రాయచూర్
రాయచూర్ , (గతంలో రైచూర్‌[1] ) భారతదేశం, కర్ణాటక రాష్ట్రం, రాయచూర్ జిల్లాలోని ఒక నగరం.ఇది పురపాలక సంఘం. కృష్ణా, తుంగభద్ర నదుల మధ్య ఉన్న రాయచూర్ నగరం, ఇది రాయచూర్ జిల్లా ప్రధాన కేంద్రం.ఇది రాష్ట్ర రాజధాని బెంగళూరు నుండి 410 కి.మీ. దూరంలోఉంది.
Raichur
Rayachoor | |
|---|---|
City | |
| Raichur | |
| Nickname: Cotton City | |
  Raichur Location in Karnataka, India  Raichur Raichur (India) | |
| Coordinates: 16°12′N 77°22′E / 16.2°N 77.37°E | |
| Country |  India |
| State | Karnataka |
| District | Raichur |
| Government | |
| • Body | RMC |
| Elevation | 407 మీ (1,335 అ.) |
| Population (2011) | |
| • City | 2,32,456 |
| • Rank | 189 |
| • Metro | 2,51,555 |
| Demonym | Raichurians |
| Languages | |
| • Official | Kannada |
| Time zone | UTC+5:30 (IST) |
| PIN | 584101-103 |
| Telephone code | 91 8532 |
| Vehicle registration | KA-36 |
చరిత్ర మార్చు
జిల్లా చరిత్ర అందుబాటులో ఉన్న ఆధారాలప్రకారం సా.శ. మూడవ శతాబ్దం నాటిది, అశోకుని కాలంనాటి మూడు చిన్న రాతిశాసనాలు, జిల్లాలోని లింగసుగూర్ తాలూకాలోని మాస్కీ వద్ద ఒకటి, మిగిలినరెండు కొప్పల్ సమీపంలో ఉన్నాయి, ఈ ప్రాంతం గొప్ప మౌర్య రాజు అశోకుని (273 - 236 సా.శ.పూ) పాలనలో చేర్చబడిందని రుజువు చేస్తుంది. ఆ సమయంలో, ఈ ప్రాంతం వైస్రాయ్ లేదా అశోకుని మహామాత్ర పాలనలో ఉంది. ఆ తరువాత, జిల్లా శాతవాహనుల రాజ్యంలో భాగమైనట్లు తెలుస్తుంది. సా.శ. 3వ, 4వ శతాబ్దాలలో పాలించిన వాకాటకులు రాయచూరుపై కొంతకాలం ఆధిపత్యం వహించినట్లు తెలుస్తోంది. ఆతర్వాత అది కదంబ ఆధిపత్యాలలో చేర్చబడినట్లు కనిపిస్తుంది. ఈ ప్రాంతాన్ని పాలించిన ప్రాముఖ్యత కలిగిన తదుపరి రాజవంశం బాదామి చాళుక్యులది. ఐహోల్ నుండి ఒక శాసనం ప్రకారం, పులకేశిన్ II పల్లవులను ఓడించి,ఈ ప్రాంతాన్ని ఆక్రమించి, తన కుమారుడు ఆదిత్యవర్మ పాలనలో తన సామ్రాజ్యంలో ఒక రాజ్యంగా చేసాడు.తరువాత ప్రస్తుత రాయచూర్ జిల్లా మొత్తం ఎనిమిదవ శతాబ్దంలో అధికారంలోకి వచ్చిన రాష్ట్రకూటుల ఆధిపత్యంలోకి చేర్చబడింది. ఈ జిల్లాలో లభించిన ఆ కాలపు శాసనాల నుండి సేకరించవచ్చు. మాన్వి తాలూకాలోని ఒక శాసనం ప్రకారం, రాష్ట్రకూటరాజు కృష్ణ-II కింద అధీన పాలకుడైన జగత్తుంగ అడెడోర్ ఎరడుసవీరప్రాంత రాజ్యాన్ని పాలించాడు.అంటే ప్రస్తుత రాయచూర్ జిల్లా దానిలో భాగంగా ఉన్న ప్రాంతం. అమోఘవర్ష నృపతుంగ I, ఒక రాష్ట్రకూటరాజు, తన కన్నడ రచన కవిరాజమార్గంలో కొప్పల్‌ను గొప్ప కోపనానగరగా అభివర్ణించాడు.
రాయచూర్‌కు గొప్ప చరిత్ర ఉంది, బహమనీ సుల్తానేట్, విజయనగరం, బీజాపూర్‌లోని ఆదిల్ షాహీ రాజవంశం, హైదరాబాద్ నిజాం వంటి వివిధ సామ్రాజ్యాలలో భాగంగా ఉంది. ఈనగరం రాయచూర్ కోటకు ప్రసిద్ధి చెందింది. [2] ఇక్కడ పర్షియన్, ఉర్దూ, అరబిక్ భాషలలో రాతి శాసనాలు కనుగొన్నారు. ఇవికోట బురుజుకు చెందాయి. సా.శ.1294లో దాని నిర్మాణాన్ని సూచిస్తాయి [3] అపారమైన కోటశిథిలాలలో అనేక నీటిపారుదల చెరువులు, పురాతన దేవాలయాలు ఉన్నాయి.ఈకోటను కాకతీయ రాజు రుద్రుడు సా.శ.1284లో నిర్మించాడు,ఇది కాకతీయుల క్షీణత తరువాత విజయనగర రాజ్యానికి చేరుకుంది.ఆ తర్వాత దాదాపు రెండు శతాబ్దాల పాటు కోట వివాదంలో ఉంది. దీనిని సా.శ. 1323లో బహమనీలు స్వాధీనం చేసుకున్నారు. రాయచూరు నగరాన్ని తిరిగిస్వాధీనం చేసుకోవాలని సాళువ నరసింహ దేవరాయలు తన వాంగ్మూలంలో ఆకాంక్షించారు. కృష్ణదేవరాయలు 1509లో పట్టాభిషేకం చేసినప్పటి నుంచి అతని మనసులో అదే ఆలోచన ఉంది. సా.శ. 1520లో కృష్ణదేవరాయలు తన సేవలో ఉన్న ముస్లిం వ్యక్తి సయీద్ మరైకర్‌ను గుర్రాలను కొనడానికి పెద్ద మొత్తంలో గోవాకు పంపాడు. మరైకర్ డబ్బుతో ఆదిల్ ఖాన్ వద్దకు వెళ్లి బదులుగా అతని సేవలను అందించాడు. కృష్ణదేవరాయలు మరైకార్‌ను సక్రమంగా తిరస్కరించిన డబ్బుతో పాటు తిరిగి ఇవ్వాలని కోరాడు. శాంతి కాలంలో, కృష్ణదేవరాయలు రాయచూరు దోయాబ్‌పై భారీ దాడికి విస్తృత సన్నాహాలు చేసాడు.రాయచూర్‌పై దాడి చేయాలని కోర్టు నిర్ణయించిన తర్వాత రాజు తన సేవలో ఉన్న సేనాధిపతులందరినీ (నాయకులను) యుద్ధంలో పాల్గొనమని ఆహ్వానించాడు.
శిలాశాసనాల కోణం ప్రకారం రాయచూర్ చాలా గొప్పది.అది మౌర్యుల కాలం నుండి ముస్లింల కాలం చివరి వరకు దక్కన్‌ను పాలించిన దాదాపు అన్ని రాజవంశాలకు చెందిన, వందలాది శాసనాలను అందించింది.శాసనాలు సంస్కృతం, ప్రాకృతం, కన్నడం, తెలుగు,అరబిక్ ,పర్షియన్ వంటి వివిధ భాషలలో ఉన్నాయి. ఈ దృక్కోణం నుండి చాలా ముఖ్యమైన ప్రదేశాలు మాస్కీ, కొప్పల్, కుక్నూర్, హట్టి గోల్డ్ మైన్స్, ముద్గల్, లింగ్సుగూర్, రాయచూర్. [4]
1956 నవంబరు 1న రాష్ట్ర పునర్వ్యవస్థీకరణ వరకు రాయచూర్ జిల్లా హైదరాబాద్ రాజ్యంలో భాగంగా ఉంది.
భౌగోళిక శాస్త్రం మార్చు
రాయచూర్ నగరం సముద్ర మట్టానికి 407 మీటర్లు (1335 అడుగులు) ఎత్తులో 16°12′N 77°22′E / 16.2°N 77.37°E.అక్షాంశ, రేఖాంశాల వద్ద ఉంది. [5] ఈ ప్రాంతంలో వేసవికాలం అమిత వేడిగా ఉంటుంది, ఉష్ణోగ్రతలు 40°C.కి మించి ఉంటుంది.ఇది మే నుండి ఆగస్టు మధ్య నెలలలో వర్షపాతం పొందుతుంది. మొత్తంమీద ఈ ప్రాంతం సంవత్సరంలో ఎక్కువ భాగం వెచ్చగా, తేమగా ఉంటుంది.
జనాభా గణాంకాలు మార్చు
2011 భారత జనాభా లెక్కలు ప్రకారం రాయచూర్‌లో 57.61% మంది హిందూవులు మొదటి ఆధిక్యత స్థానంగా ఉన్నారు. ఇస్లాం మతానికి చెందినవారు దాదాపు మంది39.87% మంది రెండవ ఆధిక్యతలో ఉన్నారు రాయచూర్‌లో క్రైస్తవ మతం 1.18% మంది, జైనమతం 0.94% మంది, సిక్కు మతం 0.08% మంది, బౌద్ధమతం 0.08% మంది అనుసరిస్తున్నారు. 0.29% మంది 'ప్రత్యేక మతం అంటూ ఏమీ లేదు' అని పేర్కొన్నారు.
భాషలు మార్చు
2011 భారత జనాభా లెక్కలు ప్రకారం కన్నడం 37.10% మంది, ఉర్దూ భాషను 29.87% మంది, తెలుగు 25.71% మంది, ఇతర భాషలు మాట్లాడేవారు 7.32% మంది రాయచూర్ నగరంలో ఉన్నారు
ఇది కూడ చూడు మార్చు
చిత్రమాలిక మార్చు
-
రాయచూర్ కోట -1 -
రాయచూర్ కోట - 2 -
రాయచూర్ రైల్వే స్టేషన్ -
నాగేశ్వర దేవాలయం, రాయచూర్ -
పంచముఖ ఆంజనేయస్వామి దేవాలయం, రాయచూర్
మూలాలు మార్చు
- ↑ "Raichur District".
- ↑ "Welcome to Mera Raichur". meraraichur.com. Archived from the original on 21 అక్టోబర్ 2006. Retrieved 17 October 2006.
{{cite web}}: Check date values in:|archive-date=(help) - ↑ "Stone inscriptions". museums.ap.nic.in/. Archived from the original on 10 April 2009. Retrieved 17 October 2006.
- ↑ Pollock, Sheldon (23 May 2006). The Language of the Gods in the World of Men: Sanskrit, Culture, and Power in Premodern India. ISBN 9780520245006.
- ↑ Falling Rain Genomics, Inc - Raichur
వెలుపలి లంకెలు మార్చు