మారియా లూయిసా రాస్ లాండా
మారియా లూయిసా రాస్ లాండా (ఆగష్టు 14, 1887 - జూన్ 12, 1945) మెక్సికన్ స్త్రీవాద రచయిత్రి, పాత్రికేయురాలు, విద్యావేత్త, నటి, పౌర సేవకురాలు. ఆమె మెక్సికోలో సాంస్కృతిక రేడియో యొక్క మార్గదర్శకురాలు, రేడియో ఎడ్యుకాసియోన్ యొక్క మొదటి డైరెక్టర్.
మరియా లూయిసా రాస్ లాండా | |
|---|---|
.png) | |
| జననం | 1887 ఆగస్టు 14 పచుకా, మెక్సికో |
| మరణం | 1945 జూన్ 12 (వయసు 57) మెక్సికో సిటీ, మెక్సికో |
| విద్య |
|
| వృత్తి | రచయిత్రి, విద్యావేత్త, నటి, ప్రభుత్వోద్యోగి |
ప్రారంభ జీవితం మార్చు
మారియా లూయిసా రాస్ లాండా ఆగస్టు 14, 1887 న హిడాల్గోలోని పాచుకాలో స్కాటిష్ సైనిక వైద్యుడు అలెజాండ్రో రాస్, స్పానిష్ సంతతికి చెందిన పాఠశాల ప్రిఫెక్ట్ ఎలెనా లాండా కుమార్తెగా జన్మించింది. ఆమె తండ్రి ఇటీవల స్థాపించబడిన జనరల్ హాస్పిటల్ ఆఫ్ మెక్సికో యొక్క డిప్యూటీ డైరెక్టర్, జనరల్ హాస్పిటల్ ఆఫ్ పాచుకా డైరెక్టర్, పోర్ఫిరియో డయాజ్ ప్రభుత్వంతో సంబంధాలు కలిగి ఉన్నారు. ఆమె తల్లి పచుకాలోని నేషనల్ సెకండరీ స్కూల్ ఫర్ గర్ల్స్ లో ప్రిఫెక్ట్ గా ఉన్నారు. కుటుంబం యొక్క సామాజిక స్థితి మారియా లూయిసాకు అద్భుతమైన ప్రైవేట్ విద్యకు ప్రాప్యతను కల్పించింది, ఇది ఆ సమయంలో కొంతమంది మహిళలకు అందుబాటులో ఉంది. ఆమె ఉపాధ్యాయులు ఆమెకు అకడమిక్ వృత్తిని కనుగొనడానికి ప్రేరేపించారు.
విద్య, రచన వృత్తి మార్చు
రాస్ లాండా 1900 లో ఎస్క్యూలా నార్మల్ సుపీరియర్ నుండి పట్టభద్రురాలైంది. ఆమె నేషనల్ యూనివర్శిటీ ఆఫ్ మెక్సికో యొక్క స్కూల్ ఆఫ్ హయ్యర్ స్టడీస్ - తరువాత నేషనల్ అటానమస్ యూనివర్శిటీ ఆఫ్ మెక్సికో (యుఎన్ఎఎం) యొక్క స్కూల్ ఆఫ్ ఫిలాసఫీ అండ్ లెటర్స్లో అక్షరాలను అధ్యయనం చేసింది, బోధించింది. ఆమె తరువాత కన్జర్వేటియో నాసియోనల్ డి ముసికాలో చదువుకుంది, అక్కడ ఆమె పఠనం, డిక్లమేషన్లో మాస్టర్స్ డిగ్రీని పొందింది. మెక్సికన్ యూత్ ఎథీనియం సెషన్లలో కూడా ఆమె పాల్గొన్నారు. ఆమె పాండిత్యానికి, ఆంగ్లం, ఫ్రెంచ్, పోర్చుగీస్, ఇటాలియన్తో సహా భాషలపై ఆమె పట్టుకు గుర్తింపు పొందింది.
కొన్ని ఆధారాలు లూయిస్ జి.ఉర్బినా ఆమె కోసం మెటామోర్ఫోసిస్ అనే కవితను రాశాడని, ఆమె ఉపన్యాసాలలో ఒకదానికి ముగ్ధుడైన తరువాత జస్టో సియెర్రా ఆమెకు మార్గదర్శకుడిగా వ్యవహరించాడని పేర్కొంది.
ఆమె మెక్సికన్ వార్తాపత్రికలైన ఎల్ యూనివర్సల్, ఎల్ యూనివర్సల్ ఇలుస్ట్రాడో,, ఎల్ ఇంపార్షియల్ లకు రాసింది, ఎక్సెల్సియర్ యొక్క పత్రిక రెవిస్టా డి రెవిస్టాస్ వ్యవస్థాపకురాలు. ఆమె శాన్ ఆంటోనియోలోని లా ప్రెన్సా, ఎల్ రెగిడోర్, శాన్ ఫ్రాన్సిస్కోలోని హిస్పానో-అమెరికాకు కూడా సహకారం అందించింది. జర్నలిస్ట్ గా, ఆమె ఎల్ పాజే మెరెలీ, సిల్వియా సెటాలా, మారియా లూయిసా వంటి మారుపేర్లను ఉపయోగించింది.[1]
రాస్ లాండా 1917లో ఆమె నటించిన ఒబ్సెసియోన్ -, ట్రిస్టే క్రెపుస్కులో చిత్రాలకు స్క్రీన్ ప్లేలు రాశారు. అదే సంవత్సరం, ఆమె కవిత రోసాస్ డి అమోర్ అర్బు థియేటర్ లో ప్రదర్శించబడింది. 1918 లో, ఆమె మాసిస్టే తురిస్టా అనే చిత్రానికి స్క్రీన్ ప్లే రాసింది, ఇందులో ఆమె కూడా నటించింది. 1920, 1930 లలో ఆమె ప్రతిష్ఠకు ధన్యవాదాలు, ఆమె ఐరోపాలో యుఎన్ఎఎమ్ కోసం కళ, సంస్కృతి రాయబారిగా ఉన్నారు. మహిళల హక్కుల పరిరక్షకుడిగా, విద్యా, సాంస్కృతిక రంగాలలో మహిళల భాగస్వామ్యం కోసం ఆమె వాదిస్తారు. వివిధ దేశాలకు చెందిన మహిళల్లో అవగాహనను పెంపొందించాలనే ఉద్దేశంతో ఐబెరో-అమెరికన్ ఫెమినిస్ట్ యూనియన్ ను స్థాపించారు.[1]
ప్రజా సేవ మార్చు
1920 లో రాస్ లాండాను విక్టోరియానో హ్యూర్టా స్పెయిన్ లో మెక్సికన్ సంస్కృతి రాయబారిగా నియమించాడు. ఈ పాత్రలో ఆమె రచయితలు, సాంస్కృతిక అంశాలపై సదస్సులు నిర్వహించారు. దేశంలోని మొట్టమొదటి విద్యా రేడియో స్టేషన్ రేడియో ఎడ్యుకాసియోన్ తో సహా ప్రముఖ విద్యా-అక్షరాస్యత ప్రాజెక్టులను రూపొందించడానికి, దర్శకత్వం వహించడానికి జోస్ వాస్కోన్సెలోస్ ఆమెకు బాధ్యతలు అప్పగించారు. 1924 నుండి 1933 వరకు, ఆమె సెక్రటేరియట్ ఆఫ్ పబ్లిక్ ఎడ్యుకేషన్ (ఎస్ఇపి) యొక్క రేడియో-టెలిఫోన్ విభాగానికి అధిపతిగా నియమించబడింది.[2][3]ఇది విద్యా, సాంస్కృతిక, శాస్త్రీయ జ్ఞానాన్ని వ్యాప్తి చేసే పనిని కలిగి ఉంది, మెక్సికన్ ప్రభుత్వం కమ్యూనిటీలకు స్వీకరించే పరికరాలను అందించింది. రాస్ లాండా పట్టణాలు, కమ్యూనిటీలను సందర్శించేది, అక్కడ ఆమె విద్య యొక్క విలువపై ఉపన్యాసాలు ఇచ్చేది. ఎస్.ఇ.పి నుండి ఎమిలియో పోర్టెస్ గిల్ నిష్క్రమించిన తరువాత ఆమె ఆ పదవికి రాజీనామా చేసింది, 1931 నుండి 1933 వరకు స్టేషన్ కు దర్శకత్వం వహించడానికి తిరిగి వచ్చింది.
ప్రాథమిక బోధన కోసం రాస్ లాండా రాసిన అనేక రచనలు అనేక దశాబ్దాల పాటు ప్రాథమిక పాఠశాలల్లో ఉపయోగించబడ్డాయి, వీటిలో అవార్డు గెలుచుకున్న క్యూంటోస్ సెంటిమెంటేల్, ఎల్ ముండో డి లాస్ నినోస్ ఉన్నాయి. ఆమె సొసైటీ ఆఫ్ మెక్సికన్ డిడాక్టిక్ రైటర్స్ అధ్యక్షురాలిగా, నేషనల్ కాంగ్రెస్ ఆఫ్ ఎడ్యుకేటర్స్ యొక్క శాశ్వత కమిషన్ సభ్యురాలు.[4][1]
దాతృత్వ స్థాయిలో, ఆమె మెక్సికన్ రెడ్ క్రాస్ పునాదిలో పాల్గొంది, 1909 వరద బాధితులకు సహాయం చేయడానికి మాంటెర్రీకి వెళ్ళింది. 1933 నుండి 1945 వరకు వివిధ గ్రంథాలయాలకు ఆమె దర్శకత్వం వహించారు.
మరణం, వారసత్వం మార్చు
మారియా లూయిసా రాస్ లాండా జర్నలిజం, విద్య, సాహిత్యం వంటి సాంస్కృతిక రంగాలలో ప్రముఖ వ్యక్తిగా పరిగణించబడ్డారు. ఆమె జూన్ 12,1945 న మెక్సికో నగరంలో డ్యూడెనల్ పుండు, రక్తహీనత మరణించింది.
డిసెంబరు 2014 లో, హిడాల్గో ప్రభుత్వం ఆమెకు పాచుకాలోని రోటోండా డి లాస్ హిడాల్గుయెన్సెస్ ఇలుస్ట్రెస్ వద్ద ఒక సమాధిని అంకితం చేసింది.
రచనలు మార్చు
విద్యా సామగ్రి మార్చు
- లెక్టురాస్ సెలెక్టాస్ (1922)
- మెమోరియాస్ డి యునా నినా (1923,1924)
- ప్రపంచంలోని అన్ని విషయాలు (1924)
- లెక్టురాస్ ఇన్స్ట్రక్టివాస్ వై రిక్రిటివాస్ (1925)
- ఒక ముజెర్ చరిత్ర
నవలలు మార్చు
- లా కుల్పా (1920)
- ఆస్కి కాంక్విస్టా ఎస్పానా (1923)
కవిత్వం మార్చు
- రోసా డి అమోర్ (1917)
స్క్రీన్ ప్లేలు మార్చు
- పరిశీలన (1917)
- ట్రిస్టే క్రెపస్కులో (1917)
- మాసిస్ట్ టురిస్టా (1918)
మూలాలు మార్చు
- ↑ 1.0 1.1 1.2 "Escritores Mexicanos Contemporáneos" [Contemporary Mexican Writers]. Biblos (in స్పానిష్). Vol. II. National Library of Mexico. 1920-10-16. pp. 161–162. Retrieved 2022-09-28.
- ↑ Sosa Plata, Gabriel; León López, Felipe (2008). "Los pioneros: 1924–1968". Radio Educación (PDF) (in స్పానిష్). Secretariat of Public Education. pp. 31–36. Retrieved 2022-09-28.
- ↑ Sosa Plata, Gabriel (2020). Días de radio: Historias de la radio en México [Radio Days: Stories of Radio in Mexico] (in స్పానిష్). Tintable. p. 211. ISBN 9786078346455. Retrieved 2022-09-28 – via Google Books.
- ↑ "María Luisa Ross Landa" (in స్పానిష్). Secretariat of Culture. Retrieved 2022-09-28.