నైట్రోసైల్ సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లం

నైట్రోసైల్ సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లం(Nitrosylsulfuric acid) ఒక రసాయన సమ్మేళనపదార్థం. ఇందులో Nitrosyl ఉచ్చరణ:/ˈnʌɪtrəsʌɪl/ /ˈnʌɪtrəsɪl/ /nʌɪˈtrəʊsʌɪl/. ఈ రసాయన సంయోగపదార్థం యొక్క రసాయన సంకేతపదం NOHSO₄(HO.SO₂.ONO.లేదా HNO₅S గా కూడా చూపవచ్చును. నైట్రోసైల్ సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లం రంగులేనటువంటి ఘన రసాయన పదార్థం. నైట్రోసైల్ సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లాన్ని వాణిజ్యపరంగా ఎక్కువగా కాప్రోలాక్టం(caprolactam)ను తయారీలో ఉపయోగిస్తారు.

నైట్రోసైల్‌ సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లం

పేర్లు
IUPAC నామము Nitrosylsulfuric acid
ఇతర పేర్లు nitrosonium bisulfate, chamber crystals
గుర్తింపు విషయాలు
సి.ఎ.ఎస్. సంఖ్య	[7782-78-7]
పబ్ కెమ్	82157
SMILES	O=NOS(=O)(=O)O
అంతర్జాతీయ రసాయన గుర్తింపు InChI=1/HNO5S/c2-1-6-7(3,4)5/h(H,3,4,5)
ధర్మములు
రసాయన సూత్రం	HNO5S
మోలార్ ద్రవ్యరాశి	127.08 g/mol
స్వరూపం	pale yellow crystals
సాంద్రత	1.612 g/mL in 40% sulfuric acid soln
ద్రవీభవన స్థానం	73.5 °C (164.3 °F; 346.6 K)
బాష్పీభవన స్థానం	decomposes
నీటిలో ద్రావణీయత	decomposes
ద్రావణీయత	soluble in H2SO4
ప్రమాదాలు
ప్రధానమైన ప్రమాదాలు	oxidizer
సంబంధిత సమ్మేళనాలు
ఇతరఅయాన్లు	{{{value}}}
ఇతర కాటయాన్లు	NaHSO4
Except where otherwise noted, data are given for materials in their standard state (at 25 °C [77 °F], 100 kPa).
Y verify (what is YN ?)
Infobox references

భౌతిక లక్షణాలు

నైట్రోసైల్ సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లం ఘన రసాయనపదార్థం. సాధారణంగా పాలిపోయిన/రంగువెలసిన పసుపురంగు స్పటికాలుగాఉండును.నైట్రోసైల్ సల్ఫ్యూరిక్ యొక్క అణుభారం 127.08 గ్రాములు/మోల్.40% సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్ల ద్రావణంలో ఈ రసాయన సంయోగపదార్థం యొక్క సాంద్రత 1.612 గ్రాములు/సెం.మీ³.నైట్రోసైల్ సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లం యొక్క ద్రవీభవన స్థానం 73.5 °C (164.3 °F; 346.6 K). వేడి చేసిన ద్రవీభవన స్థానం చేరకముందే విఘటన చెందును.నీటిలో వియోగం చెందును.సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లంలో కరుగుతుంది.

సంశ్లేషణ-రసాయన చర్యలు

మంచు/హిమతొట్టి(ice bath)లో గాఢ సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లం(H₂SO₄)లో సోడియం నైట్రైట్(HNO₂)ను కరిగించడంవలన నైట్రోసైల్ సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లం ఏర్పడును.

HNO₂ + H₂SO₄ → NOHSO₄ +H₂O

ప్రత్నామ్యాయంగా నైట్రిక్ ఆమ్లం, సల్ఫర్ డయాక్సైడుల రసాయనచర్య వలన కుడా నైట్రోసైల్ సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లం ఉత్పత్తి చెయ్యవచ్చును. నైట్రోసైల్ సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లాన్ని నైట్రస్ ఆమ్లం, సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లంల మిశ్రమం వలన ఏర్పడిన నిర్జల ఆమ్లంగా భావించ వచ్చును.

ఉపయోగాలు

సేంద్రియ రసాయన శాస్త్రంలో డైఅజోనియం లవణాలను, అమీనులను(amines)తయారుచేయుటలో నైట్రోసైల్ సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లాన్ని ఉపయోగిస్తారు.అలాగే NO- విడుదలచేసే రసాయన కారకాలు నైట్రో సోనియం టెట్రాఫ్లోరోబోరేట్, నైట్రోసైల్ క్లోరైడులను కూడా ఉత్పత్తి చేస్తారు