మండన మిశ్రుడు

మండన మిశ్రుడు 8వ శతాబ్దపు హిందూ తత్వవేత్త, ఆది శంకరాచార్యుని శిష్యుడు. మీమాంస, అద్వైత దర్శనాలపై రచనలు చేశాడు. ఈయన సన్యాసము స్వీకరించిన తర్వాత సురేశ్వరాచార్యుల అను పేరుతో ప్రసిద్ధిపొందాడు. కుమారిల భట్టు తరువాత, అతని అంత వాడుగా పరిగణించబడ్డాడు. అద్వైతం వేదాంతము తత్వశాస్త్రంలో కూడా ఆయన అభిప్రాయం గౌరవించబడింది. అతను భర్తిహరి తర్వాత కుమారిల భట్టు యొక్క చివరి శిష్యుడు మరియు ఆదిశంకరాచార్యుల సమకాలీనుడు. శంకరాచార్యులను తర్క గోష్ఠిలో ఓటమి పాలై శంకరులను గురువుగా అంగీకరిస్తారు. ఆ ఓటమి సురేశ్వరాశ్వరాచార్యులకు విజయవంతమైన ఓటమి ఎందువలనంటే అ ఓటమి వల్ల జగద్గురువైన శంకరులకు శిష్యరికం చేసే అవకాశం దొరికింది. శంకరాచార్యులకు అత్యంత ప్రీతి పాత్రులైన శిష్యులలో సురేశ్వరచార్యులు ఒకరు. శంకరాచార్యులు అందువలన దక్షిణామ్నాయ మఠమైన శారదా మఠానికి మెదటి పీఠాదిపతిగా నియమిస్తారు. సురేశ్వరాచార్యులకు ఒక ప్రత్యేక ఉన్నది. సాధారణంగా గురువుల వయస్సు శిష్యుడి వయస్సు కంటే ఎక్కువగా ఉంటుంది. కాని సురేశ్వరాచార్యుల విషయంలో సాధారణానికి భిన్నంగా శిష్యుడి వయస్సు గురువు కన్నా ఎక్కువ.

వేదంత సంస్కృతి

వేదాంత సంస్కృతిని అనుసరించి రెండు రకాలా మీమాంసలు ఉన్నాయి. ఒకటి పూర్వ మీమాంస ( మీమాంస అని అంటే దాని అర్థం పూర్వమీమాంస) రెండొ మీమాంస ఉత్తర మీమాంస దీనినే వేదాంత విద్య అని కూడా పిలుస్తారు. వేదాంత విద్య అంటే వేద=జ్ఞనం అంత = అంచులు జ్ఞానం అంచులు తెలిపేది పూర్ణ జ్ఞానం). ఫుర్వమీమాంస అనుసరించి వైదిక కర్మ కండ,యజ్ఞ యాగాదులు నమ్మకాలు ఉంటాయి. ఉత్తర మీమాంస అంతా ఉపనిషత్తుల సారం , జ్ఞాన సముపార్జన గురించి ఉంటుంది.

ఒక సంప్రదాయం ప్రకారం మండనా మిశ్రుడు కుమారిల భట్టు శిష్యుడు. తరువాత, శంకరాచార్యులచే చర్చలో ఓడిపోయిన తరువాత, అతను సన్యాసి అయ్యాడు మరియు అతని పేరు సురేశ్వరాచార్యుడు. మండన మిశ్రుడు, సురేశ్వర్లు ఒకరేనా.. వేరేవారా అనే విషయంపై పెద్ద వివాదం నెలకొంది. చాలా సాక్ష్యాలు రెండింటి మధ్య వ్యత్యాసానికి అనుకూలంగా ఉన్నాయి. మండనుడు శబ్దాద్వైతానికి మద్దతు ఇచ్చాడు, కాని సురేశ్వరుడు దాని గురించి మౌనంగా ఉన్నాడు. మండనుడు అద్వైతప్రస్థానంలో ఖ్యాతివాదానికి చాలా వరకు మద్దతు ఇచ్చాడు, కానీ సురేశ్వరుడు దానిని ఖండించాడు. మండనుని ప్రకారం, జీవుడు అజ్ఞానానికి ఆశ్రయం, సురేశ్వరుడు బ్రహ్మను అజ్ఞానానికి ఆశ్రయం మరియు విషంగా భావిస్తాడు. ఈ భేదం ఆధారంగా అద్వైత వేదాంతానికి సంబంధించిన రెండు నిష్క్రమణలు ప్రారంభమయ్యాయి. సురేశ్వరుడు స్వచ్ఛమైన జ్ఞానాన్ని మోక్షానికి మార్గంగా భావిస్తాడు, కాని మండనుని ప్రకారం, అగ్నిహోత్రం మొదలైన కర్మలు జ్ఞానానికి తోడ్పడతాయి తప్ప, కేవలం వేదాంతాన్ని వినడం ద్వారా మోక్షం లభించదు. ఇది మాత్రమే కాదు, ఏ పురాతన ప్రామాణిక గ్రంథంలోనూ మండనుడు మరియు సురేశ్వర్‌లు ఒకేలా పరిగణించబడలేదు. ఇది ఒక వాదము.

అతను మీమాంస మరియు వేదాంత తత్వాలు రెండింటిపై మూల గ్రంథాలను రచించాడు. మీమాంసానుక్రమానికా, భావనావివేకము మరియు విధివివేక - మీమాంసపై ఈ మూడు గ్రంథాలు; శబ్ద దర్శనంపై స్ఫోటసిద్ధి, ప్రమాణశాస్త్రంపై వివేకము మరియు అద్వైత వేదాంతంపై బ్రహ్మసిద్ధి - ఇవి ఆయన పుస్తకాలు. శాలిక్‌నాథ్ మరియు జయంత భట్టులు వేదాంతాన్ని తిరస్కరించేటప్పుడు మాత్రమే మండన మిశ్రుడుని ప్రస్తావించారు. శంకర్ భాష్యానికి ప్రసిద్ధ వ్యాఖ్యాత మరియు భామతి సృష్టికర్త అయిన వాచస్పతి మిశ్రుడు, మండనుని యొక్క బ్రహ్మసిద్ధిని దృష్టిలో ఉంచుకుని తన రచనని రచించాడు. మండన మిశ్రుడు మరియు శంకరాచార్యుల అధ్యయన స్థలం, మండలేశ్వర్ (తహసీల్ మహేశ్వర్, జిల్లా ఖార్గోన్, మధ్యప్రదేశ్) నర్మదా నదిపై ఉన్న పవిత్ర నగరం. చప్పన్ దేవ్ దేవాలయం, చర్చా స్థలం పురాతనమైనది మరియు జగద్గురు ఆదిశంకరాచార్య రహస్య ప్రవేశ ద్వారం, గుప్తేశ్వర్ మహాదేవ్ కాశీ విశ్వనాథ్ ఆలయం చాలా అందమైన ప్రదేశం. దీని వల్ల మండలేశ్వరుడు చాలా ప్రసిద్ధి చెందాడు.