సాకాలు
సాకాలను సంస్కృత మూలాలలో యవనులు, తుషారాలు, బార్బరాలతో పాటు ఒక మ్లేచ్చ తెగగా వర్ణించారు. అపా సాకాలు అని పిలువబడే సాకాల సమూహం ఉంది. అంటే జలనివాస సాకాలు బహుశా మధ్య ఆసియా సోపాన వ్యవసాయక్షేత్రాలలోని కొన్ని సరస్సుల చుట్టూ వీరు నివసించి ఉండవచ్చు. సాకాలు కురుక్షేత్ర యుద్ధంలో ఆధునిక కాలంలో భాగస్వామ్యం వహించారు. ఆధునిక కాలంలో ఖాసాప్రజలు సాకా శాఖకు చెందినవారని భావిస్తున్నారు.
మహాభారతంలో మూలాలు
మార్చుసాకద్వీపం
మార్చుపురాతన భారతదేశం వాయువ్య దిశలో సాకద్విపం అని పిలువబడే సాకాలు నివసించే ప్రాంతం గురించి మహాభారతం ప్రస్తావించింది. ఆధునిక నేపాలు (6:11) లో: - ఆ ప్రాంతంలో శివుడిని ఆరాధించే అనేక భూభాగాలు ఉన్నాయి. అక్కడ సిద్ధులు, చరణాలు, దేవతలు శివుడిని ఆరాధిస్తారు. అక్కడి ప్రజలు సద్గుణవంతులు, చతుర్వర్ణాలకు చెందిన ప్రజలు ఆయా వృత్తికి తగిన ధర్మాలు నెరవేరిస్తూ జీవనం సాగించేవారు. అక్కడ దొంగతనం జరిగిన సందర్భం కనిపించదు. క్షీణత, మరణం నుండి విముక్తి పొంది, దీర్ఘాయువుతో బహుమతి పొందిన అక్కడి ప్రజలు వర్షాల కాలంలో నదులలా పెరుగుతారు. అక్కడి నదులు పవిత్రమైన నీటితో నిండి ఉన్నాయి. గంగ వివిధ ప్రవాహాలుగా పంపిణీ చేయబడింది. అక్కడ సుకుమారి, కుమారి, సేటా, కేవరాక, మహానది, మణిజల నది, చక్షుసు, వర్ధానికా నదులు ప్రవహిస్తూ ఉన్నాయి. ఈ, అనేక ఇతర నదులు వేల, వందల, పవిత్ర జలాలతో నిండి ఉన్నాయి. నదుల పేర్లు, పొడవులను వివరించడం అసాధ్యం. సాకా ప్రాంతంలో నాలుగు పవిత్ర ప్రావిన్సులు ఉన్నాయి. అక్కడి ప్రజలలో మృగాలు, మసకులు, మనసాలు, మందగలు ఉన్నారు.
మ్రిగాలు చాలావరకు బ్రాహ్మణులు వారు తమ క్రమం వృత్తులకు అంకితమయ్యారు. మసాకులలో సద్గుణ క్షత్రియులు ఉన్నారు. మనసాలు వైశ్యసంబంధ విధులను అనుసరించి జీవిస్తారు. వారి ప్రతి కోరికను సంతృప్తిపరిచిన వారు ధైర్యంగా, ధర్మం, లాభం కోసం గట్టిగా అంకితమై పని చేస్తారు. మందలు అందరూ ధర్మ ప్రవర్తన కలిగిన ధైర్యవంతులైన శూద్రులు.
ఈ ప్రావిన్సులలో రాజశిక్షకు అర్హమైన వ్యక్తి లేరు. విధి ఆదేశాలతో సంభాషించే వారందరూ ఆయా విధుల సాధనలో నిమగ్నమై ఒకరినొకరు రక్షించుకుంటారు. సాకా అని పిలువబడే ప్రాంతం గురించి ఇది చాలా వివరించబడింది.
సాకద్వీపం అని పిలువబడే ప్రాంతం (12:14) లో ఉన్నతమైన కర్నాలి[-అయోమయ నివృత్తి పేజీకి వెళ్తున్న ఈ లింకును సవరించాలి-] పర్వతాలకు తూర్పున ఉన్న ప్రాంతంగా ప్రస్తావించబడింది.
కామధేనువు సైన్యం
మార్చువిశ్వమిత్రరాజు విశ్వమిత్ర సైన్యం చేత దాడి చేయబడినప్పుడు వశిష్ఠమహర్షి ఆవు కామధేనువు తోక నుండి, పహ్లవ సైన్యం, ఆమె పొదుగుల నుండి ద్రావిడులు, సాకాల సైన్యం; ఆమె గర్భం నుండి యవన సైన్యం, ఆమె పేడ నుండి సవర సైన్యం; ఆమె మూత్రం నుండి కాంచీ సైన్యం; ఆమె వైపుల నుండి సవరల సైన్యం, ఆమె నోటి నురుగు నుండి పౌడ్రులు, కిరాతులు, యవనులు, సింహళీయులు, ఖాసాలు, చివుకాలు, పులిందులు, కేరళలు, చినాలు, హ్యూణులు మొదలైన అనాగరిక తెగలు, అనేక ఇతర మ్లేచ్ఛతెగలు బయటకు వచ్చాయి.
ప్రాచీన భారతీయ సాహిత్యంలో ఆవు భూమికి చిహ్నం. ఈ విధంగా పైన పేర్కొన్న పురాణం అంటే ఈ గిరిజనులు విశ్వామిత్ర రాజు సైన్యానికి వ్యతిరేకంగా వశిష్ఠమహర్షి భూమి రక్షణ కోసం గుమిగూడారు. ఈ పురాణం పురాతన ప్రజలు ఆయుధాలు, యుద్ధాలు, భౌతిక శాస్త్రాలలో అధిక నైపుణ్యం కలిగిన ఈ మ్లేచ్చ తెగలకు సుపరిచితంగా ఉన్నాయని, కాని వారు వేద కర్మలను సరిగా పాటించలేదని సూచిస్తుంది.
మహాభారతం నుండి ఈ క్రింది భాగంలో ఈ తెగలతో వ్యవహరించడంలో ప్రాచీన వేదప్రజల గందరగోళం స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది. (12:35) లో ప్రస్తావించబడింది: - యవనులు, కిరాతులు, గాంధర్వులు, చినాలు, సవారాలు, బార్బరాలు, సాకాలు, తుషారాలు, కంకలు, పాఠవులు, ఆంధ్రాలు, మద్రాకులు, పౌండ్రాలు, పులిందులు, రమతాలు, కాంభోజులు, బ్రాహ్మణులు, క్షత్రియులు, వైశ్యులు, శూద్రుల నుండి పుట్టుకొచ్చిన అనేక కులాలు? ఆర్యుల ప్రాంతంలో నివసించారు.
తరువాత వారికి శూద్రుల హోదా ఇవ్వబడింది. వారిలో బ్రాహ్మణులు లేకపోవటం వల్లనే సాకులు, యవనాలు, కాంభోజులు, ఇతర క్షత్రియ తెగలు పతనమై శూద్రుల హోదాలో దిగజారిపోయాయి. ద్రావిడలు, కళింగాలు, పులందులులు, ఉసినారాలు, కోలిసర్పాస్, మహిషాకులు, ఇతర క్షత్రియులు, వారి మధ్య బ్రాహ్మణులు లేకపోవటం వలన, శూద్రులుగా దిగజారిపోయారు (13:33).
సాకాలతో నకులుడి సంఘర్షణలు
మార్చుసముద్ర తీరంలో నివసిస్తున్న భయంకరమైన మ్లేచ్ఛులు, అలాగే పహ్లవులు, కిరాతులు, యవనులు, సాకాలు, అటవీ తెగలు (2:31).
వారిని కృష్ణుడు ఓడించాడు: - సాకులు, అనుచరులతో ఉన్న యవనులు అందరూ కృష్ణుడిచే జయించబడ్డారు. (7:11).
భీముడు వ్యూహాత్మకంగా దేశంలోని ఆ ప్రాంతంలో నివసిస్తున్న సాకాలు, అనాగరికులను లొంగదీసుకున్నాడు. పాండుకుమారుడు విదేహ నుండి నాలుగు దండయాత్రలను పంపించి ఇంద్ర పర్వతంలో నివసిస్తున్న ఏడుగురు కిరాతరాజులను జయించాడు. (2:29). ఈ సాకాలు గంగా మైదానం ఈశాన్య ప్రాంతాలలో స్థావరాలు ఏర్పరచుకుని నివసించినట్లు తెలుస్తోంది. విదేహానికి దగ్గరగా ఉన్న ఈ సాకాలను భరతవర్ష (ప్రాచీన భారతదేశం) రాజ్యాల జాబితాలో (6: 9) ప్రస్తావించారు. మధ్య భారతదేశంలోని నిషాధ రాజ్యానికి దగ్గరగా సాకాల మరొక స్థావరం ఉన్నట్లు ప్రస్తావించబడింది.
యుధిష్ఠరుడికి సామంతరాజ్యంగా
మార్చుయుధిష్ఠిరుడికి కానుకలు తెచ్చి (2: 50,51) న ఇతర తెగలతో సాకాలు ప్రస్తావించబడ్డారు. గణించశక్యం కాని చీనాలు, సాకాలు, ఉద్రాలు, అడవులలో నివసిస్తున్న అడవుల్లో నివసిస్తున్న అనేక అనాగరిక తెగలు, చాలా మంది వృష్ణులు, హరహునాలు, హిమావతు తెగలు, అనేక మంది నిపాలు ద్వారం వద్ద కానుకలతో వేచి ఉన్నారు.
కురుక్షేత్రయుద్ధంలో
మార్చుపాండవుల సైనికాధికారులలో ఒకరైన సాత్యకి మాటలు: - నేను ఉగ్రమైన, మండుతున్న బయట పడడం కష్టం అయిన ఇంద్ర సమానమైన పరాక్రమం కలిగిన సాకాలను ఎదుర్కోవలసి ఉంటుంది (7: 109).
కురుక్షేత్రయుద్ధంలో సాకాలు కాంభోజరాజు సుదక్షిణుడు ఆధ్వర్యంలో కౌరవులతో కలిసి ఉన్నారు.
కురుక్షేత్రయుద్ధంలో (5: 4) పాండవుల పక్షాన పోరాడడానికి ఆహ్వానించబడే రాజుల జాబితాలో సాకారాజును ద్రుపాద లెక్కించాడు. కాంభోజరాజు సుదక్షిణుడు, యవనులు సాకాలతో కలిసి, కురు అధిపతి వద్దకు అక్షూహిని దళాలతో వచ్చారు (5:19). సాకాలు, కిరాతులు, యవనులు, శిబీలు, వాసతీయులు తమ మహారధులతో ఆయా విభాగాల అధిపతులతో కౌరవసైన్యంలో చేరారు (5: 198). సాకాలు, కిరాతులు, యవనులు, పహ్లావులు సైన్యం ఉత్తరాన ఉన్న ప్రదేశంలో తన స్థానాన్ని చేపట్టారు (6:20).
భయంకరమైన పనులు చేసే, చాలా భయంకరమైన తుషారాలు, యవనులు, ఖాసాలు, దర్వభీసరలు, దారదాలు, సాకులు, కామతలు, రమతాలు, తంగనాలు, ఆంధ్రాకులు, పులిందులు, భయంకరమైన పరాక్రమం కలిగిన కిరాతులు, పర్వతులు, సముద్రతీరం నుండి వచ్చిన జాతులు, తీవ్ర ఉద్రేకంతో, గొప్ప శక్తితో, యుద్ధోత్సాహంతో సాయుధులుగా కురులతో ఐక్యమయ్యాయి (8:73).
విలువిద్యలో నైపుణ్యం కలిగిన యవనులు విల్లు, బాణాలతో సాయుధమయ్యారు. వారి తరువాత సాకాలు, దారదాలు, బార్బరాలు, తామ్రలిప్తకాలు, ఇతర లెక్కలేనన్ని మ్లేచ్ఛులు (7: 116) ఉన్నారు. దుర్యోధనుడి నేతృత్వంలోని మూడు వేల మంది విలుకాడ్రు, అనేకమంది సాకాలు, కాంభోజులు, బాహ్లికులు, యవనులు, పరదాలు, కళింగులు, తంగనాలు, అమ్వాష్టాలు, పిశాచాలు, బార్బరాలు, పర్వతాలు, కోపంతో రగులుతూ, సాయుధమయ్యారు అందరూ సత్యకి (7: 118) ) తో పోరాడడానికి ముదుకురికారు.
ఇతర గిరిజనులతో పాటు శూద్రులు, అభిరాలు, దసరాకులు, యవనులు, కాంభోజులు, హాంగ్సపాదాలు, పరదాలు, వహ్లికాలు, సంస్థనాలు, శూరసేనలు, వెనికాలు, కుక్కురాలు, రేచకులు, త్రిగర్తలు మద్రాకులు, తుషారాలు, చులికాలు వివిధ భాగాలలో కౌరవుల పక్షాన పోరాడుతున్నారు. (6: 51,75,88, 7: 20,90).
కాంభోజులలో అనేకమంది సాకా, తుఖారా, యవన అశ్వికులు, అగ్రశ్రేణి పోరాట యోధులతో కలిసి, అర్జునుడి మీదకు వేగంగా పరుగెత్తారు (8:88). సంసప్తలు, కాంభోజులులు, సాకాలు, మ్లేచ్ఛులు, పర్వతులు, యవనాలు అందరూ అర్జునుడి చేత చంపబడ్డారు (9: 1)
కురుక్షేత్ర యుద్ధం తరువాత సాకాలు
మార్చుసాకాలు, పులిందులు, యవనులు, కాంభోజులు, బాహ్లికులు, అభిరాలు అప్పుడు ధైర్యంతో మొత్తం భూమి సార్వభౌమత్వాన్ని కలిగి ఉంటారని మహాభారతంలో భవిష్యత్తు దఋసనంగా సూచించబడింది. (3: 187).
ఇవి కూడా చూడండి
మార్చుమూలాలు
మార్చు- మహాభారతం (కృష్ణద్వైపాయన వ్యాసుడు), కిసారి మోహను గంగూలీ దీనిని ఆంగ్లంలో అనువదించాడు.