దుంపరాష్ట్రము

దుంపరాష్ట్రము యొక్క వృక్ష శాస్త్రీయ నామం అల్పినియా గలంగ (Alpinia galanga).

దుంపరాష్ట్రము
Scientific classification
Kingdom:	ప్లాంటే
(unranked):	పుష్పించే మొక్కలు
(unranked):	Monocots
(unranked):	Commelinids
Order:	జింజిబరేలిస్
Family:	జింజిబరేసి
Subfamily:	Alpinioideae
Tribe:	Alpinieae
Genus:	Alpinia
Species:	A. galanga
Binomial name
Alpinia galanga (L.) Willd.

ఇతర భాషలు

హిందీ - కులాంజన్, కులింజన్, కన్నడ - డొడ్డరసగట్టె, మలయాళం - అరట్టి, పేరరట్టి, సంస్కృతం -రాస్నా, సుగంధమూల

వ్యాప్తి

ముఖ్యంగా పశ్చిమ కనుమలలో విస్తృతంగా దొరుకుతుంది. అన్ని కాలాలలోనూ నిరంతరంగా పెరిగే మొక్క. సుగంధ ద్రవ్యం.

వర్ణన

నేలలో నేలబారుగా దుంపలు విస్తరిస్తాయి. ఆ దుంపలకు కాండంపైన ఆకులు మొక్కలు వస్తాయి. మొక్కలు 1.8 నుంచి 2.1 మీటర్ల ఎత్తు పెరుగుతాయి. ఆకులు కొలగా మొనదేలి, నున్నగా, ఆకర్షణీయమైన పచ్చని రంగుతో ఉంటాయి. పూవులు, సువాసన కలిగి, లేత ఆకుపచ్చ తెలుపు రంగులో, ఎర్రటి తొడిమలతో గుత్తులుగా ఉంటాయి. ముదిరి పండిన కాయలు కాషాయ రంగులో ఉంటాయి.

ఔషధానికి ఉపయోగపడే భాగాలు

దుంపభాగం. దుంపలు చేదుగానూ, కొద్ది మంట, చురుకుమనిపించే రుచి కలిగి ఉంటాయి. సువాసన కలిగి, నరాలకు బలాన్నిచ్చే టానిక్, ఉత్ప్రేరకం, జీర్ణకారి, కడుపును శుభ్ర పరచేది. దురదలను నివారిస్తుంది. వాత, కఫలాలను తగ్గిస్తుంది. దగ్గు, ఉబ్బసము, ఎక్కిళ్ళు, ఆయాసము, జ్వరాలు, మధుమేహము, అజీర్ణము, కడుపులో నొప్పి, కొవ్వు జ్వరాలకు దివ్యౌషధము.

చిత్రమాలిక

• 
  దుంపరాష్ట్రము
• 
  A. galanga plant

మూలాలు

ఆదిమ గిరిజన వైద్యము - పలురేతు షణ్ముఖరావు