జయంత భట్టుడు
జయంత భట్ట (820 – 900 CE) కాశ్మీర సంస్కృత కవి, ఉపాధ్యాయుడు, తర్కవేత్త మఱియు రాజు శంకరవర్మన్ సలహాదారు. అతను హిందూ తత్వశాస్త్రం యొక్క న్యాయ దర్శనానికి సంబంధించిన తత్వవేత్త.[1] [2] అతను న్యాయ దర్శనం పై మూడు పుస్తకాలు రాశాడు: వీటిలో ఒకటి తెలియదు, రెండవది రూపక నాటకం, మఱియు మూడవది పాణిని వ్యాకరణంపై వ్యాఖ్యానం.
జీవిత విశేషాలు మార్చు
జయంతుడు సంపన్న బ్రాహ్మణ కుటుంబంలో జన్మించాడు. అతను బాల విద్వాంసుడు. పాణిని అష్టాధ్యాయి పై వ్యాఖ్యానాన్ని రూపొందించడం ద్వారా నవ-వృత్తికార లేదా కొత్త వ్యాఖ్యాత అనే పేరు సంపాదించాడు.[3] తరువాత జీవితంలో అతను వివిధ విభాగాలు మఱియు ఆగమాలలో ప్రావీణ్యం సంపాదించాడు, పాండిత్య చర్చలలో తనకంటూ ప్రత్యేకతను చాటుకున్నాడు. తన జ్ఞానాన్ని తన విద్యార్థులకు అందించాడు కూడా.
జయంతుడు పుట్టిన సంవత్సరం, వయస్సు, ఆయన రాసిన రచనలు పండితులకు ఇప్పటికీ చర్చనీయాంశ విశషమే. అతని తాత్విక రచన న్యాయమంజరి, అతని నాటకం ఆగమడాంబర ద్వారా ఇతను రాజు శంకరవర్మకు (883 - 902 CE.) సమకాలీనుడిగా సూచిస్తారు.
జయంతుని యొక్క కుమారుడు అభినంద కాదంబరికథాసారలో జయంత ముత్తాత 8వ శతాబ్దానికి చెందిన కర్కోట వంశానికి చెందిన రాజు అయిన రాజా లలితాదిత్య దగ్గర. మంత్రిగా ఉండేవాడని పేర్కొన్నాడు
కాదంబరికథాసార నవల సారాంశం జయంతుడు వంశం గురించి కొంత సమాచారాన్ని అందిస్తుంది. అతని పూర్వీకుడు శక్తి బ్రాహ్మణుడు అని మఱియు గౌడ్ ప్రాంతానికి చెందిన భరద్వాజ వంశానికి చెందిన వాడని, అతను కాశ్మీర్ సరిహద్దుకు సమీపంలోని దర్వాభిసార్ వద్ద నివసించాడు అని, అతని కొడుకు పేరు మిత్ర మఱియు అతని మనవడు శక్తిస్వామిన్ (శక్తి స్వామిన్). ఆ శక్తి స్వామి పుత్రుడే తాను అని తెలియుచున్నది.
ఆగమడాంబర లో భట్ట రాజకీయ జీవితానికి సంబంధించిన వివరాలు ఉన్నాయి. అతను కాశ్మీర్ రాజు శంకరవర్మకు సలహాదారుడుగా ఆ హోదాలో, కాశ్మీర్ నుండి నీలాంబర అనే తాంత్రిక శాఖను బహిష్కరించడంలో తన పాత్ర వివరించబడినది. నీలిరంగు లేదా నల్లరంగు ధరించిన వర్గం "అనైతిక బోధనలను" ప్రోత్సహిస్తుంది. నీలాంబరులు "నీలం రంగు దుస్తులు మాత్రమే ధరిస్తారు, ఆపై సమూహంగా అపరిమిత బహిరంగ లైంగిక సంబంధం కలిగి ఉంటారు" అని జయంత పేర్కొన్నారు. ఈ అభ్యాసం "అనవసరం" మఱియు సమాజం యొక్క ప్రాథమిక విలువలను అంతమొందిస్తుందని అతను వాదించాడు.[4]
రచనలు మార్చు
జయంతుడు న్యాయ దర్శనమునకు సంబంధించి మూడు ప్రసిద్ధ రచనలను రాశారు, వాటిలో రెండు మనుగడలో ఉన్నాయి.అతని రెండవ గ్రంధము న్యాయకాలికా (స్ప్రౌట్ ఆఫ్ ది ట్రీ ఆఫ్ జస్టిస్) న్యాయ సూత్రం యొక్క ప్రాథమిక సూత్రాల యొక్క అవలోకనం, ఇది స్కూల్ ఆఫ్ లా యొక్క పునాది గ్రంథం. అతని మూడవ రచన పల్లవ (బహుశా న్యాయపల్లవ, న్యాయ చెట్టు యొక్క కొమ్మ). [3]
జయంతుడు న్యాయమంజరిలో తన రాజు అడవిలో బంధించబడి ఉన్న సమయములో ఈ రచనను తాను వ్రాసినట్లు పేర్కొన్నాడు. ఈ రచన ప్రత్యేకత ఏమిటంటే, ఇది అంతకుముందు చేసిన రచనకు వ్యాఖ్యానం కాదు.
జయంతుని మత ప్రకారం, హిందూ మతం యొక్క పురాతన గ్రంథాలైన వేదాల అధికారాన్ని రక్షించడం న్యాయ యొక్క ఉద్దేశ్యం, అయితే పూర్వపు న్యాయ పండితులు వస్తువుల యొక్క వాస్తవ స్వభావం గురించి నిజమైన జ్ఞానాన్ని అందించడానికి న్యాయాన్ని అన్వీక్షికి (శాస్త్రీయ అధ్యయనం)గా భావించారు.
అతని ప్రధాన సాహిత్య రచన ఆగమడాంబర, నాలుగు భాగాల సంస్కృత నాటకం. ఈ నాటకం యొక్క కథానాయకుడు తర్కం ద్వారా వేదాల ప్రత్యర్థులందరినీ ఓడించాలనుకునే ఆధ్యాత్మికత పాఠశాలలో ఒక యువ విద్యార్ధి.[3]
న్యాయ మంజరి మొదటి భాగంలో దేవుని ఉనికి గురించి చర్చించబడింది. జయంతుడు భగవంతుడు మఱియు విశ్వం గురించి వాస్తవిక దృక్పథాన్ని అనుసరిస్తాడు. విశ్వం యొక్క నిజమైన మఱియు తగినంత కారణం దేవుడే అని అనుకూలమైన హేతుబద్ధమైన వాదనల అవకాశాన్ని సమర్థించాడు.[5]
లోకాయత దర్శనం లోకాయత సంస్కృతిని అభివృద్ధి చేయలేదని జయంత భట్ట విమర్శించారు. అతను చెప్పాడు, "లోకాయత నా ఆగమా" అంటే, అవి సాంస్కృత వ్యాపకాలు కావు అని, అందుకే వీటిని చేయకూడని వ్యవస్థ అని విమర్సించాడు.[6]
ఆంగ్ల అనువాదాలు: మార్చు
క్లే సంస్కృత లైబ్రరీ Csaba Dezső అనే రచయిత ఆగమడాంబర యొక్క అనువాదాన్ని మచ్ అడో ఎబౌట్ రిలిజియన్ అనే పేరుతో ప్రచురించింది.
ప్రస్తావనలు మార్చు
- ↑ Hindu God, Christian God: How Reason Helps Break Down the Boundaries Between Religions. pp. 39–40.
- ↑ Much Ado about Religion. pp. 15–17.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 Csaba Dezso. "Introduction to Agamadambara". Archived from the original on 2016-04-10. Retrieved 2023-02-28.
- ↑ Flood, Gavin. The Tantric Body, The Secret Tradition of Hindu Religion. pp. 48–49.
- ↑ Hindu God, Christian God: How Reason Helps Break Down the Boundaries Between Religions.
- ↑ Myths of Composite Culture and Equality of Religions. pp. 33–34.