విష్ణు సఖారాం ఖాండేకర్
విష్ణు సఖారాం ఖాండేకర్ పేరుపొందిన మరాఠీ రచయిత. ఈయన మహారాష్ట్రకు చెందిన వ్యక్తి. ఈయన 1898 జనవరి 11న జన్మించారు. జ్ఞానపీఠ పురస్కారమందుకున్న తొలి మరాఠీ రచయిత.[1][2][3]
| విష్ణు సఖారాం ఖాండేకర్ | |
|---|---|
 వి.స. ఖాండేకర్ | |
| పుట్టిన తేదీ, స్థలం | 1898 జనవరి 11 |
| మరణం | 1976 సెప్టెంబరు 2 |
| వృత్తి | రచయిత |
| గుర్తింపునిచ్చిన రచనలు | యయాతి, క్రౌంచ్ వధ్, ఉల్కా |
| పురస్కారాలు | జ్నానపీఠ పురస్కారం |
ప్రారంభ జీవితం మార్చు
ఖండేకర్ 1898 జనవరి 11న మహారాష్ట్రలోని సాంగ్లీలో జన్మించారు. అతని తండ్రి సాంగ్లీ ప్రిన్సిపాలిటీలో మున్సిఫ్ (సబార్డినేట్ అధికారి). అక్కడ అతను తన బాల్యాన్ని గడిపాడు. అక్కడ తన ప్రారంభ విద్యను పూర్తి చేశాడు. తన ప్రారంభ జీవితంలో, అతను సినిమాల్లో నటించడానికి ఆసక్తి ఉండేది. అతను పాఠశాల రోజుల్లో వివిధ నాటకాలను ప్రదర్శించాడు.[4][5]
1913లో మెట్రిక్యులేషన్ పరీక్షలో ఉత్తీర్ణులయ్యాక, ఖండేకర్ పూణేలోని ఫెర్గూసన్ కాలేజీలో చేరాడు. 1920లో శిరోడాలోని ఒక పాఠశాలలో పాఠశాల ఉపాధ్యాయునిగా పని చేయడం ప్రారంభించాడు.[4][5]
సాహిత్య జీవితం మార్చు
ఖండేకర్ రచనా జీవితం 1919లో అతని మొదటి రచన అయిన శ్రీమత్ కలిపురాణం ప్రచురించబడినప్పుడు ప్రారంభమైంది. ఇది 1974లో అతని నవల యయాతి ప్రచురించబడినంతవరకు కొనసాగింది.
1920లో, ఖండేకర్ మహారాష్ట్రలోని కొంకణ్ ప్రాంతంలోని ప్రస్తుత సింధుదుర్గ్ జిల్లాలోని శిరోడా అనే చిన్న పట్టణంలో పాఠశాల ఉపాధ్యాయునిగా పని చేయడం ప్రారంభించాడు. అతను 1938 వరకు ఆ పాఠశాలలో పనిచేశాడు. ఉపాధ్యాయునిగా పనిచేస్తున్నప్పుడు, ఖండేకర్ తన ఖాళీ సమయంలో సమృద్ధిగా మరాఠీ సాహిత్యాన్ని వివిధ రూపాల్లో రూపొందించాడు. తన జీవితకాలంలో, అతను పదహారు నవలలు, ఆరు నాటకాలు, దాదాపు 250 చిన్న కథలు, 50 ఉపమాన కథలు, 100 వ్యాసాలు, 200 పైగా విమర్శలను రాశాడు. అతను మరాఠీ వ్యాకరణంలో ఖండేకారీ అలంకార్‌ను స్థాపించాడు.
సన్మానాలు - అవార్డులు మార్చు
1941లో, షోలాపూర్‌లో వార్షిక మరాఠీ సాహిత్య సమ్మేళనం (మరాఠీ సాహిత్య సమావేశం) అధ్యక్షుడిగా ఖండేకర్ ఎన్నికయ్యాడు. 1968లో, భారత ప్రభుత్వం ఆయన సాహిత్య విజయాలకు గుర్తింపుగా పద్మభూషణ్ అవార్డుతో సత్కరించింది. రెండు సంవత్సరాల తరువాత, అతను భారతీయ సాహిత్య అకాడమీ యొక్క సాహిత్య అకాడమీ ఫెలోషిప్‌తో కూడా సత్కరించబడ్డాడు. 1974లో, ఆయన యయాతి నవల కోసం దేశ అత్యున్నత సాహిత్య గుర్తింపు అయిన జ్ఞానపీఠ్ అవార్డును అందుకున్నాడు. మహారాష్ట్రలోని కొల్హాపూర్‌లోని శివాజీ విశ్వవిద్యాలయం ఆయనకు గౌరవ డి.లిట్ డిగ్రీని ప్రదానం చేసింది. 1998లో భారత ప్రభుత్వం ఆయన గౌరవార్థం స్మారక తపాలా బిళ్ళను విడుదల చేసింది.
ప్రధాన రచనలు మార్చు
ఖండేకర్ నవల యయాతి (ययाति) మూడు ప్రతిష్ఠాత్మక అవార్డులను అందుకుంది: మహారాష్ట్ర స్టేట్ అవార్డు (1960), సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు (1960), జ్ఞానపీఠ్ అవార్డు (1974).
ఖండేకర్ యొక్క ఇతర నవలలు క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:
- హృదయాచి హాక్ (हृदयाची हाक) (1930)
- కాంచన్ మృగ (कांचनमृग) (1931)
- ఉల్కా (उल्का) (1934)
- డాన్ మనే (दोन मने) (1938)
- హిర్వా చాఫా (हिरवा चाफ़ा) (1938)
- డాన్ ధ్రువ (दोन धृव) (1934)
- రికామా దేవ్‌హారా (रिकामा देव्हारा) (1939)
- పహిలే ప్రేమ్ (पहिले प्रेम) (1940)
- క్రౌంచవాద్ (क्रौंचवध) (1942)
- జలలేలా మొహర్ (जळलेला मोहर) (1947)
- పంధరే ధాగ్ (पांढरे ढग) (1949)
- అమృతవేల్ (अमृतवेल)
- సుఖాచా శోధ్ (सुखाचा शोध)
- అష్రు (अश्रू) )
- సోనేరి స్వప్నే భంగలేలి (सोनेरी स्वप्ने भंगलेली)
- యయాతి (ययाति)
- ఏకా పనాచి కహానీ (एका पानाची कहाणी) (ఆత్మకథ)
ఇతర రచనలు మార్చు
- अभिषेक (అభిషేక్)
- अविनाश (అవినాష్)
- गोकर्णीची फुले (గోకర్ణీచీ ఫూలే)
- ढगाआडचे चांदणे (డగా ఆఈచే చాందణే)
- दवबिंदू (దవబిందు)
- नवी स्त्री (నవీ స్త్రీ )
- प्रसाद (ప్రసాద్)
- मुखवटे (ముఖవతే)
- रानफुले (రాన్ ఫులే)
- विकसन (వికాసన్)
- क्षितिजस्पर्श (క్షితిజస్పర్శ్ )
సినిమాలు - టెలివిజన్ సీరియల్స్ మార్చు
ఖండేకర్ రచనల ఆధారంగా అనేక సినిమాలు, టెలివిజన్ సీరియల్స్ నిర్మించబడ్డాయి. చలనచిత్రాలు ఉన్నాయి:
- ఛాయా...........[మరాఠీ] (1936)
- జ్వాలా.............[మరాఠీ, హిందీ] (1938)
- దేవతా............[మరాఠీ] (1939)
- అమృత్.............[మరాఠీ, హిందీ] (1941)
- ధర్మ పత్ని...[తెలుగు, తమిళం] (1941)
- పరదేశీ.........[మరాఠీ]) (1953)
ఖండేకర్ మరాఠీ చిత్రం లగ్నా పహావే కరూన్ (1940) కి డైలాగ్, స్క్రీన్ ప్లే రాశారు.
మూలాలు మార్చు
- ↑ M. L. NARASIMHAM (4 September 2011). "DHARMAPATHNI (1941)". Retrieved 23 December 2013.
- ↑ "JNANPITH LAUREATES". Bharatiya Jannpith. Retrieved 20 November 2013. "12. V.S. Khandekar (1974) Marathi"
- ↑ Jnanpith, Bhartiya (1994). The text and the context: an encounter with Jnanpith laureates. Bhartiya Jnanpith. p. 124.
- ↑ 4.0 4.1 Hatkanagalekar, M. D. (1991). Vishnu Sakharam Khandekar (in హిందీ). Translated by Sharma, Rameshchandra. New Delhi: Sahitya Akademi. pp. 10–11. ISBN 81-7201-082-6.
- ↑ 5.0 5.1 Hatkanagalekar, M. D. (1986). V. S. Khandekar. Makers of Indian Literature. New Delhi: Sahitya Akademi. pp. 9–16. OCLC 17108305.
ఇతర లింకులు మార్చు