టియాట్ర్

టియాట్ర్ అనేది భారతదేశంలోని పశ్చిమ తీరంలోని గోవా రాష్ట్రంలో, అలాగే ముంబై, మధ్యప్రాచ్యం, యునైటెడ్ కింగ్డమ్, కొంకణి మాట్లాడే వారి గణనీయమైన ఉనికిని కలిగి ఉన్న ఇతర నగరాల్లోని ప్రవాస సమాజాలలో ప్రాచుర్యం పొందిన ఒక రకమైన సంగీత నాటకశాల. ఈ నాటకాలు ప్రధానంగా రోమి కొంకణి మాండలికాలలో ప్రదర్శించబడతాయి సంగీతం, నృత్యం, గానం వంటి అంశాలను కలిగి ఉంటాయి. టియాట్ర్ ప్రదర్శించే వ్యక్తులను టియాట్రిస్టులు అని పిలుస్తారు.

వ్యుత్పత్తి

టోమాజిన్హో కార్డోజో, టియాట్రిస్టు

టియాట్ర్ అనే పదం పోర్చుగీస్ పదం teatro, టీట్రో నుండి వచ్చింది. ఈ పదం యొక్క మునుపటి వైవిధ్యాలు థియేట్రో, తియాట్రో , టియాట్రో.^[1]

వివరణ

టియాట్ర్ నేడు సామాజిక, మతపరమైన, రాజకీయ ఇతివృత్తాలపై దృష్టి పెడుతుంది, ఇది గోవా సంస్కృతికి ప్రతిబింబంగా పనిచేస్తుంది. ఈ నాటకాన్ని పోర్దే అని పిలువబడే ఆరు లేదా ఏడు అంకాలుగా విభజించారు. ఇవి పాటలతో విడదీయబడి ఉంటాయి. ఈ పాటలు ఎల్లప్పుడూ ప్రధాన నాటకం యొక్క కథాంశం లేదా సమస్యలతో నేరుగా అనుసంధానించబడవు. సాధారణంగా, ప్రతి అంకానికి మధ్య రెండు లేదా మూడు పాటలు ప్రదర్శించబడతాయి.

ఒక ప్రదర్శన సమయంలో ఒక టియాట్రిస్టు, 2011

పాటలు

నాటకాలలో అంతర్భాగమైన పాటలను కాంట్స్ అని పిలుస్తారు. .^[1] కాంతారం అని పిలువబడే ఇతర పాటలు సాధారణంగా హాస్యభరితమైనవి లేదా ప్రదర్శన ద్వారా విడదీయబడిన సమయోచిత, రాజకీయ, వివాదాస్పద సమస్యల ఆధారంగా ఉంటాయి. ఈ సంగీత విరామాలు నాటకం ప్రధాన ఇతివృత్తం నుండి స్వతంత్రంగా ఉంటాయి. ఈ పాటలు తరచుగా గోవా రాజకీయాలపై, రాజకీయ నాయకులపై వ్యంగ్యంగా రచింపబడి ఉంటాయి. కీబోర్డ్, ట్రంపెట్, శాక్సోఫోన్, బాస్ గిటార్, డ్రమ్‌లతో సహా లైవ్ బ్యాండ్ ద్వారా సంగీతం అందించబడుతుంది.

ఖేల్ టియాట్ర్

ఖేల్ టియాట్ర్ అని పిలువబడే టియాట్ర్‌లో ఒక రకాన్ని కార్నివాల్, ఇంట్రూజ్, ఈస్టర్ పండుగల సమయంలో ప్రత్యేకంగా ప్రదర్శిస్తారు. సాంప్రదాయ కొంకణి టియాట్ర్ మాదిరిగా కాకుండా, ఖేల్ టియాట్ర్‌లు దాని పాటలను ప్రధాన నాటకంలో విలీనం చేస్తుంది, పాటల కంటెంట్ కథ నుండి వైదొలగకుండా చూసుకుంటుంది.

చరిత్ర.

2010లో ఒక టియాట్ర్ ప్రదర్శన

టియాట్ర్ ఆవిర్భావానికి ముందు, కొంకణి వినోదం ప్రధానంగా జాగోర్లు, ఖేల్‌ల చుట్టూ తిరుగుతూ ఉండేది. వీటిలో వేటికి అవి ప్రత్యేకమైన శైలిని కలిగి ఉండేవి. జాగోర్ మరింత సాహిత్యపరంగా ఉండగా, ఖేల్ సంభాషణలను కలిగి ఉంటుంసి. మొదటిది బార్డెజ్‌లో బాగా ప్రాచుర్యం పొందగా, రెండోది సాల్సెట్‌లో మరింత స్థిరపడింది. అస్సగావ్‌కు చెందిన లుకాసిన్హో రిబేరో అని పిలువబడే కోస్టాన్షియో లుకాసిన్హో కారిడేడ్ రిబేరో బొంబాయిలో ఉద్యోగం కోసం వెతుకుతున్నాడు. ప్రదర్శన కళల పట్ల మక్కువతో, అతను అక్కడ ప్రదర్శించిన శైలీకృత ఇటాలియన్ ఒపేరాలను చూసి బాగా ఆకర్షితుడయ్యాడు. ఆ సమయంలో భారతీయ నగరాల్లో పర్యటిస్తున్న ఇటాలియన్ ఒపెరా బృందంలో ఉద్యోగం చేసాడు. ఇటాలియన్ బాయ్ అనే ఒపెరాను ప్రదర్శించాడు. బృందం భారతదేశం నుండి బయలుదేరినప్పుడు, లుకాసిన్హో రిబేరో ఇటాలియన్ ఒపెరా శైలిలో కొంకణి నాటకాన్ని ప్రదర్శించాలనే ఉద్దేశ్యంతో నాటకంలో ఉపయోగించిన దుస్తులను కొనుగోలు చేశాడు. ఈ ప్రయత్నంలో ఇతనికి సహకారులు తలేగావ్‌కు చెందిన కేటానిన్హో ఫెర్నాండెజ్ బోర్డాకు చెందిన జోవో అగోస్టిన్హో ఫెర్నాండిస్‌లు సహకరించారు.

ఈస్టర్ ఆదివారం, 17 ఏప్రిల్ 1892న, మొట్టమొదటి టియాట్ర్ ప్రదర్శన, ఇటాలియన్ నాటకం నుండి స్వీకరించబడిన ఇటాలియన్ బుర్గో, బొంబాయిలోని న్యూ ఆల్ఫ్రెడ్ థియేటర్లో ప్రదర్శించబడింది.^[2] ఈ రోజును "టియాట్ర్ డే"గా జరుపుకుంటారు. అందువల్ల, గోవా సంస్కృతి ఇటలీ ఒపెరా కలయిక ఫలితంగా గోవా కళారూపం టియాట్ర్ ఏర్పడింది. ఈ టియాట్ర్లో చాలా విభిన్న సన్నివేశాలు ఉన్నందున, దీనికి వివిధ రంగస్థల సెట్లు అవసరం కాబట్టి, వారు ప్రతి సన్నివేశం తరువాత తెరను దించి, దాని ముందు పాటలు, నృత్యాలు చేయాలని భావించారు. తెర వెనుక వేదిక సెట్టింగ్ జరుగుతున్నప్పుడు ప్రేక్షకులను అలరించడానికి ఇది అవసరమైంది. ఈ పాటలు, నృత్యాలకూ నాటకం ఇతివృత్తానికీ ఎటువంటి సంబంధం లేదు.

మొదటి అసలైన టియాటర్ స్క్రిప్ట్ను 1895లో బొంబాయిలో జోవో అగోస్టిన్హో ఫెర్నాండెజ్ రచించి, దర్శకత్వం వహించాడు. దీనికి బెల్లె డి కావెల్ లేదా సుందోరి కావెలి అని పేరు పెట్టాడు. యాభై సంవత్సరాలుగా అతని స్థిరమైన భక్తి, ప్రోత్సాహానికి, ఫెర్నాండెజ్ "పై టియాట్రిస్ట్ (టియాట్రిస్ట్ పిత)" అనే బిరుదును అందుకున్నాడు.^[3] నాటక రచయిత జోవో అగోస్టిన్హో ఫెర్నాండెజ్ భార్య రెజీనా ఫెర్నాండేజ్ 1904 నవంబర్ 22న భట్ట్కారాలో మొదటి మహిళా టియాట్ర్ నటిగా అవతరించింది. ఎయిరిస్టైడ్స్ డయాస్ రచించి దర్శకత్వం వహించిన విడాకులు అనే టియాట్ర్, 5 అక్టోబర్ 1980న 100 ప్రదర్శనలను పూర్తి చేసిన మొదటి కొంకణి టియాట్ర్.

అయితే, సమయం గడిచేకొద్దీ, జాగోర్, ఖేల్‌ల అశ్లీల అంశాల పరిచయంతో నాణ్యతలో క్షీణించింది. విద్యావంతులైన ప్రజలు జాగర్‌తో పాటు ఖేల్‌ను కూడా పోషించడం మానేశారు. టియాట్ర్ ప్రజాదరణ పెరుగుతున్నప్పుడు, దాని అసలు రూపాలు-జాగర్స్ ఖెల్స్-నెమ్మదిగా కనుమరుగవుతున్నాయి-ఖెల్స్ కొనసాగుతున్నప్పుడు జాగర్ పూర్తిగా ప్రదర్శించబడటం ఆగిపోయింది.

1956లో ఖేల్ నాటకీయ మార్పుకు గురైంది. ఆ సమయంలో దాని స్థితిని బట్టి చూస్తే, ఆంటోనియో మోరెస్ వీధి ప్రదర్శన నుండి వేదిక ప్రదర్శనకు ఖేల్‌ను తీసుకెళ్లడం సరి అని భావించాడు. అతని స్నేహితుడు , సహోద్యోగి ఆంటోనియో మరియన్ సహాయంతో, ఈ ఖేల్ ను మొదటిసారిగా ఒక వేదికపై నేపథ్యంతో నాటకానికి సంబంధించిన ఇతర సామగ్రితో ప్రదర్శించాడు. ఆంటోనియో మోరెస్ రచించి దర్శకత్వం వహించిన మొదటి ఖేల్ టియాటర్, శాండ్లోలో పుట్, మార్చి 1956 కార్నివాల్ మూడవ రోజున ప్రదర్శించబడింది. అయితే, ఈ రూపం 1970లలో రోసారియో రోడ్రిగ్స్ ఖేల్ టియాటర్ అనే పదాన్ని రూపొందించి, అత్యంత విజయవంతమైన ప్రదర్శనలతో వచ్చినప్పుడు మాత్రమే బాగా ప్రాచుర్యం పొందింది. ఆ విధంగా, ఖెల్స్ అని పిలువబడే గ్రౌండ్-ఆధారిత నాటకాలు వేదికపైకి, ఆపై 'నాన్-స్టాప్ నాటకాలు'గా అభివృద్ధి చెందాయి. సాధారణంగా టియాట్ర్స్ అని పిలుస్తారు.

పోర్చుగీస్ వలసరాజ్య పాలనలో కొంకణి అణచివేయబడినప్పుడు కొంకణి భాషను సజీవంగా ఉంచడానికి టియాట్ర్ దోహదపడింది. కొంకణిని గోవా అధికారిక భాషగా మార్చడానికి జరిగిన పోరాటంలో టియాట్రిస్టులు ప్రధాన పాత్ర పోషించారు. 2007లో గోవా ప్రభుత్వం టియాట్ర్ అకాడమీ ఆఫ్ గోవాను ప్రారంభించింది. 2008లో కొత్తగా ఏర్పడిన టియాట్ర్ అకాడమీ ఆఫ్ గోవాకు 15 లక్షల రూపాయలను మంజూరు చేయడానికి చట్టం ఆమోదించబడింది.^[2]^[4]

ప్రస్తుత టియాట్ర్

2011లో ఒక టియాట్ర్ ప్రదర్శన

సాధారణ వాణిజ్య ప్రదర్శనలతో పాటు, రాష్ట్రంలోని దాదాపు ప్రతి చర్చి, ప్రార్థనా మందిరాల విందుల వేడుకల్లో భాగంగా టియాట్ర్లు నిర్వహించబడతాయి. గోవా కళా అకాడమీ ప్రతి సంవత్సరం రాష్ట్ర స్థాయి టియాట్ర్ పోటీని నిర్వహిస్తుండగా, తియాట్రు అకాడమీ 25 ప్రదర్శనలను దాటిన నాటకాల కోసం ప్రసిద్ధ టియాట్ర్ పోటీని నిర్వహిస్తుంది. టియాట్ర్ పాటలు, ప్రదర్శనలు గోవా, మధ్యప్రాచ్య మార్కెట్లలో సిడి , డీవీడీల రూపంలో రికార్డ్ చేయబడతాయి, విక్రయించబడతాయి. ఈ కళారూపాన్ని గోవా సంప్రదాయంగా పరిరక్షించడానికి ప్రయత్నాలు జరిగినప్పటికీ, ముంబై చెందిన టియాట్రిస్టులు ఎక్కువ గుర్తింపు పొందారు.^[5]

మూలాలు

↑ ^1.0 ^1.1 Fernandes, André Rafael (2010). When the curtains rise... Understanding Goa's vibrant Konkani theatre (PDF). Goa: Tiatr Academy of Goa. p. 215. ISBN 978-9380739014. ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; "AndreFernandes" అనే పేరును విభిన్న కంటెంటుతో అనేక సార్లు నిర్వచించారు
↑ ^2.0 ^2.1 Pratap Naik (5 September 2008). "Long History of Romi Konkani". Navhind Times. Archived from the original on 14 September 2008. Retrieved 10 December 2008.
↑ Fernandes, André Rafael (2010). When the curtains rise... Understanding Goa's vibrant Konkani theatre. Goa: Goa 1556, with the Tiatr Academy of Goa. p. xiv. ISBN 978-93-80739-01-4.
↑ "Tiatr Academy". The Hindu. 13 March 2007. Archived from the original on 4 June 2011. Retrieved 1 December 2008.
↑ Smitha Venkateswaran (14 April 2007). "Konkan goes Tiatrical". The Economic Times. Archived from the original on 11 January 2009. Retrieved 14 December 2008.

[AndreFernandes-1] 1.0 ^1.1 Fernandes, André Rafael (2010). When the curtains rise... Understanding Goa's vibrant Konkani theatre (PDF). Goa: Tiatr Academy of Goa. p. 215. ISBN 978-9380739014. ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; "AndreFernandes" అనే పేరును విభిన్న కంటెంటుతో అనేక సార్లు నిర్వచించారు

[Ntpratap-2] 2.0 ^2.1 Pratap Naik (5 September 2008). "Long History of Romi Konkani". Navhind Times. Archived from the original on 14 September 2008. Retrieved 10 December 2008.

[3] Fernandes, André Rafael (2010). When the curtains rise... Understanding Goa's vibrant Konkani theatre. Goa: Goa 1556, with the Tiatr Academy of Goa. p. xiv. ISBN 978-93-80739-01-4.

[4] "Tiatr Academy". The Hindu. 13 March 2007. Archived from the original on 4 June 2011. Retrieved 1 December 2008.

[Ecam-5] Smitha Venkateswaran (14 April 2007). "Konkan goes Tiatrical". The Economic Times. Archived from the original on 11 January 2009. Retrieved 14 December 2008.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]