ప్రకాష్ కౌర్ (సెప్టెంబర్ 19, 1919 - నవంబరు 2, 1982) ప్రముఖ భారతీయ గాయని. [1]

ప్రకాష్ కౌర్
జన్మ నామంప్రకాష్ కౌర్
జననం(1919-09-19)1919 సెప్టెంబరు 19
మూలంలాహోర్, బ్రిటిష్ ఇండియా
మరణం1982 నవంబరు 2(1982-11-02) (వయసు 63)
సంగీత శైలిఫోక్
వృత్తిగాయని, నేపథ్య గానం
క్రియాశీల కాలం1940–1982 (42)

జీవితం తొలి దశలో మార్చు

 
1967లో నైరోబీలో ప్రకాశ్ కౌర్, దీదార్ సింగ్ పరదేశి, సురీందర్ కౌర్.

అప్పటి బ్రిటిష్ ఇండియాలో భాగమైన లాహోర్ లో పంజాబీ-సిక్కు కుటుంబంలో కౌర్ జన్మించారు. ఈమె ప్రముఖ పంజాబీ గాయని-గేయరచయిత సురీందర్ కౌర్ అక్క. అమృత్ సర్ లోని జలియన్ వాలాబాగ్ లో మారణహోమం జరిగిన సంవత్సరంలో లాహోర్ నగరంలో 1919 సెప్టెంబర్ 19న జన్మించారు. కౌర్ సెహజ్ధారి సిక్కు బిషన్ దాస్ పెద్ద కుమార్తె. ఈ కుటుంబం లాహోర్ గోడల విభాగంలోని మొహల్లా భాటి గేట్ లో నివసిస్తోంది. పెళ్లిళ్లు, పండుగ సందర్భాల్లో రబాబీ మహిళలు పాడటం కౌర్ వినేది. చాలా చిన్న వయసులోనే ప్రముఖ గాయకులను మెలోడీకి సంబంధించిన ప్రతి విషయంలోనూ కాపీ కొట్టేది.

కెరీర్ మార్చు

కౌర్ కు 1940 ప్రాంతంలో భారతీయ రేడియోలో పాడటానికి అనుమతి లభించింది. [2]ఆమె 1941 లో 'పెషావర్ రేడియో'లో ప్రత్యక్ష ప్రదర్శనతో వృత్తిపరమైన అరంగేట్రం చేసింది, తరువాత 1943 ఆగస్టు 31 న, ఇద్దరు సోదరీమణులు హెచ్ఎంవి లేబుల్ కోసం వారి మొదటి డ్యూయెట్ అయిన "మావన్ 'తే ధీయాన్ రాల్ బైథియాన్" ను ప్రదర్శించారు.

కౌర్ అప్పటికే ఆల్ ఇండియా రేడియో లాహోర్ లో గుర్తింపు పొందిన కళాకారిణి. 1943లో కౌర్ తన పదమూడేళ్ల సోదరి సురీందర్ కౌర్ ను వెంటబెట్టుకుని లాహోర్ లోని ఆల్ ఇండియా రేడియో స్టూడియోకు వెళ్లింది. రేడియో స్టేషన్ లో అందరినీ ఆశ్చర్యపరుస్తూ సురీందర్ కౌర్ కూడా ఆడిషన్ టెస్ట్ లో ఉత్తీర్ణత సాధించింది. 1943 ఆగస్టు తరువాత, సురీందర్ కౌర్ అల్ కౌర్, సురీందర్ కౌర్ దీదార్ సింగ్ పర్దేశిసోతో కలిసి కౌర్ తో కలిసి రేడియో స్టేషన్ కు వెళ్ళడం ప్రారంభించారు, ఎక్కువ సమయం వారు డ్యూయెట్లు పాడారు, ఇది చాలా ప్రాచుర్యం పొందింది. ఏఐఆర్ లాహోర్ లో అప్పటి సంగీత విభాగాధిపతి జీవన్ లాల్ మట్టూకు సహాయకుడిగా పనిచేసిన బుధ్ సింగ్ తాన్ ఇద్దరు సోదరీమణులకు లైట్ సింగింగ్ లో శిక్షణ ఇవ్వడం ప్రారంభించారు. కానీ శాస్త్రీయ సంగీతం ద్వారా కాంతి గానానికి మార్గం వెళ్ళింది. ఈ విధంగా కౌర్ కు హిందుస్తానీ శాస్త్రీయ సంగీతం సంక్లిష్టతలపై మొదటి పరిచయం లభించింది

సంగీత దర్శకుడు మాస్టర్ ఇనాయత్ హుస్సేన్ సంగీత దర్శకత్వంలో ఇద్దరు సోదరీమణులు ఒకరితో ఒకరు కలిసి అనేక డ్యూయెట్లు పాడారు. సురీందర్ కౌర్ తో కౌర్ తొలి డ్యూయెట్లు కూడా బాగా ప్రాచుర్యం పొందాయి. కొన్ని ప్రారంభ రికార్డ్ చేయబడిన డ్యూయెట్లలో ఈ క్రింది గీతాలు ఉన్నాయి "ధోల్ సిపాహియా వెహ్ కిథే గయోన్ దిల్ లాకే", "హాయే నా వాస్ బద్లా ఆజే నా వాస్ ఓయే కాలియా", "మావాన్ తె ధియాన్ రాల్ బైతియాన్ ని మాయే కోయి కర్డియన్ గలోరియన్, ని కంకన్ నిస్రియన్ ధియాన్ క్యోన్ విస్రియన్ మాయే". ఈ డ్యూయెట్స్ అన్నీ ఇన్ స్టంట్ హిట్ అయ్యాయి. ఆల్ ఇండియా రేడియో లాహోర్ లో కూడా కౌర్ అనేక "షాబాద్ లు" పాడారు. ఈ "షాబాద్ లు" ఆల్ ఇండియా రేడియో లాహోర్ వినికిడి ప్రాంతం అంతటా ప్రాచుర్యం పొందాయి. ఆ రోజుల్లో కార్యక్రమాలకు సంబంధించిన ట్రాన్స్క్రిప్షన్లు చేసేవారు కాదు. అందుకే రేడియో ఆర్కైవ్స్ లో కూడా ఈ నంబర్లు అందుబాటులో లేవు. కౌర్ క్లుప్తంగా సినిమాలకు కూడా పాడింది. అలాంటి ఒకటి రెండు రికార్డులు ప్రత్యేక కేటగిరీ కలెక్టర్ల వద్ద అందుబాటులో ఉన్నాయి.

1947 ఆగస్టు 15న బ్రిటీష్ వలస పాలన నుంచి భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం లభించింది. చాలా మంది భారతీయులకు ఇది సంబరాలకు ఒక సందర్భం, కానీ పంజాబీలు, బెంగాలీలకు ఇది రక్తసిక్త ఘర్షణలు, దహనం, వినాశనం సమయం. జాతి ప్రక్షాళనతో ముడిపడి ఉన్న అర్థరహిత హింస వల్ల సంభవించే మరణాలు, విధ్వంసం ప్రపంచంలో మరెక్కడా ఊహించలేనిది. లాహోర్ పాకిస్తాన్లో భాగం కావడంతో లాహోర్లోని హిందువులు, సిక్కులను బలవంతంగా తూర్పు పంజాబ్ కు తరలించాల్సి వచ్చింది. కౌర్, ఆమె కుటుంబ సభ్యులు మత ఉన్మాదం క్రూరత్వం నుండి తప్పించుకున్నారు, కాని వారు లాహోర్ ను ఖాళీ చేతులతో విడిచిపెట్టారు. ఆమె చెల్లెలు సురీందర్ కౌర్ మొదట ఫిరోజ్ పూర్ కు, తరువాత బొంబాయికి మకాం మార్చింది. కౌర్, ఆమె భర్త సరైన చర్య తీసుకున్నారు. అమృత్ సర్ లో కొంతకాలం నివసించిన తర్వాత కౌర్ తన కుటుంబంతో కలిసి న్యూఢిల్లీలో స్థిరపడ్డారు. యాదృచ్ఛికంగా ఢిల్లీ అత్యధిక శరణార్థుల పంజాబీ జనాభా ఉన్న నగరంగా మారింది, ఇది పంజాబీ సంగీతానికి రెడీమేడ్ మార్కెట్ ను అందించింది.

మూలాలు మార్చు

  1. Schreffler, Gibb (July 2012). "Migration Shaping Media: Punjabi Popular Music in a Global Historical Perspective".
  2. Bhogal, Gurminder Kaur (3 April 2017). "Listening to female voices in Sikh kirtan". Sikh Formations (in ఇంగ్లీష్). 13 (1–2): 48–77. doi:10.1080/17448727.2016.1147183. ISSN 1744-8727. S2CID 151385910.