గాలో తెగ

గాలో ఒక మధ్య తూర్పు హిమాలయ తెగ. వీరు అబో తాని వారసులు, తాని భాష మాట్లాడతారు. గాలో ప్రజలు ప్రధానంగా ఈశాన్య భారతదేశంలోని ఆధునిక అరుణాచల ప్రదేశు రాష్ట్రంలోని పశ్చిమ సియాంగు, లేపా రాడా, దిగువ సియాంగు జిల్లాలలో వీరు నివసిస్తున్నారు. అయితే వారు తూర్పు సియాంగు జిల్లా నైరుతి వైపున, ఎగువ సుబన్సిరి జిల్లా ఆగ్నేయ వైపున కూడా కనిపిస్తారు. ఇటానగరు, లోయరు దిబాంగు లోయ, చాంగ్లాంగు జిల్లాల్లోని కొన్ని చిన్న ప్రాంతాలలో నివసిస్తారు. గతంలో గాలోను సూచించడానికి ఉపయోగించిన ఇతర పేర్లు దుబా, డోబా, డోబా అబోరు, గలోంగు అబోరు, గలోంగు, గాల్లోంగు ఆది మొదలైన పేర్లి ఉపయోగించబడ్డాయి. గాలో 1950 నుండి గాల్లోంగు పేరుతో షెడ్యూల్డు తెగగా జాబితా చేయబడింది. ఇటీవల ఈ పదాన్ని గాలోగా మార్చడానికి విజయవంతంగా లాబీయింగు చేశారు. ఈ పేరు వాస్తవ గాలో ఉచ్చారణను ప్రతిబింబిస్తుంది.

The Galos

Diorama of Galo people in Jawaharlal Nehru Museum, Itanagar.
ముఖ్యమైన జనాభా కలిగిన ప్రాంతాలు
Mostly in Siang belt of Arunachal Pradesh
భాషలు
Galo
మతం
Donyi Polo & Christianity

గణాంకాలు

గాలో జనాభా 80,597 (2001 జనాభా లెక్కలు) గా అంచనా వేయబడింది. ఇది ఖచ్చితమైనది అయితే, వారిని అరుణాచల ప్రదేశు లోని అత్యధిక జనాభా కలిగిన తెగలలో ఒకటిగా చేస్తుంది. గాలో సాధారణంగా ఏక భార్యావిధానం అనుసరిస్తారు. కానీ బహుభార్యాత్వాన్ని సంపన్న ప్రజలు వారి శ్రేయస్సు, ప్రతిష్టకు చిహ్నంగా కూడా పాటిస్తారు. సాంప్రదాయకంగా గాలో వ్యవసాయక్షేత్రాలను మార్చడం ఆచరిస్తారు. ఏదేమైనా 1960, 1970 ల తరువాత ఐఆర్డిపి (ఇంటిగ్రేటెడ్ గ్రామీణాభివృద్ధి కార్యక్రమం) ఆధ్వర్యంలో ప్రభుత్వ అధికారులు తడి వరి, టెర్రసు సాగును ప్రవేశపెట్టారు. తడి వరి సాగు ఇప్పుడు గాలో ప్రాంతంలో ఎక్కువ ఉత్పత్తిని కలిగి ఉంది. అయితే షిఫ్టింగు సాగు ఇప్పటికీ ఆచరించబడుతోంది. ముఖ్యంగా పట్టణ పట్టణాలకు దూరంగా ఉన్న మారుమూల గ్రామాలలో ఇది ఆచరణలో ఉంది. గాలో వారి ప్రాంతంలో సామాజిక-ఆర్ధికంగా ఆధిపత్యం చెలాయిస్తున్నారు. దాదాపు 90% గాలో పిల్లలు గాలోను వారి మొదటి భాషగా నేర్చుకుంటారు. అయినప్పటికీ దాదాపు అందరూ ద్విభాషా సామర్ధ్యం కలిగి ఉన్నారు. అస్సామీ, హిందీ, ఇంగ్లీషు నుండి తరచుగా పదాలను రుణాలు తీసుకుంటారు. గణనీయమైన గాలో పిల్లలు, అయితే, గాలోను స్థానిక భాషగా నేర్చుకోరు. బదులుగా హిందీ, సెమీ-క్రియోలైజ్డు రూపాన్ని వారి మాతృభాషగా మాట్లాడతారు. ఈ దృగ్విషయం ముఖ్యంగా పట్టణ ప్రాంతాలలో, సంపన్న కుటుంబాలలో ప్రముఖంగా ఉంది. స్వదేశీ మత సంప్రదాయాలు చాలా గాలో ప్రాంతాలలో కొనసాగుతున్నాయి. కొన్ని ప్రాంతాలలో 'డోని-పోలోయిజం' సంస్థాగత రూపం అభివృద్ధి చేయబడింది. దీనిలో దేశీయ మత సంప్రదాయాలు కొన్ని హిందూ భావనలు, అభ్యాసాల పరంగా తిరిగి వివరించబడతాయి. శ్లోకం-గానం, ధూపం దహనం వంటి నూతన పద్ధతులు పాటిస్తారు. క్రైస్తవ మతం కూడా వేగంగా పెరుగుతోంది. ముఖ్యంగా పర్వత ప్రాంతాలలో. గాలోలను తరచూ గాలోయేతరులు (ముఖ్యంగా మిన్యాంగు-పాడం సమూహం) గాల్లోంగు అని పిలుస్తారు - కోడాలలో వెలారు నాసికా నష్టానికి ముందు గాలో భాష పూర్వ దశను ప్రతిబింబించే ఒక పురాతన ఉచ్చారణ - ఆది - ఒక సాధారణ పదం అనేక విభిన్న భాషలను మాట్లాడే అనేక మధ్య, తూర్పు తాని తెగల సమూహం మొత్తానికి ఈ ఉమ్మడిగా వర్తించబడుతుంది. చాలా తాని భాషలలో ఆది (గాలో అడై) అంటే కేవలం ‘కొండ (ప్రజలు)’.

శిశువుల నామకరణం

అరుణాచల ప్రదేశు పర్వతప్రాంతాలలో నివసించే వివిధ తెగలలో ఒకరైన గాలో ప్రజలు వారి పిల్లలకు పేరు పెట్టడానికి పితృస్వామ్య పద్ధతిని అనుసరిస్తారు. తండ్రి పేరు చివరి అక్షరం ('పేట్రిసైలబుల్') పిల్లల పేరు మొదటి అక్షరం ('ఆటోసైలబుల్') గా ఉపయోగించబడుతుంది. ఉదాహరణకు తండ్రి పేరు తానియైతే పిల్లల పేరు ని అక్షరంతో పెట్టవచ్చు: నియా, నిషి. ఇప్పుడు ఇది కొనసాగుతుంది: గాలో ప్రజలకు వారి స్వంత లిఖిత భాష లేనందున ఈ నామకరణ పద్ధతి వారి మూలాన్ని గుర్తుంచుకోవడంలో వారికి సహాయపడింది. గాలో ఆధ్యాత్మిక సంప్రదాయాలలో ఒక సమయంలో రెండు రకాల తాని ఉండేదని నమ్ముతారు; మానవ లక్షణాలు లేని, నిరాకార ద్రవ్యరాశిగా ఉద్భవించినవాడు. అనేక శతాబ్దాల పరిణామం తరువాత తాని మానవుడు ఈ భూమికి వచ్చాడు.

భాష

గాలో పశ్చిమ తాని శాఖ టిబెటో-బర్మను భాష. ఇది టిబెట్టు, చైనా, పైలిబో (లిబో), రామో, హిల్సు మిరి, నా (బంగ్ని) నైషి (నిషి), టాగిను, బోకరు లేదా లోబాకు జన్యుపరంగా దగ్గరగా ఉంది. కొంతవరకు వారితో పరస్పరం సంబంధం అర్థం చేసుకోవచ్చు (ప్రశ్నలోని మాండలికాలను బట్టి). ఏది ఏమయినప్పటికీ తూర్పు తాని భాష ఆదితో చాలా కాలం సన్నిహిత సంబంధాలు (తరచూ ద్విభాషావాదం కారణంగా)కొనసాగాయి. ఈ గ్రామాలు అనేక ప్రాంతాలలో నేరుగా గాలోలు ఆక్రమించారు. - గాలో, ఆది భాషలు కొంతవరకు నిర్మాణాత్మకంగా కలుస్తాయి. గాలో అది ఆది భాష, మాండలికం అని ఒక తప్పు నమ్మకం వచ్చింది. వాస్తవానికి కొంతమంది ఆది, గాలో గిరిజనులు ఆచరణలో గొప్ప ఇబ్బందులు లేకుండా సంభాషించగలిగినప్పటికీ ఇది ఎక్కువగా పాల్గొన్న వ్యక్తుల నిర్దిష్ట భాషా అనుభవాలతో సంబంధం కలిగి ఉంటుంది. స్వచ్ఛమైన రూపాలలో ఆది, గాలో భాషలు పరస్పరం అర్థం చేసుకోలేనివిగా ఉంటాయి. అవి తాని ఉప సమూహం వ్యతిరేక శాఖలలోని విభిన్న పూర్వీకుల నుండి వచ్చాయి.

జానపద కళలు

గాలో జ్ఞానం ఆధారంగా తులో లేదా ఎరి, తానిలందరికీ పూర్వీకుడు (మొదటి మానవుడు, మానవుల పూర్వీకుడు), తాకీ (ఆత్మల పూర్వీకుడు), తాన్యో [పిల్లి కుటుంబాల పూర్వీకుడు ఇందులో న్యోటు (పులి), న్యోపాకు-తాకరు (చిరుతపులి), న్యోకు(పాంథరు), న్యోలి, న్యోముకు, న్యోజి (వివిధ జాతుల అడవి పిల్లులు) గాలో సమాజం ఇతర జీవన, జీవరహిత రూపాలతో పంచుకునే సామరస్య సంబంధాన్ని సూచిస్తుంది. ‘తుమ్సి న్యోమారా లో, హాట్టం ఏలం గో హోర్ లేలం గో డోమా రెమ్ యోబే నైన్ హగే హ రెమ్. తుమ్సి న్యోమ్రా ఇర్గా కామ, ఇసి ఒపో కామ రెమ్ మోపిన్ ఇ ఇర్గా కామ. సైలే బోసో గోబో గోలక్ గో గోకా కిచిన్ గటుగో అయో గో కామా రెమ్ నైరామ్ రీ. అంటే,‘ ఓ మానవుడు! వృక్షజాలం, జంతుజాలం ​​లేని అడవులు, చేపలు లేని నదులు ఉన్నప్పుడు మానవ జీవితానికి విలువేముంది ’. తమను ప్రకృతికి 'యజమాని' గా భావించే బదులు, 'జీవుల సంఘం' గురించి వారి ప్రధాన ప్రపంచ దృక్పథం వనరుల వినియోగం, దాని నిర్వహణ, భౌతిక జీవనోపాధిని అందించడమే కాకుండా, మానవ-ప్రకృతి సంబంధం, మానవ-మానవ సంబంధం, మానవ-ప్రకృతి-అతీంద్రియ సంబంధం. అంతేకాక వనరులు అతీంద్రియ జీవులను, ఆత్మలను ప్రసన్నం చేసుకోవడానికి ఒక మెటాఫిజికలు మాధ్యమంగా కూడా పనిచేస్తాయి. గాలో ప్రపంచ దృష్టికోణంలో ప్రకృతి ఆధారంగా తెలియని, విధ్వంసక కొలతలు కూడా ఉన్నాయి. అందువలన భూమి, నీరు, అడవులకు సంబంధించి ఆవర్తన ఆచారాలు ప్రకృతి ఈ అపారమయిన మూలకం కోపాన్ని శాంతింపచేయడం తప్పనిసరి అవుతుంది. ఇది ఆత్మల రూపంలో వ్యక్తమవుతుంది.

తాని (గలోల పౌరాణిక పూర్వీకుడు), తాకీ (తాని ఆత్మ సోదరుడు) మధ్య భూమి యాజమాన్యం మీద నిరంతరం గొడవలు వనరుల యాజమాన్యాన్ని విభజించడానికి దారితీశాయి: పెంపుడు జంతువులు (మానవజాతి యాజమాన్యంలో ఒకటి), అడవి అంతరిక్ష జీవులు, ఆత్మల యాజమాన్యంలో. సంఘర్షణను పరిష్కరించడానికి గౌరవనీయ పూజారి అయిన డోని జిలో జోక్యం చేసుకుని భూమిని మోమెను (పెంపుడు జంతువు), మోడిరు (మానవ వినియోగానికి అనువైన భూమి) గా విభజించారు. అంతేకాక ఒకరికొకరు భూమిలో జోక్యం చేసుకోవద్దని ఆయన ఇద్దరికీ స్పష్టంగా ఆదేశించాడు. ఏది ఏమయినప్పటికీ టాకీ వారసత్వ సమూహాలు డోజే, యాపోం, పోమ్టే-సార్టే, బ్యూటు-కామ్డు చెట్లు, ప్రవాహాలు, గుహలు, రాళ్ళు మొదలైనవాటిలో నివసించే తల్లి మీద తరచూ అతిక్రమిస్తాయి అనే భావనను గాలో ప్రజలు కలిగి ఉన్నారు. వారిని గౌరవించే మార్గం నిర్వహించడం ఆచారాలు. తెగుళ్ళ, వ్యాధుల నుండి పంటల రక్షణకు సంబంధించి అంపు యోలు అనే ఒక ఆచారం జరుగుతుంది. ఈ కర్మ ద్వారా జెరు పోరు, పోటే, బిరో-ముగ్లి, యాపోం అనే ఆత్మలు, దేవతలు గౌరవించబడతారు. ముఖ్యంగా, గ్రామ మహిళలు ఆచారం, అమ్సెప్-మిసెప్ చేస్తారు, ఇందులో అమ్తిర్ (బియ్యం పొడి), ఒపో (పులియబెట్టిన అన్నం) వెదురు కర్రలతో కట్టి, ఝుం పొలాలలో యాదృచ్ఛికంగా ఉంచుతారు. ఇది తెగుళ్ళను ఆకర్షించడానికి సహాయపడుతుంది. అంతేకాక ఇది మంచి పంటకు ఒక వరంగా పరిగణించబడుతుంది.

అధికంగా తెగులు సోకిన సందర్భంలో మరొక కర్మ దిరు-తాచి గమనించవచ్చు. గతంలో గాలో జ్ఞానం ఆధారంగా ఈ ప్రాంతంలో కరువుకు తాచీ ప్రధానంగా కారణంగా ఉందని విశ్వసిస్తున్నారు. శబ్దవ్యుత్పత్తి ఆధారంగా దిరు కూడా కరువును సూచిస్తుంది. కర్మ ప్రక్రియలో గుడ్డు, కోడి లేదా పందితో కలిపి తినదగిన ధాన్యాలు, కూరగాయల చిన్న ప్యాకెట్లు ఉంటాయి. ఇది ఆత్మ, ఉయిలకు అందించబడుతుంది. కర్మ తరువాత వెదురు ఆకులతో పాటు ఇతర ప్రసాదాలతో తయారు చేసిన ఉయిల బొమ్మలను వెదురు తెప్ప (హిపు) లో ఉంచి నదిలో ముంచినది. కరువుకు సంబంధించి గాలో పురాణం ఇలా ఉంటుంది: మోపిను కుమార్తె, అబో తాని మొదటి భార్య డియీ టామి డిగో పైను (మోపిను భూమి) కు బయలుదేరుతారు. ఆమె లేనప్పుడు, దిరు (కరువు) కుమార్తె, అబో తాని రెండవ భార్య రోసీ తామి పొరపాటున రెండు ధాన్యాలను మాయా కుండలో వేస్తారు. సాధారణ పరిస్థితులలో మొత్తం కుటుంబానికి తగినంత ఆహారాన్ని తయారు చేయడానికి ధాన్యం సరిపోతుంది. రెండు ధాన్యాలు పెడితే మిగులు ఆహారం వస్తుంది. ఏమి చేయాలో తెలియక అదనపు బియ్యం తినమని ఆమె డిరో-కిబో (కరువు కుక్క) ను అడుగుతుంది. అదనపు బియ్యాన్ని తినడంతో పాటు, ఆయన కుండ మాయా శక్తిని కూడా వినియోగిస్తాడు. అందువలన మాయా కుండ ఒకే ధాన్యంతో భారీ మొత్తంలో బియ్యాన్ని ఉత్పత్తి చేసే స్వాభావిక సామర్థ్యాన్ని కోల్పోతుంది. తదనంతరం ఈ ప్రాంతంలో కరువు ఏర్పడింది. ఆహార కొరతను పరిష్కరించడానికి అబో తాని, డియీ తామీ ఆదేశాన్ని అనుసరించి, రోసీ తామిని నదిలో ముంచి, డిరో-కిబోను చంపుతాడు.

గ్రంధసూచిక

• Nyori, Tai (1993). History and Culture of the Adis, Omsons Publications, New Delhi-110 027.
• Post, Mark W. (2007). A Grammar of Galo. PhD Dissertation. Melbourne, La Trobe University Research Centre for Linguistic Typology.
• Riba, Bomchak. (2009). Relevance of Indigenous Knowledge System of the Galo of Arunachal Pradesh in Sustainable Development of Forest Resources. Ph.D. Thesis, Rajiv Gandhi University, Arunachal Pradesh, India.
• Basar, Jumyir. (2014). INDIGENOUS KNOWLEDGE and RESOURCE MANAGEMENT (Perspectives of a Tribe in Northeast India), Anshah Publishing House, New Delhi-110002