కోరాడ రామచంద్రశాస్త్రి: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

చిదిద్దుబాటు సారాంశం లేదు
దిద్దుబాటు సారాంశం లేదు
పంక్తి 11:
|ethnicity =
|alma_mater =
|genre = సంస్కృత తెలుగు కావ్యాలు, నాటకములునాటకాలు
|signature =
|spouse =
పంక్తి 17:
|influences =
|influenced = }}
 
'''కోరాడ రామచంద్రశాస్త్రి,''' (1815 అక్టోబరు 12- 1900 ఆగస్టు 11) సుప్రసిద్ధ సంస్కృతాంధ్ర కవి, నాటక రచయిత. ప్రథమ స్వతంత్ర తెలుగు నాటకనాటకము రచయిత'మంజరీ మధుకరీయము' రచించారు. <ref name=":0">{{Cite book|url=http://archive.org/details/korada-vamsa-prashasti|title=కోరాడ వంశ ప్రశస్తి - Korada Vamsa Prashasti|last=కోరాడ రామకృష్ణయ్య Korada Ramakrishnaiah|date=1951}}</ref><ref>నూరేళ్ల తెనాలి రంగస్థలి, నేతి పరమేశ్వర శర్మ, సప్తసింధు ప్రచురణ, తెనాలి, 2006, పేజీలు: 42-3.</ref>. 43వారి సంవత్సరాలు బందరుసంస్కృతరచనలలో నోబిల్ కళాశాలలో పండితులుగా'ఘనవృత్తం' పనిచేసారు<ref>[https://archive. ముఫైమూడు  సంస్కృతాంధ్ర గ్రంధాలు రచించారుorg/details/in.ernet.dli.2015.330445 శాస్త్రిఆర్కీవులో రచనలలోఘనవృత్తము పుస్తక 'మంజరీ మధుకరీయము' అనే ప్రథమ స్వతంత్ర తెలుగు నాటకం, 'ఘనవృత్తం'ప్రతి.]</ref> అనే కాళిదాస మేఘసందేశోత్తర సంస్కృతకావ్యం కావ్యాలు ప్రసిద్ధాలుప్రసిద్ధమైనది.
 
==జీవిత విశేషాలు==
Line 23 ⟶ 24:
 
==రచనలు==
'''సంస్కృత గ్రంధాలు:'''     1) కుమారోదయచంపు - ఇరవైయేడుల్లాసాల మహా కావ్యం  2) శృంగార సుధార్ణవ భాణం 3) రామచంద్ర విజయవ్యయోగం  4) ధిసౌధం - సంస్కృతం అభ్యసించే విద్యార్థులకు అనుకూలంగా సులభశైలిలో వ్రాసిన వ్యాకరణం  5)శృంగార మంజరి  6) కమనానంద భాణం  7) పుమర్థ సేవధి కావ్యం  8) దేవీ విజయచంపు  9) మృత్యుంజయ విజయకావ్యం  10) ఉత్తర రామాయణం  11) త్రిపురాసుర విజయ డిమం  12) రాజవంశం  13) మంజరీ సౌరభం  14) భాష్యార్థ సంగ్రహం  15) దేవీస్తవం  16) శ్రీ కృష్ణోదయం  17) కందర్పదర్పం  18) వైరాగ్య వర్ధని  19) ఉపమావళి  20) ఘనవృత్తం  - కాళిదాస కృత మేఘ సందేశోత్తర కథాభాగరూపం  21) కవి కంఠపాశ వ్యాఖ్య - మూలం కాళిదాస విరచితం  22) అమృతానంద యోగి విరచిత సర్వాలంకార సంగ్రహ వ్యాఖ్య.  
===కృతులు===
 
* మంజరీ మధుకరీయము నాటిక
'''ఆంధ్రీకృత గ్రంధాలు''':  23) ఉన్మత్తరాఘవము - భాస్కర కవికృతం 24) ముద్రారాక్షసము   25) శాకుంతలము   26) వేణీ సంహారము   27) ఉత్తర రామచరితము   28) [https://www.worldcat.org/title/rathanga-dutamu-rathamu/oclc/80875334&referer=brief_results రథాఙ్గదూతము] 29) [https://www.worldcat.org/title/nayapradipamu-vigrahamu-gadyamu/oclc/44756136&referer=brief_results నయప్రదీపము] - విష్ణుశర్మ విరచిత 'విగ్రహము'నకు (పంచతంత్రంలోని) తెనుగు.  
*ఉన్మత్త రాఘవము
 
* నయప్రదీపము
'''స్వతంత్ర తెలుగు రచనలు''': 30) [[iarchive:manjaree-madhukareeyamu-korada-ramachandra-sastri_202105|మంజరీ మధుకరీయము - నాటకము]] ,  31) [https://www.worldcat.org/title/parusurama-vijayamu-gadya-kavyamu/oclc/77404623&referer=brief_results పరశురామ విజయము - గద్యము]  
* రథాంగదూతము
 
* శాకుంతలము (ఆంధ్రీకరణం)
 
* వేణీసంహారము
* ముద్రారాక్షసము
* ఉత్తరరామచరితము
* పరశురామ విజయము
===సంస్కృత రచనలు===
* కుమారోదయము
* ఘనవృత్తము<ref>[https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.330445 ఆర్కీవులో ఘనవృత్తము పుస్తక ప్రతి.]</ref>
* దేవీవిజయము
* శృంగార సుధార్ణవము
* ఉపమావళి
 
===ఆముద్రిత సంస్కృత కృతులు===
* మృత్యుంజయ విజయ కావ్యము
* పుమర్థసేవధి కావ్యము
* కమనానందభాణము
* రామచంద్ర విజయవ్యాయోగము
* త్రిపురాసుర విజయడిమము
* ఉత్తర రామాయణము
* ధీసౌధము
* మంజరీ సౌరభము
 
 
* ఆధునిక కాలంలో వెలువడిన తొలి తెలుగు నాటకం "[[మంజరీ మధుకరీయం]]". దీనిని కోరాడ రామచంద్రశాస్త్రి [[1860]] ప్రాంతాల్లో రచించారు; ముద్రణ మాత్రం [[1908]]లో జరిగింది.<ref name="నాటకానికి అడుగుజాడ కందుకూరి">{{cite news|url=http://www.teluguvelugu.in/vyasalu.php?news_id=NzE3&subid=ODI=&menid=Mw==&authr_id=NTM4|title=నాటకానికి అడుగుజాడ కందుకూరి|last1=తెలుగు వెలుగు|first1=వ్యాసాలు|work=www.teluguvelugu.in|accessdate=23 April 2020|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200423074542/http://www.teluguvelugu.in/vyasalu.php?news_id=NzE3&subid=ODI=&menid=Mw==&authr_id=NTM4|archivedate=23 ఏప్రిల్ 2020|publisher=డా. [[కందిమళ్ళ సాంబశివరావు]]}}</ref> సంస్కృతంలోని నాటక లక్షణాలను అనుసరించి తెలుగులో వెలువడిన స్వతంత్ర రచన ఇది. ఇందులోని కథ మంజరీ, మధుకరుల మధ్య ప్రణయ వృత్తాంతం. క్షుద్ర మంత్రకత్తె వలన మంజరి ఎన్నో కష్టాలు అనుభవించి చివరకు రాజును వివాహం చేసుకొనడం కథాంశం. నాటకం అంతా దీర్ఘ సమాసాలతో నిండి పద్య రూపంలో ప్రబంధ ధోరణిలో ఉంటుంది.
* అతను సంస్కృతంలోని [[వేణీ సంహారం]] నాటకాన్ని తెలుగులోకి అనువాదం చేశారు. ఇది సంస్కృతం నుండి తెలుగులోకి వచ్చిన మొదటి నాటకం.
శ్రీ రామచంద్ర శాస్త్రిగారి రచనలు<ref name=":0" /><ref>{{Cite web|url=https://korada.co/ramachandra-sastri|title=Ramachandra Sastri|last=|first=|website=Korada Family Heritage|language=en-IN|url-status=live|access-date=2021-09-16}}</ref>.
 
'''సంస్కృత గ్రంధాలు:'''     1) కుమారోదయచంపు - ఇరవైయేడుల్లాసాల మహా కావ్యం  2) శృంగార సుధార్ణవ భాణం 3) రామచంద్ర విజయవ్యయోగం  4) ధిసౌధం - సంస్కృతం అభ్యసించే విద్యార్థులకు అనుకూలంగా సులభశైలిలో వ్రాసిన వ్యాకరణం  5)శృంగార మంజరి  6) కమనానంద భాణం  7) పుమర్థ సేవధి కావ్యం  8) దేవీ విజయచంపు  9) మృత్యుంజయ విజయకావ్యం  10) ఉత్తర రామాయణం  11) త్రిపురాసుర విజయ డిమం  12) రాజవంశం  13) మంజరీ సౌరభం  14) భాష్యార్థ సంగ్రహం  15) దేవీస్తవం  16) శ్రీ కృష్ణోదయం  17) కందర్పదర్పం  18) వైరాగ్య వర్ధని  19) ఉపమావళి  20) ఘనవృత్తం  - కాళిదాస కృత మేఘ సందేశోత్తర కథాభాగరూపం  21) కవి కంఠపాశ వ్యాఖ్య - మూలం కాళిదాస విరచితం  22) అమృతానంద యోగి విరచిత సర్వాలంకార సంగ్రహ వ్యాఖ్య.  
 
'''ఆంధ్రీకృత గ్రంధాలు''':  23) ఉన్మత్తరాఘవము - భాస్కర కవికృతం 24) ముద్రారాక్షసము   25) శాకుంతలము   26) వేణీ సంహారము   27) ఉత్తర రామచరితము   28) [https://www.worldcat.org/title/rathanga-dutamu-rathamu/oclc/80875334&referer=brief_results రథాఙ్గదూతము] 29) [https://www.worldcat.org/title/nayapradipamu-vigrahamu-gadyamu/oclc/44756136&referer=brief_results నయప్రదీపము] - విష్ణుశర్మ విరచిత 'విగ్రహము'నకు (పంచతంత్రంలోని) తెనుగు.  
 
'''స్వతంత్ర తెలుగు రచనలు''': 30) [[iarchive:manjaree-madhukareeyamu-korada-ramachandra-sastri_202105|మంజరీ మధుకరీయము]] ,  31) [https://www.worldcat.org/title/parusurama-vijayamu-gadya-kavyamu/oclc/77404623&referer=brief_results పరశురామ విజయము]  
 
==మూలాలు==