వికీపీడియా

శిబిరాజ్యం

ప్రాచీన భారతీయ ఇతిహాసం మహాభారతంలో శిబి ( సిబి, షిబి, సివి) ఒక రాజ్యంగా, అదే పేరుతో ఒక రాజును పేర్కొనబడింది. అక్కడ శిబిచక్రవర్తి అనే రాజు ఉన్నాడు. ఆయన శిబిచక్రవర్తి అత్యంత ఉన్నత ధర్మపరుడిగా ప్రసిద్ధి చెందాడు. ఆయన తరువాత రాజ్యానికి ఆయన పేరు పెట్టి ఉండవచ్చు. శిబి (సిబి, శైవ్య) రాజు తన నిజాయితీకి ప్రసిద్ధి చెందాడు. అతని నిజాయితీ, కరుణ గురించి పురాణ కథనం ఈ క్రింది విధంగా ఉంది: శిబిచక్రవర్తి ఒక డేగ చేత వెంబడించబడిన పావురాన్ని రక్షించాడు (అది పావురాన్ని మధ్యాహ్నం భోజనంగా తినాలని కోరుకున్నది). పావురానికి అభయం ఇచ్చిన శిబిచక్రవర్తి పావురానికి బదులుగా తన తొడ నుండి మాంసాన్ని డేగకు ప్రత్యామ్నాయ భోజనంగా ఇచ్చాడు.

జయద్రధుడు సింధు, సౌవిరా, శిబి రాజ్యాల రాజు అని కూడా ఇతిహాసంలో ప్రస్తావించబడింది. సౌవీర శిబి సింధు రాజ్యానికి దగ్గరగా ఉన్న రెండు రాజ్యాలు. జయద్రధుడు ఆరెండు రాజ్యాలను జయించాడు. ఇది శిబిని పశ్చిమ రాజస్థానులో ఎక్కడో ఉంచుతుంది. అయితే ప్రత్యామ్నాయంగా శిబి,, బలూచిస్తాను కావచ్చు, ఇది సౌవిర, సింధుకు పశ్చిమాన రెండింటికి ఆనుకొని ఉంటుంది. జయద్రధుడు దుర్యోధనుడి మిత్రుడు, దుర్యోధనుడి సోదరి దుస్సాల భర్త.

భౌగోళిక ప్రాంతాలు

మార్చు

సివి జాతకా ఆధారంగా శిబిచక్రవర్తి (బోధిసత్తాగా) తన రాజధానితో అరిట్టాపురం (సంస్కృత అరిస్టాపుర) వద్ద శిబిరత్తను పరిపాలించాడు. అందులో శిబిచక్రవర్తి అంధ బ్రాహ్మణుడికి తన కళ్ళను దానం చేసినట్లు పేర్కొనబడింది.[1] చైనా యాత్రికుడు ఫ్యాక్సియను ఈ కథ దృశ్యాన్ని సో-హో-తు (స్వాతు) వద్ద నమోదు చేసాడు. కాబోలు, సింధు నదుల మధ్య ఒడ్డియానాకు దక్షిణాన ఉన్న దేశం.[2]

కొన్ని సంస్కరణలలో సిబి వ్యక్తిగత పేరుగా కనిపిస్తుంది. మరికొన్నింటిలో ఇది దేశం, దాని ప్రజల పేరు. 7 వ శతాబ్దపు చైనా సన్యాసి, యాత్రికుడు జువాన్జాంగు అభిప్రాయం ఆధారంగా, సివికా (సిబికా) ఒక పావురాన్ని ఒక డేగ నుండి కాపాడటానికి ఆయన శరీరాన్ని ముక్కలు చేసాడు.[3] జువాన్జాంగు శిబికాను వ్యక్తిగత పేరు లేదా ఒక సారాంశం అని అభివర్ణించాడు. చైనా రాయబారి సాంగ్ యున్ (సా.శ. 518-20) కూడా శిబిక రాజా (సివి రాజు) ను సూచిస్తుంది. ఆయనను ఒడియానాతో కలుపుతుంది.[4]ఈ విధంగా పాకిస్తానులోని ఆధునిక ఖైబరు పఖ్తున్ఖ్వా భూభాగంలో భాగమైన కాబూలు, సింధు నదుల మధ్య ఒడియానా, స్వాతు భూభాగంతో రాజు సివి (సివికా) సివి ప్రజలు లేదా దేశంగా చైనా ఆధారాలు కలుపుతాయి. బౌద్ధ సివి జాతక అరితాపురా అలెగ్జాండరు చరిత్రకారుల ఒరోబాటిసు మాదిరిగానే ఉంటుంది.[5] బి. సి. లా జటాకా అరితాపురాను పంజాబు ఉత్తరాన ఉన్న టోలెమి అరిస్టోబోత్రోతో కలుపుతుంది.[6]

ఇది కాబూలు నదికి ఉత్తరాన ఉన్న షాబాజ్గర్హి ప్రాంతంగా గుర్తించబడింది.[7][8] సిబి జాతక అరితాపుర స్వాతు లోయను సిబీల పురాతన దేశంగా సూచిస్తుందని డాక్టర్ ఎస్. బి. చౌదరి పేర్కొన్నాడు.[9] సింధునది శివపుర జనపాదం (సివిల దేశం) గుండా ప్రవహించిందని మత్స్య పురాణం చెబుతుంది. [10] వెసంతర జతకా అని పిలువబడే మరొక బౌద్ధ పురాణం కూడా ఉంది. ఇది వెసంతరా రాజు సంజయ కుమారుడు (సివిరత్తా లేదా సివి-రాజ్య రాజు), రాజధాని జతుత్తారాలో జన్మించాడు. బోధిసత్తాగా వెసంతరారాజు తన మాయా ఏనుగును (ఇది వర్షాన్ని అడిగి తెస్తుంది) ఒక శత్రు దేశానికి ఇస్తాడు. అతని రాజ్యంతో పాటు ఇద్దరు పిల్లలతో ఉన్న ఆయన కుటుంబాన్ని అత్యాశగల బ్రాహ్మణుడికి ఇచ్చాడు. ఇవన్నీ దయాదాక్షిణ్యాలు, ఔదార్యానికి చిహ్నంగా ఉన్నాయి.[11] రాయబారి సుంగ్ యున్ " వెసంతారా జాతక " రాజు వెసంతారా గురించి ప్రస్తావించాడు (పై-లోగా) [12] అయితే యాత్రికుడు జువాన్జాంగ్ ఆయనను " సుడానా " అని సూచిస్తాడు.[13] ఇద్దరూ చరిత్ర దృశ్యాన్ని కాబోలు నదికి ఉత్తరాన ఉన్న ఒడియానా (స్వాతు) లో ఉందని సూచించారు.[13] కానీ " వెసంతారా జాతక " జతుతారా అల్-బిరుని జత్తారౌరు అని పరిగణించబడుతుంది.[14] దీనిని రాజ్పుతానాలోని చిత్తోఢుకు ఉత్తరాన 11 మైళ్ల దూరంలో ఉన్న నాగ్రి (తంబవతి నగ్రి) గా గుర్తిస్తారు.[15] ఈ సంబంధంలో సివి అని పిలువబడే రెండు దేశాలు ఉన్నాయని ఎన్ఎల్ డే గమనించారు --- ఒకటి స్వాత్ (ఒడియానా) లో ఒకదాని రాజధాని అరితాపుర, రెండవది వరహమిహిరా శివకా[16] ఇది దాని రాజధాని మధ్యమైకాలోని జతుత్తారా (నైరుతి రాజ్పుతానా).[17] సివి మొదట భౌగోళిక పేరు అని కూడా సూచించబడింది. దీని నుండి దాని పాలకుడు, దాని ప్రజల పేరు ఉద్భవించి ఉండవచ్చు.[18]

మహాభారతంలో శిబి అనే పేరు అసురుడితో అనుసంధానించబడి ఉంది. కాంభోజ లాగా ఇది పౌరాణిక దేవత దితితో కూడా అనుసంధానించబడి ఉంది.[19] రాజు శివి రాజు ఉసినారా కుమారుడు. అనవ (అను) వంశానికి చెందినవాడు అని బ్రాహ్మణ గ్రంథాలలో కూడా ప్రస్తావించబడింది. 'ఒడియానా లొకేలు' (పాకిస్తాన్లోని ఖైబరు పఖ్తున్ఖ్వా భూభాగం) తో అనుసంధానించబడిన ఒక నిర్దిష్ట శాక్య పురాణాన్ని సూచిస్తున్నప్పుడు, జేమ్సు ఫెర్గూసను ఒడియానా దేశాన్ని హిందూ గ్రంథాలు కాంభోజాతో అనుసంధానించాడు.[20] నిజమే కునారు, ఒడియానా, స్వాతు, వారణాశి భూభాగాలు మారుమూల పురాతన కాలం నుండి అశ్వక కాంబోజాల ముఖ్యమైన ఆవాసాలు. అశ్వకులు పశువుల పెంపకందారులు, గుర్రపు జానపదాలు, అశ్వాల ("గుర్రాలు") తో సన్నిహిత సంబంధాల వల్ల అశ్వకుల పేరును సంపాదించారు. అలెగ్జాండరు చరిత్రకారులు వివరించిన విధంగా శిబిలు, "గుండు చేయించుకున్న ప్రజలు, శివుని ఆరాధించేవారు, జంతువుల చర్మాలతో తయారు చేసిన బట్టలు ధరించేవారు. కర్రలతో పోరాడిన యుద్ధయోధులి వ్యక్తులు ... వీరిలో చాలా మంది ముఖ్య లక్షణాలు కూడా పురాతన కాంబోజాల వలె ఉండేవి ".

మహాభారతం కాంబోజాలను ముండా ("గుండు-తల సైనికులు") గా సూచిస్తుంది.[21] అదే మహాభారత గ్రంథంలో, రుద్ర శివుడికి ముండా సారాంశం కూడా ఇవ్వబడింది.[22] కాంభోజులు శివ-కల్టు (ముండా-కల్టు) గొప్ప ఆరాధకులుగా ధ్రువీకరించబడ్డారు. [23][24][25]

వాస్తవానికి మహాభారత సాక్ష్యాలు లింగరూప శివ ఆరాధనను ప్రోత్సహించేవాడు. వ్యాఘ్రాపాద కుమారుడు ఉపమన్యు అనే ఋషి అని తెలుస్తుంది. ఉపమన్యు గాంధారలోని తక్షశిల విశ్వవిద్యాలయంలో బోధించిన అయోధ ధౌమ్యుడి శిష్యుడు.[26] ఈ ఉపమన్యువు ఉత్తర కాంభోజ అనుబంధాలు (లింగరూపు శివ ఆరాధన పురాణ ప్రచారకర్త) సూచించబడి, అంగీకరించబడ్డాయి.[27] ఎందుకంటే ఆయన కుమారుడు లేదా వారసుడు ఉపమన్యవును సామవేదంలోని బ్రాహ్మణవంశ [28]లో కాంభోజ అని పిలుస్తారు.[29] "ముండా" అనేది రుద్ర-శివ దేవుడి సారాంశం కనుక, శివులు తమ పేరు శివుడు నుండి ఉద్భవించారని కూడా సూచించబడింది.

పురాతన కాలంలో శిబీలు మొదట కాబూలు నదికి ఉత్తరాన మారుమూల నివసించినట్లు తెలుస్తుంది. అక్కడ నుండి తరువాతి కాలంలో దక్షిణం వైపుగా కదిలి, బోలను పాసు చుట్టూ సేవా అని పిలువబడే ప్రాంతంలో స్థిరపడ్డారు. ఈ ప్రాంతాన్ని ఇటీవల వరకు శిబిస్తాను అని పిలిచారు. పాణిని దీనిని పురాతన భారతదేశంలోని ఉడిచ్యా (ఉత్తర) విభాగంలో ఆయన చేర్చిన శివపుర అనే స్థలాన్ని ప్రస్తావించాడు.[30] దీనిని వోగెలు కూర్పుచేసిన చేసిన షోర్కోటు శాసనాలలోని శిబిపురాగా కొంతమంది పండితులు గుర్తించారు. శిబీలు ఆగ్నేయ కదలిక యమునాకు సమీపంలో ఉసినారా అని పిలువబడే వారి ఇతర స్థావరం నుండి రుజువు చేయబడింది. దీనిని శిబిరాజు పాలించిన ఉసినారా అని పిలుస్తారు.[31] శిబీలు సింధులో ఒక స్థావరం, మరొకటి చిత్తోఢు (రాజ్పుతానాలో) సమీపంలో ఉన్న మాధ్యమిక (తంబవతి నగ్రి), దక్షిణ భారతదేశంలోని కావేరి ఒడ్డున ఉన్న దాస కుమార-కృత మీద మరొక స్థావరం (కర్ణాటక / తమిళనాడు) స్థాపించారు.[32] జయద్రధుడు సింధు, సౌవిర, శిబి రాజ్యాల రాజు అని పురాణంలో ప్రస్తావించబడింది. సౌవిరా, శిబి సింధు రాజ్యానికి దగ్గరగా ఉన్న రెండు రాజ్యాలుగా జయద్రధుడు వాటిని జయించాడు. ఇది శిబిలను బలూచిస్తాను వాసులుగా సూచిస్తుంది. ఇది సౌవిర, సింధుకు పశ్చిమాన రెండింటికి ఆనుకొని ఉంటుందని సూచిస్తుంది. కొంతమంది రచయితలు శిబి మొదట అక్కడ నుండి బోలను పాసు పాదాల వద్ద ఉండొచ్చని వారు తమ ప్రభావాన్ని ఒడియానా (స్వాతు) వరకు విస్తరించి ఉండవచ్చునని అనుకుంటారు. కాని ఇది అసంభవం.

యాస్కా నిరుక్త నుండి క్లూ తీసుకొని, [33] ఎస్. లెవి "భోజశాఖలలో ఒకటైన కాంభోజులు ఆర్యులలో భాగం కాదు (అనగా ఇండో ఆర్యన్లు").[34] "కంభోజాలు" అనే పేరును కంబ్లాలా + భోజాలు ("కంబాలలు లేదా దుప్పట్లు కలిగిన భోజాలు") అలాగే కమ్నియా + భోజాలు (అంటే "అందమైన భోజాలు లేదా కావాల్సిన భోజాలు") అని శబ్దవ్యుత్పత్తి చేయబడింది. ఆ విధంగా లేవి, ఇతరులు పురాతన భోజాలను కంభోజాలతో అనుసంధానించారు. అశోకచక్రవర్తి 13 వ రాతిశాసనంలో కాంభోజులు భోజాలు రెండింటినీ వాయవ్య ప్రజలుగా సూచిస్తారు. అందువలన కాంభోజులు యాదవ తెగకు చెందిన భోజులతో గందరగోళానికి గురైనట్లు కనిపిస్తారు. లేకపోతే, ఎస్. లెవి సూచించినట్లు భోజాలు, పురాతన కంభోజాల మధ్య ఒకరకమైన సంబంధం ఉంది.[35][36] జేమ్స్ ఎఫ్. కె. హెవిటు, ఇతరులు వంటి రచయితలు కూడా శిబీలు, భోజులు, ద్రుయులను కంభోజాలతో అనుసంధానించారు.[37] శిబిరాజు, అలాగే రాజు వెసంతారా (చైనా రికార్డుల సుడానా, సానిరాజా లేదా పై-లో), ఒడియానా పాలకులు (బౌద్ధమత పూర్వ కాలంలో) చైనా ఆధారాలు కూడా ఈ దిశలో న్యాయమైన విశ్వసనీయతను ఇస్తున్నట్లు తెలుస్తోంది.

ఇవి కూడా చూడండి

మార్చు

మూలాలు

మార్చు
  1. ↑ Sivi Játaka No. 499.
  2. ↑ Records of the Past, 1913, p. 85ff, Henry Mason Baum, Frederick Bennett Wright, Records of the Past Exploration Society, George Frederick Wright, Records of the Past Exploration Society, Washington, D. C. - Archaeology; Also: Publications, 1904, pp 234/235, Thomas Watters, ]] Oriental Translation Fund of Great Britain and Ireland|Oriental Translation Fund]].
  3. ↑ Beal 1906, p. 125.
  4. ↑ Beal 1906, p. 206.
  5. ↑ Eggermont, Pierre Herman Leonard (1993), Alexander's campaign in Southern Punjab. Dep. Oriëntalistiek(Leuven), pp 68-75, 85-90. ISBN 978-9-0683-1499-1
  6. ↑ Tribes of Ancient India, p. 83, B. C. Law.
  7. ↑ Eggermont, Pierre Herman Leonard (1975). Alexander's campaigns in Sind and Baluchistan and the siege of the Brahmin town of Harmatelia. Leuven U.P. (Leuven), p. 139. ISBN 978-9061860372
  8. ↑ Sashi Bhusan Chaudhuri. Tribes in the Mahabharata: A Socio-Cultural Study. National Pub. House (New Delhi, India), p. 199. ISBN 978-8121400282.
  9. ↑ Chaudhuri, Sashi Bhusan (1955). Ethnic Settlements in Ancient India: a Study on the Puranic Lists of the Peoples of Bharatavarsa. General Printers and Publishers, p. 91.
  10. ↑ Sri Vyasadeva (Vedvyas) (1892). Matsya Purana (in సంస్కృతం and హిందీ). Munshi NavalKishore (C.I.E. Printing Press, Lucknow, India). pp. 121.46-7.
  11. ↑ Vessantara Jātaka No. 547.
  12. ↑ Beal 1906, p. xvii, xciii.
  13. ↑ 13.0 13.1 Beal 1906, p. 111/112.
  14. ↑ Biruni, Muhammad ibn Ahmad (1910). Al-Biruni's India. K. Paul, Trench, Trübner & Co. (London), vol II, p 302.
  15. ↑ Raychaudhuri, G. C. (1940). History of Mewar from the Earliest Times to 1303 A.D. Calcutta University Press, p. 8; Shastri, Away Mitra (1969). India as Seen in the Bṛhatsaṁhitā of Varāhamihira. Motilal Banarsidass, p 98.
  16. ↑ See ref: Brhat Samhita, XIV.v-12, Varahamihira.
  17. ↑ The geographical dictionary of ancient and mediaeval India, 2007 Edition, p 81, Nundo Lal Dey; History of Mewar from the Earliest Times to 1303 A.D., 1940, p 8, G C Raychaudhuri; Tribal Coins of Ancient India, 2007, p 110, Devendra Handa; Ethnic Settlements in Ancient India: (a Study on the Puranic Lists of the Peoples of Bharatavarsa), 1955, p. 47, Sashi Bhusan Chaudhuri - Ethnology.
  18. ↑ Records of the Past, 1913, p 86, Henry Mason Baum, Frederick Bennett Wright, Records of the Past Exploration Society, George Frederick Wright, Records of the Past Exploration Society, Washington, D. C. - Archaeology.
  19. ↑ Mahabharata, 1.67.1-34.
  20. ↑ Tree and Serpent Worship Or Illustrations of Mythology & Art in India: In the 1st and 4th Century After Christ, 2004 edition, p 48, J. Fergusson.
  21. ↑ Mahabharata 7.119.23. See also: Ganapatha 178 on Pāṇini's rule II.1.72 - Mayuravyamsakad'i' which calls the Kambojas Munda (i.e. Kambojah Munda, Yavana Munda); Also the Kambojas are described as Mundas in numerous Puranas, e.g. see: Brahma Purana, verse 8.48.
  22. ↑ IHQ, 1963, p 291.
  23. ↑ The Indian Historical Quarterly, Vol 23-24, 1947-48, pp 290/291, N. Chaudhuri-India.
  24. ↑ The Kamboja rulers of Bengal were also Siva-devotees; see Bengal - Past and Present, 1916, p 209, Calcutta Historical Society; Comprehensive History of Bihar, 1974, p 259, Bindeshwari Prasad Sinha, Syed Hasan Askari. The Kamboja rulers of Kambodia/Kambuja were also Sivia worshippers (see Studies in Sanskrit Inscriptions of Ancient Cambodia, 2003, p 229, Mahesh Kumar Sharan, Mahesh Kumar Sharan Abhinav.
  25. ↑ Cf: "There were Dionysiac festivals in honor of god Siva who belonged to Asvaka district, north of Kabul river where flourished thye vine-orchards" (See: Coins and Icons, A Study of Myth and Symbols in Indian Numistmatic Art, 1977, p 128, Bhaskar Chattopadhya). See: Article Ashvakas for Ashvakas/Kambojas identity.
  26. ↑ Ancient Indian Education: Brahmanical and Buddhist, 1969, p 332, Dr R. K. Mukerjee; The Cultural Heritage of India: Sri Ramakrishna Centenary Memorial, 1936, p 228, Sri Ramakrishna centenary committee - India; A Prose English Translation of the Mahabharata, 1895, p 22, Manmathanatha Datta, Manmatha Nath Dutt;Indian Universities, Retroscpect and Prospects, 1964, p 39, Chetpat Pattabhirama Ramaswami Aiyar.
  27. ↑ Aspects of Sanskrit Literature, 1976, p 71, Dr Sushil Kumar De - Sanskrit literature; The Indian Historical Quarterly, 1947, p 290; The Indian Historical Quarterly, 1963, p 290-291, Nanimadhab Chaudhuri.
  28. ↑ Vamsa Brahmana 1.18.
  29. ↑ Trans of Rig Veda, III,113, Dr Ludwig; Alt-Indisches Leben, p 102, Dr H. Zimmer; History and Culture of Indian People, The Vedic Age, p 260, Dr R. C. Majumdar, Dr A. D. Pusalkar; Bhandarkar Oriental Series, 1939, p 1, Bhandarkar Oriental Research Institute; The Geographical Observer, p 96, Meerut College Geographical Society; Problems of Ancient India, 2000, p 6, K. D. Sethna; Some Kshatriya Tribes of Ancient India, 1924, p 231, Dr B. C. Law; Dialectics of Hindu Ritualism, 1956, pp 59, 133, Bhupendranātha Datta; Ancient Kamboja, People and the Country, 1981, Dr J. L. Kamboj; Kambojas Through the Ages, 2005, pp 25-27, S Kirpal Singh; These Kamboja People, 1979, pp 27-28, K. S. Dardi; Purana, Vol VI, No 1, Jan 1964, p 212.13, Balocistān: siyāsī kashmakash, muz̤mirāt va rujḥānāt - 1989, P 1, Munīr Aḥmad Marrī etc; Tribes in Ancient India, 1943, p 1; Cf: The Society of the Rāmāyaṇa, 1991, p 88, Ananda W. P. Guruge (Note: Guruge also takes note of the ethnic connections between the ancient Kambojas, sage Upamnayu of the Rig Veda and his son/descendant Kamboja Aupamanyava of Vamsa Brahmana of Sama Veda, as implied in the Rig Vedic verse 1.102.09); Literary History of Ancient India in Relation to Its Racial and Linguistic Affiliations, 1950, p. 165; The Racial History of India - 1944, p 810, Chandra Chakraberty etc.
  30. ↑ Patanjali Mahabhasya IV.2.2; Vedic Index Vol II, p 382, IHQ, 1926, p 758.
  31. ↑ Mahabharata III.130-131,; Political History of Ancient India, 1996, pp 224, Dr H. C. Raychaudhury.
  32. ↑ Political History of Ancient India, 1996, p 224, Dr H. C. Raychaudhury; Note: The southern Sivis are probably identified with Chola ruling family (See: List of Southern Inscriptions, 685, Kielhoen; Op cit., 1996, p 224, H. C. Raychaudhury.
  33. ↑ Nirukta 2.2 (Kambojah Kambal.Bhojah Kamaniya.Bhoja va)
  34. ↑ Pre-Aryan and Pre-Dravidian in India, 1992, p 123 sqq, Sylvain Lévi, P. Levi, Jules Bloch, Jean Przyluski, Asian Educational Services - Indo-Aryan philology.
  35. ↑ Sylvain Lévi, P. Levi, Jules Bloch, Jean Przyluski.
  36. ↑ See also: Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain & Ireland, 1889, p 288/89 (Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland); Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain & Ireland, 1834, p 272 (Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland); Encyclopedia of Religions or Faiths of Man Part 2, Volume 2 2, 2003 edition, 282, J. G. R. Forlong.
  37. ↑ Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain & Ireland, 1889, p 288/89, James F. K. Hewitt; Op cit., 282, J. G. R. Forlong.

వనరులు

మార్చు

వెలుపలి లింకులు

మార్చు

మూస:Tribes and kingdoms of the Mahabharata

"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=శిబిరాజ్యం&oldid=4348855" నుండి వెలికితీశారు