గిరిజన వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ
గిరిజన వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ ( MOTA) అనేది భారతదేశంలోని షెడ్యూల్డ్ తెగల వర్గాలకు, ఆర్థికంగా వెనుకబడిన గిరిజన కుటుంబాలకు విద్య, స్కాలర్‌షిప్‌లు, గిరిజన వర్గాలలో మరిన్ని ఆరోగ్య మౌలిక సదుపాయాలను కల్పించడం, గిరిజన సంస్కృతి & భాషల పరిరక్షణ & ప్రత్యక్ష నగదు బదిలీని అందించడం ద్వారా వారి సమగ్ర అభివృద్ధికి బాధ్యత వహించే భారత ప్రభుత్వ మంత్రిత్వ శాఖ.
| Ministry of Tribal Affairs | |
|---|---|
| |
| Branch of Government of India | |
| |
| Ministry of Tribal Affairs | |
| సంస్థ అవలోకనం | |
| అధికార పరిధి | Government of India |
| ప్రధాన కార్యాలయం | Ministry of Tribal Affairs Shastri Bhawan Dr. Rajendra Prasad Road New Delhi,110011 New Delhi |
| వార్ర్షిక బడ్జెట్ | ₹6,000 crore (US$750 million) (2018-19 est.)[1] |
| Ministers responsible | Jual Oram, Cabinet Minister Durga Das Uikey, Minister of State |
| ఏజెన్సీ కార్యనిర్వాహకుడు/ | Vibhu Nayyar, Secretary, IAS |
| వెబ్‌సైటు | |
| tribal.gov.in | |
చరిత్ర
మార్చుసామాజిక న్యాయం & సాధికారత మంత్రిత్వ శాఖ (భారతదేశం) విభజన తర్వాత 1999లో భారతీయ సమాజంలో అత్యంత వెనుకబడిన షెడ్యూల్డ్ తెగల (STలు) సమగ్ర సామాజిక-ఆర్థిక అభివృద్ధిపై మరింత దృష్టి కేంద్రీకరించిన విధానంతో మంత్రిత్వ శాఖ ఏర్పాటు చేయబడింది. మంత్రిత్వ శాఖ ఏర్పాటుకు ముందు గిరిజన వ్యవహారాలు వివిధ మంత్రిత్వ శాఖలచే నిర్వహించబడుతున్నాయి:[2][3]
- స్వాతంత్ర్యం తర్వాత సెప్టెంబర్ 1985 వరకు ట్రైబల్ డివిజన్ అని పిలువబడే హోం వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ యొక్క విభాగంగా.
- సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ: సెప్టెంబర్ 1985 నుండి మే 1998 వరకు.
- మే 1998 నుండి సెప్టెంబర్ 1999 వరకు సామాజిక న్యాయం & సాధికారత మంత్రిత్వ శాఖ.
మంత్రిత్వ శాఖ విధులు
మార్చు- గిరిజన సంక్షేమం-ప్రణాళిక, విధాన రూపకల్పన, పరిశోధన మరియు శిక్షణ.
- ఎస్టీలకు స్కాలర్‌షిప్‌లతో సహా గిరిజన అభివృద్ధి.
- ఎస్టీల అభివృద్ధిలో స్వచ్ఛంద ప్రయత్నాలను ప్రోత్సహించడం.
- షెడ్యూల్డ్ ప్రాంతాలకు సంబంధించిన విషయాలకు సంబంధించి పరిపాలనా మంత్రిత్వ శాఖ.
గిరిజన వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ మొత్తం విధానం, ప్రణాళిక & షెడ్యూల్డ్ తెగల అభివృద్ధి కార్యక్రమాల సమన్వయం కోసం నోడల్ మంత్రిత్వ శాఖ.
సంస్థలు
మార్చుమంత్రిత్వ శాఖ దాని పరిపాలనా నియంత్రణలో ఒక కమిషన్, ఒక ప్రభుత్వ రంగ సంస్థ మరియు ఒక సహకార సంఘం కలిగి ఉంది, అవి:
- షెడ్యూల్డ్ తెగల జాతీయ కమిషన్ (NCST)
- నేషనల్ షెడ్యూల్డ్ ట్రైబ్స్ ఫైనాన్స్ అండ్ డెవలప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్ (NSTFDC)
- ట్రైబల్ కో-ఆపరేటివ్ మార్కెటింగ్ ఫెడరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా (TRIFED)
కేబినెట్ మంత్రులు
మార్చుగిరిజన వ్యవహారాల మంత్రి గిరిజన వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖకు అధిపతి మరియు భారత ప్రభుత్వ క్యాబినెట్ మంత్రులలో ఒకరు .
| నం. | ఫోటో | మంత్రి
(జనన-మరణ) నియోజకవర్గం |
పదవీకాలం | పార్టీ | మంత్రిత్వ శాఖ | ప్రధాన మంత్రి | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| నుండి | వరకు | కాలం | |||||||
| 1 | .jpg)
|
జువల్ ఓరం
(జననం 1961) సుందర్‌ఘర్ ఎంపీ |
13 అక్టోబర్
1999 |
22 మే
2004 |
4 సంవత్సరాలు, 222 రోజులు | భారతీయ జనతా పార్టీ | వాజ్‌పేయి III | అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి | |
| 2 | .jpg)
|
పాటీ రిప్పల్ కిండియా
(1928–2015) షిల్లాంగ్ ఎంపీ |
23 మే
2004 |
22 మే
2009 |
4 సంవత్సరాలు, 364 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | మన్మోహన్ ఐ | మన్మోహన్ సింగ్ | |
| 3 | 
|
కాంతిలాల్ భూరియా
(జననం 1950) రత్లాం ఎంపీ |
29 మే
2009 |
12 జూలై
2011 |
2 సంవత్సరాలు, 44 రోజులు | మన్మోహన్ II | |||
| 4 | .jpg)
|
*******
(జననం 1947) అరకు ఎంపీ |
12 జూలై
2011 |
26 మే
2014 |
2 సంవత్సరాలు, 318 రోజులు | ||||
| (1) |
|
జువల్ ఓరం+
(జననం 1961) సుందర్‌ఘర్ ఎంపీ |
27 మే
2014 |
30 మే
2019 |
5 సంవత్సరాలు, 3 రోజులు | భారతీయ జనతా పార్టీ | మోదీ ఐ | నరేంద్ర మోదీ | |
| 5 | 
|
అర్జున్ ముండా
(జననం 1968) ఖుంతీ ఎంపీ |
31 మే
2019 |
9 జూన్
2024 |
5 సంవత్సరాలు, 9 రోజులు | మోడీ II | |||
| (1) |
|
జువల్ ఓరం
(జననం 1961) సుందర్‌ఘర్ ఎంపీ |
10 జూన్
2024 |
మోడీ III | |||||
సహాయ మంత్రులు
మార్చు| నం. | ఫోటో | మంత్రి
(జనన-మరణ) నియోజకవర్గం |
పదవీకాలం | పార్టీ | మంత్రిత్వ శాఖ | ప్రధాన మంత్రి | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| నుండి | వరకు | కాలం | |||||||
| 1 | .jpg)
|
ఫగ్గన్ సింగ్ కులస్తే
(జననం 1959) మండల ఎంపీ |
22 నవంబర్
1999 |
22 మే
2004 |
4 సంవత్సరాలు, 182 రోజులు | భారతీయ జనతా పార్టీ | వాజ్‌పేయి III | అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి | |
| 2 | .jpg)
|
రామేశ్వర్ ఓరాన్
(జననం 1947) లోహర్దగా ఎంపీ |
6 ఏప్రిల్
2008 |
22 మే
2009 |
1 సంవత్సరం, 46 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | మన్మోహన్ ఐ | మన్మోహన్ సింగ్ | |
| 3 | .jpg)
|
తుషార్ అమర్‌సిన్హ్ చౌదరి
(జననం 1965) బార్దోలీ ఎంపీ |
28 మే
2009 |
19 జనవరి
2011 |
1 సంవత్సరం, 236 రోజులు | మన్మోహన్ II | |||
| 4 | 
|
రాణీ నారా
(జననం 1965) లఖింపూర్ ఎంపీ |
28 అక్టోబర్
2012 |
26 మే
2014 |
1 సంవత్సరం, 210 రోజులు | ||||
| 5 | .jpg)
|
మన్సుఖ్ భాయ్ వాసవ
(జననం 1957) భరూచ్ ఎంపీ |
26 మే
2014 |
5 జూలై
2016 |
2 సంవత్సరాలు, 40 రోజులు | భారతీయ జనతా పార్టీ | మోదీ ఐ | నరేంద్ర మోదీ | |
| 6 | 
|
జస్వంత్‌సిన్హ్ సుమన్‌భాయ్ భాభోర్
(జననం 1966) దహోద్‌కు ఎంపీ |
5 జూలై
2016 |
30 మే
2019 |
2 సంవత్సరాలు, 329 రోజులు | ||||
| 7 | .jpg)
|
సుదర్శన్ భగత్
(జననం 1969) లోహర్దగా ఎంపీ |
3 సెప్టెంబర్
2017 |
30 మే
2019 |
1 సంవత్సరం, 269 రోజులు | ||||
| 8 | .jpg)
|
రేణుకా సింగ్ సరుత
(జననం 1964) సర్గుజా ఎంపీ |
31 మే
2019 |
7 డిసెంబర్
2023 |
4 సంవత్సరాలు, 190 రోజులు | మోడీ II | |||
| 9 | 
|
బిశ్వేశ్వర్ తుడు
(జననం 1965) మయూర్‌భంజ్ ఎంపీ |
7 జూలై
2021 |
9 జూన్
2024 |
2 సంవత్సరాలు, 338 రోజులు | ||||
| 10 | .jpg)
|
భారతి పవార్
(జననం 1978) దిండోరి ఎంపీ |
7 డిసెంబర్
2023 |
9 జూన్
2024 |
185 రోజులు | ||||
| 11 | దుర్గా దాస్ ఉకే
(జననం 1963) బెతుల్ ఎంపీ |
10 జూన్
2024 |
మోడీ III | ||||||
మూలాలు
మార్చు- ↑ "MINISTRY OF TRIBAL AFFAIRS : DEMAND NO. 96" (PDF). Indiabudget.gov.in. Retrieved 15 September 2018.
- ↑ "Welcome to Ministry of Tribal Affairs". Archived from the original on 2012-04-29.
- ↑ ORGANISTIONAL CHART, MINISTRY OF TRIBAL AFFAIRS