వికీపీడియా

భాషా శాస్త్రం: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

చరిత్రలో దిద్దుబాట్లను ఎంపిక చేసుకుంటూ తేడాలు చూడండి
← మునుపటి తేడాతరువాతి తేడా →
Content deleted Content added
విజువల్వికీటెక్స్ట్
చి Wikipedia python library
చి →‎top: AWB వాడి RETF మార్పులు చేసాను, added deadend tag, typos fixed: యూరప్ → ఐరోపా, డూ. → డు., నంను → నాన్ని , లో using AWB
పంక్తి 1:
{{Dead end|date=అక్టోబరు 2016}}
 
{{వికీకరణ}}
భాషా శాస్ర్తం
Line 4 ⟶ 6:
శాస్త్రం : శాస్త్రం అను మాటను ఆంగ్లములోని science పదమునకు తుల్యంగా వాడుతున్నాము.శాస్త్రంని రెండువిధములుగా విభజించవచ్చును.
 
శాస్త్రం
 
1.శుద్ధ శాస్త్రం (pure science) 2.అనుభూతి లేదా అనుభవాల శాస్త్రం (emphirical science)
 
1.ఏ శాస్త్రం అయినా అది నిరూపణలకు లొంగివుండాలి.
Line 28 ⟶ 30:
భాషాశాస్త్ర శాఖలని ప్రధానంగా నాలుగు విధములుగా విభజించవొచ్చును.అవి
 
1, ఏకకాలిక భాషాశాస్త్రం (synchronic study) 2.ద్వైకాలిక భాషాశాస్త్రం (dischronic studu)
 
3.తులనాత్మక భాషాశాస్త్రం (comparitive study 4.చారిత్రక భాషాశాస్త్రం (historical study)
5.వర్ణనాత్మక భాషాశాస్త్రం (ఏకకాలిక భాషాశాస్త్రం, ,చారిత్రక భాషాశాస్త్రంలకి ఉపశాఖగా ఉంతుంది).
 
1, ఏకకాలిక భాషాశాస్త్రం (synchronic study) : నిర్ణీత కాలంలో వెలువడే భాషాస్వరూపాన్ని సమగ్రంగా చర్చించే శాస్త్రం '' ఏకకాలిక భాషాశాస్త్రం(synchronic study)'' అంటారు.
 
2.ద్వైకాలిక భాషాశాస్త్రం (dischronic studu) :రెండు నిర్ణీత కాలాలమధ్య ఉండే భాషా స్వరూపాలను సమగ్రంగా చర్చించే శాస్త్రం'' ద్వైకాలిక భాషాశాస్త్రం(dischronic studu)'' అంటారు.దీన్నే చారిత్రక భాషాశాస్త్రం అనికూడా అంటారు.
 
3.తులనాత్మక భాషాశాస్త్రం (comparitive study :ఒకటికన్నా ఎక్కువ భాషల మధ్య (1+1+.....) గల సంబధాలను తులనం చేస్తూ చర్చించే శాస్త్రం ''తులనాత్మక భాషాశాస్త్రం(comparitive study'' అంటారు
 
4.చారిత్రక భాషాశాస్త్రం (historical study) :ఒక నిర్ణీత కాలంలో ఉండే భాషలమధ్య తులనాత్మకంగా అధ్యయనం చేసేది .''చారిత్రక భాషాశాస్త్రం(historical study)'' అంటారు లేదా ద్వైకాలిక , తులనాత్మక లక్షణాలను సంతులన పరుస్తూ భాషను అధ్యయనం చేసేది ''చారిత్రక భాషాశాస్త్రం(historical study)'' అంటారు లేదా అనేక కాలాల మధ్యగల అనేక భాషలను తులనం చేస్తూ అధ్యయనంనుఅధ్యయనాన్ని సమగ్రపరిచేది ''చారిత్రక భాషాశాస్త్రం(historical study)'' అంటారు.
--[[ప్రత్యేక:Contributions/59.88.196.241|59.88.196.241]] 07:51, 16 ఏప్రిల్ 2014 (UTC) == శీర్షిక పాఠ్యం ==
5.వర్ణనాత్మక భాషాశాస్త్రం (ఏకకాలిక భాషాశాస్త్రం , చారిత్రక భాషాశాస్త్రంలకి ఉపశాఖగా ఉంతుంది) :భాషాయంత్రాంగములో వివిధ శాఖలను క్రోఢీకరిస్తూ వాటిని సమగ్రంగా సమంవయం చేస్తూ అధ్యయనం చేసే భాషా స్వరూప శాస్త్రాన్ని ''వర్ణనాత్మక భాషాశాస్త్రం'' అంటారు.లేదా ఒకరచనగాని, ఒక కవి రాసిన అనేక రచనలుగాని నిర్ణీతకాలములో వెలువడిన అన్ని రచనలను అధ్యయనం చేసేది ''వర్ణనాత్మక భాషాశాస్త్రం'' అంటారు.
 
భాషాశాస్త్రంతో సంబంధం ఉండే ఇతర శాస్త్రాలు-అనువర్తనాలు ;
Line 48 ⟶ 50:
2.భాషాబోధన
3.పాఠ్యపుస్తకాలు తయారీ
4.ఇతర సాంఘిక, కళా, మాధ్యమ, రంగాలతో
5.మానవ వికాసంకు
6మనోవిజ్ఞాన శాస్త్రమ్
7.సంగణక అనువర్తిత శాస్త్రమ్ (కంప్యూటరు-సంగణక శాస్త్రం
8గణిత శాస్త్రం
పై భాషాశాస్త్రాలన్నిటిలో అనువర్తిత భాషాదృస్టితో అధ్యయనం చేస్తే అది సంపూర్ణత సిద్ధిస్తుంది.
Line 57 ⟶ 59:
భాషాశాస్త్రం నిర్వచనాలు
 
1.భాష్యతి ఇతి భాష >ప్రాచీనవేత్తల
 
2.భాషా వ్యక్తాయం వాచి ''వ్యక్తంచేయడానికి ఉపయోగించేదే భాష
Line 76 ⟶ 78:
 
*అక్షరం అనగా క్షరం లేనిదని ప్రాచీన భాషా శాస్త్రవేత్తలు వివరించారు.
*స్వరం, స్వరసహిత వ్యంజనాలను అక్షరాలును పేర్కొన్నరు.
*స్వరాలు, స్వరసహిత వ్యంజనాలు ఉచ్చరించేటప్పుడు అడ్డంకితోను, అడ్డంకిలేకుండాను వెలువడతాయి.
*ఇతువంటి నిశ్వాస వాయుమార్గాన్ని తెరలు తెరలుగా లేదా ఉగ్గలు ఉగ్గలుగా వెలువడుతుండటాన్ని మనం గుర్తించగలం.
*ఇలా నిశ్వాసవాయువులో ఒక ఉగ్గలో వెలువడే ధ్వనులు సముదాయాన్ని ''అక్షరం'' అంటారు.
 
తెలుగు జన్మతః ద్రావిడ భాషా కుటుంబానికి చెందిందని కాల్డ్‌వెల్ శాస్త్రీయంగా నిరూపించి 150 సంవత్సరాలు అయినా, ఇంకా ఇది సంస్కృత జన్యమేనని వాదించే వారు ఈనాటికీ ఉండడం నమ్మలేని విషయం. . చరిత్రకారుడిగా పేరున్న ఒక రచయిత తెలుగు, తమిళాది భాషలు సంస్కృత ప్రాకృత జన్యమైన పైశాచి భాషనుండి పుట్టాయని కొంత కాలంగా చాటింపు వేస్తున్న వారిలో ప్రముఖులు. ఈయనే అస్త్రాలయా ఆస్ట్రేలియా అయ్యిందని, మూడు వేల సంవత్సరాల క్రితమే అర్జునుడు అమెరికా పర్యటించినట్టు స్పష్టమైన ఆధారాలున్నాయని ఘంటాపథంగా చెబుతున్నారు. ఈ మధ్య ఒక వ్యాసంలో ఆయన తెలుగు అంకెల గురించి రాస్తూ, “ఏక” శబ్దం నుండి “ఒక” , “దొందు” శబ్దం నుండి “రెండు” వచ్చాయని చెప్పి మూల ద్రావిడం మిధ్య అయిపోతుందని మరోమారు తనదైన నమ్మకాన్ని పునరుద్ఘాటించారు. ఈ నేపథ్యం లోనేపథ్యంలో సజాతి పద నిర్ధారణకు, భాషా సంబంధ నిరూపణకు భాషాశాస్త్రం ఉపయోగించే ప్రాథమిక సూత్రాల గురించి ఒక ఔత్సాహిక విద్యార్థిగా నేను తెలుసుకొన్న కొన్ని విషయాలు ముచ్చటించడం ఈ వ్యాసం ఉద్దేశ్యంఉద్దేశం.▼
 
 
▲తెలుగు జన్మతః ద్రావిడ భాషా కుటుంబానికి చెందిందని కాల్డ్‌వెల్ శాస్త్రీయంగా నిరూపించి 150 సంవత్సరాలు అయినా, ఇంకా ఇది సంస్కృత జన్యమేనని వాదించే వారు ఈనాటికీ ఉండడం నమ్మలేని విషయం. . చరిత్రకారుడిగా పేరున్న ఒక రచయిత తెలుగు, తమిళాది భాషలు సంస్కృత ప్రాకృత జన్యమైన పైశాచి భాషనుండి పుట్టాయని కొంత కాలంగా చాటింపు వేస్తున్న వారిలో ప్రముఖులు. ఈయనే అస్త్రాలయా ఆస్ట్రేలియా అయ్యిందని, మూడు వేల సంవత్సరాల క్రితమే అర్జునుడు అమెరికా పర్యటించినట్టు స్పష్టమైన ఆధారాలున్నాయని ఘంటాపథంగా చెబుతున్నారు. ఈ మధ్య ఒక వ్యాసంలో ఆయన తెలుగు అంకెల గురించి రాస్తూ, “ఏక” శబ్దం నుండి “ఒక” , “దొందు” శబ్దం నుండి “రెండు” వచ్చాయని చెప్పి మూల ద్రావిడం మిధ్య అయిపోతుందని మరోమారు తనదైన నమ్మకాన్ని పునరుద్ఘాటించారు. ఈ నేపథ్యం లో సజాతి పద నిర్ధారణకు, భాషా సంబంధ నిరూపణకు భాషాశాస్త్రం ఉపయోగించే ప్రాథమిక సూత్రాల గురించి ఒక ఔత్సాహిక విద్యార్థిగా నేను తెలుసుకొన్న కొన్ని విషయాలు ముచ్చటించడం ఈ వ్యాసం ఉద్దేశ్యం.
 
1.భాషా సంబంధ నిరూపణ - తులనాత్మక పద్ధతి
పంక్తి 102:
కన్నడ భాషతో కొద్దిపాటి పరిచయం ఉన్న తెలుగువారెవరైనా గమనించగలిగే విషయం, తెలుగులో /ప/ అక్షరంతో ప్రారంభమైన చాలా పదాలు కన్నడభాషలో /హ/ అక్షరంగా మారినట్టుగాకనిపించడం.
 
కన్నడ తెలుగు
హాలు పాలు
హగలు పగలు
హళ్ళి పల్లె
హణ్ణు పండు
హంది పంది
హత్తు పది
హావు పాము
కన్నడ తెలుగు
హిడి పిడి
హువ్వు పువ్వు
హుళి పులి
హుంజు పుంజు
హొట్ట పొట్ట
హో- పో-
హోరాట పోరాటం
 
నిజానికి పాత కన్నడ లో (హలెగన్నడలో) ఈ పదాలన్నీ /ప/ అక్షరంతోనే ఉపయోగించేవారని, కాలక్రమేణా /ప/ ధ్వని /హ/ ధ్వనిగా రూపాంతరం చెందిందని మనకు తెలుస్తోంది. సరిగ్గా ఇటువంటి ధ్వని పరిణామం వల్లనే తెలుగు పదాలలో తాలవ్యాచ్చుల (front vowels) ముందు /క/ శబ్దం /చ/ శబ్దంగా మారింది . ఈ క్రింది తెలుగు కన్నడ పదాలను గమనించండి.
తెలుగు కన్నడ
చెయ్యి కై
చెవి కివి
చెడు కెడు
చెఱువు కెఱె
 
పంక్తి 142:
 
భాషా సంబంధాలను వివరించడానికి ఉపయోగించే ప్రాథమిక పదజాలానికి ఒక ఉదాహరణ Swadesh list. కానీ ఈ ప్రాథమిక పదాల పట్టికను తయారు చేసిన Morris Swadesh దీని ఆధారంగా సోదర భాషల మధ్య కాల వ్యత్యాసాన్ని గణిత సూత్ర సంబంధంగా (glottochronology) కొలవటానికి ఉపయోగించడంతో ఇది వివాదాస్పదంగా మారింది. ప్రాథమిక పదజాలం అన్ని భాషలలోనూ ఒకే గతిలో మార్పు చెందుతుందన్న Swadesh ప్రతిపాదన చాలామంది భాషావేత్తలు ఒప్పుకోరు. అయితే, భాషాసంబంధ నిరూపణకు అవసరమైన ప్రాథమిక పదజాలానికి మాత్రం ఈ పట్టిక ఒక నమూనాగా ఉపయోగపడుతున్నది.
 
 
3.ధ్వన్యనుకరణ పదాలు, శైశవ పదాలు
 
భాషాసంబంధ విషయంగా పదజాలాలను పోల్చిచూసేటప్పుడు, భాషావేత్తలు ధ్వన్యనుకరణ పదాలను, శైశవ పదాలను ప్రాథమిక పదజాలంగా పరిగణించకుండా జాగ్రత్తపడతారు. ధ్వన్యనుకరణ పదాలు ప్రపంచంలోని చాలా భాషలలో ఒకే రకంగా వినిపిస్తాయి. కోడి కూత తెలుగులో కొక్కొరక్కో అయితే, జపనీస్ భాషలో కొక్కెకొక్కో, ఇంగ్లీష్ భాషలో కొక్క-డూడుల్-డూడు. ఈ పదాల ఆధారంగా తెలుగు, జపనీస్, ఇంగ్లీష్ భాషల మధ్య ఏదో సంబంధం ఉందనడం పసలేని వాదన అని ప్రత్యేకంగా చెప్పనవసరం లేదు.
 
అలాగే , “అమ్మ” అన్న పదానికి చైనీస్ భాషలో వాడే పదం “మా”, బాస్ఖ్ భాషలో పదం “అమ”, వెస్టిండీస్ లో కోబన్ తెగ వారు మాట్లాడే భాషలో పదం “అమ్మీ”. అంతమాత్రం చేత ఈ భాషలకు తెలుగు భాషకు సంబంధం ఉందని చెప్పలేము. ఈ పదాలలో సామ్యతకు మౌలికమైన వివరణ ఉంది. పసి పిల్లలు మాటలు నేర్చుకునే వయస్సులో కొన్ని రకాల ధ్వనులను మాత్రమే ఉచ్ఛరించగలుగుతారు. పెదవులతో తేలికగా ఉచ్ఛరించగలిగే /ప/, /ఫ/, /బ/, /భ/, /మ/ (ఓష్ఠ్యాలు) శిశువులు మొట్టమొదట పలకగలిగే ధ్వనులు. అచ్చులలో తేలికగా పలికే అచ్చు /అ/. అందుకనే పసిపిల్లలు పలికే మొదటి పదం మనకు “అమ్మ” అనో “మా” అనో వినిపిస్తుంది. ఆ మొట్టమొదటి పదాన్ని తల్లికి ఆపాదించడం సహజం కాబట్టే ప్రపంచ వ్యాప్తంగా మ-కారంతో కూడిన తల్లి పదం. అదే విధంగా అన్ని భాషలలో వేర్వేరు అర్థాలలో కనిపించే పాపా, మామా, బాబా, దాదా, తాతా, నానా అన్న పదాలు. ఈ శైశవ పదాలలో కనిపించే సామ్యతను, సార్వజనీనతను కూలంకషంగా చర్చించి, వివరించిన భాషాశాస్త్రవేత్త జాకబ్‌సస్
 
4.తులనాత్మక పద్ధతి (Comparative Method)
 
ఆధునిక భాషా శాస్త్ర పరంగా రెండు భాషల మధ్య జన్మసంబంధం (genetic relationship) నిరూపించాలంటే “ఆ రెండు భాషల ప్రాథమిక పదజాలంలో దాదాపు సమానార్థకాలైన పదాలకు క్రమబద్ధమైన ధ్వనుల అనుగుణ్యత (sound correspondence) చూపగలగాలి.” ఈ రకమైన ధ్వన్యనుగుణ్యత ద్వారా మూల ధాతువులను, తద్వారా ఈ రెండు భాషలకు మాతృక అయిన ఒక మూల భాష (proto-language) ను పునర్నిర్మాణం చేయగలిగితే ఆ భాషలు ఒకే భాషా వృక్షానికి చెందినవని ఖచ్చితంగాకచ్చితంగా చెప్పవచ్చు. ఈ సంబంధాన్ని నిరూపించడానికి అవసరమైన ధ్వని పరిణామాల ద్వారా ఆయా భాషల మధ్య సామీప్యత (nearness) ని కూడా అంచనా వేయవచ్చు. ఈ పద్ధతినే తులనాత్మక పద్ధతి అంటారు.
 
స్థూలంగా తులనాత్మక పద్ధతిలో ప్రధానమైన అంశాలు ఇవి:
Line 161 ⟶ 160:
4. మూల భాష పునర్నిర్మాణం
 
ఉదాహరణకు సజాతి పదాలు గాపదాలుగా అనిపించే ఈ పదాల వరసలను గమనించండి:
 
ఇండో-యూరోపియన్ భాషలలో కొన్ని సజాతి పదాలు
Sanskrit Avestan Greek Latin Gothic English
pitar pitar pater pater fadar father
pada padam poda pedem fotu foot
daśa dasa deka decem taihun ten
 
మొదటి రెండు పదాల వరుసల ఆధారంగా మూల ఇండో యూరోపియన్ పదాలలో /ప/ ధ్వని ఇంగ్లీష్, గాథిక్ మొదలైన జర్మానిక్ భాషలలో /f/ ధ్వనిగా పరిణమించిందని ఊహించవచ్చు. అట్లాగే చివరి రెండు వరసలు /ద/ ధ్వని జర్మానిక్ భాషలలో/T/ ధ్వనిగా మారిందని చెప్పడానికి వీలు కల్పిస్తాయి. అయితే ఈ కొన్ని ఉదాహరణలతో సరిపెట్టుకోకుండా ఈ ధ్వనుల మధ్య ఆయా భాషలలో క్రమబద్ధమైన అనుగుణ్యత చూపించి భాషాశాస్త్రజ్ఞులు ఈ ధ్వనిపరిణామాన్ని ధ్రువపరిచారు. ఆధునిక పద్ధతులతో భాషాశాస్త్రజ్ఞులు కనిపెట్టిన ధ్వని పరిణామ సూత్రాలలో కొన్నింటిని దాదాపు 2500 సంవత్సరాల క్రితమే పాణిని గ్రంధస్థంగ్రంథస్థం చేసాడన్న విషయం ఆశ్చర్యకరమైన విషయమే (ఉదా: Grassmann’s Law) !
 
అలాగే ఈ క్రింది ఉదాహరణలను గమనించండి:
Sanskrit Avestan Greek Latin Gothic English మూల ధాతువు
bhratar bratar phrater frater brothar brother *bhrater
bharami barami phero fero baira bear *bher
 
సంస్కృతంలో /భ/ ధ్వని కి, అవెస్తా లోఅవెస్తాలో /బ/ ధ్వనికి, గ్రీక్ భాషలోని /ఫ/ ధ్వనికి లాటిన్ భాషలో /f/ ధ్వనికి, ఇంగ్లీష్, గాథిక్ భాషలలో /బ/ ధ్వనికి మాతృకయైన ధ్వని ఒకటి మూల భాషలో ఉండి ఉండాలని ఊహించి, ఆ ధ్వనిని పునర్నిర్మించడం తులనాత్మక పద్ధతిలో తదుపరి మెట్టు. సంస్కృతంలోని వేద వాఙ్మయం, లాటిన్, గ్రీక్ భాషలలో లభ్యమైన ప్రాచీన సాహిత్యం ఈ ధ్వనులు ఎలా రూపాంతరం చెందుతున్నాయో చెప్పడానికి కచ్చితమైన ఆధారాలుగా ఉపయోగపడతాయి. ఈ క్రింది పదాలలో మూల ధాతు ప్రతిపాదనలను గమనించండి:
 
Sanskrit Avestan Greek Latin Gothic English మూల ధాతువు▼
 
pitar pitar pater pater fadar father *p@-t-er▼
▲Sanskrit Avestan Greek Latin Gothic English మూల ధాతువు
padam padam poda pedem fotu foot *ped▼
bhratar bratar phrater frater brothar brother *bhrater▼
bharami barami phero fero baira bear *bher▼
jivah jivo wiwos qius quick (’living’) *gwei▼
sanah hano henee senex sinista senile *sen▼
virah viro wir wair were were(wolf) (’man’) *wiro▼
tri tri tris tres thri three *trei▼
daśa dasa deka decem taihun ten *dekm▼
śatam satem he-katon centum hund (rath) hundred *dkm-tom▼
 
ప్రాచీన, ఆధునిక ఇండో-యూరోపియన్ భాషలలో ఇటువంటి సజాతి పదాలను వేలకొలది విశ్లేషించి, వాటి మూల ధాతువులను, మూల ధ్వనులను వివేచించిన భాషావేత్తలు ఇండో-యూరోపియన్ మూల భాషను పునర్నిర్మించగలిగారు. ఇంతేకాక యూరప్ఐరోపా నుండి భారత ఉపఖండం దాకా విస్తరించిన ఈ మహా భాషా కుటుంబ వృక్షాన్ని శాఖోపశాఖలుగా వర్గీకరించడం ఈ తులనాత్మక పద్ధతి ద్వారానే సాధ్యమయ్యింది.▼
▲pitar pitar pater pater fadar father *p@-t-er
▲padam padam poda pedem fotu foot *ped
▲bhratar bratar phrater frater brothar brother *bhrater
▲bharami barami phero fero baira bear *bher
▲jivah jivo wiwos qius quick (’living’) *gwei
▲sanah hano henee senex sinista senile *sen
▲virah viro wir wair were(wolf) (’man’) *wiro
▲tri tri tris tres thri three *trei
▲daśa dasa deka decem taihun ten *dekm
▲śatam satem he-katon centum hund(rath) hundred *dkm-tom
 
▲ప్రాచీన, ఆధునిక ఇండో-యూరోపియన్ భాషలలో ఇటువంటి సజాతి పదాలను వేలకొలది విశ్లేషించి, వాటి మూల ధాతువులను, మూల ధ్వనులను వివేచించిన భాషావేత్తలు ఇండో-యూరోపియన్ మూల భాషను పునర్నిర్మించగలిగారు. ఇంతేకాక యూరప్ నుండి భారత ఉపఖండం దాకా విస్తరించిన ఈ మహా భాషా కుటుంబ వృక్షాన్ని శాఖోపశాఖలుగా వర్గీకరించడం ఈ తులనాత్మక పద్ధతి ద్వారానే సాధ్యమయ్యింది.
 
ఈ తులనాత్మక పద్ధతికి సిద్ధాంత పరంగానూ, ఉపయోగంలోనూ కొన్నిపరిమితులున్నాయి[6]. కానీ గత రెండు శతాబ్దాలుగా ఈ పద్ధతి ప్రపంచ భాషల వర్గీకరణకు, భాషల అంతర్నిర్మాణ పరిశోధనకు భాషాశాస్త్ర వేత్తలకు ఎంతగానో తోడ్పడిన ఏకైక ఉపకరణం.
Line 200 ⟶ 198:
 
1. ఏక (సంస్కృతం) ఏక్ (హిందీ) ఏక (పాళీ) ఏకు (సింధీ) ఏక (ఒరియా) హెక్/ఇక్క (పంజాబీ)
2. ద్వ/ద్వౌ (సంస్కృతం) దో (హిందీ) దో బా (సింధీ) దుఇ/బేని (ఒరియా) బే (మరాఠీ)
 
ఇందులో ఏక శబ్దం అన్ని భాషలలో దాదాపు ఒకే రూపంలో ఉన్నా పంజాబీ భాషలో మాత్రం హెక్/ఇక్క గాఇక్కగా మారింది. కానీ, పంజాబీ భాషలో నొక్కి పలికినపుడు ఎ- ధ్వని హె- ధ్వనిగా కానీ, హి- ధ్వనిగా కానీ మారుతుందని ఇతర ఉదాహరణల ద్వారా నిర్మించిన ధ్వని సూత్రాల ద్వారా నిరూపించవచ్చు. అలాగే వ- ధ్వని బ-ధ్వనిగా మారటం ఇండో-ఆర్యన్ భాషలలో సర్వ సాధారణం. ఈ ధ్వని సూత్రాల ద్వారా ద్వ- శబ్దం ద్బ- శబ్దంగా, ఆపైన బ- శబ్దంగా పరిణామం చెందిందని చెప్పవచ్చు. తెలుగు “ఒక” శబ్దం “ఏక” శబ్దం నుండి ఉద్భవించిందని చెప్పాలంటే *ఏ > ఒ ధ్వని పరిణామానికి క్రమబద్ధమైన ధ్వన్యనుగుణ్యత చూపించగలగాలి. అలాగే దొందు శబ్దం రెండు శబ్దంగా రూపాంతరం చెందిందని చెప్పడానికి పదాదిన ద- ధ్వని ర- ధ్వనిగా మారడానికీ, పదాంతంలో ద- ధ్వని డ- ధ్వనిగా పరిణమించడానికి మరిన్ని ఉదాహరణలతో క్రమబద్ధమైన అనుగుణ్యత చూపగలగాలి.
 
నిజానికి తెలుగులో మొదటి సంఖ్యా వాచక శబ్దం ఒకటి- మిగిలిన ద్రావిడ భాషలవలే *ఒన్, *ఒన్ఱు > *ఒండు, *ఒరు, *ఒక్ అన్న ధాతువులకు దగ్గరిదని నిరూపించడం సులభం. ఒంటి-, ఒంటరి- అన్న ప్రాచీన తెలుగు పదాలు ఇందుకు ఉదాహరణలు. అలాగే రెండు- అన్న శబ్దం *ఇరు-/*ఇరండు ధాతువు నుండి పరిణామం చెందిందని చూపడం తేలిక. ఇరువురు, ఇరువది (ఇరు+పది), ఇమ్మడి (రెండు రెట్లు), ఇరువాగు వంటి ఇరు- సంబంధ శబ్దాలు తెలుగులో కోకొల్లలు.
Line 222 ⟶ 220:
*new@n nava nauua ennea novem niun nine
*dek@mt daśa dasa deka decem taihun ten
*dkm-tom śatam satem he-katon centum hund (rath) hund-red
ద్రావిడ భాషలలో సంఖ్యా వాచకాలు మూల ధాతువు తమిళం తెలుగు కన్నడ
*ఒన్/*ఒన్ఱు ఒన్ఱు ఒండు ఒందు
Line 239 ⟶ 237:
భారత కేంద్ర ప్రభుత్వం తమిళ భాషని ప్రాచీన భాషగా గుర్తించి ఆ భాషకు నూరు కోట్ల రూపాయలు బహూకరించిండంతో తెలుగు భాష ప్రాచీనత గత సంవత్సరంలో ముఖ్య చర్చనీయాంశం అయ్యింది. తమిళానికి దీటుగా తెలుగు భాష ఎంత ప్రాచీనమైనదో రుజువు చేయ్యడానికి పలురకాల ప్రతిపాదనలు పత్రికల్లో కనిపించాయి. అయితే ఈ వ్యాసాల్లో తర్కబద్ధమైన వివేచనతో, నిర్దిష్టమైన రుజువులతో శాస్త్రపరీక్షకు నిలువగలిగే విశ్లేషణ చాలా తక్కువనే చెప్పక తప్పదు.
 
ఉదాహరణకు ఒక రచయిత క్రీ. పూ. 3000 సంవత్సరాల క్రితం బహ్రేన్ లో వెలసిల్లిన తెల్‌మున్ నాగరికత తెలుగు వారిదేనంటూ, “సుస” అనే నగరంలో దొరికిన ‘క్లే టాబ్లెట్స్’ లోటాబ్లెట్స్’లో ఉన్న ఒక ఉత్తరంలోని భాషకు తెలుగు భాషకు సంబంధం అంటగట్టారు. అయితే, ఇందులో తెలుగు పదాలుగా చెప్పుకున్న పదాలు ప్రాచీన తెలుగు శబ్దాలు కావు. అసలైతే ఇందులో తెలుగు పదాలుగా పేర్కొన్న అన్నాయం, సకియం వంటి చాలా పదాలు అర్వాచీనాలైన సంస్కృత తద్భవాలు. మరో రచయిత ఊరు, గుడి, గుడియ అన్న పదాల ఆధారంగా సుమేరులో తెలుగుతేజం వెలిగిందని నిర్ణయించారు. క్రీ. పూ. 2000 సంవత్సరాల క్రితం ఇక్కడ ఉండే తెలుగు వారు గోదావరి లోయ గుండా సముద్ర మార్గాన సుమేరు ప్రాంతాలకు వలస వెళ్ళారని తమ పూర్వజులతో వర్తక సంబంధాలు కొనసాగించారని ఈయన పేర్కొన్నారు. కానీ క్రీ. పూ. 1100 నాటి కంటే ముందు దక్షిణ భారత దేశంలో ఏ రకమైన నాగరికత వెలసిల్లినట్టుగా ఆర్కియలాజికల్ ఆధారాలు లేవు. మరో రచయిత కృష్ణుడు అంధక వృష్ణీయంలో పుట్టిన వాడు కాబట్టి తెలుగు జాతివాడేనని అభిప్రాయపడ్డారు. తమిళులు శ్రీలంక నుండి భారతదేశానికి వలస వస్తే, తెలుగు వారు బలూచిస్తాన్ ద్వారా భారత దేశానికి ప్రవేశించారని మరో రచయిత సూచించారు. ఇవేవీ శాస్త్ర పరిశీలనకు నిలువగలిగే వాదాలు కావు. బౌద్ధ జాతక కథలో ప్రస్తావించిన ‘తెలివాహ’ గోదావరి నదేనని రాసిన వ్యాసంలో మాత్రం కొంత భాషాశాస్త్ర బద్ధమైన విశ్లేషణ కనిపిస్తుంది.
 
తెలుగు, ఆంధ్ర శబ్దాలను తెలంగాణా, కోస్తాంధ్ర ప్రాంతాలకు చెందిన వేర్వేరు భాషలుగా చిత్రిస్తూ ఈ మధ్య వచ్చిన వ్యాసాలు కూడా ఈ కోవకు చెందినవే. “తెలుగు”, “ఆంధ్ర” శబ్దాల వ్యుత్పత్తి గురించి, వాటిని భాషా పరంగా, జాతి పరంగా, ప్రాంత పరంగా పూర్వ వాఙ్మయంలో వాడిన దృష్టాంతాల గురించి భాషాశాస్త్రవేత్తలు [గంటి] [భద్రిరాజు] చేసిన విశ్లేషణకు మించి, ఈ వ్యాసాల్లో శాస్త్ర విమర్శకు నిలువగలిగే వివరాలేవీ నాకు కనబడలేదు. జన్యుశాస్త్ర పరంగా తెలంగాణా ప్రజలు, కోస్తాంధ్ర ప్రజలు భిన్న జాతికి చెందినవారని చెప్పడానికి ఏ రకమైన ఆధారాలు లేవు. తెలంగాణా తెలుగు, కోస్తాంధ్రా తెలుగు భాషల వ్యుత్వత్తి వేరని నిరూపించాలంటే, తులనాత్మక పద్ధతిద్వారా ఈ భాషల ప్రాథమిక పదజాలంలో క్రమబద్ధమైన అనుగుణ్యత లేదని రుజువు చెయ్యగలగాలి. భాషాశాస్త్ర సిద్ధాంత దృష్టితో చూస్తే ఈ రెండు “భాషలు” ఒకే భాషకు చెందిన రెండు మాండలికాలుగానే తప్ప మరేరకమైన వాదన చేయడానికి వీలు లేదని తెలిసిపోతుంది. తెలంగాణా భాషకు లంబాడి, సవర భాషలకు సంబంధం ఉండవచ్చునేమోనని మరో రచయిత సందేహం వెలిబుచ్చారు. లంబాడీ భాష రాజస్థానీ ఉపశాఖకు చెందిన ఇండో-ఆర్యన్ భాష. సవర భాష ముండా ఉప శాఖకు చెందిన ఆస్ట్రో-ఏసియాటిక్ భాషా కుటుంబానికి చెందింది. తెలుగు భాషపై ఈ రెండు భాషల ప్రభావం చాలా తక్కువేనని చెప్పకోవచ్చు.
 
వచ్చిన చిక్కేమిటంటే భాషా చరిత్రలపై ఈ వ్యాసాలు రాస్తున్న చాలామంది ప్రధానంగా సాహిత్యకారులు. సాహిత్యం ఒక కళ అయితే భాషాశాస్త్రం విజ్ఞాన శాస్త్రం. సాహిత్య సృష్టికి కల్పనా శక్తి చాలా అవసరం. విజ్ఞాన శాస్త్ర పరిశోధనకు తార్కిక వివేచన, విశ్లేషణ ( (Logical Reasoning and Analytical Skills) అత్యంత ప్రధానమైన అంశాలు. మౌలిక పరిశోధనలకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వకుండా ఏవో కొన్ని వాస్తవాంశాలకు తమ కల్పనా శక్తిని జోడించి తమ దృక్పథాల ప్రకారం, ఏవో తాత్కాలిక ప్రయోజనాలకోసం, చరిత్రలు రాయాలనుకోవడం దుస్సాహసమే అవుతుంది.
ఉప సంహారం
 
కనీసం మూడువేల సంవత్సరాలుగా భారత ఉపఖండం బహు భాషా కుటుంబ ప్రదేశం (Linguistic Area) గా విలసిల్లింది. ఇండో-ఆర్యన్ భాషలు, ద్రావిడ భాషలు, ముండా భాషలు, టిబెట్టో-బర్మీస్ భాషలు సహజీవనం చేసిన భారతదేశపు పూర్వ చరిత్ర సంక్లిష్టమైనది. సింధూలోయ నాగరికత లోని ప్రజలు ఏ భాష మాట్లాడి ఉంటారన్నది ఇప్పటికీ పరిశోధకులకు అంతుచిక్కని అంశం. ఆర్య భాషలపై ద్రావిడ భాషల ప్రభావం ఇప్పటికీ వివాదాస్పదమైన విషయమే[8][10][11]. క్లిష్టమైన ఈ పూర్వ చరిత్ర పునర్నిర్మాణానికి మౌలికమైన పరిశోధనలు చాలా అవసరం. చారిత్రక, భాషాత్మక ఆధారాలతో ఆర్కియాలజీ, ఆంత్రోపాలజీ, సోషియాలజీ, జియాలజీ, జెనెటిక్స్ మొదలైన విజ్ఞాన శాస్త్ర ఆధారాలను అనుసంధానం చేయగలిగే పరిశోధనలు మాత్రమే ఈ చిక్కుముడులు విప్పగలవు.
 
పాశ్చాత్య చరిత్రకారులు తమ స్వార్థం కోసం తిమ్మిని బమ్మిని చేసి తప్పుడు చరిత్ర బనాయించారని ఒక విమర్శ వినిపిస్తూఉంది. సామ్రాజ్యవాద దృక్పథం వల్లనో, శ్వేతజాతి అహంకారం వల్లనో, భారతీయులను చరిత్రహీనులుగా ప్రచారం చేసే ఉద్దేశ్యంతోనోఉద్దేశంతోనో పాశ్చాత్య విద్వాంసులు భారతీయ చరిత్రకు న్యాయం చెయ్యలేదని, చెయ్యలేరని వీరి వాదన. అసలైన భారతీయ ఆత్మను ఆవిష్కరించే సమగ్ర యత్నం భారతదేశం నుండే రావాలని వీరి నమ్మకం. అయితే సర్ విలియం జోన్స్, కాల్డ్‌వెల్ ల నుండి బరో, ఎమెనోల వరకూ భారతీయ భాషలపై అత్యుత్తమ పరిశోధనలు చేసిన వారు పాశ్చాత్యులే. తొలితరం పాశ్చాత్య చరిత్రకారులు చేసిన సిద్ధాంతాలలో కొన్ని లోపాలను ఈ తరం పరిశోధకులు కనిపెట్టి ఉంటే ఉండవచ్చు - ఒక శాస్త్రవేత్త తయారు చేసిన సిద్ధాంతానికి తరువాతి తరం శాస్త్రవేత్తలు మెరుగులు దిద్దటం కానీ, లోపాలు సవరించడం గాని శాస్త్రపరిశోధనారంగంలో ఎల్ల కాలాల్లోను జరుగుతున్న పని. కానీ తొలితరం పాశ్చాత్య విద్వాంసులు అవిశ్రాంతంగా పనిచేసి సేకరించిన ఆధారాలు, శాస్త్ర బద్ధంగా చేసిన పరిశోధనలు ఇప్పటికీ అనుసరణీయాలే. భారతీయ భాషలకు చేసిన మహత్తరమైన సేవలకి వారు ఎప్పటికీ చిరస్మరణీయులే.
 
అయితే మన గత చరిత్ర గురించి మనమే ఆసక్తి, అభిమానం చూపడంలోనూ, అధ్యయనం చెయ్యాలనుకోవడంలోనూ తప్పేమీలేదు. అంతేకాక భారతదేశంలో శాస్త్ర పరిశోధనకు అవసరమైన ప్రతిభకు కొరతలేదు. కానీ ఈ పరిశోధనలకు కావాల్సిన మౌలికమైన శిక్షణ, వనరులు (training and infrastructure) మన దేశంలో అందుబాటులో లేకపోవడం దురదృష్టకరం. అంతర్జాతీయ ప్రమాణాలకు తీసిపోని విధంగా శాస్త్రపరిశోధనలు భారతదేశంలో జరగాలంటే భారతీయ విశ్వవిద్యాలయాల్లో ఉత్తమ స్థాయి పరిశోధనకు అవసరమైన వనరుల్ని, వసతుల్ని ఏర్పాటుచెయ్యగలగాలి. పరిశోధనకు కావల్సిన అన్వేషణా ప్రవృత్తిని, జిజ్ఞాసను ప్రేరేపించే వాతావరణం యూనివెర్సిటీలలో నెలకొల్పగలగాలి. భారతీయ భాషా పరిశోధనలకు, భారత చరిత్ర రచనలకు ఈ యూనివెర్సిటీలు కేంద్రాలు కావాలి. ఆధునిక భాషా శాస్త్రాలకు భిక్ష పెట్టిన పాణిన్యాదులు మన భాషాపరిశోధకులకు స్ఫూర్తి కావాలి. మన మధ్యే నివసిస్తున్న ప్రపంచ ఖ్యాతి చెందిన భద్రిరాజు కృష్ణమూర్తి వంటి భాషావేత్తల మేధాశక్తిని, విజ్ఞానాన్ని ఉపయోగించుకోవాలి. ఈ మహత్తర బాధ్యతను మన యూనివెర్సిటీలు నిర్వర్తించనంత కాలం భారతీయ భాషా, చరిత్ర, సంస్కృతుల గురించి పాశ్చాత్య పరిశోధకుల రచనలే శిరోధార్యం కాక తప్పవు.
Line 263 ⟶ 261:
Why “mama” and “Papa”? Roman Jakobson [1959]
 
On the limits of Comparative Method , S. P. Harrison in “The Handbook of Historical Linguistics: Brian D. Joseph, Richard D. Janda” [2003
 
Language, Culture, and Society: key topics in linguistic anthropology, Christine Jourdan, Kevin Tuite [2006]
The Indo-Aryan Languages Colin P. Masica [1991]
 
indo-European Numerals, Jadranka Gvozdanović [1992]
 
Linguistic Archaeology Of South Asia, Franklin C. Southworth [2005]
 
The Munda Languages, Norman H. Zide (Editor), Gregory D. S. Anderson (Editor) [2006]
 
 [[వర్గం:భాష]]
"https://te.wikipedia.org/wiki/భాషా_శాస్త్రం" నుండి వెలికితీశారు