జ్ఞానవాపి మశీదు - కేసు వివరాలు
కాలక్రమేణా జరిగిన కేసు పూర్వాపరాలు
1991
స్వయంభూ జ్యోతిర్లింగ భగవాన్ విశ్వేశ్వర్ వారణాసి కోర్టులో ఈ కేసులో మొదటి పిటిషన్ దాఖలు చేశారు. జ్ఞాన్వాపీ కాంప్లెక్స్‌లో పూజలు చేసేందుకు అనుమతి ఇవ్వాలని పిటిషనర్ కోరారు. మొత్తం జ్ఞాన్వాపీ కాంప్లెక్స్‌ను కాశీ ఆలయంలో భాగంగా కోర్టు ప్రకటించాలని ఆయన మూడు డిమాండ్లను కోర్టు ముందు ఉంచారు. అంతేకాకుండా, అతను కాంప్లెక్స్ ప్రాంతం నుండి ముస్లింలను ఖాళీ చేయమని కోరాడు, కాంప్లెక్స్‌లోని మసీదును కూల్చివేయాలని కూడా కోరాడు. ఆలయ పునర్నిర్మాణానికి హిందువులకు అనుమతి ఇవ్వాలని కూడా పిటిషనర్ కోర్టు ముందు విజ్ఞప్తి చేశారు.
1998
అంజుమన్ ఇంతేజామియా మసీదు కమిటీ అలహాబాద్ హైకోర్టులో కేసు వేసింది. దేవాలయం-మసీదు భూవివాదాన్ని చట్టం నిషేధించినందున సివిల్ కోర్టు ద్వారా తీర్పు ఇవ్వలేమని కోర్టు ముందు తమ పిటిషన్‌లో కమిటీ పేర్కొంది. హైకోర్టు ఆదేశాల మేరకు దిగువ కోర్టులో గత 22 ఏళ్లుగా కొనసాగుతున్న విచారణపై స్టే విధించారు.[1]
2019
వారణాసి జిల్లా కోర్టులో స్వయంభూ జ్యోతిర్లింగ భగవాన్ విశ్వేశ్వర్ తరపున రస్తోగి అనే వ్యక్తి పిటిషన్ దాఖలు చేశారు. జ్ఞానవాపి మజీదు సముదాయం మొత్తాన్ని పురావస్తు సర్వే నిర్వహించాలని పిటిషనర్ కోరారు. పిటిషనర్ తన అభ్యర్థనలో, స్వయంభూ జ్యోతిర్లింగ భగవాన్ విశ్వేశ్వర్ "తదుపరి స్నేహితుడు" అని పేర్కొన్నాడు.
2020
అంజుమన్ ఇంతేజామియా మసీదు కమిటీ మొత్తం జ్ఞాన్‌వాపి కాంప్లెక్స్‌లో ASI సర్వేను కోరుతూ పిటిషన్‌ను వ్యతిరేకించింది. అదే సంవత్సరం, అలహాబాద్ హైకోర్టు స్టేను మరింత పొడిగించనందున విచారణను పునఃప్రారంభించాలని అభ్యర్థిస్తూ పిటిషనర్ మళ్లీ ఒక పిటిషన్‌తో దిగువ కోర్టును ఆశ్రయించారు.
2022
మసీదు వెలుపలి గోడపై ఉన్న విగ్రహాల ముందు ప్రతిరోజూ ప్రార్థనలు చేయాలంటూ ఐదుగురు హిందూ మహిళలు వేసిన పిటిషన్‌ను కోర్టు విచారిస్తోంది. సర్వే చేసి, కాంప్లెక్స్ లోపల శివలింగం ఉన్నట్లు నివేదించబడిన తర్వాత, కోర్టు ఇప్పుడు కాంప్లెక్స్‌లోని స్థలాన్ని సీలు చేయాలని ఆదేశించింది. (PTI ఇన్‌పుట్‌లతో) [2]
26.05.2022
జ్ఞానవాపి మసీదు వివాదంపై వారాణసీ జిల్లా కోర్టులో విచారణ ప్రారంభమైంది. మసీదులో దేవతా విగ్రహాలు ఉన్నాయని, అక్కడ పూజలకు అనుమతించాలని ఐదుగురు హిందూ మహిళలు దాఖలు చేసిన పిటిషన్ విచారణార్హతను సవాలు చేస్తూ గురువారం అంజుమన్ ఇంతెజామియా మసీదు కమిటీ వాదనలు వినిపించింది. వజూఖానా (నీళ్ల ట్యాంకు) లో శివలింగం ఉందనేది ఆరోపణ మాత్రమేనని, అది ఇంకా నిరూపణ కాలేదని కమిటీ తెలిపింది. శివలింగం కనిపించిందనే వదంతులతో ప్రజల్లో గందరగోళం ఏర్పడిందని, నిరూపణ అయ్యే వరకూ ఇలాంటి వాటిని అనుమతించకూడదని పేర్కొంది. మసీదు కమిటీ వాదనలు పూర్తి కాకపోవడంతో తదుపరి విచారణను కోర్టు ఈనెల 30వ తేదీకి వాయిదా వేసింది. కాగా, వజూఖానాలో గుర్తించిన శివలింగాన్ని మసీదు కమిటీ ధ్వంసం చేసిందని హిందూ మహిళల తరఫు న్యాయవాది విష్ణుశంకర్‌ జైన్‌ ఆరోపించారు. శివలింగంపై ఉన్న 63 సెంటీమీటర్ల రంద్రం వారి పనేనన్నారు. పిటిషన్ విచారణార్హత వ్యవహారం తేలిన తర్వాత ఈ వివరాలన్నీ కోర్టు ముందు ఉంచుతామని చెప్పారు. కాగా, మసీదులో ఆలయ ఆనవాళ్లు కనిపించకుండా పెయింటింగ్‌ వేయించడం తదితర చర్యలకు మసీదు కమిటీ పాల్పడుతోందని హిందూ పక్షం ఫిర్యాదు మేరకు వారణాసి పోలీసుస్టేషన్‌లో గురువారం తాజా కేసు నమోదైంది. ( ఆంధ్ర జ్యోతి: తేదీ 26.05.2022)
సుప్రీంకోర్టులో దాఖలయిన మరో పిటీషన్‌ మార్చు
1991 ప్రార్థనా స్థలాల చట్టాన్ని సవాలు చేస్తూ 26.05.2022న సుప్రీం కోర్టులో దాఖలు చేసిన మరో పిటిషన్.
పూజా స్థలాల (ప్రత్యేక నిబంధనలు) చట్టం 1991లోని కొన్ని సెక్షన్ల రాజ్యాంగ చెల్లుబాటును సవాలు చేస్తూ, ఈ చట్టం లౌకికవాద సూత్రాలను ఉల్లంఘిస్తోందని పేర్కొంటూ సుప్రీంకోర్టులో మరో పిటిషన్ దాఖలైంది. వారణాసి నివాసి రుద్ర విక్రమ్ సింగ్ దాఖలు చేసిన పిటిషన్, ప్రార్థనా స్థలాల (ప్రత్యేక నిబంధనలు) చట్టం 1991లోని సెక్షన్లు 2, 3,, 4 యొక్క రాజ్యాంగ చెల్లుబాటును సవాలు చేసింది. విక్రమ్ అభ్యర్థన ప్రకారం, పేర్కొన్న సెక్షన్లు ఆర్టికల్ 14, 15, 21, 25, 26, 29లను ఉల్లంఘించాయి, ప్రవేశిక, రాజ్యాంగం యొక్క ప్రాథమిక నిర్మాణంలో అంతర్భాగమైన లౌకికవాదం, చట్ట నియమాల సూత్రాలను ఉల్లంఘించాయి.
“కేంద్ర ప్రభుత్వం 1991 సంవత్సరంలో నిరాధారమైన నిబంధన (ప్లేసెస్ ఆఫ్ వర్షిప్ యాక్ట్ 1991) చేయడం ద్వారా ఏకపక్ష అహేతుక రెట్రోస్పెక్టివ్ కట్ ఆఫ్ డేట్‌ను సృష్టించి, ప్రార్థనా స్థలాలు, తీర్థయాత్రల స్వభావాన్ని యథాతథంగా నిర్వహించాలని ప్రకటించింది. 1947 ఆగస్టు 15న, అనాగరిక ఛాందసవాద ఆక్రమణదారులు చేసిన ఆక్రమణకు వ్యతిరేకంగా కోర్టులో ఎటువంటి దావా లేదా విచారణ జరగదు, అటువంటి ప్రక్రియ నిలిపివేయబడుతుంది, ”అని PIL పేర్కొంది.
1991 చట్టానికి వ్యతిరేకంగా ఒక మత గురువు స్వామి జీతేంద్రానంద సరస్వతి మరో పిటిషన్ దాఖలు చేశారు. చట్టంలోని 2, 3, 4 సెక్షన్లు కోర్టును ఆశ్రయించే హక్కును దూరం చేశాయని, అందువల్ల న్యాయపరమైన పరిష్కార హక్కును మూసివేశారని ఆ పిటిషన్‌లో పేర్కొంది. 'అనంతకాలం లేనిది', కాలపు సంకెళ్లచే పరిమితం చేయబడదు.
అందువల్ల, ప్రార్థనా స్థలాల (ప్రత్యేక నిబంధనలు) చట్టం, 1991లోని సెక్షన్ 2, 3, 4 చెల్లుబాటు కాదని, ఆర్టికల్స్ 14, 15, 21, 25, 26, 29 ఉల్లంఘించినందుకు రాజ్యాంగ విరుద్ధమని ప్రకటించాలని విజ్ఞప్తి చేసింది. భారత రాజ్యాంగం ఇప్పటివరకు విదేశీ ఆక్రమణదారులచే అక్రమంగా ఆక్రమించబడిన 'పురాతన చారిత్రక, పౌరాణిక ప్రార్థనా స్థలాలు, పుణ్యక్షేత్రాలను' చట్టబద్ధం చేసింది. [3]
వివాదంలో కీలక మలుపు మార్చు
జ్ఞానవాపి కేసులో మసీదు ప్రాంగణంలో పూజలు చేసేందుకు వారణాసి కోర్టు అనుమతి ఇచ్చింది. దీంతో జ్ఞానవాపిలో హిందూ దేవతా విగ్రహాలకు పూజలు చేసే అవకాశం దక్కింది. జ్ఞానవాపి మశీదు నిర్మాణానికి సంబంధించి దాఖలైన పిటిషనుపై కోర్టు ఇరువర్గాలు వాదనలు విన్నది. కోర్టు బుధవారం కీలక తీర్పును వెల్లడించింది. దీనితో ప్రాంగణంలో పూజలు చేసేందుకు హిందువులకు అనుమతి లభించింది.[4]
మూలాలు మార్చు
- ↑ "Gyanvapi Mosque Dispute". Supreme Court Observer. Retrieved 2024-01-30.
- ↑ https://www.outlookindia.com/national/gyanvapi-case-here-is-everything-about-the-issue-that-is-tearing-apart-india-s-syncretic-culture-news-195468
- ↑ ANI (2022-05-26). "Another plea challenging Places of Worship Act 1991 filed in SC". ThePrint. Retrieved 2024-01-30.
- ↑ "Gyanvapi Case | జ్ఞానవాసి కేసులో కీలక మలుపు.. మసీదు ప్రాంగణంలో పూజలకు కోర్టు అనుమతి..!-Namasthe Telangana". web.archive.org. 2024-01-31. Archived from the original on 2024-01-31. Retrieved 2024-01-31.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)