ఆల్టర్నేటర్ (Alternator) అనేది ఆల్టర్నేటింగ్ కరెంట్ రూపంలో యాంత్రిక శక్తిని విద్యుత్ శక్తిగా మార్చు ఒక విద్యుత్ జెనరేటర్.[1] ఖర్చు, విధాన సౌలభ్యం కారణాల వల్ల, అత్యధిక ఆల్టర్నేటర్లందు ఒక స్థిరమైన అమెచూర్ తో ఒక తిరిగే అయస్కాంత క్షేత్రాన్ని ఉపయోగిస్తారు.[2] ఆల్టర్నేటర్ అనేది ఒక యంత్రంగా నిర్వచించబడుతుంది, ఇది యాంత్రిక శక్తిని ఏకాంతర విద్యుత్ రూపంలో (ఒక నిర్ధిష్ట ఓల్టేజి పౌన:పున్యం వద్ద) రూపంలో విద్యుత్ శక్తిగా మారుస్తుంది. ఆల్టర్నేటర్లను సింక్రానమస్ జనరేటర్ లు అని కూడా అంటారు.[3]

బుడాపెస్ట్, హంగేరి 1909 లో గంజ్ వర్క్స్ చేసిన 20 వ శతాబ్దపు ఆల్టర్నేటర్, ఇది రష్యా సామ్రాజ్యంలో ఒక పెద్ద జలవిద్యుత్ కేంద్రం విద్యుత్ ఉత్పత్తి హాల్

ఆల్టర్నేటర్ సాధారణంగా స్టాటర్, రోటార్, ఎండ్ క్యాప్ బేరింగ్ తో తయారు చేయబడుతుంది.

స్టాటర్ లో ఒక స్టాటర్ కోర్, వైర్-ర్యాప్డ్ వైండింగ్ లు, బేస్ ఈ పార్టులకు ఫిక్స్ చేయబడ్డ ఇతర స్ట్రక్చరల్ పార్టులు ఉంటాయి. ఆల్టర్నేటింగ్ కరెంట్ ఉత్పత్తి చేయడం అనేది స్టాటర్ విధి.

రోటార్ లో రోటార్ కోర్ (లేదా పోల్, మాగ్నటిక్ చౌక్) వైండింగ్, రిటైనింగ్ రింగ్, సెంటర్ రింగ్, స్లైడింగ్ రింగ్, ఫ్యాన్ రొటేటింగ్ షాఫ్ట్ ఉంటాయి. రోటార్ విధి అయస్కాంత క్షేత్రాన్ని ఉత్పత్తి చేస్తుంది.

జనరేటర్ స్టాటర్ రోటార్ లు బేరింగ్ ఎండ్ కవర్ ద్వారా జతచేయబడతాయి ( అసెంబుల్ ) చేయబడతాయి, తద్వారా రోటార్ స్టాటర్ లో రొటేట్ చేయబడుతుంది అయస్కాంత లైన్ ఆఫ్ ఫోర్స్ ని కట్ చేసే చలనాన్ని చేస్తుంది, తద్వారా ఇండక్టివ్ పొటెన్షియల్ జనరేట్ చేయబడుతుంది, ఇది కనెక్షన్ టెర్మినల్ ద్వారా బయటకు వస్తుంది ఇది వలయంలో కనెక్ట్ చేయబడుతుంది ఈ పక్రియ వలన విద్యుత్ ఉత్పత్తి చేయబడుతుంది.

విద్యుత్ పొటెన్షియల్ ప్రేరేపించడానికి అయస్కాంత బల రేఖను కత్తిరించడం విద్యుదయస్కాంత ప్రేరణ సూత్రాన్ని ఉపయోగించడమే ఆల్టర్నేటర్ సూత్రం, ప్రధాన మూవర్ యాంత్రిక శక్తిని విద్యుత్ శక్తి అవుట్ పుట్ గా మార్చడం.

చరిత్ర

మార్చు

1820 ఆండ్రే-మేరీ ఆంపేర్ విద్యుత్ ప్రవాహం అయస్కాంత క్షేత్రాన్ని ప్రభావితం చేస్తుందని కనుగొన్నాడు.

1831 మైఖేల్ ఫెరడే విద్యుదయస్కాంత ప్రేరణను కనుగొన్నాడు.

1832 హిప్పోలైట్ పిక్సీ శాశ్వత అయస్కాంతంతో ప్రేరణను కనుగొన్నాడు ఇది మొదటి ప్రత్యామ్నాయ ప్రస్తుత జనరేటర్‌ను డిజైన్ చేస్తుంది.

1866 వెర్నర్ సిమెన్స్ ఆచరణాత్మకంగా ఉపయోగించగల మొదటి జనరేటర్‌ను నిర్మించాడు .

ఫ్రెంచ్ హిప్పోలైట్ పిక్సీ నుండి వచ్చిన మొదటి ఆల్టర్నేటర్‌లో, గుర్రపుడెక్క అయస్కాంతం సిరీస్‌లో అనుసంధానించబడిన రెండు కాయిల్స్ ముందు తిరుగుతుంది . మారుతున్న మాగ్నెటిక్ ఫ్లక్స్ సాంద్రత కాయిల్స్‌లో ప్రత్యామ్నాయ వోల్టేజ్‌ను ప్రేరేపిస్తుంది.ఇది ప్రత్యామ్నాయ ప్రవాహాన్ని ప్రత్యక్ష ప్రవాహంగా మార్చింది .  కలెక్టర్లు కార్బన్ బ్రష్‌ల ద్వారా ప్రత్యక్ష కరెంట్ జనరేషన్ ఈ సూత్రం నేటికీ ప్రత్యక్ష కరెంట్ జనరేటర్లలో (డైనమోస్) ఉపయోగించబడుతుంది.

ఆల్టర్నేటర్ వాడకం

మార్చు

విద్యుత్ జనరేటర్లు : చాలా విద్యుత్ ఉత్పత్తి కేంద్రాలు సింక్రోనస్ యంత్రాలను వాటి జనరేటర్లుగా ఉపయోగిస్తాయి. ఈ జనరేటర్లను యుటిలిటీ గ్రిడ్‌కు అనుసంధానించడానికి సమకాలీకరణ పరిస్థితులు అవసరం.

ఆటోమోటివ్ ఆల్టర్నేటర్లు : ఆధునిక వాహనం విద్యుత్ వ్యవస్థకు శక్తి ఆల్టర్నేటర్ నుండి ఉత్పత్తి అవుతుంది.1960 ల వరకు, ఆటోమొబైల్స్ DC డైనామో జనరేటర్లను కమ్యూటేటర్లతో ఉపయోగించేవి. చౌకైన సిలికాన్ డయోడ్ రెక్టిఫైయర్ల లభ్యతతో, ప్రత్యామ్నాయంగా ఆల్టర్నేటర్లుల ఉపయోగించారు.

అనువర్తన ప్రాంతాలు

మార్చు

చిన్న హైడ్రోపవర్ ప్లాంట్లు

చిన్న గాలి టర్బైన్లు

అత్యవసర విద్యుత్ జనరేటర్లు (2.2 kW వరకు)

సైకిళ్ళు కొన్ని మోటార్ సైకిళ్లపై ఎసి ఆల్టర్నేటర్

మూలాలు

మార్చు
  1. Aylmer-Small, Sidney (1908). "Lesson 28: Alternators". Electrical railroading; or, Electricity as applied to railroad transportation. Chicago: Frederick J. Drake & Co. pp. 456–463.
  2. Gordon R. Selmon, Magnetoelectric Devices, John Wiley and Sons, 1966 no ISBN pp. 391-393
  3. Electrical4U. "Alternator Synchronous Generator And Types of Alternators". electrical4u.com (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-08-10.{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link)