కస్తూర్బా గాంధీ బాలికా విద్యాలయ
కస్తూర్బా గాంధీ బాలికా విద్యాలయ లేదా కెజిబివి అనేది భారతదేశంలోని బలహీన వర్గాల కోసం భారత ప్రభుత్వం నిర్వహిస్తున్న రెసిడెన్షియల్ బాలికల మాధ్యమిక పాఠశాల.
| కస్తూర్బా గాంధీ బాలికా విద్యాలయ | |
|---|---|
| దేశం | భారతదేశం |
| మంత్రిత్వ శాఖ | భారత ప్రభుత్వం |
| ప్రారంభం | జూలై 2004 |
చరిత్ర
మార్చు2004 ఆగస్టులో భారత ప్రభుత్వం ఈ పథకాన్ని ప్రవేశపెట్టింది. విద్యాపరంగా వెనుకబడిన బ్లాకులలో షెడ్యూల్డ్ కులాలు, షెడ్యూల్డ్ తెగలు, ఇతర వెనుకబడిన తరగతులు, మైనారిటీ వర్గాలు, దారిద్య్రరేఖకు దిగువన ఉన్న కుటుంబాలకు చెందిన బాలికలకు విద్యా సౌకర్యాలను అందించడానికి దీనిని సర్వశిక్షా అభియాన్ కార్యక్రమంలో విలీనం చేశారు.[1]
లక్ష్యం
మార్చుగ్రామీణ ప్రాంతాల్లో, అణగారిన వర్గాల్లో లింగ అసమానతలు ఇప్పటికీ కొనసాగుతున్నాయి. నమోదు ధోరణులను పరిశీలిస్తే, బాలురతో పోలిస్తే ప్రాథమిక స్థాయిలో బాలికల నమోదులో గణనీయమైన అంతరాలు ఉన్నాయి, ముఖ్యంగా అప్పర్ ప్రైమరీ స్థాయిలో. ప్రాథమిక స్థాయిలో వసతి సౌకర్యాలతో కూడిన రెసిడెన్షియల్ పాఠశాలలను ఏర్పాటు చేయడం ద్వారా సమాజంలోని అణగారిన వర్గాల బాలికలకు నాణ్యమైన విద్య అందుబాటులో ఉండేలా చూడటం కేజీబీవీ లక్ష్యం.[1]
అర్హత
మార్చుగ్రామీణ మహిళా అక్షరాస్యత జాతీయ సగటు (46.13%: 2001 జనాభా లెక్కలు) కంటే తక్కువగా ఉన్న, అక్షరాస్యతలో లింగ అంతరం జాతీయ సగటు (21.59%: 2001 జనాభా లెక్కలు) కంటే ఎక్కువగా ఉన్న విద్యాపరంగా వెనుకబడిన బ్లాకులలో (ఇబిబి) ఈ పథకం 2004 లో ప్రారంభమైనప్పటి నుండి వర్తిస్తుంది. ఈ బ్లాకులలో, పాఠశాలలు ఈ క్రింది ప్రాంతాలలో ఏర్పాటు చేయవచ్చు:
- తక్కువ మహిళా అక్షరాస్యత, లేదా పాఠశాలకు వెళ్ళని చాలా మంది బాలికలతో గిరిజన జనాభా కేంద్రీకరణ
- ఎస్సీ, ఎస్టీ, ఓబీసీ, మైనారిటీ జనాభా, తక్కువ మహిళా అక్షరాస్యత, లేదా పాఠశాలకు వెళ్ళని చాలా మంది బాలికలు
- తక్కువ మహిళా అక్షరాస్యత ఉన్న ప్రాంతాలు
- పాఠశాలకు అర్హత లేని అనేక చిన్న, చెల్లాచెదురుగా ఉన్న నివాసాలు ఉన్న ప్రాంతాలు
అర్హతగల బ్లాకుల ప్రమాణాలు ఈ క్రింది వాటిని చేర్చడానికి 1 ఏప్రిల్ 2008 నుండి సవరించబడ్డాయి.
- గ్రామీణ మహిళా అక్షరాస్యత 30% కంటే తక్కువగా ఉన్న విద్యాపరంగా వెనుకబడిన 316 బ్లాకులు.
- జాతీయ సగటు (53.67%: జనాభా లెక్కలు 2001) కంటే తక్కువ మహిళా అక్షరాస్యత ఉన్న 94 పట్టణాలు /నగరాలు (మైనారిటీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ గుర్తించిన జాబితా ప్రకారం).