నువ్వులు: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
Content deleted Content added
దిద్దుబాటు సారాంశం లేదు |
చి clean up, replaced: మరియు → , (5), typos fixed: లు కారణంగా → ల కారణంగా (2), ె → ే , → (7), , → , (5) |
||
పంక్తి 1:
{{speciesbox
|name = Sesame
Line 43 ⟶ 41:
[[దస్త్రం:Sesamum indicum 06.JPG|thumbnail]]
నువ్వులు [[:en:Sesamum indicum]] సెసమం ప్రజాతికి చెందిన ఒక పుష్పించే మొక్క. దీని అడవి బంధువులు అనేకం ఆఫ్రికాలోనూ, కొంత స్వల్ప సంఖ్యలో
నువ్వుల పంటకి 3000 సంవత్సరాల చరిత్ర ఉంది. నువ్వులలోని అనేక జాతులు ఆఫ్రికా అటవీ ప్రాంతాలలో ఉన్నాయి. సేద్యానికి అనుకూలమైన రకం నువ్వులు భారతదేశంలో వృద్ధి చెందాయి. ఎక్కువ ఉష్ణోగ్రత గల ప్రాంతాలలోనూ, అనావృష్టి వంటి పరిస్థితులకు కూడా తట్టుకోగల సామర్ధ్యం ఈ నువ్వుల మొక్కలకు ఉంది.
Line 49 ⟶ 47:
[[దస్త్రం:Sesamum indicum 04.JPG|thumbnail]]
తెలుగు మాట నువ్వులని సంస్కృతంలో తిలలు అంటారు. ఈ తిలలు లోంచి వచ్చిన మాటే "తైలం." ఇంగ్లీషు మాట sesame
చమురు గింజలలో అత్యధిక చమురు దిగుబడిని ఇచ్చేవి నువ్వులు. వీటికి ఒక రకమైన, ఆకర్షణీయమైన షాడబంతో పాటు, వగరు రుచి ఉండడం వల్ల ఇవి ప్రపంచ వ్యాప్తంగా వంటకాల్లో ముఖ్యాంశంగా ఉంటున్నాయి. కాని నువ్వులు కొంత మందిలో ([[నోటిపూత]] వంటి) ఎలర్జీని కలుగజేస్తాయి కనుక వీటిని అప్రమత్తతతో వాడాలి.
ప్రపంచంలో నువ్వు గింజల ఎగుమతిలో భారతదేశానిది అగ్రస్థానం. 2013 లో నువ్వులు విత్తనాలు అతిపెద్ద నిర్మాత మయన్మార్ ఉంది 2013. నువ్వులు విత్తనాలు గురించి 4.8 మిలియన్ మెట్రిక్ టన్నుల సాగుచేసేవారు
[[File:Sesame_in_Hainan_-_05.JPG|right|thumb|నువ్వు కాయలు, లోపల గింజలు]]
నువ్వు గింజలు నూగుతో గుళికలా ఉన్న కాయలో ఉంటాయి. ఈ గుళిక కాయలు అడ్డుకోతలో దీర్ఘ చతురస్రాకారంలో ఉంటాయి (బొమ్మ చూడండి).
నువ్వులు విత్తనాలు చిన్నవి. వీటి పరిమాణం, ఆకృతి,
'''సాగు'''
నువ్వులు ఎక్కువ వాణిజ్య సాగు నీటి అసహనంతో ఉంటాయి. చివరి దెసలో వర్షపాతం పెరుగుదల కంపిస్తుంది అధిక పంట పొడిగిస్తుంది. గాలి కూడా పంట సమయంలో బ్రద్దలై కారణమవుతుంది.
Line 71 ⟶ 69:
[[దస్త్రం:Sesamum indicum fructus.jpg|thumbnail]]
== సంవిధానం ==
పండించిన తర్వాత, విత్తనాలు సాధారణంగా శుభ్రం చేసి ఉంటాయి . కొన్ని దేశాల్లో, వారు కచ్చితమైన రంగు నిర్ధారించడానికి బయటకు తిరస్కరిస్తుంది ఒక ఎలక్ట్రానిక్ రంగు సార్టింగ్ యంత్రం నుండి పంపించడం జరుగుతుంది . స్థిరమైన రూపాన్ని నువ్వు గింజలు
== ఉపయోగాలు ==
Line 80 ⟶ 78:
*నువ్వులలోని మెగ్నీషియం క్యాన్సర్ వ్యతిరేక లక్షణాలు కలిగి ఉంటుంది.
*నువ్వులలో ఉండే జింక్ ఎముకలను ఆరోగ్యంగా ఉంచుతుంది.
*నువ్వులు ఒమేగా -3, ఒమేగా -6
==నువ్వుల సాగు==
[[దస్త్రం:Sa white sesame seeds.jpg|thumb|right|తెల్లని నువ్వు గింజలు.]]
[[File:"A Gingelly cake".jpg|thumb]]
ఖరీప్
విత్తటానికి నెల రోజుల ముందే 20-25 టన్నుల కాంపొస్ట్ ఎరువు, సేంద్రియ ఎరువును/హెక్టరుకు పొలమంతట కలిసే కలియ దున్నుతారు. కనీసం 50 మి.మీ వాన పడిన తరువాత విత్తడం మొదలు పెడతారు. సాలుకు, సాలుకు (వరుస) మధ్య దూరం 45 సెం.మీ. సాలులోని మొక్కల మధ్య దూరం 15 సెం.మీ వచ్చెలా నువ్వులను విత్తవలెను. నేల లోపల 2-3 సెం.మీ. లోతులో వుండేలా విత్తాలి. పంటకు పంటకాలం మొత్తం మీద 30 కీ.జిల నత్రజని, 60 కే.జి.ల భాస్వరం, 20 కే.జి.ల పోటాసియం రసాయనిక ఎరువులను వాడాలి. పొటాషియం, భాస్వరంలను ఒకేసారి విత్త్నాలు విత్తితకు ముందు చల్లాలి. నత్రజనిని మాత్రం మూడు దఫాలుగా, మొదటి మూడో వంతు విత్తనం విత్తేటప్పుడు, రెండో దఫా విత్తిన 30రోజులకు, మూడో దఫా, విత్తిన 40 రోజులకు వేయాలి. పంటకాలంలో పైరుకు నీరు పెట్టాలి. పైరుకు నీరు మొదటిసారి విత్తిన 20-30 రోజులకు, రెండో సారి పైరుపూతకు వచ్చే సమయానికి (45-50రోజులు), తరువాత కాయకాచే సమయంలో (65-70) పెట్టాలి. ఆకులు, కాయలు పసుపు రంగుకు రాగానే కోతచెయ్యలి. కాయ పూర్తిగా ఎండు వరకు వదలి వేసిన, కాయ పగిలి నువ్వులు రాలి పోతాయి. ఒకకాయలో 60-100 నువ్వులు వుండును. అందువలన కాయ ప్సుపు రంగుకు వచ్చి కొద్ది పచ్చిగా
[[File:Nuvvulu...1.JPG|thum|thumb|right|తెల్ల నువ్వులు]]
Line 112 ⟶ 110:
==నువ్వుపొడి==
[[File:నువ్వుపొడి (2).jpg|thumb|నువ్వుపొడి]]
తెల్లనువ్వులు నూనె లేకుండా దోరగా వేయించుకోవాలి.
{{నవధాన్యాలు}}
|