పి.ఎమ్.ఎస్

**ప్రీ మెన్స్‌ట్రువల్ సిండ్రోమ్**
*వర్గీకరణ & బయటి వనరులు*
m:en:ICD-10	{{{m:en:ICD10}}}
m:en:ICD-9	{{{m:en:ICD9}}}

పి.ఎమ్.ఎస్.

ప్రీ మెన్స్‌ట్రువల్ సిండ్రోమ్ - (premenstrual syndrome) : పి.ఎమ్.ఎస్. అనేది ఒక వ్యాధి కాదు నెల నెలా జరిగే రుతుస్రావానికి ముందు ఎదురయ్యే లక్షణాల సముదాయాకి ఈ పేరిచ్చారు. ఈ పరిస్థితిలో చాలా రకాల లక్షణాలు ఏర్పడవచ్చును. మనిషి మనిషికీ ఈ లక్షణాలు మారవచ్చు. అయితే లక్షణాలేవైనా, నెలసరి వచ్చే ముందు మాత్రమే ఏర్పడి, స్రావము మొదలయ్యేక తగ్గి పోతాయి. సాధారణంగా ఈ పి.ఎమ్.ఎస్.లో ఎదురయ్యే కొన్ని లక్షణాలు ఈ క్రిందివిదముగా ఉంటాయి.

బరువు పెరగడము, రొమ్ములలో వాపు, నొప్పి, మొటిమలు, తల నొప్పి,
జీర్ణకోసానికి సంబంధించి .. మలబద్దకము, విరేచనాలు, వాంతులు, వగైరా,
పొత్తికడుపులో నొప్పి, నడుము నొప్పి,
వంట్లో ఆవిర్లు వచ్చినట్లనిపించడము,
కోపము, చిరాకు లాంటి మానసిక లక్షణాలు,
తీపి తినాలనిపించడము.

ఈవిదంగా రకరకాల లక్షణాలు ఈ పి.ఎమ్.ఎస్.లో ఏర్పడవచ్చు. పైన చెప్పిన వాటిలో అన్నీ ఒక్కరిలోనే ఉండక పోవచ్చు. ఒకరిలో వాటిలో ఏవక్కటిగాని, ఒకదానికంటే ఎక్కువగాని ఉండవచ్చు. మరి ఇంర వైవిధ్యముగల లక్షణాలున్న ఈ పరిస్థితి ఎందుకు ఏర్పడుతుంది అన్న సందేహము సహజముగా కలుగుతుంది. ఈ లక్షణాలేర్పడడానికి కారణమేమిటో ఇంకా నిర్దుష్టముగా చెప్పలేము గాని, అన్ని లక్షణాలు రుతుస్రావము మొదలయ్యేముందు వస్తాయి కాబట్టి శరీరములోని హార్మోనుల హెచ్చు-తగ్గులతో తప్పనిసరిగా సంబంధముంటుందని, ఉందని తేలింది. అంతేకాకుండా లక్షణాల్ని బట్టి మూల కారలు కూడా మారవచ్చు.అయితే లక్షణాలు, కారణాలు ఏమైనా పి.ఎమ్.ఎస్.తో బాధపడే స్త్రీలందరికీ ఉపకరించే సూత్రము జీవనశైలిలో కొన్ని మార్పులు చేసుకోవడమే.బహిష్టు కాలంలో నొప్పి ఎర్రబట్ట, తెల్ల బట్ట తగ్గటానికి సోమి ( సోమిద ) చెక్కతో తయారుచేసిన కషాయాన్ని తీసుకుంటారు.

ట్రీట్మెంటు

మానసిక వత్తిడులు లేకుండా చూసుకోవాలి.
క్రొవ్వుపదార్దములు, తీపిపదార్దములు తక్కువగా తినాలి.
క్రమబద్ధమైన వ్యాయామము చేయాలి.
కడుపు నొప్పికి - tab. Dysmen ఒక మాత్ర రెండు పూటలు 3 రోజులు వాడాలి.
నడుము నొప్పికి - tab.Aceclofenac 100 mg ఒక మాత్ర రెండు పూటలా 2 రోజులు వాడాలి.

లక్షణాలు

పి.ఎమ్.ఎస్.తో 200 కన్నా ఎక్కువ లక్షణాలు అనుసంధానం అయ్యి ఉన్నాయి.శృంగార ఆసక్తిలో మార్పులు, భావావేశపూరిత సున్నితత్వం పెరుగుట, అలసట, తలనొప్పి, నిద్ర పట్టకపోవడం, ఆతృత, ఒత్తిడి వంటి భావావేశపూరిత, నిశ్చిత లక్షణాలను ఇది కలిగి ఉంటుంది.

నడుమునొప్పి, ఉదారపు తిమ్మిరి, మలబద్ధకం/అతిసారం, వక్షస్తలం వాయటం లేదా తాకితే నొప్పి పుట్టడం, ఆవృత మొటిమలు, కీలు లేదా కండరాలు నొప్పులు, తిండి కొరకు తీవ్రవాంఛ వంటి ఋతుచక్ర సంబంధిత శారీరక లక్షణాలు దీనికి అనుసంధానం అయి ఉన్నాయి.కచ్చితమైన లక్షణాలు, వాటి తీవ్రత ఒక మహిళ నుండి మరొక మహిళ కు, కొంతమట్టుకు చక్రం నుండి చక్రానికి, కాలమును అనుసరించి అర్ధవంతంగా మారుతూ ఉంటాయి.బహిష్టుపూర్వ సంలక్షణం కలిగిన ఎక్కువ మహిళలు సాపేక్షముగా పూర్వానుమేయ ఆకృతిలో కొన్ని సంభావ్య లక్షణాలను మాత్రమే అనుభవిస్తారు.

కారణాలు

పి.ఎమ్.ఎస్. అనేది లూటీల్ దశకు అనుసంధానం అయ్ ఉన్నప్పుడు పి.ఎమ్.ఎస్.కారణాలు అనేవి స్పష్టానంగా ఉండవు కానీ చాలా రకాల కారణాలను కలిగి ఉండచ్చు.ఋతుచక్ర సమయంలో హార్మోన్లలో మార్పులు అనేవి ఒక ముఖ్యమైన కారణంగా కనిపిస్తాయి.మెదడులోని రసాయనాల మార్పు, ఒత్తిడి, దుఃఖం వంటి భావావేశపూరిత సమస్యలు పి.ఎమ్.ఎస్.ని కలగజేయవు కానీ ఇంకా అధికం చేస్తాయి.తక్కువ స్థాయి విటమిన్లు, మినరల్ లు, అధిక స్థాయి సోడియం, మద్యం, /లేదా కాఫిన్ అనేవి నీటి నిలుపుదల వంటి లక్షణాలు అధికం చేస్తాయి.పి.ఎమ్.ఎస్.అనేది కనీసం ఒక బిడ్డను కలిగిన, దుఃఖం అనేది కుటుంబ వారసత్వపరంగా కలిగిన, గతంలో ప్రసవానంతరం రక్తస్రావం వంటి బాధ గాని లేక మానసికావస్థ యొక్క అనారోగ్యం వంటి ఆరోగ్యచరిత్ర కలిగిన 20 నుంచి 40 సంవత్సరాల మధ్య ఉన్న మహిళలలో ఎక్కువగా కనపడుతుంది.

రోగనిదానం

పి.ఎమ్.ఎస్. రోగనిదానమును నిరూపించుటకొరకు లాబొరేటరీ పరీక్షలు గాని లేదా ప్రత్యేకమైన భౌతికంగా కనుగొన్న విషయం గాని లేవు.మూడు ముఖ్యమైన అంశాలు:

మహిళ యొక్క ముఖ్యమైన ఫిర్యాదు ఏమనగా ఒకటి లేదా అంతకన్నా ఎక్కువ పి.ఎమ్.ఎస్.తో అనుసంధానం అయ్ ఉన్న భావావేశపూరిత లక్షణాలు (అధిక చిహ్నముగా క్షోభ్యత, ఉద్రిక్తత లేదా దుఃఖం).మహిళ తిమ్మిరి వంటి శారీరక లక్షణాలు మాత్రమే కలిగిఉండి పి.ఎమ్.ఎస్. లేకపోవుట.

లక్షణాలు అనేవి లూటీల్ (బహిష్టుపూర్వ) దశ సమయమున పూర్వానుమేయముగా కనపడతాయి, ఋతు సమయమున లేదా అంతకంటే కొద్దిగా ముందు పూర్వానుమేయముగా మాయం అయిపోతాయి లేదా తగ్గిపోతాయి, ఫోలిక్యూలర్ (ప్రీ ఒవ్యులేటరీ) దశయందు అనుపస్థితమయి ఉంటాయి.

లక్షణాలు అనేవి మహిళ యొక్క రోజువారీ జీవితంలో కలగజేసుకునేంత తీవ్రంగా ఉండాలి.

స్వల్పమైన పి.ఎమ్.ఎస్. అనేది సహజం, మరికొన్ని తీవ్ర లక్షణాలు పి.ఎమ్.డి.డి. (ప్రీ మెన్స్ట్రువల్ డిస్ఫోరిక్ డిసార్డర్) గా పరిగణించబడతాయి.ఒక పద్ధతిని ఏర్పరిచి అది పి.ఎమ్.డి.డి. అని నిర్ధారించుకొనుట కొరకు, ఆ మహిళ యొక్క వైద్యురాలు ఆమెను కనీసం తన రెండు ఋతుచక్రాల పాటు తన లక్షణాలను ఒక క్యాలెండర్ మీద ఒక భావి లేఖ్యము పెట్టుకోవలసిందిగా అడగవచ్చు.లక్షణాలు అనేవి వాస్తవమా, బహిష్టుపూర్వ సమయముకు పరిమితమయి ఉన్నాయా, పూర్వానుమేయముగా పునరావృతమవుతున్నాయా, సాధారణ నిర్వహణకు నిర్మూలం అయ్యాయా అని తెలుసుకొనుటకు ఇది ఉపయోగపడుతుంది.కేలండర్ అఫ్ ప్రీ మెన్స్ట్రుల్ సిండ్రోమ్ ఎక్స్పీరియన్సెస్ (సి.ఓ.పి.ఈ.), ప్రాస్పెక్టీవ్ రికార్డ్ అఫ్ ఇంపాక్ట్ అండ్ సెవెయారిటీ అఫ్ మెన్స్ట్రుయేషన్ (పి.ఆర్.ఎస్.ఎమ్.), విజువల్ అనలాగ్ స్కేల్స్ (వీ.ఏ.ఎస్.) వంటి మొదలైన ప్రమాణీకరించబడిన పరికరాలు పి.ఎమ్.ఎస్.ను వివరించటానికి అభివృద్ధి చేయబడ్డాయి.

లక్షణాలను మెరుగుగా వివరించే వేరే దశలను బహిష్కరించాలి.మెన్స్ట్రువల్ మాగ్నిఫికేషన్ అను పద్ధతి ప్రకారం మెన్స్ట్రుయేషన్ యందు చాల రకాల ఆరోగ్య స్థితులు వ్యాధి ప్రకోపానికి గురి చేయబడతాయి.మూలాధారమైన అనారోగ్యం పాండురోగం, థైరాయిడ్ గ్రంథి మాంద్యం, తినటంలో అవ్యవస్థ, పదార్థ దుర్వినియోగం అయినా సరే ఈ పరిస్థితులు మహిళను తనకు పి.ఎమ్.ఎస్. ఉన్నట్టు నమ్మేలా చేస్తాయి.ముఖ్యమైన అంశం ఏంటంటే ఈ దశలు లూటీల్ దశకు బయట అయినా ఉండచ్చు.బహిష్టుపూర్వకంగా వృద్ధి చేయదగిన దశలు దుఃఖం లేదా వేరే భావనాత్మక అవ్యవస్థలు, పార్శ్వం నొప్పి, బలాత్కార స్వాధీన అనారోగ్యం, అలసట, పేగు చిటపటలాడు సంలక్షణం, ప్రతికూలతలను కలిగిఉంటాయి.స్త్రీ జననమండలం యొక్క బహిష్టు వేదన (ఋతుసమయమున, అంతకంటే ముందే కలిగే నొప్పి), ఎండోమెట్రియోసిస్, పెఱిమెనోపాస్, మౌఖిక గర్భనిరోధక మాత్రలు కలగజేసే వ్యతిరేక ప్రభావాలు వంటి వేరే రీతులను బహిష్కరించాలి.

నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ మెంటల్ హెల్త్ రీసెర్చ్ యొక్క నిర్వచనం ఋతుచక్ర సమయం ప్రారంభానికి ముందు లక్షణాల యొక్క తీవ్రతను 5 నుంచి 10 చక్రం రోజులను ఆరు రోజుల వ్యవధికి పోల్చుతుంది.పి.ఎమ్.ఎస్.గా నిర్ధారణ అవ్వుట కొరకు లక్షణాల తీవ్రత అనేది ఋతువుకు ఆరు రోజుల ముందు కనీసం 30% పెరగాలి.అధనంగా, ఈ ఆకృతిని కనీసం రెండు నిరంతర ఋతుచక్రాలపాటు లిపిబద్దీకరణ చేయాలి.

నిర్వహణ

పి.ఎమ్.ఎస్.లో చాలా ట్రీట్మెంట్లు ప్రయత్నించబడ్డాయి.స్వల్ప లక్షణాలు కలవారికి వ్యాయామం పెంచటంతో పాటు ఉప్పు, కాఫిన్, ఒత్తిడి తగ్గించుట అనేది ఆనవాలుగా సిఫార్సు చేయబడతాయి.కొన్నిట్లో కాల్షియమ్, విటమిన్-డి కలపడం అనేవి ఉపయోగబడతాయి.నాప్రోక్సీన్ వంటి శోథ నిరోధకాలు శారీరక లక్షణాలకు ఉపయోగబడతాయి.మరికొన్ని భావసూచికమైన లక్షణాలు ఉన్నవారికి సంతాననిరోధమాత్రలు ఉపయోగబడతాయి.

నీటినిరోధమును వ్యవహరించుటకు మూత్రకారకులను ఉపయోగించటమైనది.స్పిరోనోలాక్టోనే అనేది కూడా ఉపయోగబడుతుంది అని కొన్ని అధ్యనాలలో చూపబడింది.