కాలుష్యం: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

[[పర్యావరణ వ్యవస్థ]] అనగా భౌతిక వ్యవస్థలు లేదా జీవ క్రిములకు అస్థిరత, అసమానత, హాని లేదా అసౌకర్యం కలిగించే విధంగా కలుషితాలని పర్యావరణంలోకి విడుదల చెయ్యటాన్ని '''కాలుష్యం''' అంటారు.<ref>2[http://www.merriam-webster.com/dictionary/pollution కాలుష్యం - మెర్రియం - వెబ్స్టర్ ఆన్లైన్ నిఘంటువు నుండి తీసుకున్న వివరణ.]</ref>కాలుష్యం అనేది [[రసాయనిక పదార్ధం|రసాయనిక పదార్ధాలు]] లేదా ధ్వని, వేడిమి లేదా కాంతి శక్తి వంటి [[శక్తి]] రూపాలలో ఉండవచ్చు.కలుషితాలు, కాలుష్య కారక పదార్ధాలు, విదేశీ పదార్ధాలు లేదా శక్తులు లేదా సహజ సిద్దమైనవి; సహజ సిద్ధంగా లభిస్తున్నప్పుడు వాటి సహజ స్థాయి కన్నా ఎక్కువగా ఉంటే అప్పుడు కలుషితాలుగా గుర్తించబడతాయి.కాలుష్యం తరచుగా [[మూల కేంద్ర కాలుష్యము|మూల కేంద్ర కాలుష్యం]] లేదా [[మూల కేంద్రం లేని కాలుష్యము|మూల కేంద్రం లేని కాలుష్యం]] అని విభజింపబడుతుంది.

[[పునర్వ్యవస్థీకరణ]] మొదలు ఈ రోజు వరకు [[పురాతన గ్రీస్]] నుండి [[అల్-అందలుస్|అండలూసియా]], [[పురాతన చైనా]], మధ్య యూరోప్ వరకు చరిత్ర మొత్తం, [[అరిస్టాటిల్]], [[అల్-ఫరబి|అల్-ఫరబీ]], [[అల్-ఘజాలి]], [[అవేర్రోఎస్]], [[గౌతమ బుద్దుడు|బుద్దుడు]], [[కన్ఫ్యుసియస్]], [[డాంటే]], [[హెగెల్]], [[అవిసెన్నా]], [[లో తస్]], [[మైమోనేదేస్|మైమోనేడెస్]], [[మొన్తెస్క్యుయియు|మొంటెస్క్యుయియు]], [[నస్స్బుం]], [[ప్లేటో]], [[సోక్రాటీస్]], [[సన్ త్జు]] వంటి వేదాంతవేత్తలు శరీర కాలుష్యం గురించి అదేవిధంగా మనస్సు మరియు ఆత్మ కాలుష్యం గురించి రాసారు.

నిప్పును పుట్టించటాన్ని నేర్చుకున్న [[శిలాజ సంబంధమైన|శిలాజసంబందిత]] కాలం నుండి కూడా పర్యావరణం పై మానవాళి ప్రభావం కొంతవరకు ఉంది.ఉక్కు కాలంలో పనిముట్ల వాడకం చిన్న తరహాలో ఖనిజాలను పోడిచేయడానికి దారితీసింది మరియు దీని వల్ల మరీ ఎక్కువ ప్రభావం లేకుండా సులువుగా చెల్లచేడురైపోయిన వ్యర్ధ పదార్ధాలు ఉండేవి.మానవ వ్యర్ధాలు నదులు లేదా నీటి వనరులను కొంత మేరకు కలుషితం చేసాయి.ఏది ఎలా ఉన్నప్పటికీ, ఈ ప్రభావాలు సహజ ప్రపంచం ద్వారా బాగా తగ్గించబడతాయని అంచనా వెయ్యబడింది.

ప్రయాణాలు మరియు విస్తారంగా సమాచార వ్యాప్తి చాలా తక్కువగా ఉండటం వలన కాలుష్యం స్థానిక ఫలితాలకి చూడబడినట్టుగా మొత్తంగా చూడబడలేదు.వాయు కాలుష్యం ముఖ్యంగా సరైన వెలుతురు కావలిసిన, కర్రను కాల్చటం ప్రక్రియ ద్వారా వచ్చిందే. శుభ్రమైన త్రాగే నీటి వనరులు విసర్జితాల ద్వారా కలుషితం అవ్వటం లేదా విషపూరితం అవ్వటం చాలా సులువుగా మరణాలకి కారణం అయ్యింది మరియు కలుషితం అయ్యే ప్రక్రియ సరిగా అర్ధం చేసుకోబడలేదు.చాలా ఎక్కువగా విసర్జితాల ద్వారా జరిగిన కలుషితం మరియు కాలుష్యం [[బుబోనిక్ ప్లేగు|బుబోనిక్ ప్లేగ్]] కి ప్రధాన కారణాలు అయ్యాయి.

[[ఇస్లామిక్ మందు |అరబిక్ వైద్య గ్రంధాలు]] వంటి కాలుష్యానికి సంబంధించిన [[అల్-కిండి |అల-కిండి]](అల్కిన్డుస్), [[ఉస్త ఇబ్న్ లుక్వ |ఉస్త ఇబ్న్ లుక్వ]] (కోస్తా బెన్ లూక), [[ముహమ్మద్ ఇబ్న్ జాకరియ రజి |ముహమ్మద్ ఇబ్న్ జాకరియ రజి]] (రహజేస్), [[ఇబ్న్ అల్-జజ్జార్ |ఇబ్న్ అల్-జజ్జార్]], [[అల్-తమిమి |అల్-తమిమి]], [[అల్-మసిహి|అల్-మసిహి]], [[అవిసెన్నా |ఇబ్న్ సిన]] (అవిసెన్నా), [[ఆలీ ఇబ్న్ రిద్వాన్ |ఆలీ ఇబ్న్ రిద్వాన్]], ఇబ్న్ జుమీ, [[ఇసాక్ ఇజ్రాయెలీ బెన్ సోలోమన్|ఇసాక్ ఇజ్రాయెలీ బెన్ సోలోమన్]], [[అబ్ద్-ఎల్-లతీఫ్ |అబ్ద్ ఎల్-లతీఫ్]], ఇబ్న్ అల్-కుఫ్, [[ఇబ్న్ అల్-నఫీస్|ఇబ్న్ అల్-నఫీస్]] వంటి వారిచే రచించబడ్డాయి.వారి రచనలు కాలుష్యానికి సంబంధించిన చాలా విషయాలు అయిన [[వాయు కాలుష్యం |వాయు కాలుష్యం]], [[నీటి కాలుష్యం |నీటి కాలుష్యం]], [[మట్టి కాలుష్యం |మట్టి కాలుష్యం]], [[స్థానిక ఘన వ్యర్ధాలు |ఘన వ్యర్ధాలను]] సరిగా శుద్ధి చెయ్యలేకపోవటం మరియు కొన్ని ప్రాంతాల [[పర్యావరణ ప్రభావ అంచనా |పర్యావరణం గురించి అంచనా]] మొదలైన వాటిని కలిగి ఉన్నాయి.<ref>4ఎల్.గారి (2002), "అరబిక్ ట్రీటిసేస్ ఆన్ ఎన్విరాన్మెంటల్ పొల్యూషన్ అప్ టు ద ఎండ్ ఆఫ్ ద తర్తీంత్ సెంచరీ", ''ఎన్విరాన్మెంట్ అండ్ హిస్టరీ'' '''8''' (4), పిపి.475-488.</ref>

[[ఇంగ్లాండ్]] కి చెందిన [[ఇంగ్లాండ్ కి చెందిన ఎడ్వర్డ్ I|రాజు ఎడ్వర్డ్ I]] 1272లో [[లండన్]] లో ఒక చట్టం చెయ్యటం ద్వారా [[బొగ్గు|సముద్ర-బొగ్గు]]ను మండించటాన్ని నిషేదించాడు, దాని పొగ ఒక సమస్యగా మారిన తరువాత.<ref name="Pea-souper">{{cite web|url=http://www.epa.gov/history/topics/perspect/london.htm|title=London's Historic "Pea-Soupers"|accessdate=2006-08-02|author=David Urbinato|year=1994|month=Summer|publisher=[[United States Environmental Protection Agency]]}}</ref>6<ref name="Deadly">{{cite web|url=http://www.pbs.org/now/science/smog.html|title=Deadly Smog|accessdate=2006-08-02|author= |last= |first= |authorlink= |coauthors= |date=2003-01-17|publisher=PBS|}}</ref>8 కానీ ఇంగ్లాండ్ లో ఇంధనం చాలా సాధారణం, దీనికి ఇంతకూ ముందరి పేర్లు రావటానికి కారణం, దానిని చాలా రేవుల నుండి చక్రాల బండ్ల మీద మోసుకుపోవటానికి వీలు ఉండటమే.ఇంగ్లాండ్ లో వాయు కాలుష్యం ఒక పెద్ద సమస్యగా మారిపోయింది, ముఖ్యంగా పారిశ్రామిక విప్లవం తరువాత కాలంలో మరియు [[1952లో గొప్ప పొగమంచు|1952లో ఏర్పడిన గొప్ప పొగమంచు]] ద్వారా తరువాతి కాలానికి కూడా పొడిగించబడింది.ఇదే నగరం 1858లో [[థేమ్స్]] లో [[గొప్ప దుర్వాసన]]తో ఒక ప్రాచీన నీటి నాణ్యత సమస్యలను నమోదు చేసింది, ఇది తరువాత కాలంలో [[లండన్ మురుగునీటి వ్యవస్థ]] నిర్మించటానికి కారణం అయ్యింది.

అణుయుద్ధం యొక్క పరిణామాలు మరియు పరీక్షలు రేడియోధార్మికత ప్రభావాన్ని ప్రస్ఫుటం చెయ్యటంతో రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత కాలుష్యం ఒక ప్రధాన విషయంగా అయ్యింది.తరువాత 1952లో లండన్ నందు ఒక సాంకేతికమైన ఘోర ప్రమాదం అయిన [[గొప్ప పొగమంచు]] కనీసం 8000 మంది ప్రజలను చంపివేసింది.ఈ సామూహిక సంఘటన [[పరిశుభ్ర వాయు చట్టం]], 1956 వంటి కొన్ని ప్రధాన ఆధునిక పర్యావరణ చట్టాలకు కారణం అయ్యింది.

కాంగ్రెస్ [[ధ్వని నియంత్రణ చట్టం]], [[పరిశుభ్ర వాయు చట్టం]], [[పరిశుభ్ర నీటి చట్టం]] మరియు [[జాతీయ పర్యావరణ ప్రణాళిక చట్టము|జాతీయ పర్యావరణ ప్రణాళికా చట్టం]]లను ప్రవేశపెట్టినప్పుడు, 1950 మధ్య మరియు 1970 మొదలు మధ్య కాలంలో సంయుక్త రాష్ట్రాలలో కాలుష్యం ప్రజల ఆసక్తిని చూరగొనటం ప్రారంభించింది.

స్థానిక కాలుష్యం యొక్క దుష్ఫలితాలు చైతన్యాన్ని పెంచటానికి సహాయపడ్డాయి.[[హడ్సన్ నది]]లో [[పాలిక్లోరినేటెడ్ బైఫినాయిల్|పిసిబి]] వ్యర్ధాలను విడిచిపెట్టటం వలన 1974లో [[సంయుక్త రాష్ట్రాల పర్యావరణ సంరక్షణ సంస్థ|యిపియే]] అందులో చేపలను తినటాన్ని నిషేదించటానికి కారణం అయ్యింది.[[లవ్ కాలువ]]లో 1947లో మొదలైన దీర్ఘకాల [[పాలీక్లోరినేటెడ్ డైబెంజోడైఆక్సిన్స్|డైఆక్సిన్]] కాలుష్యం 1978లో ఒక జాతీయ వార్తా కథనం అయ్యింది మరియు 1980లో [[సూపర్ ఫండ్ (పర్యావరణ చట్టం)|సూపర్ఫండ్]] చట్టానికి దారితీసింది.1990లో చట్టబద్దమైన పనులు [[కాలిఫోర్నియా]]లో [[హెక్సావేలేంట్ క్రోమియం|క్రోమియం-6]] విడుదలను వెలుగులోకి తెచ్చాయి -- దాని బాధితులు చాలా ప్రముఖం అయిపోయారు.ఇప్పుడు [[నగర ప్రణాళికా రచన|పట్టణ ప్రణాళికా రచన]]లో సాధారణం అయిపోయిన [[బ్రవ్న్ ఫీల్డ్]] అనే పదాన్ని పారిశ్రామిక భూభాగం యొక్క కాలుష్యం ఇచ్చింది.రేచల్ కార్సన్ యొక్క ''[[నిశ్శబ్ద వసంతం]]'' ప్రచురితం అయిన తరువాత చాలా మటుకు అభివృద్ధి చెందిన ప్రపంచంలో [[డిడిటి]] నిషేదించబడింది.

న్యూక్లియార్ శాస్త్రం యొక్క అభివృద్ధి కొన్ని వందల వేల సంవత్సరాల వరకు ప్రాణాంతకంగా నిలిచిపోయే [[రేడియోధార్మిక కాలుష్యం|రేడియోధార్మిక కాలుష్యాన్ని]] పరిచయం చేసింది.[[వరల్డ్ వాచ్ సంస్థ]]చే భూమి పై "అత్యంత కలుషిత ప్రాంతంగా" పేరు పొందబడ్డ [[కరాచి నది|కరాచి సరస్సు]] 1950 మరియు 1960ల మొత్తం సోవియట్ యూనియన్ కి వ్యర్ధాలను విడిచిపెట్టే స్థలంగా సేవలను అందించింది."గ్రహం పై అత్యంత కలుషిత ప్రాంతంగా" రెండవ స్థానం చేల్యబిన్స్క్ యు.ఎస్.ఎస్.ఆర్ (క్రింది సూచనలు చూడు) కి చెందవచ్చు.

చాలా అతిగా ప్రభావితం అయిన జనాభాలు మరియు వాటి పెరుగుదల పై మ్రోత మొదలు మానవ ఆరోగ్యం పై [[రేడియోధార్మికత]] యొక్క ముఖ్య బెదిరింపు [[న్యూక్లియర్ శక్తి|న్యూక్లియార్ శక్తి]]తో సంబంధం ఉన్న ఒక నిషేదించ తగిన క్లిష్ట సమస్య.

ఆ పరిశ్రమలో అధిక జాగ్రత్తలు తీసుకున్నప్పటికీ, [[త్రీ మైల్ దీవి]] మరియు [[చెర్నోబిల్]] వద్ద జరిగిన సంఘటనలు సూచించిన విధంగా ఘోర ప్రమాదాలకి ఉన్న ఆసరా ప్రజల యొక్క అపనమ్మకాన్ని ఊతాన్ని ఇచ్చింది.[[పరీక్ష నిషేధ ఒప్పందం|చాలా విధాలు నిషేదించబడటానికి ముందు]] [[న్యూక్లియర్ పరీక్ష|అణు పరీక్షల]] యొక్క ఒక చట్టం గుర్తించదగిన రీతిలో [[వెనుక భాగ రేడియేషన్]] స్థాయిని పెంచింది.

అంతర్జాతీయ ఘోర ప్రమాదాలు అయిన, 1978లో [[బ్రిట్టనీ]] తీరంలో [[అమోకో కడిజ్]] చమురు ట్యాంకర్ విస్ఫోటనం మరియు 1984లో [[భోపాల్ విపత్తు]] ఇలాంటి సంఘటనల యొక్క ప్రపంచీకరణను సూచిస్తాయి మరియు వాటిని ఖరారు చెయ్యటానికి సూచిక పై ఎలాంటి ప్రయత్నాలు చెయ్యాలో సూచిస్తాయి.హద్దులు లేని వాతావరణం యొక్క స్వభావం మరియు మహాసముద్రాల అనివార్యత భూతాపం యొక్క విషయంతో పాటుగా కాలుష్యాన్ని ఒక గ్రహ స్థాయిలో అమలు చెయ్యటానికి కారణం అయ్యింది.ఈ మధ్య కాలంలో [[పిబిడియి]], [[పిఎఫ్సి]] అణు రసాయన సమూహాలను వర్ణించటానికి [[మొండి ఆర్గానిక్ కాలుష్య కారకం]] (పిఒపి) అనే పదాన్ని ఉపయోగిస్తున్నారు.ప్రయోగాత్మక సమాచారం లేకపోవటం వలన వాటి ప్రభావాలు కొంత మేరకు తక్కువగా అర్ధం అయినప్పటికీ అవి పారిశ్రామిక పనులకు దూరంగా ఉండే వివిధ పర్యావరణ నివాస ప్రాంతాలు అయిన ఆర్కిటిక్ వంటి ప్రాంతాలలో గుర్తించబడటం ద్వారా వాటిని విస్తారంగా ఉపయోగించిన కొద్ది కాలంలోనే వ్యాప్తి చెందటం మరియు జీవులలో పెరుకుపోవటం జరిగింది అని సూచించాయి.

మోటార్ వాహనాల విడుదలలు వాయు కాలుష్యానికి ప్రధాన కారణాలలో ఒకటి.<ref>15[http://www.tc.gc.ca/programs/environment/ems/epr2001/awareness.htm పర్యావరణ పనితీరు నివేదిక 2001] (రవాణా, [[కెనడా]] వెబ్సైటు పేజీ)</ref>15<ref>16[http://www.environment.gov.au/soe/2006/publications/drs/atmosphere/issue/188/index.html పర్యావరణం యొక్క స్థితి, విషయం: వాయు నాణ్యత] ([[ఆస్ట్రేలియా]] ప్రభుత్వ వెబ్సైటు పేజీ)</ref>16<ref>17[http://www.umich.edu/~gs265/society/pollution.htm కాలుష్యం మరియు సమాజం] మరిస బుఖానన్ మరియు కార్ల్ హోర్విత్జ్, [[మిచిగాన్ విశ్వవిద్యాలయం]] </ref>17వాయు కాలుష్య విడుదలలో [[చైనా]], [[యునైటెడ్ స్టేట్స్|సంయుక్త రాష్ట్రాలు]], [[రష్యా]], [[మెక్సికో]] మరియు [[జపాన్]] లు ప్రపంచ నాయకులు.

[[క్లోరినేటెడ్ హైడ్రోకార్బన్]] (సిఎఫ్హెచ్), [[భారీ ఖనిజాలు]] (తిరిగి శక్తిని నింపడానికి వీలున్న [[నికెల్-కాడ్మియం విద్యుదంత్రం/బ్యాటరీ|విద్యుత్ యంత్రాలలో]] ఉన్న [[క్రోమియం]], [[కాడ్మియం]] మరియు లెడ్ [[రంగు వెయ్యుట|రంగులలో]] ఉన్న [[లెడ్]], [[విమాన ఇంధనం]] మరియు ఇంకా కొన్ని దేశాలలో , [[గాసోలిన్|గాసోలిన్,]] [[ఎంటిబియి]], [[జింక్]], [[ఆర్సెనిక్]] మరియు [[బెంజీన్]] వంటివి కొన్ని సాధారణ [[మట్టి]] కాలుష్యకారులు.2001లో ''[[అదృష్టవంతమైన పంటకోత]]'' పేరుతొ పుస్తక రూపంలో తీసుకురాబడ్డ ఒక వరుస వార్తా నివేదికలు పారిశ్రామిక సహుత్పట్టులను తిరిగి ఎరువులుగా వినియోగించే పద్దతిని విస్తారంగా వ్యాప్తి చేసాయి అందువల్ల మట్టి వివిధ కనిజాలతో కలుషితం అయిపొయింది.సాధారణ స్థానిక [[వ్యర్ధాలను నాశనం చెయ్యు ప్రక్రియ|భూభాగాలు]] మట్టి పర్యావరణంలోకి ప్రవేశిస్తున్న చాలా రసాయనిక పదార్ధాలకి మూలం (మరియు తరచుగా భూగర్భ జలాలు ), వివిధ రకాలైన వ్యర్ధాలను స్వీకరించటం ద్వారా , ముఖ్యంగా చట్ట వ్యతిరేకంగా అక్కడ వదిలిపెట్టే పదార్ధాలు ద్వారా లేదా 1970కి ముందు యు.ఎస్ లేదా యి.యు. లలో భూభాగాలు కొద్దిగా నియంత్రణకు గురియ్యాయి. అంటే కాకుండా సాధారణంగా ''డై ఆక్సిన్స్'' అని పిలువబడే [[టిసిడిడి]] వంటి [[పాలీక్లోరినేటెడ్ డైబెంజోడైఆక్సిన్స్]] ను అధిక మొత్తాలలో విడుదల చెయ్యటం కూడా జరుగుతుంది<ref>{{cite journal|author=Beychok, Milton R. |year=1987 |month=January |title=A data base for dioxin and furan emissions from refuse incinerators |journal=Atmospheric Environment |volume=21 |issue=1 |pages=29–36 |doi=10.1016/0004-6981(87)90267-8}}</ref>21.

కాలుష్య నియంత్రణ అనేది [[పర్యావరణ నిర్వహణ]]లో ఉపయోగించే ఒక పదం.దానికి అర్ధం గాలి, నీరు మరియు మట్టి లోకి [[విడుదల స్థాయి|విడుదల]]ను మరియు [[బయటకు ప్రవహించేవి|విసర్జన]]ను నియంత్రించటం. కాలుష్య నియంత్రణ లేకపోతే, తినటం, వేడిచేయ్యటం, వ్యవసాయం, ఘనుల త్రవ్వకం, తయారీ, రవాణా మరియు ఇతర మానవ క్రియలు, మొదలైన వాటి నుండి వచ్చే వ్యర్ధ పదార్ధాలు పోగైనా లేదా చెల్లాచెదురుగా ఉన్నా అవి [[పర్యావరణం (జీవభౌతిక)|పర్యావరణాన్ని]] నాశనం చేస్తాయి.నియంత్రణల అధికారాధిపత్యంలో, కాలుష్య నియంత్రణ కన్నా [[కాలుష్య నియంత్రణ|కాలుష్య నివారణ]] మరియు [[వ్యర్ధాల తగ్గింపు|వర్దాల తగ్గింపు]] ఎక్కువగా కోరదగినవి.

పర్యావరణ కాలుష్యం కొరకు ఒక విస్తార స్థాయిలో ఇలాంటి ఒక సాధారణ చికిత్స పూర్వ శతాబ్దాలలో భుతిక జీవనం తరచుగా ముఖ్య విషయం అయినప్పుడు, మానవ జనాభా మరియు సాంద్రతలు తక్కువ ఉన్నప్పుడు, సాంకేతిక పరిజ్ఞానాలు సాధారణంగా మరియు వాటి ఇతర ఉత్పత్తులు చాలా తక్కువగా ఉన్నప్పుడు, గొప్ప ఉన్నతిని పొంది ఉండవచ్చు.కానీ ఇప్పుడు ఇలాంటి పరిస్థితి ఏ మాత్రం లేదు.ఇంకా చెప్పాలంటే, అభివృద్దులు ఇంతకు ముందు సాధ్యపడని ఘాడతల యొక్క కొలతలను సాధ్యం చేసాయి.అంచనాకి భద్రతా ఉండీ నిర్దేశించతగిన నమూనాల ఎంపిక అనుసరణీయం కాని లేదా నమ్మశక్యం కాని విషయాలలో ఫలితాలను గణించటంలో సంఖ్యాపరమైన పద్దతులను ఉపయోగించటం హాని తలపెట్టే నియమానికి దారిని ఇవ్వవచ్చు.దీనితో పాటుగా, మానవుల పై సూటిగా ఉన్న ప్రభావానికి దూరంగా పర్యావరణాన్ని లెక్కచెయ్యటం ప్రాముఖ్యాన్ని సంపాదించింది.

| వెడల్పు=250 వరుస=ఎడమ

* [http://www.oehha.ca.gov/prop65/prop65_list/Newlist.html ఓయిహెచ్హెచ్ఏ వాటా 65 జాబితా ]

* [http://www.scorecard.org/chemical-groups/one-list.tcl?short_list_name=hs సూపర్ఫండ్] - [http://www.scorecard.org/chemical-groups/one-list.tcl?short_list_name=hs సూపర్ఫండ్] సైట్లను మరియు అందులోని కాలుష్య కారకాలను నిర్వహిస్తుంది (సియిఆర్సిఎల్యే)