పీనియల్ గ్రంధి (Pineal gland) (సుషుమ్న నాడి, కుండలి, లేదా బ్రహ్మనాడి) అనేది దాదాపు అన్ని సకశేరుకాల మెదడులో ఉండే ఎండోక్రైన్ గ్రంధి. ఈ గ్రంధి మెలటోనిన్ అనే హార్మోన్ ను ఉత్పత్తి చేస్తుంది. ఈ హార్మోను నిద్రను నియంత్రిస్తుంది. ఇది పైన్ కోన్ ఆకారంలో ఉండటం చేత ఆ పేరు వచ్చింది.[1] ఇది ఎరుపు ఊదారంగులను కలగలిసి ఉంటుంది. మానవ మస్తిష్కంలో దీని పరిమాణం సుమారు ఒక బియ్యపు గింజంత (సుమారు 5- 8 మి.మీ) ఉంటుంది.

పురాతన గ్రీకులు దీన్ని మొదటి సారిగా గుర్తించారు. దీన్ని ఒక కవాటం లాంటిది అనుకున్నారు.

నిర్మాణం

మార్చు

పీనియల్ గ్రంథి 1-2 సంవత్సరాల వయసు దాకా నెమ్మదిగా పరిమాణం పెరిగి తర్వాత అలాగే ఉండిపోతుంది.[2][3] కానీ దాని బరువు మాత్రం యవ్వనం తర్వాత కొద్దిగా పెరుగుతుంది.[4][5]

సమాజం, సంస్కృతి

మార్చు

19వ శతాబ్దంలో దివ్యజ్ఞాన సమాజాన్ని స్థాపించిన తాత్వికురాలు మేడం బ్లావట్‌స్కీ ఈ గ్రంధిని హిందూమతంలో పేర్కొన్న మూడో నేత్రం, లేదా ఆజ్ఞాచక్రంగా అభివర్ణించింది. ఈ భావన ఇప్పటికీ ప్రజాదరణ పొందుతోంది.

మూలాలు

మార్చు
  1. "Pineal (as an adjective)". Online Etymology Dictionary, Douglas Harper. 2018. Retrieved 27 October 2018.
  2. Schmidt F, Penka B, Trauner M, Reinsperger L, Ranner G, Ebner F, Waldhauser F (April 1995). "Lack of pineal growth during childhood". The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism. 80 (4): 1221–5. doi:10.1210/jcem.80.4.7536203. PMID 7536203.
  3. Sumida M, Barkovich AJ, Newton TH (February 1996). "Development of the pineal gland: measurement with MR". AJNR. American Journal of Neuroradiology. 17 (2): 233–6. PMC 8338352. PMID 8938291.
  4. Tapp E, Huxley M (September 1971). "The weight and degree of calcification of the pineal gland". The Journal of Pathology. 105 (1): 31–9. doi:10.1002/path.1711050105. PMID 4943068. S2CID 38346296.
  5. Tapp E, Huxley M (October 1972). "The histological appearance of the human pineal gland from puberty to old age". The Journal of Pathology. 108 (2): 137–44. doi:10.1002/path.1711080207. PMID 4647506. S2CID 28529644.