జీవిత చరిత్ర: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
చి r2.7.3) (యంత్రము కలుపుతున్నది: ky:Өмүр баян |
చి r2.7.3) (యంత్రము కలుపుతున్నది: tl:Talambuhay; పైపై మార్పులు |
||
పంక్తి 1:
{{యాంత్రిక అనువాదం}}
[[
'''జీవిత చరిత్ర''' ('''Biography''') అంటే ఒకరి జీవితాన్ని గురించి వివరమైన వర్ణన లేదా వివరణ. జీవిత చరిత్ర వ్యక్తిగత సంఘటనల జాబితా (విద్య, వృత్తి, సంబంధాలు మరియు మృతి) కంటే మిన్నయైనది, అది దాని కర్త యొక్క ఆయా సంఘటనల అనుభవాలను కూడా చిత్రిస్తుంది. వృక్తిత్వ చిత్రణ లేదా జీవన పాఠ్యప్రణాళిక (జీవన సంగ్రహం) వలె గాకుండా, జీవిత చరిత్ర దాని కర్త యొక్క జీవిత కథని సమర్పిస్తుంది, అతడు లేదా ఆమె యొక్క జీవితంలోని అనుభవాల వివరాలతో సహా వివిధ అంశాలను ప్రదర్శిస్తుంది, మరియు దాని కర్త యొక్క వ్యక్తిత్వాన్ని గురించిన విశ్లేషణ కూడా అందులో సమకూడి ఉండగలదు.
పంక్తి 7:
ఒక వ్యక్తి యొక్క జీవితం గురించి అన్నింటిని భర్తీ చేసినట్లయితే అది జీవిత చరిత్ర అవుతుంది. ఆ విధంగా, జీవిత చరిత్ర రచనలు సాధారణంగా కల్పనలు కావు, అయితే ఒక వ్యక్తి యొక్క జీవితాన్ని చిత్రించేటందుకు కల్పనని కూడా వాడవచ్చు. లోతైన జీవిత చరిత్ర రూపంలోని దానిని వీలునామా వ్రాతగా పిలుస్తారు. సాహిత్యం, చలన చిత్రాలు మరియు ఇతర రకాల మాధ్యమాలలో అన్ని రకాల శైలి గల జీవిత చరిత్రల రూపాలని కలిపి జీవిత చరిత్రగా పిలుస్తారు.
మధ్యయుగపు (AD 400 నుండి 1450 వరకు) తొలిదశలో యూరప్‌లో సాంప్రదాయక సంస్కృతి గురించిన అవగాహనలో ఒక క్షీణత కనబడుతుంది. ఈ కాలంలో, యూరప్‌లో తొలి చరిత్ర యొక్క నమోదులకు మరియు జ్ఞానానికి ఒకే ఒక నిక్షేప స్థానం రోమన్ క్యాథలిక్ చర్చ్. హెర్మిట్లు, సన్యాసులు మరియు మత బోధకులు ఈ చారిత్రక కాలాన్ని తొలి ఆధునిక జీవిత చరిత్రలు వ్రాయడానికి ఉపయోగించారు. వారి కర్తలందరూ సాధారణంగా చర్చి ఫాదర్లకు, అమర వీరులకు [[
ఈ లోపున [[ఇస్లామీయ స్వర్ణయుగం|మధ్యయుగపు ఇస్లామిక్ నాగరికత]]లో, [[కాగితం|కాగితపు]] ఆవిష్కరణలో జీవిత చరిత్రలో భారీ స్థాయిలో తయారు కావటం ప్రారంభమైనది, ప్రవక్తల జీవిత చరిత్ర సాంప్రదాయం ప్రారంభమైంది. ఇది ఒక కొత్త సాహిత్య శైలి పరిచయానికి దారి తీసింది: జీవిత చరిత్ర నిఘంటువు. 9వ శతాబ్దం తర్వాత [[
మధ్యయుగపు చివరి దశలో, యూరప్‌లో చర్చికి సంబంధించిన జీవిత చరిత్రలు తగ్గిపోయాయి, రాజుల, వీరుల మరియు నిరంకుశ పాలకుల జీవిత చరిత్రలు కనబడటం ప్రారంభమయ్యింది. ఇటువంటి జీవిత చరిత్రలలో గొప్ప ప్రసిద్ధ పొందినది సర్ థామస్ మలోరి వ్రాసిన `లీ మోర్టె డి’ఆర్తుర్’. సదరు పుస్తకం [[కింగ్ ఆర్థర్|ఆర్థర్ రాజు]] మరియు అతడి గుండ్రని బల్ల వీరుల జీవిత గాథల గురించి వివరిస్తుంది. మలోరి తర్వాత, [[రెనసాన్స్|పునరుజ్జీవన]] కాలంలో మానవత్వం మీద ఒక క్రొత్త ఉద్ఘాటన కళాకారులు మరియు కవులు వంటి ప్రాపంచిక వ్యక్తుల మీద కేంద్రీకరణని పెంపొందించింది, మరియు దేశీయ భాషలో వ్రాయడాన్ని ప్రోత్సహించింది.
ప్రాపంచిక వ్యక్తుల జీవితాలపై కేంద్రీకరించిన జీవిత చరిత్రలలో జొర్జియో వాసరి యొక్క ''కళాకారుల జీవితాలు'' (1550) ఒక మైలు రాయి వంటిది. వాసరి తన కర్తలను ప్రసిద్ధి వ్యక్తులుగా చేయగలిగాడు, ''జీవితాలు'' తొలి “ఉత్తమ అమ్మకాలు”గా అయ్యింది. రెండు ఇతర అభివృద్ధి అంశాలు చెప్పుకోదగినవి: పదిహేనవ శతాబ్దంలోని ముద్రణాలయం యొక్క అభివృద్ధి మరియు [[
== ఆధునిక జీవిత చరిత్ర ==
పద్దెనెనిమిదో శతాబ్దపు చివరిలో ఆంగ్ల జీవిత చరిత్రల యొక్క “స్వర్ణ యుగం” ప్రవేశించింది, ఆ శతాబ్దంలో ఆంగ్ల పదకోశంలోకి “జీవిత చరిత్ర” మరియు “స్వీయ చరిత్ర” వంటి పదాలు ప్రవేశించాయి. ఆ కాలంలోని సాంప్రదాయక రచనలలో సామ్యుయేల్ జాన్సన్యొక్క ''క్రిటికల్ లైవ్స్ ఆఫ్ ది పోయిట్స్'' (1779-81) మరియు జేమ్స్ బోస్‌వెల్ యొక్క రాశిగల ''లైఫ్ ఆఫ్ జాన్సన్'' (1791) ఉన్నాయి. బోస్‌విలియన్ జీవిత చరిత్రని అందుకున్న తీరు పదార్ధాన్ని మరియు కర్తనూ “దాని కొరకు మాట్లాడుట”ని భర్తీ చేయక పోవడాన్ని సంగ్రహపరిచింది. బోస్‌వెల్ సంకలన పరచగా సామ్యూయేల్ జాన్సన్ రచించాడు. జాన్సన్ కర్త యొక్క జీవితం గురించి కాలగత వివరణను అనుసరించలేదు అయితే ఎంపిక చేసుకున్న సంఘటనలను మరియు ప్రస్తావనలను ఉపయోగించుకున్నాడు. జాన్సన్ యదార్ధ సంఘటనలు సత్యాన్ని వెల్లడిస్తాయన్న తలంపుని నిరాకరించాడు. జీవిత చరిత్రకారులు తమ కర్తల “వ్యక్తిగత రహస్యాల”లో వారి వ్యక్తిత్వాలను వెల్లడించగల, తెలిసిన చిన్న యదార్ధ సంఘటనలను, లేదా ప్రస్తావనలను అన్వేషించుకోవాలని జాన్సన్ సూచించాడు. (కేస్పర్, 1999)
పంక్తి 33:
స్త్రీవాద క్రియాశీలతకు సంబంధించిన రెండవ దశలో స్త్రీల జీవిత చరిత్రల, స్వీయ చరిత్రల స్వభావంలో మార్పు రావడం ప్రారంభమైనట్లుగా దివంగత స్త్రీ వాద పరిశోధకురాలు, కరోలిన్ హీబ్రన్ గమనించింది. నాన్సీ మిల్‍ఫోర్డ్ 1970లో రాసిన జీవిత చరిత్ర ''జెల్డా'' , "స్త్రీల జీవితచరిత్రలో కొత్త దశను ఆవిష్కరించిందని ఆమె చెప్పింది. ఎందుకంటే "1970ల నాటికి జెల్డా ఫిట్జెరాల్డ్‌ను, నాశనం చేయనందున మనం దానిని చదవగలిగాము. కానీ ఫిట్జెరాల్డ్‌ ఆమెకా స్థితి కలిగించాడు. అతడు ఆమె రచనా విధానాన్ని చౌర్యం చేసాడు". హెల్‍బర్న్, 1973వ సంవత్సరాన్ని స్త్రీల స్వీయ చరిత్రలకు సంబంధించి ముఖ్యమైన మలుపుగా పేర్కొన్నాడు. మే సాట్రాన్ రాసిన ''జర్నల్ ఆఫ్ ఎ సాలిట్యూడ్'' ప్రచురణతో ఇది సాధ్యమైంది. "బాధలో కూడా సౌందర్యా"న్ని వెతికేదిగానూ, "ఆవేశాన్ని ఆధ్యాత్మిక అంగీకారం"గా మార్చేదిగానూ కాకుండా, అప్పటి వరకూ స్త్రీలకు బయటకు వెల్లడించేందుకు ఏదైతే నిషిద్ధంగా ఉన్నదో, ఆ బాధను, ఆవేశాన్ని"యధాతధంగా వెల్లడిస్తూ, తమ జీవితాలకు తామే నిర్ణేతలము, అధికారులమూ కావాలనే కాంక్షతో", ఒక స్త్రీ తన జీవిత కథను చెప్పుకున్న మొదటి సందర్భమది.<ref>హీల్బ్రున్, కరోలిన్ G. ''రైటింగ్ ఎ ఉమెన్స్ లైఫ్ '' . (న్యూయార్క్: W. W. నార్టన్, 1988), 12, 13.</ref>
== మల్టీమీడియా రూపాలు ==
20వ శతాబ్దపు చివరిలో, 21 శతాబ్దపు తొలి సంవత్సరాలలో సంభవించిన సాంకేతికాభివృద్ధి వలన, జీవిత చరిత్రకు సంబంధించిన ప్రచార మాధ్యమ రూపాలు, ఇతరసాహిత్య రూపాల కన్నా విస్తృతాదరణను పొందాయి. కేబుల్, [[ఉపగ్రహము|ఉపగ్రహ]], టెలివిజన్ వ్యవస్థల వంటి వాటి వలన ఎ&ఇ, ది బయోగ్రఫీ చానల్, ది హిస్టరీ చానల్, హిస్టరీ ఇంటర్నేషనల్‍ వంటివి రూపొందాయి, వీటి వలన జీవిత చరిత్రలకు ప్రజాదరణ శిఖర స్థాయికి చేరింది. నిర్మాతలు జీవిత చరిత్రల ఆధారంగా డాక్యుమెంటరీ సినిమాలు మాత్రమే కాకుండా, [[
ఇప్పుడు కొత్తగా, సిడీ-రామ్ మరియు ఆన్‌లైన్ జీవిత చరిత్రలు వస్తున్నాయి. ఇవి పుస్తకాలు, సినిమాల మాదిరిగా ఒక వరుస క్రమంలో కథను చెప్పవు. దానికి బదులుగా, ఒక వ్యక్తికి సంబంధించి భద్రపరచబడిన, వీడియో దృశ్యాలు, ఫొటోలు, వాచక రూపంలో ఉన్న భాగాలు వంటి వివిధ రూపాలలో, విడివిడి అంశాలతో కూడి ఉంటాయి. ప్రచార మాధ్యమ పరిశోధకుడయిన లెవ్ మెనోవిచ్, వీటిలోని సంబంధిత సమాచారం సోదాహరణంగా ఉండి, వాడకందార్లు ఆ సమాచారాన్ని అనేక విధాలుగా ఉపయోగించుకునేందుకు వీలుగా ఉంటుందని అన్నాడు (మెనోవిచ్ 220).
== పుస్తక అవార్డులు ==
ప్రతి సంవత్సరమూ, పలుదేశాలు తమ రచయితలకు జీవిత చరిత్ర రాసినందుకు నిర్దిష్ట బహుమతిని ప్రతిపాదిస్తున్నాయి. వాటి వివరాలు:
*డ్రెయినీ-టేలర్ జీవిత చరిత్ర బహుమతి – కెనడా
పంక్తి 47:
*Prix Goncourt de la Biographie – ఫ్రాన్స్
== వీటిని కూడా చూడండి ==
* [[స్వీయ చరిత్ర]]
* జీవన చరిత్ర సంభందమైన మూల్యాంకనం ఇస్లాం సంప్రదాయ శాస్త్రంలో ఒక క్రమశిక్షణ
పంక్తి 62:
* ''ఏవరి వారు ''
== గమనికలు ==
{{Reflist}}
== సూచనలు ==
* కాస్పర్, స్కాట్ట్ E. ''కన్స్ట్రక్షన్ అమెరికన్ లైవ్స్: బియోగ్రఫీ అండ్ కల్చర్ ఇన్ నైన్టీన్త్ సెంచురీ అమెరికా.'' చాపెల్ హిల్: యునివర్సిటీ అఫ్ నార్త్ కారోలిన విశ్వవిద్యాలయ ముద్రణ, 1999.
* హీల్బ్రున్, కరోలిన్ G. ''రైటింగ్ ఎ ఉమెన్స్ లైఫ్.'' న్యూ యార్క్: W.W. నార్టన్, 1988.
పంక్తి 72:
* స్టోన్, ఆల్బర్ట్ E. ''ఆటో బియోగ్రాఫికల్ ఒకేషన్స్ అండ్ ఒరిజినల్ యాక్ట్స్.'' ఫిలడెల్ఫియా: పెన్సిల్వేనియా విశ్వవిద్యాలయ ప్రచురణాలయము, 1951.
== మరింత చదవడానికి ==
*అమెస్, నోయెల్. ''దీస్ వండ్రఫుల్ పీపుల్: ఇంటిమేట్ మొమెంట్స ఇన్ దైర్ లైవ్స్'' , 1947.
== బాహ్య లింకులు ==
{{DEFAULTSORT:Biography}}
[[
[[en:Biography]]
పంక్తి 153:
[[sv:Biografi]]
[[th:ชีวประวัติ]]
[[tl:Talambuhay]]
[[tr:Biyografi]]
[[uk:Біографія]]
| |||