1923 భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలు

బ్రిటిష్ భారతదేశంలో కేంద్ర శాసనసభకు, ప్రాంతీయ శాసనసభలకూ 1923 నవంబరులో సార్వత్రిక ఎన్నికలు జరిగాయి. కేంద్ర శాసనసభలో 145 స్థానాలు ఉండగా, వాటిలో 105 ప్రజలు ఎన్నుకునేవి.^[1]^[2]

ఫలితాలు మార్చు

శాసన సభ మార్చు


Party		Seats
	Swaraj Party	38
	Indian Liberal Party	27
	Loyalists	6
	Brahmins	3
	Gurdwara Sikhs	2
	Liberals	2
	Unknown allegiance	20
	Independents	7
Appointed members		40
Total		145

మూలం: The Times^[3]

ప్రావిన్షియల్ అసెంబ్లీలలో ఫలితాలు

Province	Anti-Ministerialists	Justice Party	Swaraj Party	Others	Independents	Appointed	Unfilled seats^[a]	Total
Assam			14	39			0	53
Bengal			49	87			3	139
Bihar and Orissa			12	82			9	103
Central Provinces			50	19			0	69
Bombay			32	72			7	111
Madras	37	44	11	6	0	28	0	127
Punjab			28	65			0	93
United Provinces			38	84			1	123
Source: The Times, Saroja Sundararajan^[4]

కేంద్ర శాసనసభసభ్యులు మార్చు

అధికారులు మార్చు

భారత ప్రభుత్వం: సర్ మాల్కం హేలీ, చార్లెస్ అలెగ్జాండర్ ఇన్నెస్, అతుల్ చంద్ర ఛటర్జీ, బాసిల్ ఫిలోట్ బ్లాకెట్ (ఆర్థిక సభ్యుడు), ఎర్నెస్ట్ బర్డాన్, అలెగ్జాండర్ ముద్దిమాన్ (హోమ్ సభ్యుడు), భూపేంద్ర నాథ్ మిత్ర, డెనిస్ బ్రే, JW భోరే, మోన్‌గుర్ స్మిత్ మోన్‌క్రిఫ్ డావ్స్ బట్లర్, జేమ్స్ అలెగ్జాండర్ రిచీ, LF రష్‌బ్రూక్ విలియమ్స్, ఎవెలిన్ బర్కిలీ హోవెల్, ఆల్ఫ్రెడ్ అలెన్ లెత్‌బ్రిడ్జ్ పార్సన్స్, సర్ జియోఫ్రీ క్లార్క్, అలెగ్జాండర్ టోటెన్‌హామ్, కెప్టెన్ అజబ్ ఖాన్, GG సిమ్, AG క్లౌ, L. గ్రాహమ్, JL McChamal
ప్రావిన్సుల నుండి నామినేట్ చేయబడినవారు: TE మోయిర్ (మద్రాస్), జూలియస్ మాథెసన్ ట్యూరింగ్ (మద్రాస్), ఫిలిప్ ఎడ్వర్డ్ పెర్సివల్ (బాంబే), పెర్సీ బర్న్స్ హైగ్ (బాంబే), వాల్టర్ హడ్సన్ (బాంబే), లూయిస్ సిడ్నీ స్టీవార్డ్ ఓ'మల్లీ (బెంగాల్), గిరీష్ చంద్రనాగ్ (బెంగాల్), ముహమ్మద్ అబ్దుల్ ముమిన్ (బెంగాల్), RA విల్సన్ (సెంట్రల్ ప్రావిన్సెస్), రుస్తోమ్జీ ఫరీదూంజి (సెంట్రల్ ప్రావిన్సులు), బాసిల్ కోప్లెస్టన్ అలెన్ (అస్సాం), విలియం అలెగ్జాండర్ కాస్గ్రేవ్ (అస్సాం), ఫ్రాంక్ చార్లెస్ ఓవెన్స్ (బర్మా), హెచ్. టోంకిసన్ ( బర్మా), శ్యామ్ నారాయణ్ సింగ్ (బీహార్ & ఒరిస్సా), హెన్రీ ఎడ్వర్డ్ హోమ్ (యునైటెడ్ ప్రావిన్స్), EH అష్వర్త్ (యునైటెడ్ ప్రావిన్స్), హుబెర్ట్ కాల్వర్ట్ (పంజాబ్)
బేరార్ ప్రతినిధి: మాధవ్ శ్రీహరి అనీ

నామినేటైన అధికారులు మార్చు

ప్రావిన్సులు: PS శివస్వామి అయ్యర్ (మద్రాస్), సాహిబ్జాదా అబ్దుల్ ఖయ్యూమ్ (NWFP), సర్దార్ బహదూర్ కెప్టెన్ హీరా సింగ్ (పంజాబ్)
ప్రత్యేక ఆసక్తులు: హెన్రీ గిడ్నీ (ఆంగ్లో-ఇండియన్), సురేంద్ర కుమార్ దత్తా (భారత క్రైస్తవులు), NM జోషి (కార్మిక ఆసక్తులు)

ఎన్నికైన అధికారేతరులు మార్చు

అజ్మీర్-మేర్వారా : హర్బిలాస్ సర్దా
అస్సాం: తరుణ్ రామ్ ఫూకాన్ (అస్సాం వ్యాలీ జనరల్), కామినీ కుమార్ చందా (సుర్మా వ్యాలీ కమ్ షిల్లాంగ్ జనరల్), అహ్మద్ అలీ ఖాన్ (ముస్లిం), యూస్టేస్ జోసెఫ్ (యూరోపియన్), TA చామర్స్ (యూరోపియన్)
బెంగాల్: బిపిన్ చంద్ర పాల్ (కలకత్తా జనరల్), తులసి చంద్ర గోస్వామి (కలకత్తా సబర్బ్స్ జనరల్), అమర్ నాథ్ దత్ (బుర్ద్వాన్ జనరల్), భబేంద్ర చంద్ర రాయ్ (ప్రెసిడెన్సీ జనరల్), కెసి నియోగీ (డక్కా రూరల్ జనరల్), కుమార్ శంకర్ రే (చిట్టగాంగ్ & రాజ్‌షాహి) జనరల్), యాకూబ్ సి. ఆరిఫ్ (కలకత్తా & సబర్బ్స్ ముస్లిం), మహ్మద్ షమ్స్-ఉస్-జోహా (బుర్ద్వాన్ & ప్రెసిడెన్సీ ముస్లిం), అలీముజ్జామ్ చౌదరి (డక్కా ముస్లిం), ఖ్వాజా అబ్దుల్ కరీం (డక్కా ముస్లిం), ముహమ్మద్ కాజిమ్ అలీ (చిట్టగాంగ్ గ్రామీణ ముస్లిం), ఖబీరుద్దీన్ అహ్మద్ (రాజ్‌షాహి గ్రామీణ ముస్లిం), సర్ కాంప్‌బెల్ రోడ్స్ (యూరోపియన్), డార్సీ లిండ్సే (యూరోపియన్), WSJ విల్సన్ (యూరోపియన్), కల్నల్ JD క్రాఫోర్డ్ (యూరోపియన్), సురేంద్ర చంద్ర ఘోస్ (భూ హోల్డర్స్), రంగ్ లాల్ జజోడియా (Marwari Association)
బీహార్ & ఒరిస్సా: నీలకంఠ దాస్ (ఒరిస్సా జనరల్), భబానంద దాస్ (ఒరిస్సా జనరల్), అనుగ్రహ్ నారాయణ్ సిన్హా (పాట్నా-కమ్-షహాబాద్ జనరల్), హరి ప్రసాద్ లాల్ (గయా-కమ్-మోంఘైర్ జనరల్), గంగానంద్ సిన్హా (భాగల్పూర్, పూర్నియా & సంతాల్ పరగణాస్ జనరల్), దేవకీ ప్రసాద్ సిన్హా (చోటా నాగ్‌పూర్ జనరల్), గయా ప్రసాద్ సింగ్ (ముజఫర్‌పూర్-కమ్-చంపరన్ జనరల్), సర్ఫరాజ్ హుస్సేన్ ఖాన్ (పాట్నా & చోటా నగర్ కమ్ ఒరిస్సా ముస్లిం), మౌల్వీ మియాన్ అస్జాద్-ఉల్-లా (భాగల్పూర్ ముస్లిం), ముహమ్మద్ షఫీ దౌది (తిర్హుత్ ముస్లిం), రాజా రఘునందన్ ప్రశాద్ సింగ్ (భూ యజమానులు), శ్యామ చరణ్, బ్రజ్నందన్ సహాయ్, సయ్యద్ ముహమ్మద్ ఇస్మాయిల్
బాంబే: విఠల్‌భాయ్ పటేల్ (బాంబే సిటీ జనరల్), నౌరోజీ మానెక్‌జీ డుమాసియా (బాంబే సిటీ జనరల్), సేథ్ హరచంద్రాయ్ విశాందాస్ (సింద్ జనరల్), జమ్నాదాస్ మెహతా (బాంబే నార్తర్న్ జనరల్), నరసింహ చింతామన్ కేల్కర్ (బాంబే సెంట్రల్ జనరల్), కృష్ణాజీ గోవింద్ లోహోకరే జనరల్), వెంకటేష్ బెల్వి (బాంబే సదరన్ జనరల్), ముహమ్మద్ అలీ జిన్నా (బాంబే సిటీ ముస్లిం), WM హుస్సనల్లి (సింద్ ముస్లిం), గులాం మహమ్మద్ ఖాన్ భుర్గ్రి (సింద్ ముస్లిం), మహమ్మద్ ఇబ్రహీం మకాన్ (బాంబే నార్తర్న్ ముస్లిం), సర్దార్ మహబూబ్ అలీ ఖాన్ మొహమ్మద్ అక్బర్ ఖాన్ (బాంబే సదరన్ ముహమ్మదన్), పురుషోత్తమ్‌దాస్ ఠాకూర్‌దాస్ (ఇండియన్ మర్చంట్స్ ఛాంబర్), కస్తూర్‌భాయ్ లాల్‌భాయ్ (అహ్మదాబాద్ మిల్లోనర్స్ అసోసియేషన్), సర్దార్ విష్ణు నారాయణ్ ముతాలిక్ (గుజరాత్ & దక్కన్ సర్దార్స్ & ఇనామ్‌దార్లు), హెన్రీ రిచర్డ్ డంక్ (యూరోపియన్), EF సైక్స్ (యూరోపియన్), సర్ మోంటగు డి పోమెరే వెబ్ (యూరోపియన్)
బర్మా: మాంగ్ టోక్ కీ (జనరల్), మాంగ్ కున్ (జనరల్), మాంగ్ బా సి (జనరల్), ఎడ్వర్డ్ గిబ్సన్ ఫ్లెమింగ్ (యూరోపియన్)
సెంట్రల్ ప్రావిన్స్‌లు: MV అభ్యంకర్ (నాగ్‌పూర్ జనరల్), హరి సింగ్ గౌర్ (హిందీ డివిజన్స్ జనరల్), శంభు దయాళ్ మిశ్రా (హిందీ డివిజన్స్ జనరల్), M. సమీవుల్లా ఖాన్ (ముస్లిం), సేథ్ గోవింద్ దాస్ (భూ యజమానులు)
ఢిల్లీ: పియారే లాల్ (జనరల్)
మద్రాసు: టి. రంగాచారి (మద్రాసు సిటీ జనరల్), భూపతిరాజు వెంకటపతిరాజు (గంజాం కమ్ విశాఖపట్నం జనరల్), మోచెర్ల రామచంద్రరావు (గోదావరి-కమ్-కృష్ణ జనరల్), కాకుటూరు వెంకటరమణారెడ్డి (గుంటూరు కమ్ నెల్లూరు జనరల్), చెట్లూరు దొరైస్వామి అయ్యంగార్ (మద్రాసు జిల్లా మరియు చిట్టూరు జిల్లా జనరల్), RK షణ్ముఖం చెట్టి (సేలం మరియు కోయంబత్తూర్ కమ్ నార్త్ ఆర్కాట్ జనరల్), MK ఆచార్య (సౌత్ ఆర్కాట్ జనరల్), కృష్ణ రామ అయ్యంగార్ (మధుర & రామ్‌నాడ్ కమ్ తిన్నెవెల్లి జనరల్), A. రంగస్వామి అయ్యంగార్ (తంజోర్ & తిరుచ్చి జనరల్), మౌల్వీ సాయద్ ముర్తుజా సాహిబ్ బహదూర్ (దక్షిణ మద్రాస్ ముస్లిం), గోర్డాన్ ఫ్రేజర్ (యూరోపియన్), కున్హి కమ్మరన్ నంబియార్ చంద్రోత్ కూడలి తజెటెవీటిల్ (భూస్వాములు), M. Ct. M. చిదంబరం చెట్టియార్ (మద్రాస్ ఇండియన్ కామర్స్), హాజీ SAK జీలానీ
పంజాబ్: లాలా దునిచంద్ (అంబలా జనరల్), బక్షి సోహన్ లాల్ (జుల్లుందూర్ జనరల్), లాలా హన్స్ రాజ్ (జుల్లుందూర్ జనరల్), దివాన్ చమన్ లాల్ (పశ్చిమ పంజాబ్ జనరల్), అబ్దుల్ హే (తూర్పు పంజాబ్ ముస్లిం), షేక్ సాదిక్ హసన్ (తూర్పు మధ్య పంజాబ్ ముస్లిం ), ఖాన్ సాహిబ్ గులాం బారీ (పశ్చిమ మధ్య పంజాబ్ ముస్లిం), చౌదరి బావల్ బక్ష్ (నార్త్ పంజాబ్ ముస్లిం), గజన్‌ఫర్ అలీ ఖాన్ (నార్త్ పంజాబ్ ముస్లిం), సయ్యద్ గులాం అబ్బాస్ (నార్త్ వెస్ట్ పంజాబ్ ముస్లిం), మఖ్దుం సయ్యద్ రాజన్ బక్ష్ షా (నైరుతి పంజాబ్) ముస్లిం), సర్దార్ గులాబ్ సింగ్ (పశ్చిమ పంజాబ్ సిక్కు)
యునైటెడ్ ప్రావిన్స్‌లు: మోతీలాల్ నెహ్రూ (యుపి సిటీస్ జనరల్), శామ్‌లాల్ నెహ్రూ (మీరట్ జనరల్), నారాయణ్ దాస్ (ఆగ్రా జనరల్), మదన్ మోహన్ మాలవీయ (అలహాబాద్ & ఝాన్సీ జనరల్), సిఎస్ రంగ అయ్యర్ (రోహిల్‌ఖండ్ & కుమావోన్ జనరల్), కృష్ణ కాంత్ మాలవీయ (బెనారస్ & గోరఖ్‌పూర్ జనరల్), హెచ్‌ఎన్ కుంజ్రు (లక్నో జనరల్), పండిట్ హర్కరణ్ నాథ్ మిశ్రా (లక్నో జనరల్), కిషన్‌లాల్ నెహ్రూ (ఫైజాబాద్ జనరల్), హాజీ వాజిహుద్దీన్ (యుపి సిటీస్ ముస్లిం), నవాబ్ ఇస్మాయిల్ ఖాన్ (మీరట్ ముస్లిం), మౌల్వీ ముహమ్మద్ యాకూబ్ (రోహిల్‌ఖండ్ & కుమావోన్ ముస్లిం), రాజా అమర్‌పాల్ సింగ్ (భూస్వాములు), కల్నల్ సర్ హెన్రీ స్టాన్యోన్ (యూరోపియన్), రాయ్ బహదూర్ రాజ్ నారాయణ్
ఇతర: HP దయాళ్, CV వసంత శాస్త్రి

మూలాలు మార్చు

↑ "Indian Election Results. Strength of Extremists", The Times, 15 December 1923, p11, Issue 43525
↑ Alam, Jawaid (January 2004). Government and Politics in Colonial Bihar, 1921–1937. Mittal Publications. p. 118. ISBN 9788170999799.
↑ "Indian Legislative Assembly: Balance Of Parties", The Times, 8 January 1924, p6, Issue 43543
↑ Saroja Sundararajan (1989). March to freedom in Madras Presidency, 1916–1947. Madras : Lalitha Publications. pp. 334–339.

[1] "Indian Election Results. Strength of Extremists", The Times, 15 December 1923, p11, Issue 43525

[AlamJ-2] Alam, Jawaid (January 2004). Government and Politics in Colonial Bihar, 1921–1937. Mittal Publications. p. 118. ISBN 9788170999799.

[3] "Indian Legislative Assembly: Balance Of Parties", The Times, 8 January 1924, p6, Issue 43543

[4] Saroja Sundararajan (1989). March to freedom in Madras Presidency, 1916–1947. Madras : Lalitha Publications. pp. 334–339.

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]