దుర్లభరాజ I (784-809 సా. శ.) చహమనా రాజవంశానికి చెందిన భారతీయ పాలకుడు. అతను వాయవ్య భారతదేశంలోని ప్రస్తుత రాజస్థాన్ భాగాలను గుర్జర-ప్రతిహార రాజు వత్సరాజుకు సామంతుడిగా పరిపాలించాడు.[1] [2] [3][4] [2]

దుర్లభరాజా I
చహమాన రాజు
పరిపాలన784-809 సా.శ.
పూర్వాధికారిగోపేంద్ర రాజ
ఉత్తరాధికారిగోవింద రాజ I
రాజవంశంశాకాంబరీ చహమానులు
తండ్రిచంద్రరాజ I

ప్రారంభ జీవితం

మార్చు

దుర్లభ చహమనా రాజు చంద్రరాజు I కుమారుడు, అతని మేనమామ (చంద్రరాజు సోదరుడు) గోపేంద్రరాజు వారసుడు.

గౌడ ప్రచారం

మార్చు

గుర్జర-ప్రతిహార రాజు వత్సరాజుకు సామంతుడిగా దుర్లభ ప్రస్తుత బెంగాల్ పాల సామ్రాజ్యానికి వ్యతిరేకంగా సైనిక విజయాన్ని సాధించినట్లు చారిత్రక ఆధారాలు సూచిస్తున్నాయి.[4][5] [2]

[6][2]

దుర్లభ ఖడ్గం గంగా-సాగర (బహుశా గంగా నది, సముద్రాల సంగమం) లో స్నానం చేసి గౌడ తీపి రసాన్ని రుచి చూసిందని పృథ్వీరాజ విజయం పేర్కొంది. ఇది గౌడ ప్రాంతంలో దుర్లభ సైనిక విజయాలను సూచిస్తుంది. దుర్లభ కుమారుడు గువాక గుర్జర-ప్రతిహార రాజు రెండవ నాగభటకు సామంతుడిగా ప్రసిద్ధి చెందాడు. దుర్లభ ప్రతిహారుల సామంతుడు అని ఇది సూచిస్తుంది, బహుశా నాగభట తండ్రి వత్సరాజుది. ఈ సిద్ధాంతానికి రాధన్‌పూర్ ప్లేట్ ఇన్‌స్క్రిప్షన్ మద్దతు ఇస్తుంది, ఇది గౌడ ప్రాంతంలో వత్సరాజు విజయవంతమైన సైనిక పోరాటాన్ని సూచిస్తుంది.[7] [8] [9]

పాల రాజు ధర్మపాలుడికి వ్యతిరేకంగా వత్సరాజు చేసిన పోరాట సమయంలో దుర్లభ గౌడలో తన విజయాలను సాధించినట్లు కనిపిస్తుంది. ప్రతిహారాలతో అప్పుడప్పుడు ఘర్షణకు దిగారు. 812సా.శ. బరోడా శాసనం కూడా గౌడ రాజు ధర్మపాలపై నాగభట సాధించిన విజయాన్ని సూచిస్తుంది.

ఇక్కడ "గౌడ" ​​అనేది ప్రస్తుత ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని గంగా-యమునా దోయాబ్‌ను సూచిస్తుందని చరిత్రకారుడు R. C. మజుందార్ సిద్ధాంతీకరించారు. దశరథ శర్మ, రిమా హూజా వంటి ఇతర చరిత్రకారులు దీనిని బెంగాల్‌లోని గౌడ ప్రాంతంగా గుర్తించారు, ఇది ప్రధాన పాల భూభాగం.

మూలాలు

మార్చు
  1. R. B. Singh 1964, p. 55.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 Rima Hooja 2006, pp. 274–278.
  3. R. B. Singh 1964, p. 93.
  4. 4.0 4.1 Dasharatha Sharma 1959, p. 24.
  5. R. B. Singh 1964, p. 94.
  6. Dasharatha Sharma 1959, p. 25.
  7. A History of Rajasthan Rima Hooja Rupa & Company, 2006 - Rajasthan pg - 274-278 ISBN 8129108909
  8. Dasharatha Sharma 1959, p. 26.
  9. Bhattacharya, Suresh Chandra, Pāla Kings in the Badal Praśasti — A Stock-Taking, Journal of Ancient Indian History, University of Calcutta, Vol. XXIV, 2007-08, pp. 73-82.