ప్రదోష

ప్రదోష లేదా ప్రదోషం అనేది హిందూ క్యాలెండర్‌లో ప్రతి పక్షం రోజులలో పదమూడవ రోజున జరిగే ద్వైమాసిక సందర్భం. ఇది హిందూ దేవుడు శివుని ఆరాధనతో దగ్గరి సంబంధం కలిగి ఉంది. సూర్యాస్తమయానికి 1.5 గంటల ముందు, తరువాత 3 గంటల సమయం వరకు ఈ రోజున శివుని ఆరాధించడానికి అత్యంత అనుకూలమైన సమయంగా పరిగణించబడుతుంది. ఆ కాలంలో చేసే ఉపవాస వ్రతం "ప్రదోష వ్రత" అంటారు. భక్తులు రుద్రాక్ష, విభూతిని ధరించి, అభిషేకం, గంధం, బిల్వ ఆకులు, దీపం, నైవేద్యం ద్వారా శివుని పూజిస్తారు.

వ్యుత్పత్తి శాస్త్రం

ప్రదోష అనేది క్యాలెండర్‌లోని రోజు పేర్లను సూచిస్తుంది. ప్రదోష వ్యుత్పత్తి - ప్రదోష కల్ప, దోషాల కుమారుడు. అతనికి నిషిత, వ్యుస్త అనే ఇద్దరు సోదరులు ఉన్నారు. అమావాస్య నుండి పౌర్ణమి వరకు ఉన్న రోజులను "శుక్ల పక్షం" అని, ప్రతి పౌర్ణమి నుండి అమావాస్య రోజు వరకు "కృష్ణ పక్షం" అని పిలుస్తారు. ప్రతి నెలలో, ప్రతి పక్షంలో, త్రయోదశి (పక్షంలోని 13వ రోజు) ద్వాదశి (పక్షంలోని 12వ రోజు) ముగింపుతో కలిసే సమయాన్ని ప్రదోషం అంటారు.

ప్రాముఖ్యత

అసురులు - దానవులు, దైత్యుల నుండి ఉపశమనాన్ని పొందడానికి దేవతలు, దివ్య దేవతలు ప్రదోష సమయాలలో శివుడిని సంప్రదించారు. వారు త్రయోదశి సాయంత్రం శివుని నివాసం అయిన కైలాసం చుట్టూ పరిగెత్తారు, శివుని పవిత్రమైన వాహనం అయిన నంది సహాయం కోరారు. అసురులను సంహరించడంలో శివుడు వారికి సహాయం చేశాడు - త్రయోదశి నాడు నందితో పాటు శివుని పూజించే ఆచారం ఉద్భవించింది. ఇది శివాలయాల్లో కొనసాగుతుంది.

ఆచారాలు

ప్రదోష వ్రతం (ప్రతిజ్ఞ) సంప్రదాయాన్ని అనుసరించి పవిత్రమైన ఆచార దశలతో ప్రదోష నాడు నిర్వహిస్తారు. ప్రదోష సమయంలో, దక్షిణ భారతదేశంలోని అన్ని శివాలయాల్లో నందిని పూజిస్తారు. నందిపై కూర్చున్న భంగిమలో తన భార్య పార్వతితో ఉన్న శివుడి ఉత్సవ విగ్రహాన్ని ఆలయ సముదాయంలో ఊరేగింపుగా తీసుకువెళ్తారు.

ప్రదోష ఆరాధన సాయంత్రం సంధ్యా సమయంలో లేదా సంధ్యా సమయంలో జరుగుతుంది. వ్రత నిర్వహణలో ఉపవాసం, జాగరణ ఉంటుంది. సూర్యాస్తమయానికి ఒక గంట ముందు స్నానం చేసి, శివుడు, పార్వతి, వారి కుమారులు గణేశుడు, కార్తికేయుడు, నందిని పూజిస్తారు. దీనిని అనుసరించి, శివుడిని ఆవాహన చేస్తారు. ప్రధాన పూజ ముగిసిన తర్వాత ప్రదోష కథ చదవబడుతుంది.