారుకు వెలుగు అంటే భయం. మార్పులను బలవంతంగా తొక్కి పెడతాడు. అక్కడ సంఘ సంస్కరణల ఉద్యమాలు లేవు. నిజాం నిరంకుశుడు. దేనిమీద నమ్మకం లేదు. నిరంకుశం మీద తప్ప. బ్రిటిష్ వారిది పార్లమెంటరి వ్వవస్త. స్వార్థం వున్న ఉదార వాదులు. ఈ తేడా జన జీవనంలో చాల స్పష్టంగా కనబడేది. 1806 ఏర్పడిన [[సికింద్రాబాదు]] 1946 వ సంవత్సరంలో జరిగిన ఒక ఒప్పందం ప్రకారం నిజాంకు ఆప్పగించె వరకు సికింద్రబాద్ ఆంగ్లేయుల పాలన క్రిందే వుండేది. అందుకే హైదరాబాద్ లో [[ఉర్దూ]] రాజ్యం చేస్తున్నా సికింద్రాబాద్లో తెలుగు కళ కళ లాడింది. కవులు, రచయితలు, సంస్కర్తలు, సికింద్రబాద్ వాసులే. [[రాయ ప్రోలు సుబ్బారావు,]] [[కొత్తపల్లి వీరభద్ర రావు,]] [[చువుకుల అప్పయ్య శాస్త్రి]], [[ఆళ్వారు స్వామి]] వంటి మహామహులు అంతా [[సికింద్రాబాదు]] వాసులే. అప్పట్లో సికింద్రాబాద్ అంటే ఎంజి రోడ్, ఆర్పీ రోడ్, ఎస్ డి రోడ్, సెకెండ్ బజార్, రెజిమెంటల్ బజార్, ప్రాంతాలె. ఏ హడాఅవుడి లేద్, కాలుష్యం లేదు చక్కని చల్లని గాలి, ఎక్కడికైన నడిచే వెళ్లి వచ్చేంత దూరం మాత్రమే. హైదరాబాద్ లో మతకల్లోలాలు అగ్గి లా రాజు కుంటున్నా సికింద్రాబాలో ప్రశాంతంగా వుండేది.

▲హైదరాబాద్లో తెలుగు అసలే లేదు. తెలుగు మాట, తెలుగు అచ్చు, తెలుగు సినిమా, తెలుగు నాటకం, తెలుగు సభ ఇలాంటి వాటి ఊసె లేదు. మహబూబ్ కాలేజి, బురుగు మహదే హాలు వంటివి అలాంటి సాంస్కృతి కార్యక్రమాలకు నెలవు. వివేకానందుడు వచ్చినా, కృష్ణమీనన్ వచ్చినా ఇంకెవరు వచ్చినా వారి సభలు ఇక్కడే జరిగేవి. 1959 లో జవహర్ లాల్ నెహ్రూ హైదరాబాద్ వచ్చాడు. ప్రదానికి ఘనంగా పౌర సన్మానం జరిగింది. హైదరాబాద్ మేయరు, సికింద్రాబాద్ మేయరు ఇద్దరు హాజరయ్యారు. ఇద్దరూ పూల దండలేశారు. నెహ్రూకు ఒక సందేహం: "ఒన్ సిటి, టూ మేయర్స్?" అని ప్రశ్నించారు. సమాదానం చెప్పే దైర్యం ఎవరికుంటుంది? రెండు వేరు వేరు నగరాలు, వెరు వేరు సంస్క్రుతులు, వేరు వేరు జీవన విధానాలు.1946వ సంవత్సరంలో ఆంగ్లేయులు సికింద్రాబాద్ ను నిజాము అప్పగించారు. ఈ విభిన్న హృదయాలు ఒక్కటయాయి. సికింద్రాబాద్ హైదరాబాద్ లొ భాగం అయి పోయింది. సికింద్రాబాద్ ప్రజలు దీన్ని జీర్ణించు కో లేక పోయారు. వ్వతిరేకించారు. ఉద్యమాలు చేశారు. అయినా ఫలితం లేదు. రెండు నగరాలు ఒక్కటయ్యి జంట నగరాలుగా మారాయి. అయినా సికింద్రాబాద్ తన ప్రత్యేకతను అనాటి నుండి చాటు కుంటూనే వున్నది. సికింద్రాబాద్ అభివృద్దికి కృషి చేసిన ముదలియార్లకు, సదా ఋణ పడి వుంటుంది. ప్రుడెన్షియల్ బాంకు, కీస్ హైస్కూల్, దక్కన్ క్రానికల్ లాంటివి వారిచ్చిన కానుకలే. క్రైస్తవ మిషనరీలు చేసిన సేవలు కూడ మరువలేనివే. బడులు, ఆసుపత్రులు రెడ్ క్రాస్ లను వారే నడిపారు. విస్తరణలో ఆనాటికి ఈనాటికి పోలికే లేదు. ( మూలం: ఈనాడు: ఆదివారం: 4 జూన్ 2006)