వికీపీడియా

ఐరోపా సమాఖ్య: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

చరిత్రలో దిద్దుబాట్లను ఎంపిక చేసుకుంటూ తేడాలు చూడండి
← మునుపటి తేడాతరువాతి తేడా →
Content deleted Content added
విజువల్వికీటెక్స్ట్
చి AWB తో "మరియు" ల తొలగింపు, typos fixed: జూలై 1, 1967 → 1967 జూలై 1 (2), 31 డిసెంబర్ 2020 → 2020 డిసెంబర్ 31 (6), జూన్ 1993 → 1993 జూన్ (5), స
దిద్దుబాటు సారాంశం లేదు
పంక్తి 189:
1993 లో మాస్ట్రిక్ట్ ఒప్పందం అమల్లోకి రావడంతో ఇయు, యూరోపియన్ పౌరసత్వం ఉనికి లోకి వచ్చాయి. {{Sfn|Craig|De Burca|2011|p=15}} ఇయు మూలాలు యూరోపియన్ బొగ్గు, ఉక్కు సంఘం (ECSC), యూరోపియన్ ఎకనామిక్ కమ్యూనిటీ (EEC) లలో ఉన్నాయి. 1951 పారిస్ ఒప్పందం, 1957 రోమ్ ఒప్పందం ద్వారా పై సంఘాలు ఏర్పడ్డాయి. యూరోపియన్ కమ్యూనిటీలు అనే సంఘాల్లో అసలు (వ్యవస్థాపక) సభ్యులు ఆరు: బెల్జియం, ఫ్రాన్స్, ఇటలీ, లక్సెంబర్గ్, నెదర్లాండ్స్, పశ్చిమ జర్మనీ. కొత్త సభ్య దేశాల ప్రవేశంతో కమ్యూనిటీలు, వాటి వారసులూ పరిమాణంలో పెరిగాయి. విధానపరమైన అంశాలు పెరుగుతూ పోవడంతో వాటి బలమూ పెరిగింది. ఇయు రాజ్యాంగ ప్రాతిపదికకు 2009 లో లిస్బన్ ఒప్పందం ద్వారా చేసినది, ముఖ్యమైన సవరణల్లో అత్యంత తాజాది.
 
2020 జనవరిలో, [[యునైటెడ్ కింగ్‌డమ్]] ఇయునుఇయు ను [[యూరోపియన్ యూనియన్ నుంచి బ్రిటన్ ఉపసంహరణ|విడిచిపెట్టిన]] మొదటి సభ్య దేశంగా అవతరించింది. 2016 ప్రజాభిప్రాయ సేకరణ తరువాత, యుకె వెళ్ళిపోయే ఉద్దేశాన్ని తెలియజేసింది. ఉపసంహరణ ఒప్పందంపై చర్చలు జరిపింది. కనీసం 2020 డిసెంబరు 31 వరకు యుకె సంధి దశలో ఉంటుంది. ఈ సమయంలో ఇది ఇయు చట్టానికి లోబడి ఉంటుంది. ఇయు సింగిల్ మార్కెట్, కస్టమ్స్ యూనియన్‌లో భాగంగానే ఉంటుంది. దీనికి ముందు, సభ్య దేశాలకు చెందిన మూడు భూభాగాలు ఇయునుఇయు ను గానీ, దానికి పూర్వం ఉన్న సంస్థలను గానీ విడిచిపెట్టాయి అవి. ఫ్రెంచ్ అల్జీరియా (1962 లో, స్వాతంత్ర్యం పొందిన తరువాత), [[గ్రీన్‌లాండ్|గ్రీన్లాండ్]] (1985 లో, ప్రజాభిప్రాయ సేకరణ తరువాత), సెయింట్ బార్తేలెమీ (2012 లో).
 
2020 లో ప్రపంచ జనాభాలో 5.8% మంది ఇయులోఇయు లో ఉన్నారు {{refn|This figure is from February 2020, and takes account of the United Kingdom leaving the European Union. The population of the UK is roughly 0.9% of the world's population.<ref>{{cite web|title=European Union reaches 500 Million through Combination of Accessions, Migration and Natural Growth|publisher=Vienna Institute of Demography|url=http://www.oeaw.ac.at/vid/datasheet/EU_reaches_500_Mill.shtml|accessdate=12 February 2016}}</ref>|group=note|name=first}} 2017 లో ఇయు (యునైటెడ్ కింగ్‌డమ్‌తో సహా) నామమాత్రపు [[స్థూల దేశీయోత్పత్తి|స్థూల దేశీత్పత్తి]] (జిడిపి) 20 ట్రిలియన్ యుఎస్ డాలర్లు. ఇది ప్రపంచ [[స్థూల దేశీయోత్పత్తి|నామమాత్రపు జిడిపిలో]] సుమారు 25% . <ref>{{వెబ్ మూలము}}</ref> అదనంగా, ఐక్యరాజ్యసమితి అభివృద్ధి కార్యక్రమం ప్రకారం, ఇయు దేశాలన్నిటి మానవ అభివృద్ధి సూచికలు చాలా ఎక్కువగా ఉంటాయి. 2012 లో, ఇయుకు నోబెల్ శాంతి బహుమతి లభించింది. <ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-20664167|title=EU collects Nobel Peace Prize in Oslo|date=10 December 2012|work=[[BBC News]]|access-date=3 June 2013}}</ref> ఉమ్మడి విదేశీ, భద్రతా విధానాల ద్వారా, ఇయు విదేశీ సంబంధాల్లోను, రక్షణలోనూ తన పాత్రను విస్తరించింది. యూనియన్ ప్రపంచవ్యాప్తంగా శాశ్వత దౌత్య కార్యకలాపాలను నిర్వహిస్తుంది. [[ఐక్యరాజ్య సమితి|ఐక్యరాజ్యసమితి]], ప్రపంచ వాణిజ్య సంస్థ, జి 7, [[జీ20|జి 20 లలో]] ప్రాతినిధ్యం వహిస్తుంది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా అది చూపిస్తున్న ప్రభావం కారణంగా, యూరోపియన్ యూనియన్‌ను రూపుదిద్దుకుంటున్న సూపర్ పవర్ గా అభివర్ణించారు. <ref name="The European Superpower2">{{Cite book|title=The European Superpower|last=John McCormick|year=2006|isbn=978-1-4039-9846-0}}</ref>
 
== చరిత్ర ==
పంక్తి 235:
 
=== భవిష్యత్ విస్తరణ ===
1993 లో అంగీకరించిన కోపెన్‌హాగన్ ప్రమాణాలు, మాస్ట్రిక్ట్ ఒప్పందం (ఆర్టికల్ 49) లలో యూనియన్‌లోకి చేరడానికి ప్రమాణాలను చేర్చారు. మాస్ట్రిక్ట్ ఒప్పందంలోని ఆర్టికల్ 49 (సవరించిన విధంగా) "స్వేచ్ఛ, ప్రజాస్వామ్యం, మానవ హక్కులు, ప్రాథమిక స్వేచ్ఛలను, చట్టబద్ధతను" గౌరవించే ఏ "యూరోపియన్ దేశమైనా" ఇయులోఇయు లో చేరవచ్చని పేర్కొంది. ఒక దేశం యూరోపియన్ కాదా లేదా అనేది ఇయు సంస్థల రాజకీయ అంచనాకు లోబడి ఉంటుంది. <ref name="briefing232">{{వెబ్ మూలము|author=Members of the European Parliament|title=Legal questions of enlargement|work=Enlargement of the European Union|publisher=The European Parliament|date=19 May 1998|url=http://www.europarl.eu.int/enlargement/briefings/23a2_en.htm|accessdate=9 July 2008}}</ref>
 
యూనియన్ యొక్క భవిష్యత్తు సభ్యత్వం కోసం ఐదుగురు గుర్తింపు పొందిన అభ్యర్థులు ఉన్నారు: టర్కీ (14 1987 ఏప్రిల్ న దరఖాస్తు చేసుకుంది), నార్త్ మాసిడోనియా (22 2004 మార్చి న "మాజీ యుగోస్లావ్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ మాసిడోనియా"గా దరఖాస్తు చేసుకుంది), మోంటెనెగ్రో (2008 లో దరఖాస్తు చేసుకుంది), అల్బేనియా (2009 లోదరఖాస్తు చేసుకుంది), సెర్బియా (2009 లో దరఖాస్తు చేసుకుంది). టర్కిష్ చర్చలు నిలిచిపోగా మిగతావి పురోగతిలో ఉన్నాయి. <ref name="Hahn2">{{Cite news|url=https://www.reuters.com/article/us-turkey-eu-idUSKBN17Y0U0|title=Turkey's EU dream is over, for now, top official says|date=2 May 2017|work=[[Reuters]]}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://www.euronews.com/2017/04/10/turkey-is-no-longer-an-eu-candidate-mep-says|title="Turkey is no longer an EU candidate", MEP says|date=10 April 2017|publisher=EuroNews}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.dailysabah.com/columns/emre_gonen/2017/05/02/a-truce-with-the-eu|title=A truce with the EU?|date=2 May 2017|publisher=[[Daily Sabah]]EuroNews}}</ref>
 
[[2019–20 కరోనావైరస్ మహమ్మారి|2019-2020 కరోనావైరస్ మహమ్మారి]] కారణమని పేర్కొంటూ 2020 మార్చిలో, హంగరీ ప్రధాన మంత్రి [[విక్టర్ ఓర్బన్|విక్టర్ ఓర్బన్కు]] నిరవధిక అత్యవసర అధికారాలను ఇస్తూ విస్తృతమైన చట్టాన్ని ఆమోదించింది. ఎగ్జిక్యూటివ్ డిక్రీలు జారీ చేయడం, పార్లమెంటును నిలిపివేయడం, నకిలీ వార్తలుగా పరిగణించిన వాటిని ప్రచురించిన వ్యతిరేక మీడియా ప్రచురణలను మూసివేయడం, హింసించడం ఈ అధికారాల్లో ఉన్నాయి. ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థలో తిరోగమనం వలన, ఇయు ప్రాథమిక హక్కుల చార్టరుకే విరుద్ధంగా ఉన్నందునా ఇయు ఆ దేశంతో తెగతెంపులు చేసుకోవాలని చాలా మంది కోరారు. <ref>{{వెబ్ మూలము|url=https://slate.com/news-and-politics/2020/03/orban-hungary-dictatorship-eu-nato.html|title=Kick Hungary Out of the EU and NATO|author=|date=March 30, 2020|work=[[Slate magazine]]|accessdate=}}</ref> <ref>{{వెబ్ మూలము|url=https://www.theatlantic.com/international/archive/2020/04/europe-hungary-viktor-orban-coronavirus-covid19-democracy/609313/|title=The EU Watches as Hungary Kills Democracy|author=|date=April 2, 2020|work=[[The Atlantic]]|accessdate=}}</ref> ఈ పిలుపులు ఎలా ఉన్నప్పటికీ, సభ్య దేశాలను యూనియన్ నుండి తొలగించే యంత్రాంగాలు ఇయులోఇయు లో లేవు. ఒప్పందం లోని ఆర్టికల్ 7 ప్రకారం ఆంక్షలు విధించవచ్చు. వీటిని మొదట 2015 లో ప్రతిపాదించారు. కాని అధికారికంగా వోటు వేసింది మాత్రం 2018 లో. ఇది కూడా ఇయు యొక్క మూల విలువలను ఉల్లంఘించిన సందర్భంలో మాత్రమే వర్తిస్తుంది. <ref>{{వెబ్ మూలము|url=https://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20180906IPR12104/rule-of-law-in-hungary-parliament-calls-on-the-eu-to-act|title=Rule of law in Hungary: Parliament calls on the EU to act|author=|date=|work=Europen Parliament (europarl)|accessdate=}}</ref>
 
== జనాభా వివరాలు ==
పంక్తి 249:
 
=== పట్టణీకరణ ===
ఇయులోఇయు లో ఒక మిలియన్ జనాభా కంటే ఎక్కువ మంది ఉన్న పట్టణ ప్రాంతాలు 40 ఉన్నాయి. ఇయులోఇయు లో అతిపెద్ద మెట్రోపాలిటన్ ప్రాంతాలు [[పారిస్]], [[మద్రిడ్|మాడ్రిడ్]] . <ref name="eurostat2">{{వెబ్ మూలము|url=http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=met_pjanaggr3&lang=en|title=Eurostat – Data Explorer|publisher=Eurostat|accessdate=22 November 2018}}</ref> వీటి తరువాత బార్సిలోనా, [[బెర్లిన్]], రైన్-రుహ్ర్, [[రోమ్]], మిలన్ వస్తాయి. వీటన్నిటి మెట్రోపాలిటన్ జనాభా 4 మిలియన్లకు పైగా ఉంది. <ref name="appsso.eurostat.ec.europa.eu2">https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do</ref>
 
ఇయులోఇయు లో ఒకటి కంటే ఎక్కువ పట్టణాలతో కూడిన పాలీసెంట్రిక్ పట్టణ ప్రాంతాలున్నాయి. అవి: రైన్-రుహ్ర్ (కొలోన్, డార్ట్మండ్, డ్యూసెల్డార్ఫ్ తదితరాలు), రాండ్‌స్టాడ్ ([[ఆమ్‌స్టర్‌డ్యామ్|ఆమ్స్టర్డామ్]], రోటర్‌డామ్, ది హేగ్, ఉట్రేచ్ట్ తదితరాలు.), ఫ్రాంక్‌ఫర్ట్ రైన్-మెయిన్ (ఫ్రాంక్‌ఫర్ట్), ఫ్లెమిష్ డైమండ్ (ఆంట్వెర్ప్, బ్రస్సెల్స్, లెవెన్, ఘెంట్ తదితరాలు), ఎగువ సిలేసియన్ ప్రాంతం (కటోవిస్, ఆస్ట్రావా తదితరాలు.). <ref name="eurostat2" />{{Clear}}
 
=== భాషలు ===
పంక్తి 362:
అధిక సంఖ్యలో ఉన్న అధికారిక భాషల కారణంగా, చాలా సంస్థలు కొన్ని భాషలను మాత్రమే పనుల్లో ఉపయోగిస్తాయి. <ref>{{వెబ్ మూలము}}</ref> యూరోపియన్ కమిషన్ తన అంతర్గత వ్యాపారాన్ని ఇంగ్లీష్, ఫ్రెంచ్, జర్మన్ అనే మూడు పద్ధతుల భాషల్లో నిర్వహిస్తుంది. అదేవిధంగా, యూరోపియన్ కోర్ట్ ఆఫ్ జస్టిస్ ఫ్రెంచ్‌ను భాషలో పనిచేస్తుంది. <ref>{{Citation}}</ref> <ref>{{వెబ్ మూలము}}</ref> యూరోపియన్ సెంట్రల్ బ్యాంక్ తన వ్యాపారాన్ని ప్రధానంగా ఆంగ్లంలో నిర్వహిస్తుంది. <ref>{{Cite news|url=https://www.wsj.com/articles/translation-adds-complexity-to-european-central-banks-supervisory-role-1414580925|title=Translation Adds Complexity to European Central Bank's Supervisory Role: ECB Wants Communication in English, But EU Rules Allow Use of Any Official Language|last=Buell|first=Todd|date=29 October 2014|work=The Wall Street Journal|access-date=11 October 2015}}</ref> <ref>{{వెబ్ మూలము}}</ref>
 
[[భాషా విధానం]] సభ్య దేశాల బాధ్యత అయినప్పటికీ, ఇయు సంస్థలు దాని పౌరులలో బహుభాషావాదాన్ని ప్రోత్సహిస్తాయి. <ref group="lower-alpha">See Articles 165 and 166 (ex Articles 149 and 150) of the [[Treaty on the Functioning of the European Union]], on [http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2010:083:0047:0200:EN:PDF eur-lex.europa.eu]</ref> <ref>{{వెబ్ మూలము|title=European Parliament Fact Sheets: 4.16.3. Language policy|publisher=Europa web portal|author=European Parliament|year=2004|url=http://www.europarl.europa.eu/facts/4_16_3_en.htm|accessdate=3 February 2007}}</ref> ఇయులోఇయు లో ఇంగ్లీష్ ఎక్కువగా మాట్లాడే భాష. మాతృభాషగాను, ఇతరత్రానూ మాట్లాడేవారిని లెక్కలోకి తీసుకుంటే ఇయు జనాభాలో 51% మందికి ఇంగ్లీషు అర్థమవుతుంది. <ref name="Eurobarometer Languages_P42">{{వెబ్ మూలము|title=Special Eurobarometer 243: Europeans and their Languages (Executive Summary)|publisher=Europa web portal|author=European Commission|year=2006|url=http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_243_sum_en.pdf|accessdate=11 March 2011}}</ref> ఎక్కువ మంది మాట్లాడే మాతృభాష, జర్మన్ (ఇయు జనాభాలో 18%), తరువాత ఫ్రెంచ్ (ఇయు జనాభాలో 13%). పైగా, రెండూ అనేక ఇయు సభ్య దేశాలకు అధికారిక భాషలు. ఇయు పౌరులలో సగానికి పైగా (56%) వారి మాతృభాష కాకుండా ఇతర భాషలో సంభాషించ గలుగుతారు. <ref name="Eurobarometer Languages_P32">{{వెబ్ మూలము|title=Special Eurobarometer 243: Europeans and their Languages (Executive Summary)|publisher=Europa web portal|author=European Commission|year=2006|url=http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_243_sum_en.pdf|accessdate=11 March 2011}}</ref>
 
ఇయు యొక్క మొత్తం ఇరవై అధికారిక భాషలు [[ఇండో యూరోపియను వర్గము|ఇండో-యూరోపియన్]] [[భాషా కుటుంబము|భాషా కుటుంబానికి]] చెందినవి, వీటిలో బాల్టో-స్లావిక్, <ref group="lower-alpha">స్లావిక్: బల్గేరియన్, క్రొయేషియన్, చెక్, పోలిష్, స్లోవాక్, స్లోవీన్.
పంక్తి 380:
వరుస విస్తరణల ద్వారా, యూరోపియన్ యూనియన్ ఆరు వ్యవస్థాపక దేశాల (బెల్జియం, ఫ్రాన్స్, పశ్చిమ జర్మనీ, ఇటలీ, లక్సెంబర్గ్, నెదర్లాండ్స్) నుండి ప్రస్తుత 27 సభ్యుల దాకా విస్తరించింది. వ్యవస్థాపక ఒప్పందాలకు పార్టీగా మారడం ద్వారా కొత్త దేశాలు యూనియన్‌లో చేరుతాయి. తద్వారా ఇయు సభ్యత్వ అధికారాలు బాధ్యతలకు లోబడి ఉంటాయి. ఇందుకోసం సభ్యదేశాలు తమ సార్వభౌమత్వంలో కొంత భాగాన్ని యూనియన్ సంస్థలకు ధారపోస్తాయి. దీన్ని సార్వభౌమత్వ సమీకరణ అని అంటారు.. <ref>{{వెబ్ మూలము|url=http://www.answers.com/topic/pooled-sovereignty|title=Answers {{ndash}} The Most Trusted Place for Answering Life's Questions|work=Answers.com|accessdate=12 February 2016}}</ref> <ref>{{వెబ్ మూలము|title=EU institutions and other bodies|url=http://europa.eu/institutions/index_en.htm|accessdate=4 September 2009}}</ref>
 
సభ్యత్వం పొందడానికి, ఒక దేశం కోపెన్‌హాగన్ ప్రమాణాలకు అనుగుణంగా ఉండాలి. ఈ ప్రమాణాలను 1993 లో కోపెన్‌హాగన్‌లో జరిగిన యూరోపియన్ కౌన్సిల్ సమావేశంలో నిర్వచించారు. వీటికి మానవ హక్కులను, చట్ట పాలనను గౌరవించే స్థిరమైన ప్రజాస్వామ్యం అవసరం; పనిచేసే మార్కెట్ ఆర్థిక వ్యవస్థ ఉండాలి; ఇయు చట్టంతో సహా సభ్యత్వంతో వచ్చే బాధ్యతలను స్వీకరించాలి. సభ్యత్వం కోరుతున్న దేశం ఈ ప్రమాణాలకు అనుగుణంగా ఉందో లేదో తేల్చే బాధ్యత యూరోపియన్ కౌన్సిల్ ది. <ref name="Accession Criteria2">{{వెబ్ మూలము|title=Accession criteria (Copenhagen criteria)|publisher=Europa web portal|url=http://europa.eu/scadplus/glossary/accession_criteria_copenhague_en.htm|accessdate=26 June 2007}}</ref> లిస్బన్ ఒప్పందంలోని ఆర్టికల్ 50 ఒక సభ్యుడు యూనియన్ నుండి నిష్క్రమించడానికి వీలు కల్పిస్తుంది. రెండు భూభాగాలు యూనియన్ నుండి నిష్క్రమించాయి: [[గ్రీన్‌లాండ్|గ్రీన్లాండ్]] (డెన్మార్క్ యొక్క స్వయంప్రతిపత్త ప్రావిన్స్) 1985 లో ఉపసంహరించుకుంది; <ref>{{వెబ్ మూలము|title=The Greenland Treaty of 1985|publisher=Greenland Home Rule Government|url=http://eu.nanoq.gl/Emner/EuGl/The%20Greenland%20Treaty.aspx|accessdate=10 November 2010}}</ref> యునైటెడ్ కింగ్‌డమ్ అధికారికంగా 2016 లో యూరోపియన్ యూనియన్‌పై ఏకీకృత ఒప్పందంలోని ఆర్టికల్ 50 ను వాడుకుంది. 2020 లో [[యూరోపియన్ యూనియన్ నుంచి బ్రిటన్ ఉపసంహరణ|వైదొలిగినప్పుడు]] ఇయునుఇయు ను విడిచిపెట్టిన ఏకైక సార్వభౌమ రాజ్యంగా అవతరించింది.
 
ఆరు దేశాల సభ్యత్వం అభ్యర్ధనలు పరిశీలనలో ఉన్నాయి: అల్బేనియా, ఐస్లాండ్, నార్త్ మాసిడోనియా, <ref group="lower-alpha">Referred to by the EU as the "former Yugoslav Republic of Macedonia".</ref> మాంటెనెగ్రో, సెర్బియా, టర్కీలు. <ref name="Europa Enlargement2">{{వెబ్ మూలము|url=http://ec.europa.eu/enlargement/countries/index_en.htm|title=European Commission – Enlargement – Candidate and Potential Candidate Countries|publisher=Europa web portal|accessdate=13 March 2012}}</ref> ఐస్లాండ్ 2013 లో చర్చలను నిలిపివేసింది. <ref name="icelandover2">{{Cite news|url=http://euobserver.com/political/120501|title=Iceland's EU bid is over, commission told|last=Fox|first=Benjamin|date=16 June 2013|work=Reuters|access-date=16 June 2013}}</ref> బోస్నియా హెర్జెగోవినా, కొసావోలను అభ్యర్థులుగా అధికారికంగా గుర్తించింది. <ref name="Europa Enlargement2" /> బోస్నియా, హెర్జెగోవినా సభ్యత్వ దరఖాస్తును సమర్పించింది.
 
యూరోపియన్ ఫ్రీ ట్రేడ్ అసోసియేషన్ (EFTA) ను ఏర్పాటు చేసిన నాలుగు దేశాలూ ఇయులోఇయు లో సభ్యులు కాదు. కానీ ఇయు ఆర్థికవ్యవస్థకు, దాని నిబంధనలకూ పాక్షికంగా కట్టుబడి ఉన్నాయి: [[స్విట్జర్లాండ్]], ఐస్లాండ్, [[లైచెన్‌స్టెయిన్|లీచ్టెన్స్టెయిన్]], [[నార్వే]]. <ref name="EEA2">{{వెబ్ మూలము|url=http://eeas.europa.eu/eea/|title=The European Economic Area (EEA)|publisher=Europa web portal|author=European Commission|accessdate=10 February 2010}}</ref> <ref name="CH2">{{వెబ్ మూలము|title=The EU's relations with Switzerland|publisher=Europa web portal|url=http://eeas.europa.eu/switzerland/index_en.htm|accessdate=3 November 2010}}</ref> యూరోపియన్ సూక్ష్మ దేశాలైన [[అండొర్రా|అండోరా]], [[మొనాకో]], [[సాన్‌మారినో|శాన్ మారినో]], [[వాటికన్ నగరం|వాటికన్]] [[మైక్రోస్టేట్స్ ,యూరోపియన్ యూనియన్|సిటీల]] సంబంధాలలో యూరో వాడకం, ఇతర సహకారాలు ఉన్నాయి. <ref name="euro use world2">{{వెబ్ మూలము|url=http://ec.europa.eu/economy_finance/euro/world/outside_euro_area/index_en.htm|title=Use of the euro in the world|publisher=Europa web portal|author=European Commission|accessdate=27 February 2008}}</ref> యూరోపియన్ యూనియన్‌లో ఉన్న 27 సార్వభౌమ దేశాలు (మ్యాప్‌లో ఐరోపాలోను, ఆ చుట్టుపక్కల ఉన్న భూభాగాలను మాత్రమే చూపిస్తుంది) : <ref>{{వెబ్ మూలము|title=European Countries|url=http://europa.eu/abc/european_countries/index_en.htm|publisher=Europa web portal|accessdate=18 September 2010}}</ref><imagemap>File:Member States of the European Union (polar stereographic projection) EN.svg|650px|center|Map showing the member states of the European Union (clickable)
poly 261 28 273 39 279 59 284 61 286 66 271 97 275 105 275 116 284 122 308 111 320 83 308 75 310 71 302 60 305 54 297 46 298 36 290 32 291 16 282 16 277 22 280 28 275 33 270 32 264 26 [[Finland]]
poly 260 29 259 38 252 37 252 42 248 41 244 54 238 64 238 72 235 77 237 83 226 83 223 100 227 106 230 111 227 115 229 121 223 127 220 141 229 160 227 163 231 173 238 171 238 168 242 164 250 164 254 135 261 130 262 117 252 115 257 93 270 83 271 66 279 59 273 39 [[Sweden]]
పంక్తి 674:
 
== భౌగోళికం ==
ఇయు సభ్య దేశాల మొత్తం విస్తీర్ణం 4,233,262 చ.కి.మీ. <ref name="Area.and.population.figure2" group="lower-alpha">This figure includes the extra-European territories of member states which are part of the European Union, and excludes the European territories of member states which are not part of the Union. For more information see [[Special member state territories and the European Union]].</ref> ఇయులోఇయు లో అత్యంత ఎత్తైన శిఖరం, ఆల్ప్స్ లోని 4,810.45 మీటర్ల ఎత్తైన మోంట్ బ్లాంక్. <ref>{{Cite news|url=https://www.smh.com.au/environment/mont-blanc-shrinks-by-45cm-in-two-years-20091106-i0kk.html|title=Mont Blanc shrinks by {{convert|45|cm|2|abbr=on}} in two years|date=6 November 2009|work=Sydney Morning Herald|access-date=26 November 2010}}</ref> ఇయులోఇయు లో నేలపై అత్యంత లోతైన పాయింట్లు Lammefjorden, డెన్మార్క్ లోని లమ్మెయోర్డెన్, నెదర్లాండ్స్ లోనిజ్విడ్‌ప్లాస్‌పోల్డర్. ఈ రెండూ సందురమట్టం నుండి 7 మీటర్ల దిగువన ఉంటాయి. <ref>{{వెబ్ మూలము}}</ref> ఇయు యొక్క ప్రకృతి దృశ్యం, వాతావరణం, ఆర్థిక వ్యవస్థలపై దాని తీరప్రాంత ప్రభావం చాలా ఉంటుంది. దీని తీరరేఖ పొడవు 65,993 కిలోమీటర్లు<gallery mode="packed">
దస్త్రం:Peñón de Ifach - Calpe- Spain.jpg|65,993 కిలోమీటర్ల తీరరేఖదే యూరోపు శీతోష్ణస్థితిలో ముఖ్య భూమిక. (స్పెయిన్ లోని పెన్యాల్ డి ఇఫాక్ నేచురల్ పార్కు)
దస్త్రం:Mont-Blanc and Lake of Passy.JPG|[[Alps|ఆల్ప్స్]] లోని [[Mont Blanc|మోంట్ బ్లాంక్]] EU లో ఎత్తైన శిఖరం
దస్త్రం:Parliament Budapest Hungary.jpg|[[Danube|డానుబే]] (బుడాపెస్ట్‌లో చిత్రీకరించబడింది), ఇది యూరోపియన్ యూనియన్‌లోని పొడవైన నది
దస్త్రం:Repoveden Kansallispuisto Kesayonauringossa.jpg|ఫిన్లాండ్‌లోని రెపోవేసి నేషనల్ పార్క్, ఇక్కడ 500 చ.మీ కంటే పెద్ద సరస్సులు 1,87,888 ఉన్నాయి.
</gallery>ఫ్రాన్స్‌తో పాటు ఇయులోఇయు లో సభ్యత్వం పొందిన దాని విదేశీ భూభాగాలు కొన్ని ఐరోపా బయట ఉన్నాయి. ఆ విదేశీ భూభాగాలతో సహా, ఇయులోఇయు లో ఆర్కిటిక్ (ఈశాన్య ఐరోపా) నుండి ఉష్ణమండల (ఫ్రెంచ్ గయానా) వరకు చాలా రకాల శీతోష్ణస్థితులు ఉన్నాయి. ఈ కారణంగా ఇయులోఇయు లో శీతోష్ణస్థితి సగటుల గురించి మాట్లాడడం అర్థరహితం. జనాభాలో ఎక్కువ మంది సమశీతోష్ణ సముద్ర వాతావరణం (వాయవ్య ఐరోపా, మధ్య ఐరోపా), మధ్యధరా వాతావరణం (దక్షిణ ఐరోపా) లేదా వెచ్చని వేసవి ఖండాంతర లేదా హెమిబోరియల్ వాతావరణం (ఉత్తర బాల్కన్స్, మధ్య ఐరోపా) ఉన్న ప్రాంతాల్లో నివసిస్తున్నారు. <ref name="Humid Continental climate2">{{వెబ్ మూలము|url=http://www.uwsp.edu/geo/faculty/ritter/geog101/textbook/climate_systems/humid_continental.html|title=Humid Continental Climate|year=2007|publisher=University of Wisconsin–Stevens Point|work=The physical environment|accessdate=29 June 2007}}</ref>
 
ఇయు జనాభాలో చాలా అధికంగా పట్టణీకరణ చెందింది. 2006 నాటికి 75% నివాసులు పట్టణ ప్రాంతాల్లో నివసిస్తున్నారు. నగరాలు ఎక్కువగా ఇయు అంతటా ఉండగా, బెనెలక్స్ చుట్టుపక్కల పెద్ద సమూహంగా విస్తరించి ఉన్నాయి. <ref>{{వెబ్ మూలము|url=http://www.eea.europa.eu/publications/eea_report_2006_10/eea_report_10_2006.pdf|title=Urban sprawl in Europe: The ignored challenge, European Environmental Agency|date=2006|accessdate=13 October 2013}}</ref>
పంక్తి 691:
* యూరోపియన్ కౌన్సిల్, దాని సభ్య దేశాల దేశ / ప్రభుత్వ అధినేతలను సమీకరించడం ద్వారా యూనియన్ యొక్క ''సాధారణ రాజకీయ దిశలను,'' ''ప్రాధాన్యతలను'' నిర్దేశిస్తుంది. దాని శిఖరాగ్ర సమావేశాల తీర్మానాలను (కనీసం త్రైమాసికంలో ఒక్కసారైనా జరుగుతాయి) ఏకాభిప్రాయం ద్వారా స్వీకరిస్తారు.
* చట్టాలను ప్రతిపాదించడానికి అధికారం కలిగిన ఏకైక సంస్థ, యూరోపియన్ కమిషన్. ఇది "ఒప్పందాల సంరక్షకుడు"గా పనిచేస్తుంది. ఇందులో పరోక్షంగా ఎన్నికైన అధ్యక్షుడి నేతృత్వంలో ఉన్న ప్రభుత్వ అధికారుల కార్యనిర్వాహక వర్గం ఉంటుంది. ఈ ''కమిషనర్లు'' కమిషన్ యొక్క శాశ్వత కార్యనిర్వహణ చేస్తారు. ఇది యూరోపియన్ కౌన్సిల్ యొక్క ఏకాభిప్రాయ ఉద్దేశాలను శాసన ప్రతిపాదనలుగా మారుస్తుంది.
* కౌన్సిల్ ఆఫ్ ది యూరోపియన్ యూనియన్ లో సభ్య దేశాల ప్రభుత్వాల మంత్రులు సభ్యులుగా ఉంటారు. వివిధ సభ్య దేశాల ప్రభుత్వాలు దీనిద్వారానే ఇయులోఇయు లో నేరుగా ప్రాతినిధ్యం వహిస్తారు. ఈ ర్పతిపాదనైనా చట్ట రూపం దాల్చాలంటే దానికి ఈ కౌన్సిల్ అనుమతి అవసరం.
* యూరోపియన్ పార్లమెంటులో 705 మంది ప్రత్యక్షంగా ఎన్నికైన ప్రతినిధులు ఉంటారు. ఇయు చట్టంలోని చాలా అంశాల్లో కమిషన్ ప్రతిపాదనలను సవరించడానికి, ఆమోదించడానికి లేదా తిరస్కరించడానికి దీనికి కౌన్సిల్ ఆఫ్ ది యూరోపియన్ యూనియన్ తో సమానమైన అధికారం ఉంటుంది. సభ్య దేశాల సార్వభౌమత్వాన్ని ప్రాథమ్యంగా ఉండే రక్షణ వంటి రంగాల్లో దీని అధికారాలు పరిమితం. ఇది కమిషన్ అధ్యక్షుడిని ఎన్నుకుంటుంది, కాలేజ్ ఆఫ్ కమిషనర్లను ఆమోదించాలి. వారందరినీ సమష్టిగా కార్యాలయం నుండి తొలగించడానికి ఓటు వేయవచ్చు.
* కోర్ట్ ఆఫ్ జస్టిస్ ఆఫ్ ది యూరపియన్ యూనియన్, ఇయు చట్టం ఏకరీతిగా అమలయ్యేలా చూస్తుంది. ఇయు సంస్థలకు, సభ్య దేశాలకూ మధ్య వచ్చే వివాదాలనూ, వ్యక్తుల నుండి ఇయు సంస్థలకు వ్యతిరేకంగా వచ్చే కేసులనూ పరిష్కరిస్తుంది.
"https://te.wikipedia.org/wiki/ఐరోపా_సమాఖ్య" నుండి వెలికితీశారు