సురిందర్ కౌర్
సురీందర్ కౌర్ (నవంబర్ 25, 1929 - జూన్ 14, 2006) భారతీయ గాయని, పాటల రచయిత్రి. ఆమె ప్రధానంగా పంజాబీ జానపద గీతాలను పాడినప్పటికీ, ఈ శైలికి మార్గదర్శకత్వం, ప్రాచుర్యం కల్పించిన ఘనత ఆమెది, కౌర్ 1948, 1952 మధ్య హిందీ చిత్రాలకు నేపథ్య గాయనిగా పాటలను కూడా రికార్డ్ చేసింది. పంజాబీ సంగీతానికి ఆమె చేసిన సేవలకు గాను 1984లో సంగీత నాటక అకాడమీ అవార్డు, 2006లో పద్మశ్రీ [1] [2] [3] [4]పురస్కారాలు లభించాయి.
| సురిందర్ కౌర్ | |
|---|---|
| జన్మ నామం | సురిందర్ కౌర్ |
| ఇతర పేర్లు | నైటింగేల్ ఆఫ్ పంజాబ్ |
| జననం | 1929 నవంబరు 25 లాహోర్, పంజాబ్, బ్రిటిష్ ఇండియా |
| మరణం | 2006 జూన్ 14 (వయసు 76) న్యూజెర్సీ, యు.ఎస్. |
| సంగీత శైలి | |
| వృత్తి |
|
| క్రియాశీల కాలం | 1943–2006 |
| సంబంధిత చర్యలు | ప్రకాష్ కౌర్ (సోదరి), డాలీ గులేరియా (కూతురు) సునాయిని శర్మ ( మనుమరాలు) రియా (మనుమరాలుr) |
దాదాపు ఆరు దశాబ్దాల కెరీర్లో, బుల్లెహ్ షా పంజాబీ సూఫీ కాఫీలు, నంద్ లాల్ నూర్పురి, అమృతా ప్రీతమ్, మోహన్ సింగ్, శివ కుమార్ బటాల్వి వంటి సమకాలీన కవుల పద్యాలు ఉన్నాయి, "మావన్ 'తే ధీన్", "జుట్టి కసూరి", "మధానియన్", "ఎహ్నా అఖియాన్ 'చహ్ పవన్ కీవెన్ కజ్రా', 'గమన్ డి రాత్', 'బజ్రే దా సితా' వంటి చిరస్మరణీయ గీతాలను అందించారు. కాలక్రమేణా ఆమె వివాహ గీతాలు, ముఖ్యంగా "లతే ది చాదర్", "సుహే వే చీరే వాలేయా", "కాలా డోరియా" పంజాబీ సంస్కృతి[5]లో చెరగని భాగంగా మారాయి.
జీవితం తొలి దశలో మార్చు
సురీందర్ కౌర్ బ్రిటిష్ ఇండియాలోని పంజాబు రాజధాని లాహోర్ లో ఒక పంజాబీ సిక్కు కుటుంబంలో జన్మించింది. ఆమె ప్రకాశ్ కౌర్ , నరీందర్ కౌర్ ల సోదరి , ప్రముఖ పంజాబీ గాయకులైన డాలీ గులేరియా తల్లి. ఆమెకు ముగ్గురు కుమార్తెలు ఉన్నారు, [6]వీరిలో డాలీ పెద్దది. పంజాబీ జానపద సంగీతంలో ప్రముఖ వ్యక్తి అయిన రేణు రాజన్ ఆమెను ప్రభావితం చేసింది.
కెరీర్ మార్చు
సురీందర్ కౌర్ ఆగస్టు 1943 లో లాహోర్ రేడియోలో ప్రత్యక్ష ప్రదర్శనతో తన వృత్తిపరమైన అరంగేట్రం చేసింది, తరువాతి సంవత్సరం 31 ఆగస్టు 1943 న, ఆమె , ఆమె అక్క, ప్రకాష్ కౌర్ హెచ్ఎంవి లేబుల్ కోసం వారి మొదటి డ్యూయెట్ "మావన్ 'తే ధీయాన్ రాల్ బైథియాన్" ను కట్ చేశారు, ఇది భారత ఉపఖండం అంతటా సూపర్ స్టార్లుగా ఆవిర్భవించింది. [7] [8] [9]
1947 లో భారత విభజన తరువాత, కౌర్ , ఆమె తల్లిదండ్రులు ఢిల్లీలోని ఘజియాబాద్కు మకాం మార్చారు. 1948 లో, ఆమె ఢిల్లీ విశ్వవిద్యాలయంలో పంజాబీ సాహిత్యంలో లెక్చరర్ ప్రొఫెసర్ జోగిందర్ సింగ్ సోధిని వివాహం చేసుకుంది. ఆమె ప్రతిభను గుర్తించిన కౌర్ భర్త ఆమెకు మద్దతుగా నిలిచాడు, త్వరలోనే ఆమె బొంబాయిలో హిందీ చలనచిత్ర పరిశ్రమలో నేపథ్య గాయనిగా కెరీర్ ప్రారంభించింది, సంగీత దర్శకుడు గులాం హైదర్ ద్వారా పరిచయం చేయబడింది. ఆయన ఆధ్వర్యంలో 1948లో వచ్చిన షహీద్, షాగన్ (1951), సింగార్ చిత్రాల్లో బద్నామ్ నా హో జాయే మొహబ్బత్ కా ఫసానా, ఆనా హై తో ఆజావో, తక్దీర్ కీ ఆంధీ వంటి మూడు పాటలు పాడారు. హమ్ కహాన్ ఔర్ తుమ్ కహాన్. ఏదేమైనా, ఆమె రంగస్థల ప్రదర్శనలు , పంజాబీ జానపద పాటలను పునరుద్ధరించడంలో ఆసక్తి కలిగి ఉంది, చివరికి ఆమె 1952 లో ఢిల్లీకి తిరిగి వెళ్ళింది.
ఆసా సింగ్ మస్తానా, కర్నైల్ గిల్, హర్చరణ్ గ్రేవాల్, రంగిలా జట్, దిదార్ సంధులతో డ్యూయెట్లు సహా మొత్తం 2000 పైగా పాటలను కౌర్ రికార్డ్ చేశారు. 1976 లో అధ్యాపకుడి మరణం తరువాత సోధితో ఆమె జీవితం, సహకారం తగ్గించబడినప్పటికీ, ఆమె వారి కుమార్తె, ఇతర శిష్యులతో డ్యూయెట్ల ద్వారా కుటుంబ సృజనాత్మక సంప్రదాయాన్ని కొనసాగించింది. డాలీ గులేరియాగా ప్రసిద్ధి చెందిన ఆమె కుమార్తె రూపిందర్ కౌర్ గులేరియా, మనవరాలు సునైనీ శర్మ 1995 ఎల్పీ, 'సురీందర్ కౌర్ - ది త్రీ జనరేషన్స్' జాబితాలో ఆమె పాడిన కొన్ని పంజాబీ, హిందీ సినిమా పాటల జాబితాలో చోటు దక్కించుకున్నారు.
- ఓయ్ లక్కీ! లక్కీ ఓయ్! (2008)
- చుంగ్కింగ్ ఎక్స్‌ప్రెస్ (1994)
- సట్లజ్ దే కాండే (1964)
- ఆంధియన్ (1952)
- బుజ్డిల్ (1951)
- బడీ బహు (1951)
- ముతియార్ (1951)
- సబక్ (1950)
- ఖామోష్ సిపాహి (1950)
- బాలో (1950)
- మదారి (1950)
- సింగార్ (1949)
- కనీజ్ (1949)
- దాదా (1949)
- రూప్ లేఖ (1949)
- సునేహ్రే దిన్ (1949)
- ప్యార్ కీ జీత్ (1948)
- పట్జాద్ (1948)
- లాల్ దుపట్టా (1948)
- నదియా కే పర్ (1948)
- షహీద్ (1948)
- మెహందీ (1947) పాట- వో దేఖో చాంద్ ఆయీ మునావర్ సుల్తానాతో పాడారు
అవార్డులు, గుర్తింపు మార్చు
ఆమెకు 1984లో పంజాబీ జానపద సంగీతానికి సంగీత నాటక అకాడమీ అవార్డు, సంగీత నాటక అకాడమీ, ఇండియాస్ నేషనల్ అకాడమీ ఆఫ్ మ్యూజిక్, డ్యాన్స్ అండ్ థియేటర్, [10] మిలీనియం పంజాబీ సింగర్ అవార్డు, [11] 2006లో పద్మశ్రీ అవార్డును అందుకుంది. కళలలో ఆమె సహకారం. [12] గురునానక్ దేవ్ విశ్వవిద్యాలయం [13] లో ఆమెకు డాక్టరేట్ పట్టా ప్రదానం చేసింది.
ఈమెకు 1984 లో పంజాబీ జానపద సంగీతం కోసం సంగీత నాటక అకాడమీ అవార్డు, సంగీత నాటక అకాడమీ, భారతదేశ జాతీయ సంగీత, నృత్య , నాటక అకాడమీ, మిలీనియం పంజాబీ సింగర్ అవార్డు, 2006 లో పద్మశ్రీ పురస్కారం లభించాయి. గురునానక్ దేవ్ విశ్వవిద్యాలయం ఆమెకు 2002 లో డాక్టరేట్ డిగ్రీని ప్రదానం చేసింది.
వారసత్వం మార్చు
సురీందర్ కౌర్ జీవితం, రచనలపై దూరదర్శన్ డాక్యుమెంటరీ పంజాబ్ డి కోయల్ (నైటింగేల్ ఆఫ్ పంజాబ్) 2006లో విడుదలైంది. తరువాత దూరదర్శన్ జాతీయ పురస్కారాన్ని గెలుచుకుంది. [14]
ప్రస్తావనలు మార్చు
- ↑ "Obituary: Surinder Kaur". The Guardian. 2006-07-10. Archived from the original on 2023-02-03.
- ↑ "Punjab's Nightingale is no more". The Tribune newspaper. 16 June 2006., Retrieved 18 Aug 2016
- ↑ "Surinder Kaur's profile". LastFM., Retrieved 18 Aug 2016
- ↑ "Tributes paid to melody queen". The Tribune newspaper. 26 June 2006., Retrieved 18 Aug 2016
- ↑ "Surinder Kaur leaves Delhi to settle in Punjab". The Tribune newspaper. 24 April 2004., Retrieved 18 Aug 2016
- ↑ "The Sunday Tribune– Books". The Tribune newspaper. 12 June 2011. Retrieved 18 Aug 2016.
- ↑ "Punjab's Nightingale is no more". The Tribune newspaper. 16 June 2006."Punjab's Nightingale is no more". The Tribune newspaper. 16 June 2006., Retrieved 18 Aug 2016
- ↑ "Surinder Kaur leaves Delhi to settle in Punjab". The Tribune newspaper. 24 April 2004."Surinder Kaur leaves Delhi to settle in Punjab". The Tribune newspaper. 24 April 2004., Retrieved 18 Aug 2016
- ↑ (3 April 2017). "Listening to female voices in Sikh kirtan".
- ↑ http://www.sangeetnatak.gov.in/sna/SNA-Awards.php, Sangeet Natak Academy website, Retrieved 18 Aug 2016
- ↑ "Surinder Kaur gets Padma Shri". The Tribune newspaper. 28 January 2006., Retrieved 18 Aug 2016
- ↑ "Padma Shri Official listings". Govt. of India Portal., Retrieved 18 Aug 2016
- ↑ "Surinder Kaur leaves Delhi to settle in Punjab". The Tribune newspaper. 24 April 2004."Surinder Kaur leaves Delhi to settle in Punjab". The Tribune newspaper. 24 April 2004., Retrieved 18 Aug 2016
- ↑ "DD's honourable men". The Tribune. 22 November 2006., Retrieved 18 Aug 2016