ఉమానంద దేవాలయం
ఉమానంద దేవాలయం అస్సాం లోని బ్రహ్మపుత్ర నది మధ్యలో ఉన్న ఉమానంద ద్వీపం (నెమలి ద్వీపం) వద్ద గల కచారి ఘాట్‌కు ఎదురుగా ఉన్న శివాలయం. ఇది ప్రపంచంలోనే అతి చిన్న జనావాస నదీతీర ద్వీపంగా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఆలయాన్ని నిర్మించిన పర్వతాన్ని భస్మచలా అని పిలుస్తారు. దీనిని 1694CEలో గదాధర్ సింఘ రాజు కాలంలో నిర్మించారు, అయితే 1867లో వచ్చిన భూకంపం కారణంగా ఇది శిథిలావస్థకు చేరింది.
స్థల పురాణం
మార్చుశివుడు భయానంద రూపంలో ఇక్కడ నివసించాడని చెబుతారు. కాళికా పురాణం ప్రకారం, సృష్టి ప్రారంభంలో శివుడు ఈ ప్రదేశంలో భస్మం చల్లాడు, పార్వతికి జ్ఞానాన్ని అందించాడు. శివుడు ఈ కొండపై ధ్యానంలో ఉన్నప్పుడు, కామదేవుడు అతని యోగానికి అంతరాయం కలిగించాడని, శివుని కోపంతో అగ్నికి బూడిద అయ్యాడని, అందుకే ఈ కొండకు భస్మాచల అని పేరు వచ్చిందని చెబుతారు.
ఈ పర్వతాన్ని భస్మకూట అని కూడా అంటారు. కాళికా పురాణం ప్రకారం ఉర్వశికుండ ఇక్కడ ఉంది. ఇక్కడ అమృతం తెచ్చే ఊర్వశి దేవత నివసిస్తుంది కాబట్టి ఈ ద్వీపానికి ఊర్వశి ద్వీపం అని పేరు వచ్చింది.[1]
పీఠాధిపతి
మార్చుఆలయ ప్రధాన దేవత ఉమానంద (తత్రాస్తి భగవాన్ శంభు- రుమ- నందకరః ప్రభు). 'ఉమానంద' అనే పేరు రెండు హిందీ పదాల నుండి వచ్చింది, అవి 'ఉమ', ఇది శివుని భార్యకు మరొక పేరు, 'ఆనంద' అంటే ఆనందం. నిజానికి నెమలి ద్వీపం అత్యంత చిన్న జనావాస ద్వీపాలలో ఒకటి. ఆలయ పరిసరాలు, ద్వీపం దైవికమైన కానీ తక్కువగా ఉన్న అందం ప్రకృతి ప్రేమికులకు స్వర్గదామం చేస్తుంది.
సోమవారం నాడు వచ్చే అమావాస్య రోజున ప్రజలు ఇక్కడ పూజిస్తే అత్యధిక ఆనందాన్ని పొందుతారని నమ్ముతారు. శివ చతుర్దశి ప్రతి సంవత్సరం ఇక్కడ జరిగే అత్యంత వైభవంగా పండుగ. ఈ సందర్భంగా అమ్మవారి పూజల కోసం చాలా మంది భక్తులు ఆలయానికి వస్తుంటారు.
చరిత్ర
మార్చుగుప్తుల అనంతర కాలానికి చెందిన రాతి ఆలయానికి సంబంధించిన ఆధారాలను ఈ ప్రదేశంలో చూడవచ్చు. ఈ ప్రదేశంలో ప్రారంభ మధ్యయుగ కాలానికి చెందిన రాతి శిల్పాలు ఉన్నాయి. చతుర్భుజ రాతి స్త్రీ బొమ్మ ఇప్పటికీ ఇక్కడ గణేశుని, గుహతో పాటు రాతితో చేసిన బొమ్మలు ఉన్నాయి.
ఉమానంద ఇటుక ఆలయం 1694 CEలో అహోం రాజవంశం పెద్ద, బలమైన పాలకులలో ఒకరైన కింగ్ గదాధర్ సింఘా (1681-1696) ఆదేశం ప్రకారం బార్ ఫుకాన్ గర్గన్యా హ్యాండిక్ చేత నిర్మించబడింది.
అయితే అసలు ఆలయం 1897లో సంభవించిన విధ్వంసకర భూకంపం వల్ల విపరీతంగా దెబ్బతింది. తర్వాత, వైష్ణవ నినాదాలతో శివాలయం లోపలి భాగాన్ని చెక్కడానికి ఎంచుకున్న ఒక ధనిక స్థానిక వ్యాపారి దీనిని పునర్నిర్మించాడు.
నిర్మాణం
మార్చుఈ దేవాలయం కొన్ని రాతి బొమ్మలను వారసత్వంగా పొందింది, ఇవి అస్సామీ హస్తకళాకారుల నైపుణ్యం గురించి తెలుపుతాయి. ఇక్కడి శిల్పాలు అక్కడి ఆరాధకులు అన్ని ప్రధాన హిందూ దేవతలను అనుసరించినట్లు చూపుతాయి. విష్ణువు, అతని పది అవతారాలతో పాటు సూర్యుడు, గణేశుడు, శివుడు, దేవి విగ్రహాలు ఇక్కడ కనిపిస్తాయి. ఏటవాలు మెట్ల ద్వారా ప్రధాన మందిరానికి చేరుకుంటారు. ఉమానంద ఆలయాన్ని నైపుణ్యం కలిగిన అస్సామీ పనివారు అందంగా తీర్చిదిద్దారు. శివుడు కాకుండా, 10 మంది ఇతర హిందూ దేవుళ్ల విగ్రహాలు పుణ్యక్షేత్రాలలో ఉన్నాయి.
యాక్సెస్
మార్చుగౌహతి, ఉత్తర గౌహతి నుండి ఫెర్రీలు, స్టీమర్ల ద్వారా పీకాక్ ద్వీపానికి చేరుకోవచ్చు. సుక్లేశ్వర్ ఘాట్ లేదా ఫ్యాన్సీ బజార్ ఘాట్ నుండి ఫెర్రీని అద్దెకు తీసుకోవచ్చు. కా హరి ఘాట్ అని కూడా పిలువబడే ఉజాన్‌బజార్ ఫెర్రీ ఘాట్ నుండి నెమలి ద్వీపాన్ని గౌహతికి అనుసంధానించే ఇన్‌ల్యాండ్ వాటర్ ట్రాన్స్‌పోర్ట్ ద్వారా సౌకర్యవంతమైన రవాణా ఉంది. ఆలయానికి చేరుకోవడానికి 150కి పైగా మెట్లు ఎక్కాలి.