శివానంద సరస్వతి

శివానంద సరస్వతి లేదా స్వామి శివానంద (1887 సెప్టెంబర్ 8 - 1963) ఒక యోగా గురువు, హిందూ ఆధ్యాత్మిక గురువు, వేదాంత ప్రతిపాదకులు. శివానంద పూర్వాశ్రమంలో తమిళనాడులోని తిరునెల్వేలి జిల్లాలోని పట్టమడైలో కుప్పుస్వామిగా జన్మించాడు. తర్వాత వైద్య విద్యను అభ్యసించి, సన్యాసాన్ని స్వీకరించడానికి ముందు చాలా సంవత్సరాలు వైద్యుడిగా బ్రిటిష్ మలయాలో పనిచేశాడు.

శివానంద సరస్వతి
జననంకుప్పుస్వామి
(1887-09-08)1887 సెప్టెంబరు 8
మద్రాసు
నిర్యాణము1963 జూలై 14(1963-07-14) (వయసు 75)
ముని కి రేతి, ఉత్తర ప్రదేశ్, భారతదేశం (ప్రస్తుతం ఉత్తరాఖండ్, భారతదేశంలో)
జాతీయతభారతీయుడు
స్థాపించిన సంస్థడివైన్ లైఫ్ సొసైటీ
గురువువిశ్వానంద సరస్వతి
తత్వంయోగ

ఆయన 1936లో డివైన్ లైఫ్ సొసైటీ (DLS), 1948 లో యోగా-వేదాంత ఫారెస్ట్ అకాడమీ స్థాపించాడు. యోగా, వేదాంత విషయాలపై 200లకు పైగా పుస్తకాలను రచించాడు. రిషికేశ్ నుండి 3 కిలోమీటర్ల దూరంలో శివానందనగర్ వద్ద గంగానది ఒడ్డున DLS ప్రధాన కార్యాలయమైన శివానంద ఆశ్రమాన్ని స్థాపించాడు.[1][2][3]

శివానంద యోగ, అతని శిష్యుడు విష్ణుదేవానంద ద్వారా ప్రచారం చేయబడిన యోగా రూపం, ఇప్పుడు శివానంద యోగా వేదాంత కేంద్రాల ద్వారా ప్రపంచంలోని అనేక ప్రాంతాలలో వ్యాపించింది.

జీవిత చరిత్ర మార్చు

ప్రారంభ జీవితం మార్చు

స్వామి శివానంద తమిళనాడులోని తిరునెల్వేలి జిల్లాలో తామ్రపర్ణి నది ఒడ్డున ఉన్న పట్టమడై గ్రామంలో భరణి నక్షత్రంలో, 1887 సెప్టెంబర్ 8న ఒక బ్రాహ్మణ కుటుంబంలో కుప్పుస్వామిగా జన్మించాడు.[4] అతని తండ్రి శ్రీ పి.ఎస్. వెంగు అయ్యర్, రెవెన్యూ అధికారిగా పనిచేశాడు. ఆయన శివభక్తుడు. అతని తల్లి శ్రీమతి పార్వతి అమ్మాళ్. భక్తి భావనలు కలిగిన స్త్రీ. కుప్పుస్వామి అతని తల్లిదండ్రులకు మూడవ, చివరి సంతానం.

చిన్నతనంలో, అతను అకడమిక్స్, జిమ్నాస్టిక్స్‌లో చాలా చురుకుగా, ఆశావాదిగా ఉండేవాడు. అతను తంజావూరు వైద్య పాఠశాలలో చదివాడు, అక్కడ అతను ఉత్తమంగా రాణించాడు. ఈ మధ్య కాలంలో ఆయన అంబ్రోసియా అనే మెడికల్ జర్నల్‌ను నడిపాడు. గ్రాడ్యుయేషన్ తర్వాత, అతను పేద రోగులకు ఉచిత చికిత్స అందించిన ఖ్యాతితో పదేళ్లపాటు బ్రిటిష్ మలయాలో వైద్యుడిగా పనిచేశాడు. కాలక్రమేణా, 1923లో అతను తన ఆధ్యాత్మిక అన్వేషణను కొనసాగించడానికి మలయాను విడిచిపెట్టి భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చాడు.[5][6]

దీక్ష మార్చు

అతను 1924లో భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చిన తర్వాత, అతను రిషికేశ్‌కు వెళ్లాడు, అక్కడ అతను తన గురువు విశ్వానంద సరస్వతిని కలుసుకుని, అక్కడే స్థిరపడి, తీవ్రమైన ఆధ్యాత్మిక అభ్యాసాలలో మునిగిపోయాడు. శివానంద చాలా సంవత్సరాలు తపస్సు చేసాడు కానీ రోగులకు వైద్యం చేయడం మాత్రం ఆపలేదు. 1927లో, బీమా పాలసీ నుండి కొంత డబ్బుతో, అతను లక్ష్మణ్ ఝులాలో ఒక స్వచ్ఛంద ఆసుపత్రిని నడిపాడు.

డివైన్ లైఫ్ సొసైటీని స్థాపించడం మార్చు

శివానంద 1936లో గంగా నది ఒడ్డున డివైన్ లైఫ్ సొసైటీని స్థాపించి, ఆధ్యాత్మిక సాహిత్యాన్ని ఉచితంగా పంపిణీ చేశాడు.

1945లో, అతను శివానంద ఆయుర్వేద ఫార్మసీని ప్రారంభించి, ఆల్-వరల్డ్ రెలిజియన్స్ ఫెడరేషన్‌ను నిర్వహించాడు. అతను 1947లో ఆల్-వరల్డ్ సాధుస్ ఫెడరేషన్, 1948లో యోగా-వేదాంత ఫారెస్ట్ అకాడమీని స్థాపించాడు. అతను హిందూధర్మంలోని నాలుగు యోగాలను (కర్మ యోగ, భక్తి యోగ, జ్ఞాన యోగ, రాజయోగ) సంశ్లేషణ యోగా అని పిలిచాడు.[7]

శివానంద 1950లో విస్తృతంగా పర్యటన చేశాడు. భారతదేశం అంతటా డివైన్ లైఫ్ సొసైటీ శాఖలను స్థాపించాడు. అతను యోగాపై తన దృష్టిని తీవ్రంగా ప్రచారం చేసాడు. అతని విరోధులు అతనిని "స్వామి ప్రచారానంద" అని మారుపేరు పెట్టారు.[8]

శిష్యులు మార్చు

శివానంద ఇద్దరు ప్రధాన నటనా సంస్థాగత శిష్యులు చిదానంద సరస్వతి, కృష్ణానంద సరస్వతి. చిదానంద సరస్వతిని 1963లో శివానంద DLS అధ్యక్షునిగా నియమించాడు. 2008లో ఆయన మరణించే వరకు ఈ హోదాలో పనిచేశాడు.

కొత్త సంస్థలను పెంచడానికి వెళ్ళిన శిష్యులు:

  • చిన్మయానంద సరస్వతి, చిన్మయ మిషన్ వ్యవస్థాపకులు
  • సహజానంద సరస్వతి, దక్షిణాఫ్రికా యొక్క డివైన్ లైఫ్ సొసైటీ ఆధ్యాత్మిక అధిపతి
  • సచ్చిదానంద సరస్వతి, ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న సమగ్ర యోగా సంస్థల వ్యవస్థాపకులు[9]
  • సత్యానంద సరస్వతి, బీహార్ స్కూల్ ఆఫ్ యోగా వ్యవస్థాపకుడు
  • శాంతానంద సరస్వతి, టెంపుల్ ఆఫ్ ఫైన్ ఆర్ట్స్ (మలేషియా & సింగపూర్) వ్యవస్థాపకుడు
  • శివానంద రాధా సరస్వతి, యశోధర ఆశ్రమ స్థాపకుడు, బ్రిటిష్ కొలంబియా, కెనడా
  • వెంకటేశానంద సరస్వతి, దక్షిణాఫ్రికాలోని ఆనంద కుటీర్ ఆశ్రమానికి, ఆస్ట్రేలియాలోని ఫ్రీమాంటిల్‌లోని శివానంద ఆశ్రమానికి ప్రేరణ.
  • విష్ణుదేవానంద సరస్వతి, శివానంద యోగా వేదాంత కేంద్రాల స్థాపకుడు, కెనడా[10]

రచనలు మార్చు

శివానంద వివిధ విషయాలపై 296 పుస్తకాలు రాశాడు: మెటాఫిజిక్స్, యోగా, వేదాంత, మతం, పాశ్చాత్య తత్వశాస్త్రం, మనస్తత్వశాస్త్రం, ఎస్కాటాలజీ, లలిత కళలు, నీతిశాస్త్రం, విద్య, ఆరోగ్యం, సూక్తులు, పద్యాలు, లేఖలు, ఆత్మకథ, జీవిత చరిత్ర, కథలు, నాటకాలు, సందేశాలు, ఉపన్యాసాలు, సంభాషణలు, వ్యాసాల సంకలనం. అతని పుస్తకాలు సైద్ధాంతిక జ్ఞానం కంటే యోగా తత్వశాస్త్రం ఆచరణాత్మక అన్వయాన్ని నొక్కిచెప్పాయి.[11]

మూలాలు మార్చు

  1. Divine Life Society en:Britannica.com
  2. McKean, Lise (1996). Divine enterprise: gurus and the Hindu Nationalist Movement. Chicago: en:University of Chicago Press. pp. 164-165. ISBN 978-0-226-56009-0. OCLC 32859823.
  3. Morris, Brian (2006). Religion and anthropology: a critical introduction. Cambridge: Cambridge University Press. p. 144. ISBN 978-0-521-85241-8. OCLC 252536951.
  4. "His Holiness Sri Swami Sivananda Saraswati Maharaj". en:Divine Life Society. Retrieved 16 January 2022.
  5. "H. H. Sri Swami Sivananda Saraswati". en:Divine Life Society. 2011. Retrieved 25 August 2019.
  6. "Swami Sivananda". Yoga Magazine (Issue 18). Retrieved 25 August 2019.
  7. Van Lysebeth, André (1981). "The Yogic Dynamo". Yoga (September 1981).
  8. Sivananda (29 May 2017). "Yoga of Synthesis".
  9. Martin, Douglas (21 August 2002). "Swami Satchidananda, Woodstock's Guru, Dies at 87". en:The New York Times.
  10. Krishna, Gopala (1995). The Yogi: Portraits of Swami Vishnu-devananda. Yes International Publishers. pp. 15–17. ISBN 978-0-936663-12-8.
  11. "au:Sivananda Saraswati". WorldCat. Retrieved 2 November 2019.