నూర్ జెహాన్
నూర్ జెహాన్ (జననం: అల్లా రాఖీ వాసాయి; 21 సెప్టెంబర్ 1926 - 23 డిసెంబర్ 2000; కొన్నిసార్లు నూర్ జెహాన్ అని ఉచ్ఛరిస్తారు), ఆమె గౌరవ బిరుదు మాలిక-ఎ-తరన్నుమ్ (మెలోడీ రాణి) అని కూడా పిలుస్తారు, ఆమె ఒక పాకిస్తానీ నేపథ్య గాయని, నటి, ఆమె మొదట బ్రిటిష్ ఇండియాలో, తరువాత పాకిస్తాన్ సినిమాల్లో పనిచేసింది. ఆమె కెరీర్ ఆరు దశాబ్దాలకు పైగా (1930-1990లు) సాగింది. భారత ఉపఖండంలో గొప్ప, అత్యంత ప్రభావవంతమైన గాయకులలో ఒకరిగా పరిగణించబడుతున్న ఆమెకు పాకిస్తాన్ లో మాలిక-ఎ-తరన్నుమ్ అనే గౌరవ బిరుదు ఇవ్వబడింది. ఆమెకు హిందుస్తానీ శాస్త్రీయ సంగీతంతో పాటు ఇతర సంగీత ప్రక్రియలపై పట్టు ఉంది. [1]
| నూర్ జెహాన్ | |
|---|---|
 నూర్ జెహాన్ 1945లో వచ్చిన 'జీనత్' చిత్రంలో నటించారు. |
అహ్మద్ రుష్దీతో కలిసి పాకిస్తానీ సినిమా చరిత్రలో అత్యధిక సినిమా పాటలకు వాయిస్ ఇచ్చిన రికార్డు ఆమె సొంతం. ఉర్దూ, పంజాబీ, సింధీ సహా వివిధ భాషల్లో సుమారు 30,000 పాటలు పాడారు. అర్ధశతాబ్దానికి పైగా సాగిన తన కెరీర్ లో ఆమె 1,148 పాకిస్థానీ చిత్రాల్లో మొత్తం 2,422 పాటలు పాడారు. ఆమె మొట్టమొదటి పాకిస్తానీ చలనచిత్ర దర్శకురాలిగా పరిగణించబడుతుంది.[2]
జీవితం తొలి దశలో
మార్చునూర్ జెహాన్ బ్రిటిష్ ఇండియాలోని పంజాబ్ లోని కసూర్ లో ఒక పంజాబీ ముస్లిం కుటుంబంలో ఇమ్దాద్ అలీ, ఫతే బీబీ పదకొండు మంది సంతానంలో ఒకరు. [3] [4]
కెరీర్
మార్చు.jpg)
బ్రిటిష్ ఇండియాలో కెరీర్
మార్చు
నూర్ జెహాన్ ఆరేళ్ళ వయస్సులో పాడటం ప్రారంభించారు, సాంప్రదాయ జానపద, ప్రజాదరణ పొందిన నాటకాలతో సహా అనేక శైలులలో తీవ్రమైన ఆసక్తిని చూపించారు. ఆమె గాన సామర్థ్యాన్ని గుర్తించిన ఆమె తండ్రి ఉస్తాద్ గులాం మహమ్మద్ వద్ద శాస్త్రీయ గానంలో ప్రారంభ శిక్షణ పొందడానికి పంపారు. ఆమె 11 సంవత్సరాల వయస్సులో కలకత్తాలో తన శిక్షణను ప్రారంభించింది, హిందుస్తానీ శాస్త్రీయ సంగీతం పాటియాలా ఘరానా సంప్రదాయాలు, తుమ్రి, ధృపద్, ఖయాల్ శాస్త్రీయ రూపాలలో ఆమెకు శిక్షణ ఇచ్చింది. [5] [6]
తొమ్మిదేళ్ల వయసులో, నూర్ జెహాన్ పంజాబీ సంగీతకారుడు గులాం అహ్మద్ చిష్తీ దృష్టిని ఆకర్షించింది, అతను తరువాత ఆమెను లాహోర్ లోని రంగస్థలానికి పరిచయం చేశాడు. ఆమె నటన లేదా నేపథ్య గానంలోకి ప్రవేశించడానికి ఆసక్తి చూపినప్పటికీ, ఆమె ప్రదర్శన కోసం అతను కొన్ని గజల్స్, నాత్ లు, జానపద గీతాలను కంపోజ్ చేశారు. వృత్తిపరమైన శిక్షణ పూర్తయిన తరువాత, జెహాన్ లాహోర్ లో తన సోదరితో కలిసి పాడటంలో వృత్తిని కొనసాగించింది, సాధారణంగా సినిమాల్లో చలనచిత్రాల ప్రదర్శనలకు ముందు లైవ్ సాంగ్, నృత్య ప్రదర్శనలలో పాల్గొనేది. [7]
థియేటర్ యజమాని దివాన్ సర్దారీ లాల్ 1930 ల ప్రారంభంలో చిన్న బాలికను కలకత్తాకు తీసుకెళ్లారు, అల్లా వసాయి, ఆమె అక్కలు ఈడెన్ బాయి, హైదర్ బండి సినీ కెరీర్లను అభివృద్ధి చేయాలనే ఆశతో కుటుంబం మొత్తం కలకత్తాకు మారింది. ముక్తార్ బేగం (నటి సబీహా ఖానుమ్ తో అయోమయానికి గురికావద్దు) సోదరీమణులను సినిమా కంపెనీల్లో చేరమని ప్రోత్సహించి వివిధ నిర్మాతలకు సిఫారసు చేసింది. మైదాన్ థియేటర్ (ఎక్కువ మంది ప్రేక్షకులకు వసతి కల్పించడానికి ఒక గుడారాలు) కలిగి ఉన్న తన భర్త ఆఘా హషర్ కాశ్మీరీకి ఆమె వాటిని సిఫార్సు చేసింది. ఇక్కడే వసాయికి బేబీ నూర్ జహాన్ అనే రంగస్థల పేరు వచ్చింది. ఆమె అక్కాచెల్లెళ్లకు సేఠ్ సుఖ్ కర్నానీ కంపెనీల్లో ఒకటైన ఇందిరా మూవీటోన్ లో ఉద్యోగాలు ఇప్పించారు.[8]
1935లో కె.డి.మెహ్రా దర్శకత్వం వహించిన పంజాబీ చిత్రం పిండ్ డి కురిలో నూర్ జెహాన్ తన సోదరీమణులతో కలిసి నటించి పంజాబీ పాట "లాంగ్ అజా పటాన్ చనాన్ డా ఓ యార్" పాడింది, ఇది ఆమె తొలి విజయం సాధించింది. ఆ తరువాత అదే సంస్థచే మిస్సర్ కా సితార (1936) అనే చిత్రంలో నటించి, అందులో సంగీత దర్శకుడు దామోదర్ శర్మ కోసం పాడింది. హీర్-సయాల్ (1937) చిత్రంలో హీర్ బాల పాత్రను కూడా జెహాన్ పోషించారు. ఆ కాలానికి చెందిన ఆమె ప్రసిద్ధ పాటలలో ఒకటి "శాల జవానియన్ మనే" దల్సుఖ్ పంచోలి పంజాబీ చిత్రం గుల్ బకావ్లీ (1939) లోనిది. ఈ పంజాబీ సినిమాలన్నీ కలకత్తాలో తయారయ్యాయి. కలకత్తాలో కొన్నేళ్ళు గడిపిన తరువాత, జెహాన్ 1938లో లాహోర్ కు తిరిగి వచ్చారు. 1939 లో, ప్రఖ్యాత సంగీత దర్శకుడు గులాం హైదర్ జెహాన్ కోసం పాటలు కంపోజ్ చేశాడు, ఇది ఆమె ప్రారంభ ప్రజాదరణకు దారితీసింది, తద్వారా అతను ఆమెకు ప్రారంభ గురువు అయ్యాడు. [5]
1942లో ఖండాన్ (1942)లో ప్రాణ్ సరసన మెయిన్ లీడ్ గా నటించింది. అడల్ట్ గా ఆమె చేసిన మొదటి పాత్ర కావడంతో ఈ సినిమా ఘనవిజయం సాధించింది. ఖండాన్ విజయంతో దర్శకుడు సయ్యద్ షౌకత్ హుస్సేన్ రిజ్వీతో కలిసి ఆమె బొంబాయికి మకాం మార్చింది. ఆమె దుహై (1943) లో శాంతా ఆప్టేతో కలిసి మెలోడీలను పంచుకుంది. ఈ చిత్రంలోనే హస్న్ బానో అనే మరో నటికి జెహాన్ రెండోసారి గాత్రం అందించింది. అదే ఏడాది రిజ్వీని పెళ్లి చేసుకుంది. 1945 నుండి 1947 వరకు, తరువాత ఆమె పాకిస్తాన్కు వెళ్ళారు, నూర్ జెహాన్ భారతీయ చలనచిత్ర పరిశ్రమలోని అతిపెద్ద సినీ నటీమణులలో ఒకరు. ఆమె నటించిన సినిమాలు: బడీ మా, జీనత్, గావ్ కీ గోరి (అన్నీ 1945), అన్మోల్ ఘాడీ (1946), మీర్జా సాహిబన్ (1947), జుగ్ను (1947) 1945 నుండి 1947 వరకు అత్యధిక వసూళ్లు సాధించిన చిత్రాలు. పృథ్వీరాజ్ కపూర్ సోదరుడు త్రిలోక్ కపూర్ కు జోడీగా నటించిన మీర్జా సాహిబన్ భారతదేశంలో విడుదలైన ఆమె చివరి చిత్రం. సురయ్యతో పాటు, స్వాతంత్ర్యానికి ముందు ఆమె దేశంలో అతిపెద్ద తార.[9]
వ్యక్తిగత జీవితం
మార్చు1941లో నూర్ జెహాన్ ఉత్తరప్రదేశ్ లోని అజంగఢ్ కు చెందిన షౌకత్ హుస్సేన్ రిజ్వీని వివాహం చేసుకున్నారు. 1947 లో, షౌకత్ రిజ్వీ పాకిస్తాన్కు వలస వెళ్ళాలని నిర్ణయించుకుంది, నూర్ జెహాన్ కూడా భారతదేశానికి వెళ్లి తన వృత్తిని ముగించారు. ఆ తర్వాత 1982లో భారత్ లో పర్యటించారు. రిజ్వీతో ఆమె వివాహం 1953 లో విడాకులతో ముగిసింది; ఈ జంటకు వారి గాయని కుమార్తె జిల్-ఎ-హుమాతో సహా ముగ్గురు పిల్లలు ఉన్నారు.
క్రికెటర్ నాజర్ మహ్మద్ తో కూడా నూర్ జహాన్ రిలేషన్ షిప్ లో ఉన్నాడు. ఈమె 1959లో ఎజాజ్ దురానీని వివాహం చేసుకుంది. రెండవ వివాహం కూడా ముగ్గురు పిల్లలకు జన్మనిచ్చింది, కానీ 1971 లో విడాకులలో కూడా ముగిసింది. ఆమె నటుడు యూసుఫ్ ఖాన్ ను కూడా వివాహం చేసుకుంది.[10]
ప్రస్తావనలు
మార్చు- ↑ "Remembering Noor Jehan, Malika-e-Tarannum". DailyO. 22 December 2020. Retrieved 21 September 2021.
- ↑ "Remembering the legend of Noor Jehan", The News International, retrieved 22 July 2021
- ↑ "Noor Jahan Biography". Archived from the original on 4 June 2008. Retrieved 29 May 2008.
- ↑ "Noor Jehan : Marsiya Meer Anis". Hamaraforums.com. Retrieved 25 November 2017.
- ↑ 5.0 5.1 "Trivia: Things to know about the Melody Queen", Dawn News, 19 December 2010, retrieved 28 December 2020
- ↑ "Noor Jehan: The Queen of Melodies", Millennium Post, 29 September 2018, retrieved 8 July 2021
- ↑ "Noor Jehan's Biography". 4 June 2008. Archived from the original on 4 June 2008. Retrieved 25 November 2017.
- ↑ "Noor Jahan Biography". Archived from the original on 4 June 2008. Retrieved 29 May 2008."Noor Jahan Biography".
- ↑ Reuben, Bunny (1993). Follywood Flashback : A Collection of Movie Memories (in English). New Delhi: Indus. ISBN 9788172231064. OCLC 651858921.
{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ "Shaukat Hussain Rizvi".