మెసొపొటేమియా నాగరికత: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
పంక్తి 240:
జిగ్గురట్లు అనేవి అతిపెద్ద సూచ్యాకార [[గుడి]] గోపురాలు. ఇవి ప్రాచీన మెసొపొటేమియా లోయ, పాశ్చాత్య ఇరాను పీటభూమిలో నిర్మించబడ్డాయి. వేదికల ఆకృతిలో మెట్ల పిరమిడు ఆకృతిలో ఒకొక్క స్థాయిగా (అంచు) దిగుతూ ఉంటుంది. మెసొపొటేమియాలో, సమిపప్రాంతాలలో 32 జిగ్గురట్లు ఉన్నాయి. వీటిలో 38 [[ఇరాక్|ఇరాకు]]లో, 4 [[ఇరాన్|ఇరాన్]]లో ఉన్నాయి. ముఖ్యమైన జిగ్గురట్లు నాసిరియా, [[ఇరాక్|ఇరాకు]] వద్ద " గ్రేట్ జిగ్గురటు ఆఫ్ ఉరు, [[బాగ్దాద్|బాగ్దాదు]], ఇరాకు వద్ద " జిగ్గురట్ ఆఫ్ అకర్ కుఫ్, [[ఖజకిస్తాన్]] ఇరానులోని చొఘ జంబిలు, ఈ మధ్యనే కనుగొనబడిన - కాషంసు, ఇరాను వద్ద సియల్కు ఇతరమైనవి ఉన్నాయి. జిగ్గురట్లను సుమేరియన్లు, బాబిలోనియన్లు, ఎలం మైట్లు, అస్సిరియన్లు స్థానిక మతాలకు స్మారకాలుగా నిర్మించారు. ఉబైదు కాల వేదికలు<ref name="Crawford, page 73">క్రాఫోర్డ్, పేజీ 73</ref> క్రీ.పూ. 4 వ సహస్రాబ్ధి నుండి క్రీ.పూ.6వ శతాబ్దం మధ్యకాలంలో అధికరించాయి. చాలా పిరమిడ్లలా కాకుండా జిగ్గురట్ల పైభాగం చదరంగా ఉంటుంది. సోపాన పిరమిడు శైలి ఆరంభ రాజ్యవంశ కాలం ముగింపు నుండి ఆరంభం అయ్యింది.<ref>క్రాఫోర్డ్, పేజీ 73-74</ref> నిర్మాణం తరుగుతూ పోతున్న మడతలులాగా దీర్ఘచతురస్రం, దీర్ఘవృత్తం, లేదా చతురస్ర వేదికలో నిర్మించారు. జిగ్గురటుకు సూచ్యాకార ఆకృతి ఉంది. సూర్యరశ్మిలో కాల్చిన [[ఇటుక]]లు జిగ్గురటులో ప్రధానంగా వాడబడిన కాల్చిన ఇటుక ముఖభాగం బయటకు కనిపించేటట్లు పెడతారు. ఈ ముఖభాగాలను అనేక రంగులలో ఉంచుతారు. ఇవి జ్యోతిష్యపరమైన ప్రాముఖ్యత కూడా కలిగి ఉండవచ్చు. రాజులు కొన్నిసార్లు వారి పేర్లను మెరుస్తున్న ఇటుకల మీద చెక్కించు కుంటారు. మడతల సంఖ్య 2-7 వరకు ఉంటాయి. [[శిఖరం]] వద్ద విగ్రహం లేదా గోపురం ఉంటుంది. విగ్రహం దగ్గరకు వెళ్ళటానికి మెట్ల క్రమాన్ని జిగ్గురటు ఒక వైపున ఉంచుతారు లేదా గుండ్రంగా ఉన్న మెట్లను క్రింద నుంచి శిఖరం వరకు ఉంచుతారు. జిగ్గురటు నిర్మాణం కొండలను పోలినట్లు ఉండాలని సూచించారు. కానీ చాలా కొద్దిగా వ్రాతపూర్వక, పురావస్తుపరిశోధనా ఆధారం ఈ పరికల్పనకు సహకారం ఇస్తుంది.
ప్రాచీన మెసొపొటేమియన్లు
మెసొపొటేమియాలో నదులు జీవితం కొనసాగటానికి మరియు ఆహారం పొందడానికి సహాయపడింది. మెసొపొటేమియన్లు మన్నును మరియు భూములను తడుపుకొని సేద్యం చేయటానికి నదులు సహాయపడినాయి. [[నదులు]] అపాయకారులుగా కూడా ఉన్నాయి, వరదలకు కారణమయ్యి పంటలు మరియు నాటిన గింజలు కొట్టుకు పోయేటట్లు చేశాయి. మెసొపొటేమియన్ల యొక్క జీవనశైలి మార్ష్ అరబ్ల శైలితో సమానంగా ఉంది, వీరు టిగ్రిస్ మరియు యూఫ్రేట్స్ నదులపై ఆధారపడి మరియు వారికి సహాయపడేటట్లు వాడుకుంటారు. వర్షాకాలంలో కొన్నిసార్లు నదులు కొంతవరకు భూములను ముంచెత్తుతాయి, అందుచే ఎత్తులో ఉన్న మరియు చెత్త కుప్పలుగా ఉన్న వాటిని నీటితో తడపరు. ఒకవేళ ఇది జరిగితే మెసొపొటేమియన్లు ఇతర ప్రజల ఇళ్ళకు వెళ్ళటానికి లేదా వరద ప్రాంతాలు కాని చోట్లకు వెళ్ళటానికి పడవలను ఉపయోగించవలసి వస్తుంది. నదులు మెసొపొటేమియన్ల జీవితాన్ని అనేకవిధాలుగా ప్రభావితం చేసింది. ▼
మెసొపొటేమియన్లు సంక్లిష్టమైన మరియు జటిలమైన సాగు విధానాలను కలిగి ఉన్నారు. ఎండా కాలంలో నీటిపారుదల కొరకు (వీటిని వారు తరచుగా బాగుచేయాల్సి మరియు తిరిగి-తవ్వాల్సి వచ్చేది) కాలువలను ఉపయోగించారు. మెసొపొటేమియన్లు బక్కెట్టు ఎత్తే సాధనం కలిగి ఉన్నారు, దీని ద్వారా నీటిని కాలువలలో లోపలి తీసుకు వెళ్ళటానికి మరియు పంటలకు నీరును తీసుకురావటానికి ఉపయోగపడింది. నీటిపారుదల చాలా ముఖ్యమైనది, దాని వల్ల పంటలు పెరిగి చలికాలానికి సరిపోయే ఆహారాన్ని అందించడానికి సాధ్యమయ్యేది. మెసొపొటేమియాలో నీటిపారుదల ముఖ్యపాత్రను పోషించింది.▼
వ్రాతను మరియు భాషను మొదట కనిపెట్టినది మెసొపొటేమియన్లు. [[ఆరంభం]]<nowiki/>లో, లిపి చాలా సులభతరంగా ఉంది, మీరేమి చూపించుకోవాలనుకుంటున్నారో అది చూపించడం. ఫలితంగా లిపి సంక్లిష్ట కీల ఆకృతిలో తయారయ్యింది. కీల భాషలో వందలకొద్దీ అక్షరాలూ ఉన్నాయి. మెసొపొటేమియన్లు మాట్లాడే భాష మెసొపొటేమియన్ అని పిలవరు, కానీ సుమేరియన్ అంటారు. కీలభాషను అక్కాడియన్, బాబిలోనియన్, పర్షియన్, మరియు అనేక ఇతర భాషలతో ఉపయోగం కొరకు అమలుచేశారు.▼
▲మెసొపొటేమియాలో నదులు జీవితం కొనసాగటానికి
మెసొపొటేమియా యొక్క ప్రజలకు తిండికి ఆహారం వ్యవసాయదారులు పండించారు, కానీ నగరాల యొక్క సంపద వర్తకుల మరియు కళాకారుల నుండి వచ్చింది. మెసొపొటేమియా వర్తకం మీద గొప్ప విలువను ఉంచారు. మెసొపొటేమియా ఎక్కువ సహజ వనరులను కలిగి లేదు, అందుచే ఎక్కువగా ధాన్యాల మరియు బట్టల వ్యాపారం చేసేవారు. టిగ్రిస్ మరియు యూఫ్రేట్స్ నదులు మెసొపొటేమియా నుండి మరియు వరకు పొందడానికి బాధ్యతగా ఉన్నాయి. వారు వస్తువులను సుదూరంగా ఆఫ్రికా, ఆసియా, మరియు ఐరోపాకు వర్తకం చేసేవారు. మెసొపొటేమియాలో నాణేలు వాడలేదు, కానీ ప్రమాణాలు వెండి మరియు ధాన్యాల బరువు మీద ఆధారపడి ఉన్నాయి. పన్నుల నుండి వచ్చిన ధనాన్ని యూఫ్రేట్స్ మీద వారధి కట్టడానికి వెచ్చించి ఇంకనూ వ్యాపారం పెరగడానికి దోహదం చేశారు. వర్తకం లేకుండా ఉంటే మెసొపొటేమియా సులువుగా విఫలమయ్యేది. ▼
మెసొపొటేమియన్లు మొదటగా చక్రాలుకల వాహనాలను 3500 B.C.E లో నిర్మించారు. వారు చక్రాన్ని చేయడానికి కుండలు చేసే చక్రంతో చేసారు మరియు తర్వాత ఉరుక్ లో చేశారు, ఏవిధంగా అధిక బరువున్న వస్తువులను మోసుకు వెళ్ళాలని ప్రయత్నం చేస్తున్నప్పుడు, మనిషి చక్రాన్ని కనుగొన్నాడు. అతను ఒక దూలం మీద చెక్క ముక్కను ఉంచి అతని వస్తువులను లాగటానికి ఉపయోగించాడు. చక్రం కనుగొని ఉండకపోతే ఆధునిక [[ప్రపంచము|ప్రపంచం]] ఇలా ఉండేదికాదు.▼
▲మెసొపొటేమియన్లు సంక్లిష్టమైన
==== వ్రాత - భాషల సృష్టి ====
▲వ్రాతను
▲మెసొపొటేమియా
==== చక్రం - వాహనం సృష్టి ====
▲క్రీ.పూ 3500 లో మెసొపొటేమియన్లు మొదటగా చక్రాలుకల వాహనాలను
== సూచనలు ==
| |||