తెలంగా ఖరియా
తెలంగా ఖరియా (1806 - 1880) భారతీయ గిరిజన స్వాతంత్ర్య సమరయోధుడు, 1850-1860 మధ్యకాలంలో చోటానాగ్ పూర్ ప్రాంతంలో బ్రిటిష్ రాజ్ కు వ్యతిరేకంగా జరిగిన తిరుగుబాటుకు నాయకత్వం వహించాడు. ఈ తిరుగుబాటు ప్రధానంగా బ్రిటిష్ పాలన ఫలితంగా గిరిజన ప్రజల అన్యాయానికి, దౌర్జన్యాలకు, భూ బహిష్కరణకు వ్యతిరేకంగా జరిగింది. చోటానాగ్ పూర్ ప్రాంతంలో జరిగిన స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో, తెలంగా ఖరియా వీర్ బుధు భగత్, సిద్ధూ కన్హు, బిర్సా ముండా , తిల్కా మాంఝీ వంటి ఇతర గొప్ప స్వాతంత్ర్య సమరయోధులతో పాటు ముఖ్యమైన వ్యక్తిని ఉంచాడు.
తెలంగా ఖరియా | |
|---|---|
 | |
| జననం | 1806 ఫిబ్రవరి 9 |
| మరణం | 1880 ఏప్రిల్ 23 ముర్గు, సిసాయి, లోహర్దగా జిల్లా, బెంగాల్ ప్రెసిడెన్సీ, (ప్రస్తుతం జార్ఖండ్), బ్రిటిష్ ఇండియా |
| జాతీయత | భారతీయుడు |
ప్రారంభ జీవితం మార్చు
తెలంగా ఖరియా 9 ఫిబ్రవరి 1806న ఆధునిక ఝార్ఖండ్ రాష్ట్రంలోని గుమ్లా జిల్లాలోని ముర్గు గ్రామంలో జన్మించాడు[1]. అతను ఖరియా తెగకు చెందినవాడు. అతని తండ్రి పేరు తున్యా ఖరియా, ఇతను రతుకు చెందిన చోటానాగ్ పూర్ నగ్వంసి వద్ద స్టోర్ కీపర్ గా ఉండేవాడు. అతని తల్లి పేరు పేటి ఖరియా. అతను రత్ని ఖరియాను వివాహం చేసుకున్నాడు. బాల్యం నుండి తెలంగా ఖరియా చాలా ధైర్యవంతురాలు, నిజాయితీపరుడు , స్వభావరీత్యా మాట్లాడేవాడు. అతను వ్యవసాయం , జంతువుల పెంపకంలో పాల్గొన్నాడు. అతను తన తండ్రితో కలిసి వెళ్ళే రతు రాజు ఆస్థానంలో ఈ విషయాలపై చర్చలను తరచుగా చూసే అవకాశం ఉన్నందున అతను సామాజిక , రాజకీయ సమస్యలపై తీవ్రమైన ఆసక్తిని పెంచుకున్నాడు. వయోజనుడిగా, అతను తన విప్లవాత్మక ఆలోచనలు, తార్కిక నైపుణ్యాలు , సామాజిక సేవ పట్ల అంకితభావానికి ప్రసిద్ధి చెందాడు.
బ్రిటిష్ రాజ్ కు వ్యతిరేకంగా ఉద్యమం మార్చు
1850 చివరినాటికి చోటానాగ్ పూర్ ప్రాంతంలో బ్రిటిష్ పాలన స్థాపించబడింది. యుగయుగాల నుండి, గిరిజనులు తమ స్వంత సంప్రదాయ స్వయంప్రతిపత్త స్వపరిపాలన పాలన "పర్హా వ్యవస్థ" ను కలిగి ఉన్నారు , వారు ఏ విధమైన బాహ్య జోక్యం నుండి దాదాపుగా విముక్తి పొందారు. కానీ ఈ స్వయంప్రతిపత్తి గల స్వపరిపాలన పాలన బ్రిటిష్ రాజ్ విధించిన నిబంధనలతో చెదిరిపోయి, నాశనమైంది. ఇప్పుడు, గిరిజనులు శతాబ్దాలుగా తయారు చేసి సాగు చేస్తున్న తమ స్వంత భూమిపై శిస్తు (మల్గుజరి) చెల్లించవలసి వచ్చింది. వారు భూమి శిస్తును చెల్లించడంలో విఫలమైనప్పుడు, వారు జమీందార్లు , బ్రిటీషర్ల చేతుల్లో తమ స్వంత భూమి నుండి దూరమయ్యారు. వారు వ్యవసాయ కూలీల వలె జీవించవలసి వచ్చింది. వడ్డీ వ్యాపారులు (సాహుకార్లు), జమీందార్లు వంటి మధ్యవర్తులు సామాన్య ప్రజలను దోచుకోవడానికి ఏ ఒక్క అవకాశాన్ని కూడా కోల్పోలేదు. ఇది కాకుండా, గ్రామీణ రుణభారం ప్రధాన సమస్య ఉంది. గ్రామ వడ్డీ వ్యాపారుల నుండి తీసుకున్న రుణాలను తిరిగి చెల్లించలేక పేద ప్రజలు తమ భూమిని కోల్పోవాల్సి వచ్చింది. చాలాసార్లు, ఈ అప్పులు గతం నుండి వారసత్వంగా వచ్చాయి , కాలం గడిచే కొద్దీ పెరిగాయి. ఒక సామాన్యుడి దుస్థితి చాలా దయనీయంగా ఉంది.
ఇలంగా ఖరియా ఈ అన్యాయాన్ని, దౌర్జన్యాలను సహించలేక బ్రిటిష్ పాలనకు, వారి మధ్యవర్తులకు వ్యతిరేకంగా పోరాటం ప్రారంభించాడు[2]. అతను ప్రజలను సంఘటితం చేయడం , వారిలో అవగాహన కల్పించడం ప్రారంభించాడు. అతను అనేక గ్రామాలలో జ్యూరీ పంచాయితీని సృష్టించాడు, ఇది బ్రిటిష్ పాలనకు సమాంతరంగా స్వయంపాలన పాలనగా పనిచేసింది. తెలంగా ఖరియా ఏర్పాటు చేసిన 13 జ్యూరీ పంచాయితీలు ఉన్నాయి, ఇవి సిసాయి, గుమ్లా, బాసియా, సిమ్డేగా, కుమ్హారీ, కోలేబిరా, చైన్పూర్, మహాబువాంగ్ , బానో ప్రాంతాలలో విస్తరించి ఉన్నాయి[3]. అతను "అఖాడా"ను సృష్టించాడు, అక్కడ అతను తన అనుచరులకు ఆయుధ శిక్షణ ఇచ్చేవాడు. వారి ప్రధాన ఆయుధాలు కత్తి , విల్లు-బాణం. అతను సుమారు 900 నుండి 1500 మంది శిక్షణ పొందిన పురుషులతో కూడిన సైన్యాన్ని పెంచాడు. వారు గెరిల్లా పోరాట శైలిని ఉపయోగించారు. తెలంగా ఖరియా , అతని అనుచరులు బ్రిటీషర్లు, వారి మధ్యవర్తులు , బ్రిటిష్ రాజ్ ప్రతి ఇతర సంస్థలపై దాడి చేశారు. వారు బ్రిటిష్ బ్యాంకులు , ట్రెజరీలను కూడా దోచుకున్నారు. 1850-1860 మధ్యకాలంలో చోటానాగ్ పూర్ ప్రాంతంలో బ్రిటిష్ రాజ్ కు వ్యతిరేకంగా తెలంగా ఖరియా నాయకత్వంలో జరిగిన తిరుగుబాటు ఉచ్ఛస్థితిలో ఉంది. తెలంగా ఖరియాను వదిలించుకోవడానికి బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం చాలా నిరాశ చెందింది , ఈ తిరుగుబాటును ఎలాగైనా అణచివేయాలని కోరుకుంది. బ్రిటిష్ ప్రభుత్వ ఉద్దేశాలు తెలుసుకున్న తరువాత తెలంగా ఖరియా చాలా అప్రమత్తమయ్యాడు. అతను తన కార్యకలాపాలను ఎక్కువగా అడవి లోపల రహస్య స్థావరాలు , తెలియని ప్రదేశాల నుండి నియంత్రించడం ప్రారంభించాడు. ఒకసారి, తెలంగా ఖరియా ఒక గ్రామ జ్యూరీ పంచాయితీలో సమావేశాన్ని నిర్వహించడంలో నిమగ్నమై ఉండగా, ఆ సమావేశానికి జమీందారు ఏజెంటు ఒక జమీందారు ఏజెంట్ ద్వారా ఆ సమావేశానికి హాజరైన సమాచారాన్ని బ్రిటిష్ వారికి చేరవేశాడు. త్వరలోనే, సమావేశ స్థలాన్ని బ్రిటిష్ సైన్యం చుట్టుముట్టింది , తరువాత వారు తెలంగా ఖరియాను అరెస్టు చేశారు. ఆయనను మొదట లోహర్దాగా జైలుకు, ఆ తర్వాత కలకత్తా జైలుకు పంపారు, అక్కడ ఆయనకు 18 సంవత్సరాల జైలు శిక్ష విధించారు.
జైలు నుండి విడుదల, ఉద్యమం , మరణం పునరుద్ధరణ మార్చు
కలకత్తా జైలులో జైలుశిక్ష పూర్తి చేసుకున్న తరువాత తెలంగా ఖరియా విడుదలయ్యాక, అతను మళ్ళీ తన అనుచరులను సిసాయి అఖాడా వద్ద కలుసుకున్నాడు. అతను ఉద్యమాన్ని పునరుద్ధరించడం ప్రారంభించాడు , సంస్థను బలోపేతం చేయడానికి ప్రణాళికలు రూపొందించాడు. అతని తిరుగుబాటు కార్యకలాపాల గురించిన సమాచారం త్వరలోనే బ్రిటిషర్ల చెవులకు చేరింది , వారు అతనిని చంపడానికి ప్రణాళికలు వేయడం ప్రారంభించారు. 1880 ఏప్రిల్ 23న, తెలంగా ఖరియా శిక్షణా సమావేశాన్ని ప్రారంభించడానికి ముందు సిసాయి అఖాడాలో ప్రతిరోజూ ప్రార్థనలు చేస్తుండగా, ప్రార్థనకు నమస్కరించిన వెంటనే, బోధన్ సింగ్ అనే బ్రిటిష్ ఏజెంట్లలో ఒకడు, అఖాడా, అతనిపై బహిరంగంగా కాల్పులు జరిపాడ[4].బుల్లెట్ తగిలిన తరువాత, అతను కుప్పకూలిపోయాడు. అప్పుడు, అతని అనుచరులు వెంటనే అతని మృతదేహాన్ని తీసుకువెళ్ళి అడవి వైపు కదిలారు, తద్వారా బ్రిటిషర్లు అతని మృతదేహాన్ని కనుగొనలేకపోయారు. కోయెల్ నది దాటిన తరువాత, వారు గుమ్లా జిల్లాలోని సోసో నీమ్ టోలి గ్రామంలో తెలంగా ఖరియా మృతదేహాన్ని ఖననం చేశారు.ఇప్పుడు ఈ శ్మశానవాటికను 'తెలంగా తోపా తండ్' అని పిలుస్తారు, దీని అర్థం 'తెలంగా శ్మశానవాటిక'. ఈ ప్రదేశాన్ని చోటానాగ్ పూర్ ప్రజలు, ముఖ్యంగా ఖరియా సమాజం పవిత్రంగా భావిస్తారు. ప్రతి సంవత్సరం ఈ రోజున ఆయన అమరవీరులను ప్రజలు స్మరించుకుంటారు. అలాగే, గుమ్లా జిల్లాలోని ధేధౌలి గ్రామంలో ఈ సందర్భంగా వారం రోజుల పాటు 'సాహిద్ తెలంగా మేళా' నిర్వహించబడుతుంది. తన ధైర్యసాహసాలు, త్యాగం , త్యాగాలకు గాను తెలంగా ఖరియా ఇప్పటికీ చోటానాగ్ పూర్ ప్రాంతంలోని లక్షలాది మందికి ప్రేరణగా నిలుస్తున్నారు.
మూలాలు మార్చు
- ↑ "गोलियों का मुकाबला तीर-धनुष से करते थे वीर तेलंगा खड़िया". www.bhaskar.com.
- ↑ "Telenga: Nadni-Story of Adivasi warrior Telenga Kharia". www.youtube.com.
- ↑ Dr. Sushil Kerketta (2010). शहीद तेलंगा खड़िया का जीवन दर्शन एवं क्रांति (1806-1880). K K Publications. ISBN 978-81-87568-60-5.
- ↑ "जमींदारी प्रथा के खिलाफ लड़ने वाले शहीद तेलंगा खड़िया गुमनाम". www.prabhatkhabar.com.