గ్రామ దేవత: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

[[బొమ్మ:APvillage Ratnalakunta 3.JPG|right|thumb|250px|[[రాట్నాలకుంట]] గ్రామంలో గ్రామదేవత రాట్నాలమ్మ గుడి వెలుపల ఉన్న బోర్డుపై జంతుబలులుజంతు బలులు నిషేధింపబడినవి అని వ్రాసిఉన్నది ]]

[[గ్రామం|గ్రామాలలో]] వెలిసే దేవత దేవుళ్ళను ముఖ్యము గాముఖ్యముగా స్త్రీ దేవతా రూపలను గ్రామదేవతలని అందురు. సంప్రదాయాలను అనుసరించి గ్రామ రక్షణగా ఈ దేవతలను ఊరి పొలిమేరలలో ఏర్పాటు చేసేవారు. ప్రాచీన కాలము లోకాలములో మానవుడు ఎంతోతెలివైనవాడుఎంతో తెలివైనవాడు, ఇంట్లోవున్న చిన్నా, పెద్దా, ఆడా, మగా - అందరూ [[దేవీ నవరాత్రులు|దేవీనవరాత్రుల]] కాలములో ఎక్కడోవున్న [[మధుర]] మీనాక్షమ్మ వద్దకో , [[కంచి]] కామాక్షమ్మ దగ్గరికో, [[బెజవాడ]] కనకదుర్గమ్మ చెంతకో వెళ్ళాలంటే కుదరకపోవచ్చు. ఒక్కోక్కప్పుడు సొమ్మున్నా వెళ్ళేవీలుండకపోవచ్చువెళ్ళే వీలుండక పోవచ్చు. వీలుచిక్కినా అందరికీ ఒకేసారి వెళ్ళడము సాద్యపడకపోవచ్చు. ఇలాంటి సంధర్బాలలో అలాంటి వాళ్ళు అమ్మ దర్సనానికిదర్శనానికి వెళ్ళలేకపోయామేవెళ్ళలేక పోయామే అని నిరాశ పొందకుండావుండేందుకుపొందకుండా వుండేందుకు ఎక్కడో వున్న తల్లిని ఇక్కడే దర్శించుకొన్నామనేదర్శించు కొన్నామనే త్రుప్తిని పొందేందుకు గ్రామదేవత వ్యవస్థని ఏర్పాటుచేసారుఏర్పాటు చేసారు పెద్దలు.

ఈ దేవతా ప్రతిష్ట గొప్ప విద్వాంసులైన [[వేదాలు|వేద]], స్మార్త, ఆగమ శాస్త్ర పండితులచేతనేపండితుల చేతనే జరుగుతుంది. ఎవరికి నిజమైన భక్తిప్రపత్తులతోపాటుభక్తి ప్రపత్తులతో పాటు అర్చకునిగా వుండే తీరిక, ఓపిక వుంటాయో అలాంటి వారిని వారికోరిక మేరకు అర్చకులుగా నియమించారు పూర్వికులు. అప్పటినుంచి ఆ అర్చకుని వంశము వాళ్ళే ఆ గుడి భాద్యతలను నిర్వహిస్తూ వస్తున్నారు. దేవతా విగ్రహప్రతిష్ట శాస్త్రీయంగా నిర్వహించబడింది కాబట్టి, ఆ దేవతల కింద బీజాక్షరాలున్న యంత్రము సరైన మూహూర్తములోనే వేయబడింది కాబట్టి గ్రామదేవతలంతా శక్తివున్న దేవతలే అవుతారు-భక్తుల కోర్కెలు తీర్చగలవారవుతారు. అయితే ప్రతి సంవత్సరము ఆలయప్రతిస్టఆలయప్రతిష్ఠ జరిగిన ఆ [[నెల]], ఆ [[తిథి]] నాడు ఖచ్చితముగా విద్వాంసులను పిలిచి పవిత్రోత్సవాన్ని చేయించాల్చిందే. అలా చేయడమువలన అమ్మకి మన ద్వారా ఏదైనా అపవిత్రత కలిగివుంటే తొలగుతుంది.

[[పంచభూతాలు]] అనగా [[గాలి]], [[నీరు]], [[అగ్ని]], [[భూమి]], [[ఆకాశము]] కారణముగానే ఈ [[ప్రపంచము]] ఏర్పడినది. అందుకని ఈపంచభూతాలకిఈ పంచ భూతాలకి ప్రతీకలుగా ఐదుగురు '''గ్రామదేవతలను''' ఏర్పాటు చేసారు తొలి దశలో.

పృధ్వీ అంటే నేల, ఇది పంటకి ఆధారము, [[కుంకుడు|కుంకుల్లు]] బాగా పండే ప్రాంతములో ప్రతిష్టించిన ప్రుధ్వినీపృధ్వినీ దేవతను '''కుంకుళ్ళమ్మ''' అన్నారు. గోగులు బాగా పూచే ప్రాంతములో ఆ [[గోంగూర]], గోగునార... ఇవే వారి జీవనఆధారముజీవన ఆధారము కాబట్టి ఆపేరుతో '''గోగులమ్మ''' ని యేర్పాటు చేసారు. [[జొన్న]]లు పండేచోట '''జొన్నాళమ్మ''' అని, నూకలు అంటే [[వరి]] పండేప్రాంతాలలోపండే ప్రాంతాలలో '''నూకాళమ్మ''' అని పిలుచుకున్నారు. మొదటిసారిగా పండిన పంటను ఆతల్లికే నివేదన చేయడము, అర్చకునిగా వున్నవానికి అందరూ ఆ పంటను ఇస్తూవుండడముయిస్తూవుండడము, దాన్నేసొమ్ముగాదాన్నే సొమ్ముగా మార్చుకొని అతడు జీవించడము ... ఇలా సాగుతూ సాగుటతూవుండేదీవుండేదీ వ్యవస్థ. పంటవేసేటప్పుడుకూడాపంట ఈతల్లినివేసేటప్పుడుకూడా ఈ తల్లిని ఆరాదిస్తేగాని చేనుకి వెల్తూండేవారుకాదువెల్తూండేవారు కాదు. [[అన్నం|అన్నాన్ని]] పెట్టే తల్లి కాబట్టి '''అన్నమ్మ''' అని కూడా ఒక దేవత వుంది. ఇక పంటలన్నీ చేతికందినాకచేతికందాక సుఖసంతోషాలతో '''[[జాతర]]''' చేస్తూండేవారు. అదే ఇప్పటికీ అనేక గ్రామాలలో కొనసాగూతూండడం జరుగుతూ ఉన్నది.

జలానికి సంభందించిన తల్లి '''గంగమ్మ--గంగానమ్మ'''. ఈ తల్లి భూమి మీదకాకమీద కాక భూమిలోపల ఎంతో లోతుగావుంటుందిలోతుగా వుంటుంది. గుడిఎత్తుగాకట్టినాగుడి ఎత్తుగా కట్టినా తల్లిని చూడాలంటే మెట్లుదిగి కిందికి వెళ్ళ వలసి ఉంటుంది.

మూడవది తేజస్సు(అగ్ని). పగటిపూట తేజస్సునిచ్చే [[సూర్యుడు|సూర్యునికి]] ప్రతీకగా '''సూరమ్మ''' నూ, రాత్రిపూట తేజస్సు నిచ్చే [[చంద్రుడు|చంద్రునికి]] ప్రతీకగా '''పున్నమ్మ''' నీ దేవతలుగా చేసారు. సూరమ్మను ప్రతీ అమావస్యనాడుఅమావాస్యనాడు,పున్నమ్మ నుపున్నమ్మను ప్రతీ పౌర్ణమినాడు పూజించే విదముగా ఏర్పాటు చేసుకొని తమ కులవ్రుత్తినికులవృత్తిని ఆరోజు మానేయడం చేసేవారు. ఇక అమ్మకి కుడికన్నుసూర్యుడుగానూకుడి కన్ను సూర్యుడుగానూ ఎడమ ఎడమకన్నుకన్ను చంద్రుడిగాను ఆతల్లికి పెట్టిన పేరు '''ఇరుకళమ్మ''' (సూర్య,చంద్రుల కల వున్న అమ్మ).

నాలుగవది వాయువు '''కరువలి''' అంటే పెద్దగాలిపెద్ద గాలి. కొండప్రాంతములోవుండేవారికికొండ ప్రాంతములో వుండేవారికి విపరీతమైన కొండగాలి వీచినప్పుడు ఏ వుపద్రవముఉపద్రవము వుండకుండాఉండకుండా రక్షించేందుకు '''కరువలమ్మ''' ను యేర్పాటు చేసుకున్నారు.

ఐదవది ఆకాశము ఎత్తులో వున్నందున '''కొండమ్మ''' ను ఆకాశ దైవానికి ప్రతీకగా తీసుకున్నారు. పిడుగులు, మెరుపులు, గాలివాన..ఇలాంటివాటినుండి రక్శించేందుకుఇలాంటి ఈవాటి తల్లినుండి రక్షించేందుకు ఈ నితల్లిని యేర్పాటు చేసుకున్నారు.

== పోషణ, రక్షణ నిచ్చే దేవతలు==

ఇక ప్రజల మనసులో పుట్టి ఏకోర్కెనైనాఏ కోర్కెనైనా మంచిదో కాదో తానే నిర్ణయించి కోరిన కోర్కెని తీర్చే భాద్యతని స్వీకరంచి భక్తులకు అండగానిలిచేఅండగా నిలిచే తల్లి '''తలుపులమ్మ'''. తలపు అంటే ఆలోచన వాటిని తీర్చే తల్లి తలపులమ్మ క్రమముగా ఈమె 'తలుపులమ్మ'గా మారింది. ఇంట్లో నుండి బయటికి వెల్లేటపుడు తల్లికి లేదా భార్యకి ఎలా చెప్తామో అలగేఅలాగే ఆ ఆతల్లినితల్లిని ప్రార్దించి వెళ్ళడం చేస్తారు. వూరిని విడిచి పొరుగూరు వెళ్ళే వ్యక్తుల రాకపోకల్ని గమనిస్తూ వూరి పొలిమేరలో వుండేతల్లి '''పొలిమేరమ్మ''' క్రమముగా '''పోలేరమ్మ''' అయింది. పొలిమేరలో వుండే మరొక తల్లి '''శీతలాంబ'''. ఈమె చేతుల్లో చీపురు, చేట వుంటాయిఉంటాయి. తన గ్రామములోని ప్రజలకు వ్యాదులను కలిగించే క్రిమి కీటకాలని, భయాన్ని కలిగించే భూత ప్రేత పిచాచ గణాలను గ్రామములోనికి రాకుండా వూడ్చి చేటలోకి ఎత్తి పారబోసేది ఈదేవతే. 'ఎల్ల' అంటే సరిహద్దు అని అర్దము... అందుకే 'ఎల్లమ్మ' కూడా ఈపనినిఈ పనిని చేసేదన్నమాట. ఒక వ్యక్తివ్యక్తికి కిజీవన జీవనభ్రుతిభ్రుతి కలిగించి పోసించే తల్లి ' పోచ+అమ్మ=పోచమ్మ' అన్నమాట. ఎల్లమ్మ తల్లి తన భక్తులకి ఎటువంటి వ్యాదులు రాకుండా నివారించేదైతే, పోచమ్మ పోషణ కలిగిస్తుంది. ఇక పాములు బాగా సంచరించే చోటులో వుండే దేవత తల్లి '''పుట్టమ్మ''' ఈమె గుడిలో అనేక పుట్టలుంటాయి. అక్కడే సుబ్రమణ్యషష్టికిసుబ్రమణ్య షష్టికి అందరూ పుట్టలో పాలు పోస్తారు. ఈతల్లికేఈ తల్లికే 'నాగేస్వరమ్మ' అని కూడా అంటారు. పాము+అమ్మ=పాపమ్మ అవుతుంది కాబట్టి ఈ తల్లి కితల్లికి పాపమ్మ అని కూడా అంటారు. [[సుబ్రహ్మణ్య స్వామి|సుబ్రమణ్యేశ్వరుడు]] పేరుమీదే 'సుబ్బ+అమ్మ=సుబ్బమ్మ కూడా దైవము గాదైవముగా వుంది.

సాదారణముగా 15 వూళ్ళకో దేవత వుంటుంది. 'మా వూళ్ళన్నింటికీ అమ్మ' అనే అర్దము లోఅర్దములో ఆమెను '''మావూళ్ళమ్మ''' అని పిలుస్తూంటే క్రమము గాక్రమముగా అది 'మావుళ్ళమ్మ' అయింది. [[శివుడు|శంకరునితో ]] కలసి అర్దనారీశ్వర రూపముతో అమ్మవారుండేది. ఆకారణముగా శంకరుని మెడమీద(గళము) మచ్చ(అంకం) కారణముగా అంకగళమ్మ '''అంకాళమ్మ''' మారిపోయింది. బతుకుకి కావలసిన వర్షాన్ని పంటనీ ఇచ్చే తల్లి '''బతుకమ్మ'''. ప్రతి వ్యక్తికీ ఇంతకాలము జీవించాలనే ఓ కట్ట(అవధి) ఏదుందో ఆ కట్టని మేయగల(ఆ అవధినించి రక్షించగల) అమ్మే 'కట్టమేయ+అమ్మ=కట్టమేసెయమ్మ కాలక్రమములో '''కట్టమైసమ్మ''' అయింది. గ్రామప్రజల మంచిని చూసే(కనే) అమ్మ '''కన్నమ్మ''' గా ఎప్పుడూ సత్యాన్ని(నిదర్సనాలని) చూస్తూవుండే తల్లి సత్య+అమ్మ= '''సత్తెమ్మ'''. స్వచ్చమైన అమ్మ అనే అర్దములో అచ్చ(స్వచ్చమని)సు+అచ్చ=స్వచ్చ అనే రెండు పదాలు కలిపి '''అచ్చమ్మ''' గా అయ్యింది. అలాగే పుల్ల(వికసించిన కళ్ళున్న)అమ్మ '''పుల్లమ్మ'''. ప్రతి విషయాన్ని ఎంతో శ్రద్దగాపరిశీలించిశ్రద్దగా పరిశీలించి సూస్తుందిచూస్తుంది కాబట్టి ఆమె పుల్లమ్మ అయ్యింది. ఇక ప్రతి శుభకార్యానికి నైవేద్యాన్ని అర్పించుకొనే చోటవున్న తల్లి అర్పణ+అమ్మ = అర్పణలమ్మ క్రమముగా '''అప్పలమ్మ''' అయినది. [[బెల్లము]] బాగా వున్న ప్రాంతాలలో ఈతల్లిఈ కితల్లికి అప్పాలు బాగా ఇష్టమంటూ భావించే భక్తులు అప్పాల+అమ్మ= '''అప్పలమ్మ''' అన్నారు. అమ్మవార్ల వూరేగింపులో అన్నిటికన్న చిన్నది [[బాలా త్రిపుర సుందరి]] విగ్రహానికి సమమైన వుజ్జీ అయినదీ పెంటి(బాల)+అమ్మ= '''పెంటమ్మ'''. భోజనాన్ని అందించగల తల్లి అనే అర్దములో బోనముల(భోజనమనే పదానికి విక్రుతి)+అమ్మ= '''బోనాలమ్మ'''. అయ్య అయిన శంకరునికి అమ్మ(భార్య) కాబట్టి ఈమెను 'అయ్యమ్మ' అని కూడా కొన్ని చోట్ల పిలుస్తారు. [[లలిత|లలితాంబ]], [[భండాసురుడు|భండాసురుణ్ణి]] చంపేందుకు గుర్రాలమీద కూర్చొన్న స్త్రీ సైనికుల సైన్యముతో వెళ్ళినది కాబట్టి గుర్రాల+అమ్మ= '''గుర్రాలమ్మ''' అయినది. ఇక ఊరు పేరుని బట్టి పిల్చుకొనే దేవతలు కొందరున్నారు. సోమప్రోలు+అంబ='సోమపోలమాంబ' అన్నారు. సోమప్రోలు అనే గ్రామము ఉత్తరాంధ్ర [[శ్రీకాకుళం]] జిల్లా లోనిజిల్లాలోని సోంపేట.

పార్వతే అమ్మోరు(అమ్మవారు)గా గ్రామాలలో గ్రామదేవతయై గ్రామాలను రోగాల బారినుండి రక్షింస్తుందనిరక్షిస్తుందని బలమైన నమ్మకం. ఈ అమ్మోరులు మొత్తం 101 మంది అనీ వారందరికీ ఒకేఒఒకే క్కఒక్క తమ్ముడు పోతురాజనీ అంటారు. వారివారిలో లోకొందరుకొందరు....

పాగేలమ్మ, ముత్యాలమ్మ, గంగమ్మ, గంగానమ్మ, బంగారమ్మ , గొంతెమ్మ, సత్తెమ్మ, తాళ్ళమ్మ, చింతాలమ్మ, చిత్తారమ్మ, పోలేరమ్మ, మావుళ్ళమ్మ, మారెమ్మ, బంగారు బాపనమ్మ, పుట్టాలమ్మ, దక్షాణమ్మ, పేరంటాళ్ళమ్మ, రావులమ్మ, గండి పోచమ్మ, మొగదారమ్మ, ఈరినమ్మ, దుర్గమ్మ, మొదుగులమ్మ, నూకాలమ్మ ([[అనకాపల్లి]], విశాఖపట్నం జిల్లా), మరిడమ్మ, నేరెళ్ళమ్మ, పుంతలో ముసలమ్మ, మాచరమ్మోరు, మద్ది అనపమ్మోరు, సోమాలమ్మ, పెద్దింట్లమ్మ, గుర్రాలక్క ([[అంతర్వేది]], తూ.గో.జిల్లా)(గుర్రాలమ్మ), అంబికాలమ్మ, దనమ్మ, మాలక్ష్మమ్మ, ఇటకలమ్మ, దానాలమ్మ, రాట్నాలమ్మ, తలుపులమ్మ ([[తుని]], తూ.గో.జిల్లా), పెన్నేరమ్మ, వెంకాయమ్మ, గున్నాలమ్మ, ఎల్లమ్మ ([[విశాఖపట్నం]]), పెద్దమ్మ, మంటాలమ్మ, గంటాలమ్మ, సుంకులమ్మ, జంబులమ్మ, పేరంటాలమ్మ, కంటికలమ్మ, వనువులమ్మ, సుబ్బాలమ్మ, అక్కమ్మ, గనికమ్మ, ధారాలమ్మ, మహాలక్ష్మమ్మ, లంకాలమ్మ, దోసాలమ్మ, పళ్ళాలమ్మ (వానపల్లి, తూ.గో.జిల్లా), ధనమ్మ, జోగులమ్మ, పైడితల్లి, చెంగాళామ్మ, రావులమ్మ, బూరుగులమ్మ, కనకమహాలక్ష్మి ([[విశాఖపట్టణం ]]), పోలమ్మ, కొండాలమ్మ, వెర్నిమ్మ, దేశిమ్మ, గరవాలమ్మ, గరగలమ్మ, దానెమ్మ, మహంకాలమ్మ, వీరుళ్ళమ్మ, మరిడమ్మ, ముళ్ళమాంబిక, యల్లారమ్మ, వల్లూరమ్మ, నాగులమ్మ, వేగులమ్మ, ముడియలమ్మ, పెద్దింట్లమ్మ, నంగాలమ్మ, చాగళ్ళామ్మ, నాంచారమ్మ, సమ్మక్క, సారలమ్మ, మజ్జిగౌరమ్మ, కన్నమ్మ- పేరంటళ్ళమ్మ, రంగమ్మ-పేరంటాలమ్మ, వెంగమ్మ-పేరంటాలమ్మ ,తిరుపతమ్మ, రెడ్డమ్మ, పగడాలమ్మ, మురుగులమ్మ ([[బండారులంక]], తూ.గో.జిల్లా), [[విశాఖపట్నం]]లో కుంచమ్మ, ఎరకమ్మ, పెద్దింట్లమ్మ,మరిడమ్మ ఉన్నారు.[[మసకపల్లి]] [[పామర్రు మండలం]] [[తూర్పు గోదావరి జిల్లా]]లోని గ్రామదేవతలు [[మసకపల్లమ్మ]] , [[వెలగలమ్మ]].