పిల్లో పోచ్ఖానావాలా
పిల్లూ పోచ్ఖానావాలా (ఏప్రిల్ 1, 1923 - జూన్ 7, 1986) భారతదేశంలోని మొదటి కొద్ది మంది మహిళా శిల్పులలో ఒకరు. మొదట్లో ఆమె శిల్పిగా మారడానికి ముందు ప్రకటనలలో పనిచేసింది. తన డైనమిక్ రచనల ద్వారా, పోచ్ఖానావాలా తన సమకాలీనులలో ఆధునిక శిల్పకళకు మార్గదర్శిగా స్థిరపడ్డారు. ఆమె రచనలు ప్రకృతి నుండి ప్రేరణ పొందాయి లేదా తరచుగా మానవ బొమ్మల రూపాన్ని తీసుకున్నాయి. స్వయం శిక్షణ పొందిన కళాకారిణిగా, ఆమె లోహం, రాయి, కలపతో సహా తన కళాకృతులలో వివిధ మాధ్యమాలను ఉపయోగించింది. ఆమె శిల్పాలకు ప్రసిద్ధి చెందినప్పటికీ, సంక్లిష్టమైన చిత్రాలు, రంగస్థల సెట్లు ఉన్నాయి.
| పిల్లో పోచ్ఖానావాలా | |
|---|---|
 | |
| బాల్య నామం | పిల్లూ అడెన్ వాలా |
| జననం | 1 ఏప్రిల్ 1923 బొంబాయి, బ్రిటిష్ ఇండియా |
| మరణం | 7 జూన్ 1986 |
| భార్య / భర్త | రతన్ పోచ్ఖానావాలా |
| జాతీయత | ఇండియన్ |
| చేసిన పనులు | స్పార్క్ |
పోచ్ఖానావాలా కళాకారుడిగానే కాకుండా బొంబాయిలో కళలకు సమన్వయకర్తగా, మధ్యవర్తిగా కూడా పనిచేశారు. 1960 నుండి ఆమె బొంబాయి ఆర్ట్ ఫెస్టివల్ ను చాలా సంవత్సరాలు నిర్వహించింది. తన తోటి కళాకారులతో కలిసి, ఆమె సర్ కొవాస్జీ జహంగీర్ హాల్ ను ముంబైలోని నేషనల్ గ్యాలరీ ఆఫ్ మోడరన్ ఆర్ట్ గా మార్చడంలో ప్రధాన పాత్ర పోషించారు, ఇది ఇప్పుడు సమకాలీన కళలను కలిగి ఉన్న దేశంలోని ప్రముఖ మ్యూజియంలలో ఒకటి.
ప్రారంభ జీవితం, విద్య
మార్చుఏప్రిల్ 1, 1923న ఫ్రామ్రోజ్ ఆర్.అడెన్వాలా, జెర్బాయ్ దంపతుల కుమార్తెగా జన్మించారు. వారు జొరాస్ట్రియన్ మతం పురాతన మతాన్ని అనుసరించే పార్శీ కుటుంబం. ముగ్గురు పిల్లలు, పదకొండు మంది మనవరాళ్లతో కూడిన సంప్రదాయ ఉమ్మడి కుటుంబంలో ఆమె తన తాతయ్యల ఇంట్లో పెరిగారు. ఆమె కుటుంబ సభ్యులు కోవాస్జీ దిన్షా అండ్ బ్రదర్స్ యజమానులు. బొంబాయిలో తమ సంస్థ ప్రధాన కార్యాలయం ఉండటంతో వారి వ్యాపారం అరేబియా, ఆఫ్రికా, ఆడెన్ దేశాలకు కూడా విస్తరించింది. పోచ్ఖానావాలా తన బాల్యంలో ఈ ప్రదేశాలను సందర్శించింది, వీటిలో జాంజిబార్ ఆమెను ఎక్కువగా ఆకట్టుకుంది, ముఖ్యంగా దాని ఆఫ్రికన్ వూడూ ఆరాధన ఆచారాల కారణంగా.
కుటుంబం కఠినమైన ఆచారాలను అనుసరించడానికి బదులుగా, పోచ్ఖానావాలా సెకండరీ పాఠశాల, కళాశాలలో తన తోటివారి సాంగత్యంలో విభిన్న దృక్పథాలకు గురయ్యారు. ఆమె యవ్వనంలో భారత స్వాతంత్ర్య పోరాటం పతాకస్థాయికి చేరుకుంది. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో క్విట్ ఇండియా ఉద్యమం ఉద్భవించడంతో జరుగుతున్న సాంస్కృతిక, రాజకీయ మార్పులలో ఆమె భాగం అయ్యారు. 1945లో బొంబాయి విశ్వవిద్యాలయం నుంచి కామర్స్ లో బ్యాచిలర్ డిగ్రీ పొంది ఒక అడ్వర్టయిజింగ్ సంస్థలో పనిచేశారు.
కెరీర్
మార్చుఅడ్వర్టయిజింగ్ ఇండస్ట్రీలో పనిచేయడం వల్ల పోచ్ఖానావాలా తన ఇష్టానుసారం డ్రా చేసుకోవాలనే కోరికను అణచివేసింది. ఆమె కాలేజీలో చదువుకునే రోజుల్లో గణాంకాలకు బదులుగా ఆమె పుస్తకాలన్నీ స్కెచ్ లతో నిండి ఉండేవి. అడ్వర్టయిజింగ్ ఏజెన్సీలో తన అనుభవం తర్వాతే విజువల్ ఆర్ట్స్ తన నిజమైన పిలుపు అని ఆమెకు నమ్మకం కలిగింది.
శిల్పకళలో ప్రవేశం
మార్చు1951లో పోచ్ఖానావాలా తొలిసారి యూరప్లో పర్యటించారు. జాతీయ విమానయాన సంస్థ ఎయిరిండియా కోసం పోస్టర్లు, ప్రకటనల ప్రదర్శనలను రూపొందించే పనిలో ఆమె ఉన్నారు. ఈ పర్యటన ఆమెకు ఈ ప్రాంతంలోని ప్రధాన మ్యూజియంలను సందర్శించే అవకాశాన్ని ఇచ్చింది, అక్కడ ఆమె ఆధునిక శిల్పుల ప్రధాన రచనలను చూసి ఆశ్చర్యపోయింది.
మూడవ కోణాన్ని నేను అకస్మాత్తుగా గ్రహించడమే ఆ శిల్పాల పట్ల నన్ను విస్మయానికి గురిచేసింది... ఇంత క్లిష్టమైన పనిని ఎదుర్కొనే సవాలుకు భయపడి ఆ శిల్పాలను చూసి చలించిపోయాను. రూపుదిద్దుకుంటున్న సందేశాన్ని మనసు క్రమబద్ధీకరిస్తోందని అనుకుంటున్నాను. చిత్రలేఖనంపై నాకున్న అమితమైన ఆసక్తి శిల్ప రేఖ, రూపం, ఘనపరిమాణం, శూన్యం మొదలైన వాటిని కనుగొనడానికి దారితీయదని నాకు తెలుసు. ప్రతిదీ చాలా సవాలుగా, గందరగోళంగా మార్చింది, ఆనాటి కొత్త శిల్పం పట్ల నా తీవ్రమైన, తక్షణ అభిమానం.[1]
ఇది ఆమెకు దృశ్య కళలను అభ్యసించాలనే కోరికను మరింత రేకెత్తించింది, శిల్పిగా మారడానికి ఆమెను ప్రేరేపించింది. బొంబాయికి తిరిగి వచ్చిన తరువాత ఆమె తనను తాను పూర్తిగా శిల్పకళకే అంకితం చేయాలని నిర్ణయించుకుంది. పోచ్ఖానావాలాకు ఎన్.జి.పన్సారే మార్గదర్శకత్వం వహించారు, అతను ఆమెకు శిల్పకళ మెళకువలను నేర్పించాడు, పదార్థాలతో ప్రయోగాలు చేయడం ద్వారా తన స్వంత శైలిని అభివృద్ధి చేయడానికి ఆమెను ప్రోత్సహించాడు. అంతేకాక, 1970 లో ఇంగ్లాండ్ సందర్శన, హెన్రీ మూర్, కెన్నెత్ ఆర్మిటేజ్, బార్బరా హెప్వర్త్, ఎడ్వర్డో పాలోజ్జీ వంటి ప్రసిద్ధ శిల్పులతో సమావేశాలు ఆమెకు ఆధునిక శిల్పకళ అర్థం గురించి అద్భుతమైన అంతర్దృష్టిని అందించాయి.
భారతీయ కళ నుండి ప్రేరణ
మార్చుపోచ్ఖానావాలా దేశవ్యాప్తంగా ఉన్న దేవాలయ ప్రదేశాలను సందర్శించడం భారతీయ శిల్పకళ కళ, చరిత్రపై ఆసక్తిని రేకెత్తించింది. ఆమె ఈ శిల్పాల ద్రవత్వం, సజీవతను మెచ్చుకుంది, ఇది ఆమె సృష్టిపై లోతైన ప్రభావాన్ని చూపింది.
స్వాతంత్ర్యానంతరం రాంకింకర్ బైజ్ (శాంతినికేతన్ వద్ద), శంకో చౌదరి (బరోడా వద్ద) శిల్పాల తయారీలో కొత్త విధానాన్ని ప్రచారం చేసే బాధ్యతను తీసుకున్నారు. పోచ్ఖానావాలా, బొంబాయిలోని ఆది దవీర్వాలాతో కలిసి వారి నమ్మకాలను ప్రదర్శించే శిల్పాలపై పనిచేశారు, 20 వ శతాబ్దంలో మారుతున్న భారతదేశంలో నివసించిన వారి అనుభవాన్ని వ్యక్తపరిచారు. వారిద్దరూ తమ పరిసరాల్లోని పారిశ్రామిక పరిణామాలను అన్వేషించారు, వెల్డింగ్ వంటి వారి రచనలలో ఫ్యాబ్రికేషన్ కొత్త పద్ధతులను అభివృద్ధి చేశారు. వారు చిత్రించిన విషయాలలో వారి పదార్థ ఎంపిక ఒక ముఖ్యమైన భాగంగా మారింది, వారు అభివృద్ధి చేసిన శిల్ప రూపాలు విస్తృత ప్రపంచ ధోరణికి చెందినవి.[2]
శైలి
మార్చు
ఆమె విధానంలో ఎక్కువగా ప్రయోగాత్మకంగా, పోచ్ఖానావాలా ఓవ్రేలో కలప, సిమెంట్, మెటల్, మెష్, పారదర్శక షీట్ల నుండి అనేక రకాల పదార్థాలు, విధానాలు ఉన్నాయి, చివరికి "కనుగొనబడిన", స్క్రాప్ మెటల్గా మారడం, వెల్డింగ్, కాస్టింగ్ చేయడం ద్వారా ఆమె సంతకం రూపాలను తయారు చేస్తుంది. ఆమె ప్రారంభ రచనలు హెన్రీ మూర్ గణనీయమైన ప్రభావాన్ని ప్రదర్శించాయి, ఇందులో ప్రధానంగా చెక్కలో కూర్చున్న మహిళల బొమ్మలు ఉన్నాయి. 1970 లలో, ఆమె శిల్పాలు సముద్ర తీరాలలో రాక్ స్కేప్ లకు ప్రాతినిధ్యం వహించాయి. పారిశ్రామిక ఉక్కు స్క్రాప్ సహజ రాతి రూపాలతో కూడి ఉంది, ఇది ఘన రూపాలను ద్రవ ఆకారాలతో కలిపింది.
అవార్డులు, గుర్తింపు
మార్చుపోచ్ఖానావాలా తన జీవితకాలంలో అనేక అవార్డులను అందుకున్నారు, వీటిలో ఆల్ ఇండియా శిల్పుల సంఘం నుండి ఒక రజత పతకం, 1954 లో బొంబాయి ఆర్ట్ సొసైటీ నుండి మరొక రజత పతకం ఉన్నాయి. దీని తరువాత 1955, 1961 లలో మహారాష్ట్ర స్టేట్ ఆర్ట్ ఎగ్జిబిషన్ లో రెండు బహుమతులు పొందారు; 1959లో ముంబై స్టేట్ ఆర్ట్ ఎగ్జిబిషన్ లో ప్రథమ బహుమతి, 1979లో న్యూఢిల్లీ లలిత కళా అకాడమీ నుంచి అవార్డు అందుకున్నారు.
వ్యక్తిగత జీవితం
మార్చుపిల్లూ రతన్ పోచ్ఖానావాలాను వివాహం చేసుకున్నారు, మెహెర్ అనే ఒక కుమారుడు ఉన్నాడు[3]. ఆమె భర్త సెంట్రల్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా వ్యవస్థాపకుల్లో ఒకరైన సర్ సొరాబ్జీ పోచ్ఖానావాలా కుటుంబానికి చెందినవారు.[4]
మరణం, వారసత్వం
మార్చు1986 జూన్ 7 న పోచ్ఖానావాలా క్యాన్సర్ కారణంగా మరణించాడు[5]. ఇటీవలి సంవత్సరాలలో, ఆమె ప్రజాదరణ పెరిగింది, ఆమె రచనలు ముంబైలో ఆర్ట్ షోలలో కనిపిస్తాయి, అవి నో పార్సీ ఈజ్ యాన్ ఐలాండ్, ది 10 ఇయర్ హజిల్. అయినప్పటికీ ఆమె బహిరంగ శిల్పాలు పోయాయి లేదా తెలియనివి చాలావరకు మరచిపోయాయి. భారతీయ శిల్పకళలో ఆధునిక తరంగం తొలి ప్రతిపాదకులలో ఆమె ఒకరు, కేవలం ప్రజాదరణ పొందిన వ్యక్తుల కాపీలను తయారు చేయకుండా ఒక శైలిని అభివృద్ధి చేశారు. పోచ్ఖానావాలా పేరు పెట్టని చెక్క శిల్పం 2020 లో సోత్బీస్ మోడర్న్ అండ్ కాంటెంపరరీ సౌత్ ఏషియన్ ఆర్ట్ వేలంలో రూ .77.9 లక్షలకు (2023 లో రూ .92 లక్షలు లేదా 96,000 పౌండ్లకు సమానం) విక్రయించబడింది. ఇది ఆమె పనికి అత్యధికంగా నమోదైన ధర, రూ .57 లక్షలు (71,000 అమెరికన్ డాలర్లు) మునుపటి ఉత్తమ విలువ[6].
ప్రస్తావనలు
మార్చు- ↑ Vasudev, S. V. (1981). Krishnan, S. A. (ed.). Pilloo Pochkhanawala. New Delhi: Lalit Kala Akademi.
- ↑ Jayaram, Suresh (September 2000). "Abstraction: Nature and the Numinous". Marg. 52 (1): 51.
- ↑ Indian Who's Who 1980-81 (in English). New Delhi: INFA Publications. p. 85.
{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ Singh, Laxman (23 Jan 2021). "Mystery of the missing 'Spark' as Thackeray gets statue in Mumbai". ProQuest (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-02-06.
- ↑ शिल्पकार चरित्रकोश खंड ६ - दृश्यकला (in Marathi). मुंबई: साप्ताहिक विवेक, हिंदुस्थान प्रकाशन संस्था. 2013. pp. 339–340.
{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ Das, Soumitra (11 October 2020). "A September to remember for Indian art at auctions". www.telegraphindia.com. Retrieved 2023-02-07.