రాజేశ్వరి ఛటర్జీ
రాజేశ్వరి ఛటర్జీ Rajeshwari Chatterjee ( 1922 జనవరి 24 – 2010 సెప్టెంబరు 3) ఒక భారతీయ శాస్త్రవేత్త. ఆమె కర్ణాటకకు చెందిన మొదటి మహిళా ఇంజనీరు. బెంగళూరులోని ఇండియన్ ఇన్ స్టిట్యూట్ ఆఫ్ సైన్స్ (ఐఐఎస్సి) లో ఆమె పనిచేసిన సమయంలో ఛటర్జీ ప్రొఫెసర్ గా, తరువాత ఎలక్ట్రికల్ కమ్యూనికేషన్ ఇంజినీరింగ్ విభాగానికి అధ్యక్షురాలిగా ( ఛైర్ పర్సన్) పనిచేసింది.[1]
రాజేశ్వరి ఛటర్జీ | |
|---|---|
| దస్త్రం:Rajeshwari Chatterjee image.jpg Rajeshwari Chatterjee | |
| జననం | 1922 జనవరి 24 |
| మరణం | 2010 సెప్టెంబరు 3 (వయసు 88) |
| జాతీయత | Indian |
| విద్యాసంస్థ | University of Michigan Indian Institute of Science, Mysore University |
| వృత్తి | Professor, scientist |
జీవితం మార్చు
ఛటర్జీ 1922లో కర్ణాటకలో జన్మించారు. మైసూరు నుండి గ్రాడ్యుయేట్ అయిన తొలి మహిళా గ్రాడ్యుయేట్లలో ఒకరైన కమలమ్మ దాసప్ప ( రాజేశ్వరి ఛటర్జీ అమ్మమ్మ) స్థాపించిన "స్పెషల్ ఇంగ్లీష్ స్కూల్ "లో ఆమె ప్రాథమిక విద్యను అభ్యసించారు. కమలమ్మ దాసప్ప సామాజిక కార్యకర్త . ఆమె వితంతువులకు, భర్తలు వదిలివేసిన మహిళల పట్ల విద్యావకాశాలను కల్పించడంలో చాలా చురుకుగా ఉండేవారు. ఆమె పాఠశాల విద్యాభ్యాసం తరువాత, ఆమె హిస్టరీని తీసుకోవాలని అనుకున్నా చివరికి భౌతికశాస్త్రం, గణిత శాస్త్రం లను ఎంచుకుంది. ఆమె బెంగుళూరులోని సెంట్రల్ కాలేజ్ లో చదివి గణితశాస్త్రంలో బ్యాచిలర్ ఆఫ్ సైన్స్ బి.ఎస్సీ (ఆనర్స్), మాస్టర్ ఆఫ్ సైన్స్ పట్టాలను పొందింది. ఈ రెందింటిలోను ఛటర్జీ మైసూరు విశ్వవిద్యాలయంలో మొదటి స్థానంలో నిలిచింది. ఆమె డిగ్రీ, పోస్ట్ గ్రాడ్యుయేట్ ఛటర్జీ సాధించిన విజయాలకు ఆమెకు ముమ్మడి కృష్ణరాజ ఒడయార్ అవార్డు, ఎం.టి.నారాయణ అయ్యంగార్ బహుమతి, ఇతర అనేకమైన బహుమతులను ఛటర్జీ పొందడం జరిగింది.[2]
కెరీర్ మార్చు
ఛటర్జీ పోస్టుగ్రాడ్యుయేషన్ పూర్తి చేసిన తర్వాత, ఆమె 1943లో అప్పటి ఎలక్ట్రికల్ టెక్నాలజీ విభాగంలో కమ్యూనికేషన్ విభాగంలో పరిశోధక విద్యార్థిగా బెంగళూరులోని ఇండియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ సైన్స్ (IISc) లో చేరడం జరిగింది. ఛటర్జీ సివి రామన్ వద్ద పనిచేయడానికి ఇండియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఫర్ సైన్స్ (ఐఐఎస్సీ) కు దరఖాస్తు చేసింది, కాని భౌతికశాస్త్రంలో డిగ్రీ లేనందున ఆమె దరఖాస్తు తిరస్కరించబడింది. తరువాత, ఆమె ఎలక్ట్రికల్ టెక్నాలజీ విభాగంలో ఎస్.పి.చక్రవర్తి ఆధ్వర్యంలో కమ్యూనికేషన్ ఇంజనీరింగ్ లో రీసెర్చ్ స్టూడెంట్ గా చేరగలిగారు. 1940 ల ప్రారంభంలో, బ్రిటిష్ వారు దేశం విడిచి వెళ్ళడానికి సిద్ధపడటంతో, ఈ సమయంలో, భారతదేశం లోని ప్రసిద్ధ శాస్త్రవేత్తలతో కూడిన ఒక శాస్త్రీయ కమిటీ ఈ ప్రభుత్వాన్ని సైన్స్, ఇంజనీరింగ్ లో ప్రతిభావంతులైన భారతీయ విద్యార్థుల కోసం యునైటెడ్ స్టేట్స్, బ్రిటన్, కెనడాలలో విదేశాలలో పరిశోధన చేయడానికి స్కాలర్షిప్ కార్యక్రమాన్ని ప్రారంభించారు. రాజేశ్వరి 1946లో ఈ ప్రతిష్ఠాత్మక ఉపకార వేతనాన్ని గెలుచుకుంది,1947 లో, స్వాతంత్ర్యానికి ఒక నెల ముందు, రాజేశ్వరి ఒక అవివాహిత మహిళగా, కుటుంబం నుంచి పూర్తి మద్దతుతో అమెరికాకు ఓడలో వెళ్ళింది. ఈ ఉపకార వేతనం ( స్కాలర్ షిప్) తో ఆమె తన చదువు పూర్తయిన తరువాత కనీసం 3 సంవత్సరాల పాటు భారతదేశానికి సేవ చేయవలసి వచ్చింది.1947 లో మిచిగాన్ విశ్వవిద్యాలయంలో చేరిన రాజేశ్వరి ఎలక్ట్రికల్ ఇంజనీరింగ్ విభాగం నుండి మాస్టర్స్ సంపాదించింది, తరువాత వాషింగ్టన్ డిసిలోని నేషనల్ బ్యూరో ఆఫ్ స్టాండర్డ్స్ లో రేడియో ఫ్రీక్వెన్సీ మెజర్ మెంట్స్ విభాగంలో 8 నెలల ప్రాక్టికల్ శిక్షణ పొందింది. 1953 సంవత్సరంలో రాజేశ్వరి ప్రొఫెసర్ విలియం జి.డౌ వద్ద పి.హెచ్.డి పూర్తి చేసింది.[3]
భారతదేశము లో సేవలు మార్చు
భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చిన తరువాత, ఆమె బెంగళూరులోని ఇండియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ సైన్స్ ( ఐ.ఐ.ఎస్.సి.) లో అధ్యాపకురాలిగా చేరింది. ఇనిస్టిట్యూట్ లో మొదటి మహిళా అధ్యాపకురాలు, ఇనిస్టిట్యూట్ లో ఎలక్ట్రికల్ కమ్యూనికేషన్ ఇంజినీరింగ్ విభాగానికి ప్రొఫెసర్, చైర్ పర్సన్ అయ్యారు. ఇక్కడే ఆమె శిశిర్ కుమార్ ఛటర్జీని కలిసింది, అతను ప్రొఫెసర్, అదే విభాగంలో పరిశోధకుడు. ఆమె ప్రొఫెసర్ ఎస్ కె చటర్జీని వివాహం చేసుకుంది, 1953 నుండి, రాజేశ్వరి శ్రీమతి చటర్జీగా ప్రసిద్ధి చెందింది. శిశిర్ కుమార్ ఛటర్జీ ప్రొఫెసర్ గా మారి ఆమె డిపార్ట్ మెంట్ లో చైర్మన్ పదవిని పొందాడు. వీరిద్దరూ కలిసి పలు ప్రాజెక్టులపై పనిచేసి సంయుక్తంగా పలు పత్రికలలో వ్యాసాలను ప్రచురించారు. వారు మైక్రోవేవ్ ఇంజనీరింగ్ రంగంలో పరిశోధనను ప్రారంభించారు, ఇది భారతదేశంలో మొట్టమొదటి పరిశోధన. విద్యుదయస్కాంత సిద్ధాంతాన్ని బోధిస్తూ, ఎలక్ట్రాన్ ట్యూబ్ సర్క్యూట్లు, మైక్రోవేవ్ టెక్నాలజీపై ప్రయోగాలు చేస్తూ, ఆమె 20 మంది పిహెచ్డి విద్యార్థులకు మార్గనిర్దేశం చేసింది, 120 కి పైగా పరిశోధనా పత్రాలను, మైక్రోవేవ్ ఇంజనీరింగ్, యాంటెన్నాస్పై ఏడు పుస్తకాలను ప్రచురించింది. ఆమె చేసిన సేవలకు గాను ఆమె అనేక అవార్డులను గెలుచుకుంది. 1982 లో పదవీ విరమణ చేసిన తరువాత, ఆమె ఇండియన్ అసోసియేషన్ ఫర్ ఉమెన్స్ స్టడీస్ లో సామాజిక కార్యక్రమాలలో పాల్గొంది.[4]
అవార్డులు మార్చు
మైక్రోవేవ్ ఇంజనీరింగ్ రంగంలో ఛటర్జీ అందించిన సేవలకు అనేక అవార్డులు, గుర్తింపు లభించింది.[5]
- యుకెలోని ఇన్ స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఎలక్ట్రికల్ అండ్ రేడియో ఇంజనీరింగ్ నుండి మౌంట్ బాటన్ అవార్డ్.
- ఇన్ స్టిట్యూషన్ ఆఫ్ ఇంజనీర్స్ నుండి జె.C బోస్ మెమోరియల్ ప్రైజ్.
- ఇన్ స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఎలక్ట్రానిక్స్ అండ్ టెలికమ్యూనికేషన్ ఇంజనీర్స్ నుండి ఉత్తమ పరిశోధన అవార్డ్
- బోధనా సేవలకు రాంలాల్ వాధ్వా అవార్డు .
రచనలు మార్చు
రాజేశ్వరీ ఛటర్జీ చే రాయబడిన పుస్తకములు.[6]
- ఎలెమెంట్స్ ఆఫ్ మైక్రోవేవింగ్ ఇంజనీరింగ్.
- యాంటెనా థియరీ, ప్రాక్టీస్
- ఏ థౌసండ్ స్ట్రీమ్స్: ఎ పర్సనల్ హిస్టరీ
- డైఎలెక్ట్రిక్ అండ్ డై ఎలక్ట్రిక్ లోడెడ్ యాంటెనాస్
- అడ్వాన్స్డ్ మైక్రోవేవ్ ఇంజినీరింగ్: స్పెషల్ అడ్వాన్స్డ్ టాపిక్స్
- వసుధైవ కుటుంబకం: ది హోల్ వరల్డ్ ఈజ్ బట్ వన్ ఫ్యామిలీ: రియల్ స్టోరీస్ ఆఫ్ సమ్ ఉమెన్ అండ్ మెన్ ఆఫ్ ఇండియా
- యాంటెన్నాస్ ఫర్ ఇన్ఫర్మేషన్ సూపర్ స్కైవేస్: యాన్ ఎక్స్పోజిషన్ ఆన్ అవుట్ డోర్ అండ్ ఇండోర్ వైర్ లెస్ యాంటెన్నా, పెరంబూర్ ఎస్. నీలకంఠ సహ-రచయిత.
రాజేశ్వరి ఛటర్జీ 2010 సెప్టెంబరు 3 లో మరణించింది.
మూలాలు మార్చు
- ↑ hackers; artists; designers; engineers!. "Remembering Rajeswari Chatterjee, IISc's First Woman Engineer – Connect with IISc" (in బ్రిటిష్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2022-04-16.
- ↑ "Karnataka's 1st Female Engineer, Rajeshwari Chatterjee Dedicated Her Life To Science". IndiaTimes (in Indian English). 2020-07-26. Retrieved 2022-04-16.
- ↑ Sci-Illustrate (2019-07-07). "Dr. Rajeshwari Chatterjee". Sci-Illustrate Stories (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2022-04-16.
- ↑ Aiyer, Chitra. "Karnataka's First Woman Engineer: Remembering Her Remarkable Life And Work". Swarajyamag (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2022-04-16.
- ↑ "All You Need to Know About Late Rajeshwari Chatterjee, One of India's First Women Engineers". The Better India (in ఇంగ్లీష్). 2017-07-27. Retrieved 2022-04-16.
- ↑ Bahukhandi, Shivani (2017-09-12). "Rajeshwari Chatterjee: First Woman Engineer From Karnataka | #IndianWomenInHistory". Feminism In India (in బ్రిటిష్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2022-04-16.