గమకం

సప్తస్వరాలలో ఏ స్వరమైనా, తన స్థానాన్ని వదలక తనకు ముందు వెనుక ఉన్న స్వరస్థానాలతో మైత్రి చేసి కలిసి నడవడాన్ని గమకం అంటారు. దీక్షితార్ కీర్తనలలో గమకాల ప్రభావం ఎక్కువగా కనిపిస్తుంది.

గమక ప్రాధాన్యత గలిగిన కీర్తనలు రచించిన ముత్తుస్వామి దీక్షితార్

రకాలు

చతుర్దండి ప్రకారం మొత్తం పదిహేను రకాల గమకాలు ఉన్నాయి. వీటి వివరాలు సుబ్బరామ దీక్షితులవారు రచించిన'సంగీత సంప్రదాయ ప్రదర్శిని'లో లభిస్తున్నాయి:

తిరుప: స్ఫురితశ్చైవ కంపితో లీన ఇత్యపి

ఆందోలితో వలిశ్చాథ త్రిభిన్న: కురుళీహతౌ

ఉల్లాసిత: ప్లావితశ్చ హుంపితో ముద్రితస్తథా

నామితో మిశ్రితశ్చేతి భేదా: పంచదశ స్మృతా:

• 1. తిరుపము
• 2. స్ఫురితము
• 3. కంపితము
• 4. లీనము
• 5. ఆందోలితము
• 6. వలి
• 7. త్రిభిన్నము
• 8. కురుళీ
• 9. ఆహతము
• 10. ఉల్లాసితము
• 11. ప్లావితము
• 12. హుంపితము
• 13. ముద్రితము
• 14. నామితము
• 15. మిశ్రితము

ఇతరుల భావన ఇలా ఉన్నది:

మొత్తం పది రకాల గమకాలు:

• 1. ఆరోహణ,
• 2. అవరోహణ,
• 3. ఢాలు
• 4. కంపితం
• 5. స్ఫురితం
• 6. ఆహతం
• 7. ప్రత్యాహతం
• 8. ఆందోళితం
• 9. త్రిపుచ్ఛం
• 10. మూర్ఛన