ధ్యాన్ చంద్: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

'''ధ్యాన్ చంద్''' ({{lang-hi| ध्यान चंद}}) గా అందరికీ తెలిసిన '''మేజర్ ధ్యాన్ 'చంద్' సింగ్''' ({{lang-hi| ध्यान 'चंद' सिंह}}; ఆగష్టు 29, 1905 – డిసెంబర్ 3, 1979), ఒక భారత హాకీ క్రీడాకారుడు, ఎప్పటికీ అతనే గొప్ప క్రీడాకారుడుగా కీర్తించబడినాడు. <ref name="Brittanica">{{Cite web |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/105366/Dhyan-Chand|work=Encyclopædia Britannica |title=Dhyan Chand (Indian athlete)|quote=Indian [[field hockey]] player who was considered to be one of the greatest player of all time.|accessdate=2009-05-26}}</ref><ref name="SportsRef">{{Cite web|url=http://www.sports-reference.com/olympics/athletes/ch/dhyan-chand-1.html|title=Dhyan Chand Biography|quote=Dhyan Chand won three gold medals as a center-forward for India and is considered the greatest hockey player ever.|accessdate=2009-05-26}}</ref>. సెంటర్-ఫార్వార్డ్ లో, ఒక దిగ్గజం అయిన అతను తన గోల్ స్కోరింగ్ విన్యాసాలతో, మొదట ఆటగానిగా తర్వాత కెప్టెన్ గా గుర్తించబడినాడు. చంద్ మూడు ఒలంపిక్ బంగారు పతకాలు (1928 ఆంస్టర్ డాం, 1932 లాస్ ఏంజెల్స్, 1936 బెర్లిన్) మరియు 1956లో [[పద్మభూషణ్ పురస్కారం|పద్మ భూషణ్]] పురస్కారంతో {భారతీయ అత్యున్నత పౌర పురస్కారాలలో మూడవది} సత్కరించబడ్డాడు.<ref name="PadmaBhushan">{{Cite web|url=http://www.bharatiyahockey.org/puraskar/padmabhushan.htm|title=Padma Bhushan|accessdate=2009-05-26}}</ref> అతడు సహ ఆటగాడైన రూప్ సింగ్ యొక్క అన్న.

ధ్యాన్ చంద్ సింగ్ ఆగష్టు 29, 1905లో [[ఉత్తర ప్రదేశ్|ఉత్తర్ ప్రదేశ్]] లోని ప్రయాగ్, అలహాబాద్ లో రాజపుత్ హిందూ<ref name="Dhyan-chand-history">{{Cite web|url=http://www.shvoong.com/humanities/1682977-Dhyan-chand-history/|title=dhyan-chand-history|accessdate=2010-05-26}}</ref> కుటుంబంలో జన్మించాడు. అతని తండ్రి సామేశ్వర్ దత్ సింగ్ [[భారత సైనిక దళం|భారతీయ సైన్యం]]లో ఉన్నారు మరియు అతను సైన్యంలో ఉన్నప్పుడు హాకీ ఆడేవాడు. చంద్ కి ఇద్దరు సోదరులు - మూల్ సింగ్, మరియు రూప్ సింగ్ . అతని తండ్రి యొక్క వృత్తి పరమైన బదిలీల వలన వారి కుటుంబం వివిధ నగరాలకు మారవలసి వచ్చింది మరియు దాని వల్ల సింగ్ సరిగా చదవలేకపోయాడు. ఆరవ తరగతి తరువాత అతను తన చదువుకు స్వస్తి చెప్పాడు. చివరికి వారి కుటుంబం [[ఝాన్సీ|ఝాన్సీ]]లో స్థిరపడింది. మిలటరీలో పనిచేస్తున్నప్పుడు సింగ్ తండ్రి, ఇంటి కొరకు ఒక చిన్న స్థలాన్ని పొందాడు.

చదువుకొనే రోజుల నుండి ధ్యాన్ చంద్ కి హాకీ ఆడటం అంటే ఇష్టం మరియు ఝాన్సీలోని హీరోస్ క్లబ్ లో అతను ఒక చురుకైన సభ్యుడు. ఆ రోజులలో భారతదేశంలో ఉన్న ప్రముఖ హాకీ క్లబ్ లలో ఇది కూడా ఒకటి. జట్టు సభ్యులందరూ చక్కగా ఆడి ఎన్నో జాతీయ టోర్నమెంట్స్ లో విజయం సాధించారు.

1922లో తన 16వ ఏట చంద్ భారత సైన్యంలో చేరాడు. సుబేదార్-మేజర్ బాలే తివారి అతని క్రీడా నైపుణ్యాలను గమనించాడు. ఆటపై లోతైన అవగాహన కలిగిన తివారి చంద్ యొక్క ప్రతిభను గుర్తించాడు. ఆయన, అతనికి సలహాదారుగా మారి, అతని క్రీడా జీవితానికి పునాది వేశాడు.

ఈ టోర్నమెంట్ విజయవంతమైన ఉత్సాహంతో, దీనిని ప్రతి రెండు సంవత్సరాలకొకసారి నిర్వహించాలని నిశ్చయించారు. వివిధ ఆశావహుల మధ్య మరొక రెండు పరీక్షా పోటిల తర్వాత, ఒలంపిక్ జట్టును (సెంటర్-ఫార్వర్డ్ గా చంద్ తో కలిపి) ప్రకటించి, బొంబాయిలో సమావేశపరిచారు. సెంటర్-హాఫ్ ఆడే బ్రూమ్ ఎరిక్ పిన్నిగర్ ను కెప్టెన్ గా ఎన్నుకున్నారు. బొంబాయి, మద్రాస్ మరియు బర్మా ప్రావిన్సెస్ లు తమ విన్నపాన్ని పెడచెవిన పెట్టడంతో IHF ప్రారంభంలో నిధుల కొరత ఎదుర్కొన్నది, చివరికి సరిపోయినంత ద్రవ్యాన్ని కొంచెంకొంచెంగా కూడబెట్టుకోగలిగింది. ఆ ఒలంపిక్ జట్టు బొంబాయి XI తో ఒక మ్యాచ్ ఆడి, సింగ్ జట్టుకు రెండు గోల్స్ చేసినప్పటికీ, ఆశ్చర్యకరంగా 3-2 తేడాతో ఓడిపోయింది. ఆర్భాటాలు లేకుండా వీడ్కోలు తీసుకుని, ఆ జట్టు ఫొల్క్ స్టోన్ ఫెస్టివల్ సందర్భంగా జరిగే పోటీలలో స్థానిక జట్లతో 11 మ్యాచ్ లు ఆడటానికి మార్చి 10న ప్రయాణమై, అన్ని పోటీలలో విజయం సాధించింది. తుదకు ఈ జట్టు చిన్న దేశాల టూర్ లో భాగంగా ఏప్రిల్ 24న ఎంబార్క్ నుండి ఆమ్స్టర్ డాంకి చేరింది. స్థానిక డచ్, జర్మన్ మరియు బెల్జియం జట్లతో ఆడిన అన్ని ప్రీ-ఒలంపిక్ మ్యాచ్ లలో భారత జట్టు ఎక్కువ తేడాతో విజయం సాధించింది.

1928 ఆమ్స్టర్ డాం వేసవి ఒలంపిక్స్ లో భారత జట్టు ఆస్ట్రియా, బెల్జియం, డెన్మార్క్ మరియు స్విట్జర్లాండ్ లతో పాటు టేబుల్ A విభాగం నందు ఉంచబడింది. మే 17న భారత హాకీ జట్టు మొదటిసారి ఒలంపిక్ క్రీడలలో ఆస్ట్రియా పై 6-0, తో విజయం సాధించింది. దీనిలో చంద్ 3 గోల్స్ సాధించాడు. తరువాత రోజు భారత జట్టు బెల్జియంఫై 9-0 తో విజయంసాధించింది. అయితే చంద్ ఒక గోల్ మాత్రమే చేశాడు. మే 20న డెన్మార్క్, ఇండియాతో 5-0 తో ఓడిపోయింది. దీనిలో చంద్ 3 గోల్స్ చేశాడు. రెండు రోజుల తరువాత 6-0 తో స్విట్జర్లాండ్ ను భారత్ ఓడించిన సెమీ-ఫైనల్ మ్యాచ్ లో అతను 4 గోల్స్ చేశాడు.

భారత్ తిరిగి వచ్చినప్పుడు జట్టు వేలాది మంది ప్రజలతో బొంబాయి ఓడరేవు వద్ద స్వాగతింపబడింది.

ఇది ఒక ఉత్తేజ పూరితమైన అతి గొప్ప మ్యాచ్. కొన్ని అవకాశాల వలన మాకు గెలుపు లభించింది. కస్టమ్స్ చాలా ఒత్తిడితో ఆడారు, మరియు మాకు లభించిన గోలు కూడా వారి చలవే. అకస్మాత్తుగా నేను మిడ్ ఫీల్డ్ నుండి ఇస్మాయిల్ కు సుదీర్ఘమైన పాస్ అందించాను. అతను మైదానంలో దాదాపు సగం దూరం జెస్సీ ఓవెన్స్ వేగంతో పరిగెత్తాడు. కస్టమ్స్ యొక్క లెఫ్ట్ హాఫ్ మరియు గోల్ కీపర్ ల మధ్య అవగాహనా లోపం సంభవించింది. దానిని అదునుగా తీసుకుని ఇస్మాయిల్ బంతిని గోల్ పోస్ట్ వైపు నెట్టి, ఆ మ్యాచ్ లో ఏకైక గోల్ చేశాడు. మేము ఆ విజయానికి ఎంతో గర్వపడ్డాము.''''

ఆగష్టు 5న భారత్ హంగరీతో ఆడిన తన మొదటి మ్యాచ్ లో 4-0 తో విజయం సాధించింది. USA (7-0, చంద్ 2 గోల్స్ చేశాడు) మరియు జపాన్ (9-0, చంద్ 4 గోల్స్ చేశాడు) తో ఆడిన మిగిలిన గ్రూప్ మ్యాచ్ లు కూడా భారత్ నెగ్గింది. ఆగష్టు 10 న అలీ దారా వచ్చేశారు. వారి నాల్గవ మ్యాచ్ ఫ్రాన్సుతో జరిగిన సెమి-ఫైనల్. అందులో వారు 10-0 తో విజయం సాధించారు. చంద్ 4 గోల్స్ చేశాడు. ఈలోపు, జర్మనీ డెన్మార్క్ ను 6-0 తో, ఆఫ్ఘనిస్తాన్ ను 4-1 తో ఓడించింది, మరియు ప్లే-ఆఫ్ మ్యాచ్ లో హాలాండ్ ను 3-0 తో ఓడించింది. దానితో భారత్ మరియు జర్మనీలు ఆగష్టు 15న జరిగిన 1936 బెర్లిన్ ఒలంపిక్ హాకీ ఫైనల్ పోటిలో తలపడ్డాయి.

[[File:Dhyan Chand 1936 final.jpg|thumb|right|1936 ఒలంపిక్స్ హాకీ ఫైనల్ లో ధ్యాన్ చంద్ జర్మనీ పై ఒక గోల్ చేసాడు ]]

గతంలో జర్మనీతో ఆడిన మ్యాచ్ లో ఓడిపోయి ఉండటం వాళ్ళ భారత జట్టు ఫైనల్ రోజు ఉదయం పూట చాల ఒత్తిడికి గురైంది. లాకర్ రూంలో పంకజ్ గుప్తా [[భారత జాతీయ కాంగ్రేసు|కాంగ్రెస్]] [[భారత జాతీయపతాకం|త్రివర్ణ]] పతాకాన్ని తయారుచేశాడు. గౌరవ భావంతో జట్టు వందనం చేసింది, ప్రార్ధనప్రార్థన చేసి కవాతు చేస్తూ, మైదానంలోకి వెళ్లారు. మొదటి విరామ సమయంలో భారత్ ఒకటి కన్నా ఎక్కువ గోల్స్ చేయకుండా జర్మన్ జట్టు నిలువరించ కలిగింది. విరామం తరువాత భారత జట్టు ఆల్ అవుట్ దాడి ప్రారంభించి, సునాయాసంగా, జర్మనీపై 8-1 తో గెలిచింది. కాకతాళీయంగా ఆ ఒక్క గోలే భారత్ కు వ్యతిరేకంగా ఒలంపిక్ ఫైనల్ లో చేయబడిన గోల్ అయ్యింది. చంద్ అధికంగా 3 గోల్స్, దారా 2 గోల్స్ మరియు రూప్ సింగ్, తాప్సెల్ మరియు జాఫర్ ఒక్కొక్కటి చొప్పున గోల్స్ చేశారు. ఈ ఆట గురించి [[హిందూ పత్రిక|ది హిందూ]] ప్రత్యేక ప్రతినిధి వివరిస్తూ,

1956లో 51 వ సంవత్సరాల వయస్సులో, అతను సైన్యంలో మేజర్ హోదాలో పదవి విరమణ చేశాడు. ఆ సంవత్సరంలోనే [[భారత ప్రభుత్వము|భారత ప్రభుత్వము]] అతనిని [[పద్మభూషణ్ పురస్కారం|పద్మ భూషణ్]] (భారత దేశం లో 3 వ గొప్ప పౌర పురస్కారం) తో సత్కరించింది. ఈ రోజు వరకు పద్మ భూషణ్ ను పొందిన ఏకైక హాకీ ఆటగాడిగా అతను మిగిలిపోయాడు.

పదవీ విరమణ తరువాత, అతను [[మౌంట్ అబూ|మౌంట్ ఆబు]], [[రాజస్థాన్|రాజస్థాన్]] లో శిక్షణ శిబిరాలలో శిక్షణ ఇచ్చే వాడు. తరువాత, అతను నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ స్పోర్ట్స్, పాటియాలాలో చీఫ్ హాకీ కోచ్ గా వ్యవహరించారు, చాలా సంవత్సరాలు ఆ పదవిలో ఉన్నారు. చంద్ అతని చివరి రోజులను స్వగ్రామం ఝాన్సీలో గడిపాడు.

ఇప్పటికి కూడా ధ్యాన్ చంద్ భారత మరియు ప్రపంచ హాకీలో ఒక ధృవ తారగా వెలుగొందుతూనే ఉన్నాడు. అతని దిగ్భ్రమ పరచే నైపుణ్యాలు, కట్టు కథలుగా, కథలుకథలుగా కీర్తించబడ్డాయి. ఈ వాస్తవం చుట్టూ తిరిగే ఇతిహాసకులు సింగ్ కు బంతిని డ్రిబ్లింగ్ ఫై నియంత్రణ చేయటంలో మాయామంత్రాల ఉన్నాయని అంటారు.ఆగష్టు 29, చంద్ జన్మదినాన్ని భారత్ లో జాతీయ క్రీడా దినోత్సవంగా జరుపుకుంటున్నారు. ఆ రోజున క్రీడా సంబంధ అవార్డులు [[రాజీవ్ గాంధీ ఖేల్‌రత్న|రాజీవ్ గాంధీ ఖేల్ రత్న]], అర్జున అవార్డు మరియు ద్రోణాచార్య అవార్డులను [[రాష్ట్రపతి|రాష్ట్రపతి]] [[రాష్ట్రపతి భవనం|రాష్ట్రపతి భవన్]] నందు అందిస్తాడు.

* మేజర్ ధ్యాన్ చంద్ ఒక హాకి మ్యాచ్ ఆడుతున్నప్పుడు ఒక్క గోల్ కూడా చేయలేకపోయాడు. చాలా సార్లు మిస్ అయిన తర్వాత, గోల్ పోస్ట్ యొక్క కొలత గురించి అతను మ్యాచ్ రిఫరీతో వాదించాడు, మరియు అద్భుతంగా, అది ఒక గోల్ పోస్ట్ యొక్క అధికారిక వెడల్పుకు (అంతజాతీయ నియమముల క్రింద నిర్దేశించబడింది) సరిపడినట్లుగా లేదని కనుగొన్నారు.<ref name="rediff.com">http://www.rediff.com/sports/2001/aug/28dyan.htm</ref>

* 1936 బెర్లిన్ ఒలంపిక్స్ లో అతని ఫలోత్పాదమైన ఆటను వీక్షించిన తర్వాత అడాల్ఫ్ హిట్లర్ ధ్యాన్ చంద్ కు, బ్రిటిష్ ఇండియన్ ఆర్మీలో మేజర్ పదవిని, జర్మన్ పౌరసత్వాన్ని మరియు అతనిని కల్నల్ హోదాకు పంపే ఆఫర్ ను అందించాడు (ధ్యాన్ చంద్ తరువాత దానిని తిరస్కరించాడు).<ref>http://www. name="rediff.com"/sports/2001/aug/28dyan.htm</ref>

ప్రచురించినవారు స్పోర్ట్ &amp; పాస్ టైం, చెన్నై, 1952

[[Categoryవర్గం:1905 జననాలు]]

[[Categoryవర్గం:1979 మరణాలు]]

[[Categoryవర్గం:భారత హాకీ క్రీడాకారులు]]

[[Categoryవర్గం:1928 సమ్మర్ ఒలంపిక్స్ లోని ఫీల్డ్ హాకీ ఆటగాళ్ళు ]]

[[Categoryవర్గం:పద్మభూషణ పురస్కార గ్రహీతలు]]

[[Categoryవర్గం:ఉత్తరప్రదేశ్ క్రీడాకారులు]]