పి. సి. గుప్తా
ప్రకాష్ చంద్ర గుప్తా (1908-1970) ఒక భారతీయ రచయిత, హిందీ, ఆంగ్లం రెండింటిలోనూ, ఆంగ్ల ప్రొఫెసర్.
ప్రకాష్ చంద్ర గుప్తా | |
|---|---|
| జననం | 1908 మార్చి 16 |
| మరణం | 10 నవంబర్1970 |
| ఇతర పేర్లు | పి. సి. గుప్తా |
| వృత్తి | రచయిత, ఆంగ్ల ప్రొఫెసర్ |
ప్రారంభ సంవత్సరాలు, విద్య
మార్చుగుప్తా 1908 మార్చి 16 న పంజాబ్ లోని భాకర్ లో జన్మించారు. ఆయన గ్రామీణ విద్యాభ్యాసం ప్రారంభ సంవత్సరాల తరువాత, 1921 లో సాధారణ పాఠశాల విద్య ప్రారంభమైంది. క్రికెట్, ఫోటోగ్రఫీ, నాటకాలపై ఆసక్తి ఉన్న పండిత బాలుడు. అతను హ్యూగో, కోనన్ డోయల్, ప్రేమ్ చంద్, శరత్ చంద్రలను విపరీతంగా చదివేవాడు. అతని క్లాస్ మేట్ లలో ఒకరైన ఎ.బి.లాల్ తరువాత అలహాబాద్ విశ్వవిద్యాలయంలో పొలిటికల్ సైన్స్ ప్రొఫెసర్ గా, చివరకు విశ్వవిద్యాలయం వైస్ ఛాన్సలర్ గా పనిచేశాడు.
గుప్తా 1925 లో ఎ గ్రేడ్ లో ఉన్నత పాఠశాల పూర్తి చేశాడు, 1927 లో ఇంటర్మీడియట్ పరీక్షను విజయవంతంగా పూర్తి చేశాడు, మొత్తం విద్యార్థులలో మొదటి స్థానంలో నిలిచాడు. 1926 లో బెనారస్ హిందూ విశ్వవిద్యాలయం నుండి సంస్కృతంలో తన ప్రీ పరీక్షలలో ఉత్తీర్ణుడయ్యాడు. మదన్ మోహన్ మాలవీయ మార్గదర్శకత్వంలో, రామ్ మనోహర్ లోహియా, రుద్రదత్ భరద్వాజ్, జనార్దన్ ఝా, బ్రిజ్ లాల్ వంటి తోటి విద్యార్థులతో బనారస్ లో ఆయన రోజులు గడిపారు.
అతను 1929 లో బ్యాచిలర్ ఆఫ్ ఆర్ట్స్ తో పట్టభద్రుడయ్యాడు. అతను మొదటి తరగతి సాధించి, అలహాబాద్ విశ్వవిద్యాలయం, ఆక్స్ఫర్డ్ ఆఫ్ ఇండియాలోని విద్యార్థులందరిలో రెండవ స్థానంలో నిలిచాడు. డాక్టర్ అమర్ నాథ్ ఝా, ప్రొఫెసర్ ఎ.బి.లాల్, ప్రొఫెసర్ ఆర్.ఎన్.దేబ్, శ్రీ ఆదిత్య నాథ్ ఝా (తరువాత ఢిల్లీ గవర్నర్), హరివంశ్ రాయ్ బచ్చన్,, మహాదేవి వర్మ వంటి అనేక మంది ప్రతిభావంతులైన విద్యార్థులు, ఉపాధ్యాయుల మధ్య అతను తన రోజులను గడిపాడు.
తన తండ్రి నుండి తీవ్రమైన ఒత్తిడితో, గుప్తా సివిల్ సర్వీసెస్ పరీక్షలకు హాజరై ఉత్తీర్ణత సాధించాడు, కాని బదులుగా విద్య, సాహిత్య రంగాలను తన వృత్తిగా ఎంచుకున్నాడు. ఈ సమయంలోనే అతని మొదటి స్కెచ్, "హెడ్ లైట్స్" అలహాబాద్ విశ్వవిద్యాలయ పత్రికలో ప్రచురించబడింది.
టీచింగ్ కెరీర్
మార్చు1931 నుంచి 1941 వరకు ఆగ్రాలోని సెయింట్ జాన్స్ కాలేజీలో ఆంగ్ల సాహిత్యం బోధించారు. ఇక్కడ ఆయన డాక్టర్ నరేంద్ర, డాక్టర్ నేమి చంద్ర జైన్, భరత్ భూషణ్ వంటి సాహితీవేత్తలకు బోధించారు. కొద్దికాలం గుప్తా సాహిత్య సందేశ్ ("సాహిత్య సందేశం") పత్రికకు సహ సంపాదకుడిగా పనిచేశాడు. తన పదవీకాలంలో ఈ పత్రికకు క్రమం తప్పకుండా వ్యాసాలు, ప్రధానంగా సాహిత్య విమర్శలు రాశారు. వీటిలో కొన్ని వ్యాసాలు ఢిల్లీ ఆల్ ఇండియా రేడియోలో ప్రసారమయ్యాయి.
అతను 1941 లో అలహాబాద్ విశ్వవిద్యాలయంలో చేరాడు, 1970 లో పదవీ విరమణ చేసే వరకు అక్కడే కొనసాగాడు. ఈ సమయంలో, అతను ఆంగ్ల సాహిత్య ప్రొఫెసర్గా పదోన్నతి పొందాడు, అలహాబాద్ విశ్వవిద్యాలయం ఆంగ్ల విభాగానికి అధిపతిగా పదవీ విరమణ చేశాడు. గుప్తా ఈ కాలంలో అభివృద్ధి చెందాడు, ఆంగ్లంలో, హిందీలో చాలా సృజనాత్మక రచనలను సృష్టించాడు. అభ్యుదయ రచయితల సంఘం, ఇప్టా, లెవెలర్స్ క్లబ్, పరిమళ్ వంటి రచయితల సంఘాలు, సంఘాల్లో పనిచేశారు.[1]
కుటుంబం
మార్చుఅతని మొదటి భార్య, రామేశ్వరి గోయల్ ఆంగ్లంలో మాస్టర్స్ డిగ్రీని పొందారు, హిందీలో ఆమె పుస్తకం జీవన్ కా సప్నా ("డ్రీమ్ ఆఫ్ లైఫ్") 1937 లో మరణానంతరం ప్రచురించబడింది. ఆమె 1935 లో ప్రసవ సమయంలో మరణించింది. గుప్తా 1939 లో రామేశ్వరి చెల్లెలు సరళా గోయల్ ను వివాహం చేసుకున్నాడు. సరళ తన ప్రారంభ సంవత్సరాలలో స్వాతంత్ర్య కార్యకర్త, నేషనల్ ఫెడరేషన్ ఆఫ్ ఇండియన్ ఉమెన్ వ్యవస్థాపక సభ్యురాలు. కోపెన్ హాగన్, మాస్కో (1953)లలో జరిగిన మొదటి అంతర్జాతీయ మహిళా సదస్సుకు భారత ప్రతినిధి బృందంలో సభ్యురాలిగా ఉన్నారు. సరళ, ప్రకాశ్ దంపతులకు నలుగురు పిల్లలు ఇభా, విభా, నీనా, ముగ్గురు కుమార్తెలు, ఒక కుమారుడు సంజయ్ ఉన్నారు. కూతుళ్లు ఇంజినీరింగ్ చదివితే కొడుకు చదువుతూ కెరీర్ కొనసాగించారు.
సాహిత్య రచనలు
మార్చుహిందీ, ఇంగ్లిష్ రెండింటిలోనూ రచనలు చేస్తూ, సృజనాత్మక, విమర్శనాత్మక వ్యాసాలు రాసిన గుప్తా జ్ఞాపకాలు, జ్ఞాపకాలు, చిన్న కథలు, ప్రయాణ జ్ఞాపకాలను ప్రచురించారు. చిన్న కథలు, కవితలు, నాటకాలు రాయడంలో ప్రయోగాలు చేసినప్పటికీ, ఆయన ప్రావీణ్యం స్కెచ్ లు, సాహిత్య విమర్శగానే మిగిలిపోయింది. అతను అనువాదంలో రాణించాడు, అతని ప్రారంభ ప్రవేశం ఆంగ్లం నుండి హిందీకి అనువాదంలో ఉంది - ఉదాహరణకు గోర్కీ, ఇతర రష్యన్ స్కెచ్లు, కథల రచనలు. తన కెరీర్ చివరి భాగంలో, అతను హిందీ వ్యాసాలను, కవిత్వాన్ని ఆంగ్లంలోకి అనువదించాడు, ప్రేమ్చంద్ రచనలపై ప్రధానంగా దృష్టి పెట్టాడు. సాహిత్య సందేశ్, హన్స్, నయా సాహిత్య, నయా పథ్, జ్యోత్స్న, రాష్ట్ర భారతీయ, విశ్వభారతి, కలకత్తా రివ్యూ, హిందీ రివ్యూ వంటి ప్రచురణలలో ఆయన రచనలు క్రమం తప్పకుండా వెలువడ్డాయి.
ఆయన హిందీలో రేఖాచిత్రాలు వ్రాసే ధోరణిని నెలకొల్పిన మార్గదర్శకుడు.
ఇతర విజయాలు
మార్చు1954 లో రష్యన్ విశ్వవిద్యాలయాలను సందర్శించే బోధనా ప్రతినిధి బృందంలో సభ్యుడిగా సోవియట్ యూనియన్ కు ప్రయాణించాడు. 1964లో అలహాబాదులోని ఆల్ ఇండియా రేడియోలో భారత తొలి ప్రధాని పండిట్ జవహర్ లాల్ నెహ్రూ చితాభస్మ నిమజ్జనాన్ని కవర్ చేస్తూ రేడియో ప్రసారం చేశారు.
ప్రచురణలు
మార్చు- హిందీః నయా హిందీ సాహిత్యం, రేఖా చిత్ర, పురానీ స్మృతియన్ ఔర్ నయే స్కెచ్, ఆధునిక హిదీ సాహిత్య-ఏక్ దృష్టి, హిందీ సాహిత్య కి జనవాది పరంపర, సాహిత్య ధారా, విశాఖ, రేఖా చిత్ర.
- ఆంగ్లంః స్టడీస్ అండ్ స్కెచెస్, ది ఇంగ్లీష్ నవలా రచయిత, ది ఆర్ట్ ఆఫ్ గాల్స్వర్ది అండ్ అదర్ స్టడీస్, మై ఇండియా, ప్రేమ్చంద్,, లిటరేచర్ అండ్ సొసైటీ.
- అనువాదాలుః స్టాలిన్గ్రాడ్ కా మహా యుధ్, జనతా అజేయ్ హై, పహారోన్ కి బేటి (అన్ని రష్యన్ కథలు)
- సంపాదకీయంః చిన్న కథలుః ఒక ఎంపిక, ఆంగ్ల గద్యం ఒక సంకలనము,, ప్రగతి
- ప్రచురించబడలేదుః విభిన్న విషయాలపై హిందీ, ఆంగ్లంలో దాదాపు 150 వ్యాసాలు-పూర్తి జాబితా అందుబాటులో లేదు.
మూలాలు
మార్చు- ↑ Ahmed, Talat (2009). Literature and politics in the age of nationalism: the progressive writers' movement in South Asia, 1932-56 (in ఇంగ్లీష్). New Delhi: Routledge, Taylor & Francis Group. ISBN 9780415480642.