క్రోనస్

క్రోనస్ (Cronus): గ్రీసు దేశపు పురాణ గాథలు

గ్రీసు దేశపు పురాణం గాథలలో మూడు తరాల “శాల్తీలు” కనిపిస్తారు: మొదటి తరం సృష్ట్యాదిలో ఉండే అస్తవ్యస్తత (chaos) నుండి పుట్టినవారు. వీరిని “దేవుడు,” “దేవత” అని అభివర్ణించడానికి బదులు వీటిని మూర్తిత్వం లేని అభిజ్ఞానాలు (amorphous symbols) గా కానీ, అపరావతారాలు (personified concepts) గా భావించవచ్చు. రెండవ తరం వారు టైటనులు. సాంప్రదాయికంగా వీరిని దేవగణాలలో ఉంచుతారు కానీ, ఒక విధంగా చూస్తే వీరిలో కొందరు హిందూ పురాణాలలోని రాక్షసులని పోలిన శాల్తీలులా అనిపిస్తారు. మూడవ తరం వారు ఒలింపస్ పర్వతం మీద స్థిరనివాసం ఏర్పరచుకున్న ఒలింపయనులు. ఈ మూడవ తరం వారు మనకి పరిచయమైన దేవగణాల (అనగా, “దేవుళ్ళు,” “దేవతలు”) కోవ లోకి వస్తారు.

ఇక్కడ gods అనే ఇంగ్లీషు మాటని “దేవుళ్ళు,” “దేవతలు” అని అనువదించడం జరిగింది కానీ, నిదానం మీద ఆలోచిస్తే “gods” అన్న మాటని సురులు, అసురులు అని తెలిగించి సురులని “దేవతలు” గా పరిగణించి, అసురులులో మంచి వాళ్ళని “దేవతల” కోవలో పడేసి, చెడ్డ వాళ్ళని రాక్షసులుగా లెక్కలోకి తీసుకోవచ్చు. కానీ ఈ సూక్ష్మ భేదాలని విస్మరించి అందరినీ “దేవుళ్ళు” అనే - లింగ భేదం లేకుండా - అనడం జరిగింది.

గ్రీసు దేవుళ్ళు హిందూ దేవుళ్ళలాంటి వాళ్లు కాదు; వీళ్లల్లో ఈర్హ్య, అసూయ, పగ, జుగుప్స వంటి లక్షణాలు మానవులలో కంటె ఎక్కువ మోతాదులో ఉన్నట్లు అనిపిస్తుంది. వీరు మానవులని సృష్టించి వారిని చదరంగంలో పావులని నడిపినట్లు నడిపి ఆడుకుంటారు. ఉదాహరణకి అందంలో ఎవరు గొప్ప అని పోటీ పడి ముగ్గురు దేవతలు ట్రోయ్ నగరంలో మహా సంగ్రామానికి కారకులు అవుతారు.

మొదటి తరం “దేవతలు”

మొదట్లో - సృష్ట్యాదిలో - అంతా అస్తవ్యస్తం. ఆ అస్తవ్యస్తం (chaos) నుండి గాయా (Gaia) లేదా భూదేవి, మరి కొన్ని ఇతర ప్రాథమిక శక్తులు (లేదా అపరావతారాలు, లేదా దైవాంశాలు) పుట్టుకొచ్చేయి: (1) ఈరోస్ (Eros) అనే కామ దైవం, (2) ఎబిస్ (Abyss); ఇక్కడే పాతాళ లోకానికి అధిపతి అయిన టార్టరస్ ఉంటాడు. అతని పేరనే ఒక బందిఖానా ఉన్నది, (3) ఎరెబస్ (Erebus); చీకటికి అధిపతి, (4) నిక్స్ (Nyx); ఈమె రాత్రికి అధిపత్ని, మొదలైనవి.

టార్టరస్ (పాతాళ లోకం) నుండి రకరకాల రాక్షసాకారాలు పుట్టుకొచ్చేయి. వాటిల్లో ముఖ్యమైనవి: (1) సెర్బిరస్ (Cerberus) అనే మూడు తలకాయల కుక్క. ఇది నరకపు ద్వారాల దగ్గర కాపలా కాస్తూ ఉంటుంది. (2) డ్రేగన్ (Dragon, జేసన్, ఆర్గోనాట్లు, బంగారు ఉన్ని కథలో వచ్చే పెద్ద పామును పోలిన శాల్తీ.) (3) స్ఫింక్స్ (Sphinx, మనిషి ముఖం, సింహం శరీరం, పక్షి రెక్కలు కల ఒక వింత జంతువు. (4) హార్పీస్ (Harpies, మనిషి ముఖం ఉన్న ఒకరకం పక్షి ), (5) సైరన్లు, (6) గోర్గన్ లు (ఈ వికృతాకారులలో పేరెన్నిక గన్నది మెదూసా. ఈ మెదూసా (Medusa) తలలో జుత్తుకి బదులు పాములు ఉంటాయి. ఈ మెదూసా ఎవరిని చూస్తే వారు రాయిగా మారిపోతారు.

ఎరెబస్ కీ నిక్స్ కీ పుట్టిన ఖేరాన్ (Charon) పాతాళ లోకంలో ఉన్న నరకానికి వెళ్లే దారిలో వచ్చే స్టిక్స్ (Styx) వంటి నదులని దాటడానికి పడవ నడుపుతూ ఉంటాడు. చనిపోయినవారు ఈ నదులని దాటుకుని అటు వెళ్ళాలి. మన వైతరణికి ఇక్కడ స్టిక్స్ కి పోలిక చూడండి.

రెండవ తరం దేవగణాల (టైటనుల) కథ

పురుషుని సహాయం లేకుండా గాయా, ఆకాశానికి అధిపతి అయిన యూరెనస్ కి జన్మనిచ్చింది, అప్పుడు అతను ఆమెని ఫలవంతురాలిని చేసాడు. వారి కలయిక నుండి మొదట టైటనులు (కాసింత రాక్షస అంశ ఉన్న వారులా అనిపిస్తారు కానీ వీరిని “టైటన్ దేవగణాలు” అనే అంటారు.) జన్మించారు. తరువాత ఒంటికన్నుతో ఉండే సైక్లాపులు (Cyclops) ముగ్గురు పుట్టేరు. తరువాత అందవికారంగా, ఏభయ్ తలలు, వందేసి చేతులతో, హెకటాంకీర్ లు (Hecatonchires) అనే శతబాహులు ముగ్గురు పుట్టేరు. వారి పేర్లు ప్రస్తుతానికి అనవసరం.

అందవికారంగా ఒంటికన్నుతో ఉన్న సైక్లాపులని, వందేసి చేతులు ఉన్న హెకటాంకీర్ లని చూసి యూరెనస్ అసహ్యించుకుని వారిని తిరిగి తల్లి గాయా (అనగా, భూదేవి) గర్భకుహరం లోకి (అనగా, పాతాళం లోకి) తోసేసేడు. ఈ అమానుష చర్యకి కడు దుఃఖ పడి ప్రతీకారం కోసం గాయా ఒక కొడవలిని తయారు చేసి, అదను కోసం ఎదురు చూస్తూ ఉంటుంది.

సైక్లాపులు, హెకటాంకీర్ లు జన్మించిన తరువాత ఇంక రాక్షస ఆకారాలు ఉన్న పిల్లలు పుట్టకుండా గాయా-యూరెనస్ లు విడిపోయారు.

యూరెనస్-గాయా ల కలయిక వల్ల పుట్టిన పన్నెండుమంది టైటనులలో ఆరుగురు మగ, ఆరుగురు ఆడ. మగవారు: (1) ఓషనస్ (సముద్రాలకి అధిపతి), (2) హైపీరియాన్ (కాంతికి అధిపతి), (3) కోయస్ (బుద్ధి, దూరదృష్టికి అధిపతి), (4) క్రీయస్ (గగన వీధిలోని నక్షత్ర రాసులకి అధిపతి), (5) క్రోనస్ (కాలానికి అధిపతి), (6) ఇయాపిటస్ (నీతికి అధిపతి). ఆడవారు: (1) టేథీస్ (మంచినీటికి అధిపత్ని), (2) థియా (దృష్టికి అధిపత్ని), (3) నెమోసీన్ (జ్ఞాపక శక్తికి అధిపత్ని), (4) ఫీబీ (వర్చస్సుకి అధిపత్ని), (5) రేయా (మాతృత్వానికి అధిపత్ని), (6) థెమిస్ (ధర్మదేవత లేదా చట్టబద్ధతకి అధిపత్ని).

ఈ టైటన్ దేవతల గురించి తరువాత, సందర్భం వచ్చినప్పుడు, సావధానంగా మాట్లాడుకుందాం. ప్రస్తుతానికి కొన్ని ఆసక్తికరమైన చిల్లర విషయాలని చూద్దాం. (ఇక్కడ ఏకోదరుల మధ్య వివాహాలు గమనించండి.)

“సముద్రపు జంట” అయిన ఓషనస్ (Oceanus) కీ టేథీస్ (Tethys) కీ అనేకమంది “జలదేవతలు” (Nymphs) పుట్టేరు. “ఆకాశపు జంట” అయిన హైపీరియాన్ (Hyperion) కీ థియా (Theia) కీ పుట్టిన పిల్లలలో హీలియోస్ (సూర్యుడు), సెలీన్ (చంద్రుడు) ముఖ్యులు.

“భూ జంట” అయిన క్రోనస్ (Cronus) కీ రేయా (Rhea) కీ పుట్టిన పిల్లలే టైటనులు. ఇయాపిటస్ (Iapetus) కి పుట్టిన పిల్లలలో చాలా మందిని మనం గుర్తించగలం: (1) ఏట్లస్ (Atlas) నిరంతరం భూమిని భుజాల మీద మోసే శాల్తీ (2) ప్రొమీథియస్ (Prometheus ) మనుష్యుల పుట్టుకకి కారకుడు (3) ఎపిమీథియస్ (Epimetheus). మొట్టమొదటి మానవ స్త్రీని - పెండోరా ని - జూస్ ఆజ్ఞానుసారం తయారు చేసేడు . ప్రొమీథియస్, ఎపిమీథియస్ లు దేవతలకి, మానవులకి” లంకె వంటి వారు.

క్రోనస్ పతనం

మొదటి తరం టైటనులలో క్రోనస్ కడసారం. క్రోనస్ కుతంత్ర బుద్ది కలవాడు, అత్యంత భయంకరమైనవాడు. తల్లి గాయాకి జరిగిన అవమానానికి పగ తీర్చుకోగల సమర్ధుడు. క్రోనస్ ఒక రాత్రి యూరెనస్ మీదకి లంఘించి అతని జననాంగాలని తల్లి ఇచ్చిన కొడవలితో నరికేసి వాటిని సముద్రంలో విసిరేసాడు. ఆ జననాంగాల నుండి స్రవించిన స్రావములతో ఒక రకం రాక్షసులు, జలకన్యలు, తదితరులు పుట్టుకొచ్చేరు. అలా పుట్టుకొచ్చిన వారిలో ఏఫ్రొడైటి (Aphrodite) ఒకామె. ఈ సౌందర్యవతి లైంగిక ప్రేమకి చిహ్నం.

అంగవిహీనుడైన యూరెనస్ భూమిని వదలి పోతూ తనకి చేసిన అవమానానికి క్రోనస్ ప్రతిఫలం అనుభవిస్తాడనిన్నీ, తనకి జరిగినట్లే క్రోనస్ కి అతని పిల్లల చేతిలోనే ప్రతీకారం జరుగుతుందనిన్నీ చెబుతాడు (శపిస్తాడు?)

తండ్రిని పదవీ భ్రష్టుడిని చేసి రాజ్యం నుండి బహిష్కరించిన తరువాత క్రోనస్ సైక్లాపులని, హెకటాంకీర్ లని టార్టరస్ లో బంధిస్తాడు. హేడిస్ పాతాళానికి, పొసైడన్ సముద్రాలకి, జూస్ ఆకాశానికి అధిపతులు అవుతారు. జూస్ దేవలోకానికి అంతటికి పాలకుడుగా చెలామణి అవుతాడు. ఇతర టైటనులు అతని సభికులుగా అయ్యారు. క్రోనస్ తన తండ్రిని తరిమేసిన తరువాత తన యొక్క సోదరి అయిన రేయాని జీవిత భాగస్వామినిగా స్వీకరిస్తాడు.

క్రోనస్-రేయాలకి పుట్టిన సంతానంలో ముగ్గురు మగ, ముగ్గురు ఆడ. మగ వారు: హేడిస్, పొసైడన్, జూస్. ఆడ వారు: హేస్టియా, డిమిటర్, హేరా.

తండ్రి యూరెనస్ ఇచ్చిన శాపం పదే పదే గుర్తుకి రాగా, రేయాకి పుట్టిన పిల్లల్ని పుట్టిన వెంటనే క్రోనస్ కబళించడం మొదలు పెడతాడు. అప్పుడు రేయా తన కడసారపు కొడుకు జూస్ ని ఒక పన్నాగం పన్ని రక్షిస్తుంది.

చాలమంది స్త్రీలతో సంపర్కం ఉండడం వల్ల క్రోనస్ కి చాలమంది పిల్లలు ఉన్నారు. ఉదాహరణకి క్రోనస్ కి సముద్రపు జలకన్య ఫిలిరాకి పుట్టిన కుమారుడు ఖైరాన్. బొమ్మలలో ఖైరాన్ ని “నరాశ్వం” (centaur) గా చిత్రిస్తారు; అనగా ముందు భాగం మనిషి ఆకారంలోను, పృష్ఠ భాగం గుర్రం ఆకారంలోనూ ఉండే నాలుగు కాళ్ళ శాల్తీ.

మూలాలు

వేమూరి వేంకటేశ్వరరావు, గ్రీసు దేశపు పురాణ గాథలు, ఈమాట జాలపత్రిక, ఫిబ్రవరి 2020, https://eemaata.com/em/issues/202002