వికీపీడియా

భారత రైల్వే రైలు ఇంజన్లు: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

చరిత్రలో దిద్దుబాట్లను ఎంపిక చేసుకుంటూ తేడాలు చూడండి
← మునుపటి తేడాతరువాతి తేడా →
Content deleted Content added
విజువల్వికీటెక్స్ట్
చి AWB వాడి RETF మార్పులు చేసాను, typos fixed: లొ → లో (43), లో → లో (9), కి → కి (13), గా → గా (2), తో → తో (5), లొకి using AWB
పంక్తి 1:
[[Image:All 3 engines.jpg|thumb|220px|మూడు రకాల రైలు ఇంజన్లు]]
'''భారత రైల్వే సంచార యంత్రములు ''' అనగా భారతరైల్వే రైలు బండ్లు (ఎక్స్‌ప్రస్‌, ప్యాసింజరు, గూడ్సు బండ్లు) ఒకచోట నుండి మరోచోటకు చేర్చే సంచారయంత్రాలు. వీటిని ఆంగ్ల భాషలో రైల్వే లోకోమోటివ్స్ అని భారత రైల్వే ఇంజన్లు అని పిలుస్తారు. భారతరైల్వే ఇంజన్లు ముఖ్యముగా మూడు శక్తులతో పనిచేస్తాయి. విద్యుచ్ఛక్తితో పనిచేసే వాటిని విద్యుత్తు లోకోమోటివ్స్ ( ఎలక్ట్రిక్ రైలు ఇంజను), చమురు తోచమురుతో నడిచేవాటిని డిజిల్ లోకో మోటివ్ (డిజిల్ రైలు ఇంజను) అని , ఆవిరితో పనిచేసే వాటిని బొగ్గు ఇంజన్లు (స్టిమ్ లొకోమోటివ్) అని పిలుస్తారు. బొగ్గు ఇంజన్లు ఇప్పుడు భార రైల్వే విభాగములొవిభాగములో వాడుక్లొ లేవు. కొన్ని ముఖ్యమైన మరియు చారిత్రాత్మక రైలు బండ్ల కిబండ్లకి మరియు పర్యాటక రంగం లొరంగంలో వాడే రైలు ఇంజన్లకి మాత్రమే ఈ బొగ్గు ఇంజన్లు వాడుతున్నారు.
భారత రైల్వే ఇంజన్లని వాటికి సంబంధించిన ట్రాక్ (రైలు బద్దీ రకం), వాటి వాహానవాహన చలన సామర్థ్యము పైన, వాటిని ఉపయోగించే విధానము మీద వివిధ క్లాసులు గాక్లాసులుగా విభజించి వాటికి నంబరు ఇస్తారు. ప్రతి ఇంజను నంబరు కినంబరుకి నాలుగు లేదా ఐదు అక్షరాల మొదలయ్యే నంబరు ఉంటుంది.
[[బొమ్మ:WP Model Steam Engine.jpg|thumb|220px|మైసూర్ లొలో ప్రదర్శించబడిన WP తరగతికి చెందిన బొగ్గు రైలు ఇంజను]]
==రైలు ఇంజను నంబరు వివరణ==
[[Image:Bholu.png|thumb|భారత జాతీయ రైల్వేల గార్డు కిగార్డుకి గుర్తు అయినా భోలు]]
రైలు ఇంజను నంబరు లొనంబరులో మొదటి అక్షరం రైల్వే ట్రాకు (రైల్వే బద్దీ రకము)ని సుచిస్తుంది. [[బ్రాడ్ గేజి]], [[మీటర్ గేజి]] [[న్యారొ గేజి]]
రెండవ అక్షరం ఉపయోగించే శక్తి నిశక్తిని సూచిస్తుంది బొగ్గా, చమురా, విద్యుత్తా
మూడావ అక్షరం ఇంజనుఇంజనుని ని ఏకార్యాని కిఏకార్యానికి వాడతారో సూచిస్తుంది. ఎక్స్‌ప్రెస్ బండ్లకా ,ప్యాసింజర్ బండ్లకా , షంటింగ్ కా
నాల్గవ అక్షరం 2002 సంవత్సరము వరకు ఇంజను యొక్క తయారీ సంవత్సరక్రమాన్ని సూచించింది.2002 సంవత్సరము నుండి దీనిలొదీనిలో మార్పులు చేయబడ్డాయి.కొత్తగా తయారి చేయబడిన చమురు రైలు ఇంజను (డీజిల్ ఇంజను) అయితే ఈ అక్షరం ఆ ఇంజను సామర్థ్యాన్ని (హార్స్‌ పవర్) సూచిస్తుంది. కాని విద్యుత్తు రైలు ఇంజన్లు (ఎలక్ట్రిక్ రైలు ఇంజన్లు) మరియు కొన్ని చమురు రైలు ఇంజన్లు (డీజిల్ రైలు ఇంజన్లు) ఈ పరిధి లొకిలోకి రావు. వాటిని యొక్క నంబరింగ్ లొనిలోని నాల్గవ అక్షరము వాటి మోడల్ నంబరిని సూచిస్తుంది.
 
పైన పేర్కొన విధంగా కొన్ని రైలు ఇంజన్ల కిఇంజన్లకి ఐదవ అక్షరము ఉండవచ్చు , అది ఆ రైలు ఇంజను మోడల్ లొనిలోని ఉప మోడల్ ని సూచిస్తుంది.
కొత్తగా తయారు చేయబడుతున్న డిజిల్ ఇంజన్ల లొఇంజన్లలో ఐదవ అక్షరము వాటి With the new scheme for classifying diesel locomotives (as mentioned above) the fifth item is a letter that further refines the horsepower indication in 100 hp increments: 'A' for 100 hp, 'B' for 200 hp, 'C' for 300 hp, etc. So in this scheme, a WDM-3A refers to a 3100 hp loco, while a WDM-3F would be a 3600 hp loco.
 
''Note: This classification system does '''not''' apply to [[steam locomotives]] in [[India]] as they have become non-functional now. They retained their original class names such as M class or [[Indian locomotive class WP|WP class]].''
పంక్తి 20:
*W-[[బ్రాడ్ గేజి]]
*Y-[[మీటర్ గేజి]]
*Z-[[న్యారో గేజి]] (2.5 ft)
*N-న్యారో గేజి (2 ft)
'''రెండవ అక్షరము (ఉపయోగించే ఇంధనం)'''
పంక్తి 26:
*C-DC విద్యుత్తు (DC కరెంట్ మీద మాత్రమే నడుస్తుంది)
*A-AC విద్యుత్తు (AC కరెంట్ మీద మాత్రమే నడుస్తుంది)
*CA-DC మరియు AC విద్యుత్తు మీద (DC మరియు AC విద్యుత్తు మీద నడుస్తుంది), 'CA' కలిపి ఒకే అక్షరము గాఅక్షరముగా ఉపయోగిస్తారు.
*B- విద్యుత్తు ఘటము లొనిలోని విద్యుత్తు ఉపయోగించి (బ్యాటరీ లొనిలోని విద్యుత్తు ఉపయోగించి) ఇది చాలా అరుదు
'''మూడవ అక్షరం (వినియోగించే కార్యము)'''
*G- గూడ్స్ బండ్ల కు
*P-[[ప్యాసింజర్ బండ్లకు]]
*M- గూడ్స్ మరియు ప్యాసింజరు బండ్లకు
*S-షంటింగ్ కి ( రైలు బండ్లకి ఇంజన్ల్ మార్చడానికి, ఒక స్టేషను లొస్టేషనులో రైలు పెట్టె లుపెట్టెలు ఒక బద్దీ నుండి మరో బద్దీ కిబద్దీకి మార్చడానికి వాడే వాటిని షంటింగ్ ఇంజన్లు అని పిలుస్తారు.)
*U-[[ఎలక్ట్రిక్ మల్టిపుల్ యూనిట్స్]] (నగరాలలొనగరాలలో నగర రవాణా లొరవాణాలో వాడతారు)
*R- రైలు కార్లు
 
పంక్తి 39:
* W అంటే [[బ్రాడ్ గేజి]]
* A అంటే AC కరెంట్ మీద మాత్రమే నడుస్తుంది
* G గూడ్స్ బండ్ల కుబండ్లకు మాత్రమే వినియోగించబడుతుంది.
* 5 ఈ ఇంజన్ల వంశ క్రమము
* HA హై అడెషన్ అత్యధికంగా పట్టు గల ఇంజను. గూడ్స్ బళ్ళు లాగాలి కదా అందుకు పట్టు శక్తి ఎక్కువ ఉండాలి.
పంక్తి 54:
[[File:WDP4 TKD NDLS.jpg|thumb|300px|WDP-4D తరగతి డీజిల్ ఇంజను]]
'''మిశ్రమ డీజిల్ రైలు ఇంజన్లు''' - ప్యాసంజర్ల రైలు ఇంజన్ల క్రింద మరియు గూడ్స్ రైలు ఇంజన్ గా పనిచేసేవి.
*'''WDM 1''' - భారత దేశములొదేశములో మొట్టమొదటిగా వినియోగించిన డిజిల్ రైలు ఇంజను. 1957 సంవత్సరములొసంవత్సరములో [[w:ALCO|ALCO]] అనే కంపెనీ నుండి ఎగుమతి చేయబడినవి. ఇప్పుడు వాడుకలొవాడుకలో లేవు. వీటి సామర్థ్యం 1950 హార్స్ పవర్
*'''WDM 2''' - భారత దేశములొదేశములో స్వదేశీ సాంకేతిక పరిజ్ఞానముతో తయారు చేయబడిన రైలు ఇంజను.1962 సంవత్సరములొసంవత్సరములో విడుదల జరిగింది. 2700 ఇంజన్ల వరకు తయారి జరిగింది.వీటి సామర్థ్యం 2600 హార్స్ పవర్. వీటికి '''WDM 1''' లక్షణాలు అన్ని ఉన్నాయి. WDM 2A మరియు WDM 2B, WDM 2 మోడల్ లొలో సాంకేతిక వ్యత్యాసాలున్న రైలు ఇంజన్లు
[[Image:WDG4-12049.jpg|thumb|right|300px|WDG-4 నంబరు 12049 హై-టెక్ స్టేషను దగ్గర, హైదరాబాదు]]
*'''WDM 3''' - 8 రైలు ఇంజన్లు ఎగుమతి చేసుకొనబడ్డాయి. ఇప్పుడు వాడుకలొవాడుకలో లేవు. వీటికి హైడ్రాలిక్ లక్షణాలు ఉన్నాయి.
*'''WDM 3A''' (గతంలో WDM 2C . తదుపరి మరో WDM 2 (వేరియంట్) రకం . ఇది WDM 3. 3100 hp కి సంబంధించినది కాదు.)
*'''WDM 3C, WDM 3D''' (WDM 3A రకము (తరగతి)కి చెందిన అత్యధిక శక్తి కలిగినవి)
పంక్తి 63:
*'''WDM 6''' (Very rare class; only two were made)
*'''WDM 7'''
సూచన:భారత దేశములొదేశములో WDM 5 అనే నంబరు తోనంబరుతో రైలు ఇంజన్లు విడుదల కాలేదు.
 
'''Passenger locomotives:'''
పంక్తి 93:
 
===DC కరెంటు మీద నడిచే విద్యుత్తు ఇంజన్లు===
''గమనిక'': ఈ రకమైన విద్యుత్తు రైలు ఇంజన్లు [[ముంబాయి]] నగరములొనగరములో కొన్ని కొన్ని ప్రదేశాలలొప్రదేశాలలో మాత్రమే ఉన్నాయి. మిగతా భారత దేశము అంతా AC కరెంటు ఆధారిత విద్యుత్తు రైలు ఇంజన్లు మాత్రమే వినియొగించబడుతున్నాయి.
;మిశ్రమ (ప్యాసింజరు మరియు గూడ్స్ బండ్లకు వాడే) విద్యుత్తు ఇంజన్లు
*'''WCM 1''' - భారత దేశములొదేశములో నడిచిన మొట్టమొదటి Co-Co చక్ర నిర్మాణం గల రైలి ఉంజన్లు .వీటి శక్తి 3700 హార్స్ పవర్స్
*'''WCM 2'''
*'''WCM 3'''
పంక్తి 111:
 
;ఎలక్ట్రిక్ మల్టిపుల్ యూనిట్లు
*'''WCU 1''' నుండి '''WCU 15''' ( బొంబాయి నగరములొనగరములో మాత్రమే వాడుకలొవాడుకలో ఉన్నాయి)
 
===విద్యుత్తు తో నడిచే రైలు ఇంజన్లు===
పంక్తి 153:
===ద్వంద్వ శైలి విద్యుత్తు ఇంజన్లు(AC మరియు DC కరెంటు మీద నడుస్తాయి) ===
 
''గమనిక'':ఈ రైలుఇంజన్లు [[ముంబాయి]] నగర పరిసరప్రాంతాలలొపరిసరప్రాంతాలలో మాత్రమే వాడుకలొవాడుకలో ఉన్నాయి. ఇప్పటికి భారత దేశములొదేశములో DC కరెంటు వినియోగిస్తున్న నగరము బొంబాయి కావడం వల్ల ,ఈ విద్యుత్తు ఇంజన్ల తయారి జరిగింది. వీటి నిర్మాణం వెనుక కారణము, ముంబాయి పరిసరప్రాంతాలొపరిసరప్రాంతాలో నడిచే రైలు బండ్లకు తరచు రైలు ఇంజను మార్పిడి తగ్గించడం.
'''మిశ్రమ శైలి ఇంజన్లు'''
*'''WCAM 1'''
*'''WCAM 2'''
[[Image:Wcam3 kurla.jpg|thumb|300px|ముంబాయి కుర్లా స్టేషను లొనిలోని WCAM3 తరగతి చెందిన విద్యుత్తు ఇంజను]]
*'''WCAM 3'''<ref>[http://www.bhel.com/bhel/product_services/product.php?categoryid=41&link=Transportation%3EElectric%20Rolling%20Stock%3EAC%2FDC%20%20Electric%20Locomotives%0D%0A ]</ref> ఈ రకము రైలు ఇంజను [[w:Bharat Heavy Electricals Limited|భెల్]] వారిచే తయారు చేయబడినదిచేయబడింది. DC కరెంటు మీద నడుస్తున్నప్పుడు వీటి శక్తి 4600 హార్స్ పవర్, DC కరెంటు మీద నడుస్తున్నప్పుడు వీటి శక్తి 5000 హార్స్ పవర్
'''గూడ్స్ రైలు ఇంజన్లు'''
*'''WCAG 1'''- ఈ రకము రైలు ఇంజను [[w:Bharat Heavy Electricals Limited|భెల్]] వారిచే తయారు చేయబడినదిచేయబడింది. DC కరెంటు మీద నడుస్తున్నప్పుడు వీటి శక్తి 2930 హార్స్ పవర్, DC కరెంటు మీద నడుస్తున్నప్పుడు వీటి శక్తి 4720 హార్స్ పవర్
''గమనిక'': ద్వంద్వ శైలి విద్యుత్తు నడిచే విద్యుత్తు రైలు ఇంజన్లు భారత దేశములొదేశములో లేవు. కాని [[ముంబాయి]] లొలో ఉన్న కొన్ని ఎలక్త్రికల్ మల్టిపుల్ యూనిట్లు ద్వంద్వ శైలి తోశైలితో నడవగలుగుతాయి.
 
==భారత రైల్వేలలొ [[మీటరు గేజి]] మీద నడిచే ఇంజన్లు==
పంక్తి 173:
===విద్యుత్తు రైలు ఇంజన్లు మాత్రమే===
[[Image:YAm1-21922.jpg|thumb|300 px|మీటరు గేజి విద్యుత్తు రైలు ఇంజన్లు YAM1 తరగతి]]
*'''YCG 1''' భారత దేశములొదేశములో మొట్టమొదటి ఎలక్ట్రిక్ లోకోమోటివ్స్. భారత దేశానికి 1930 సంవత్సరములొసంవత్సరములో [[చెన్నై]] నగరానికి ఇవి మెదటి సారిగా ఎగుమతి చేసుకొబడ్డాయి.
*'''YAM 1''' ఈ తరగతి విద్యుత్తు ఇంజన్లు [[చెన్నై]] నగరములొనగరములో 2002 సంవత్సరము వరకు నడిచాయి. వీటి సామర్థ్యము 1740 హార్స్ పవర్
'''ఎలక్ట్రికల్ మల్టిపుల్ రైలు యూనిట్లు'''
*'''YAU తరగతి''' 1920 సంవత్సరములొసంవత్సరములో భారత దేశములొదేశములో [[చెన్నై]] నగరములొనగరములో మొట్టమొదట ప్రారంభించబడిన ఎలక్ట్రికల్ మల్టిపుల్ యూనిట్లు.
 
==భారత రైల్వేలలొ [[న్యారో గేజి]](2.5 మరియు 2 అడుగుల)మీద నడిచే ఇంజన్లు ==
పంక్తి 183:
*ZDM 1
*ZDM 2
*ZDM 3 (తరువాతి పరిణితి చెందినవి ZDM 4C తరగతి కితరగతికి చెందినవి)
*ZDM 4
*ZDM 4A
పంక్తి 191:
*NDM 1
*NDM 5
*NDM 6 - తరగతి కితరగతికి చెందిన రైలు ఇంజన్లు [[డార్జిలింగ్ హిమాలయన్ రైల్వే]] లలొలలో వాడుతున్నారు.
===విద్యుత్తు ఘటము మీద నడిచే రైలు ఇంజన్లు===
'''NBM 1''' అనే ఈ రైలు ఇంజన్ [[w:Bharat Heavy Electricals Limited|భెల్]] వారిచేత 1987 సంవత్సరము లొసంవత్సరములో తయారు చేయబడినదిచేయబడింది. ఈ రైలు ఇంజను విద్యుత్తు ఘటం తోఘటంతో పనిచేస్తుంది.
 
==ప్రత్యేక రైలు ఇంజన్లు==
[[Image:Shakti WDG.Jpg|right|thumb|240px|శక్తి డిజిల్ ఇంజను]]
[[Image:WDP 4-20012.jpg|thumb|right|240px|WDP4 తరగతి డిజిల్ ఇంజను]]
* శక్తి - ([[సంస్కృతం]]: సామర్థ్యము మరియు శక్తి): చిన్న మైక్రోప్రోసెసర్ తో నడిచే'''WDG 3A''' అనే డీజిల్ రైలు ఇంజను. అన్ని WDG 3A శక్తి ఇంజన్లు కావు.
* నవోదిత్ - మూడవ స్థాయి లొస్థాయిలో విడుదల అయినా '''WAP 5''' అనే విద్యుత్తు రైలు ఇంజను
* నవ్ యుగ్ ([[సంస్కృతం]]:కొత్త్ర కాలం) - WAP 7 నంబరు తోనంబరుతో విడుదల అయిన ఈ విద్యుత్తు రైలు ఇంజన్ల పేరు.
* నవ్‌ కిరణ్
* నవ్ జాగరణ్
* నవ శక్తి WAG 9 అనే విద్య్త్తుత్తు లొవిద్య్త్తుత్తులో నడిచే రైలు ఇంజను
* జవహార్
* బాజ్ - WDP 4 అనే నంబరు విడుదల అయినా ఇంజన్లు (WDP 4 #20011, WDP 4 #20012 నంబర్ల కినంబర్లకి మాత్రమే బాజ్ అని పేరు)
* సుఖ్ సాగ నవీన్ -BZA WAM-4 #20420
* బాబా సాహెబ్ - GZB WAP-1 అనే ఈ రైలు ఇంజన్ని మాత్రమే [[అంబేద్కర్]] పేరుకి స్మారగా బాబా సాహెబ్ గా పిలుస్తారు.
పంక్తి 226:
{{భారతీయ రైల్వేలు}}
 
[[వర్గం:భారతీయ రైల్వేలు]]▼
==చిత్రమాలిక==
<gallery>
File:Indian Railways Map.JPG|[[భారతీయ రైల్వేలు]] రైలు మార్గము (మ్యాపు) పటము
File:Indian Railways Southern Region Map.JPG|[[భారతీయ రైల్వేలు]] దక్షిణ ప్రాంతము రైలు మార్గము (సదరన్ రీజియన్ మ్యాపు) పటము
File:Indian Railways South Eastern Zone Map.JPG|[[భారతీయ రైల్వేలు]] [[ఆగ్నేయ రైల్వే|ఆగ్నేయ రైల్వే జోన్]] రైలు మార్గము ([[ఆగ్నేయ రైల్వే| సౌత్ ఈస్టర్న్ జోన్ మ్యాపు]]) పటము
File:South Central Railway Map.JPG|thumb|[[దక్షిణ మధ్య రైల్వే|దక్షిణ మధ్య రైల్వే జోన్]] పటము
</gallery>
 
▲[[వర్గం:భారతీయ రైల్వేలు]]
"https://te.wikipedia.org/wiki/భారత_రైల్వే_రైలు_ఇంజన్లు" నుండి వెలికితీశారు