బహిర్జనిత రక్షణ శక్తి.

కల్పిత రక్షణ శక్తి యందు తిరిగి రెండు విధములు ఉన్నాయి. కొన్ని వ్యాధులలో రక్షణ శక్తి కలిగించు పదార్థములను మన శరీరమునందే పుట్టించి వాని మూలమున మనకు రక్షణ శక్తి కలిగింప వచ్చును. దీనికి శరీర జనిత రక్షన శక్తి (Isopathic or Active) యని పేరు. మరికొన్ని వ్యాధులలోని ఈపదార్థములను మనము వెలుపలనే తయారు చేసి వానిని రోగి యొక్క శరీరములో ప్రవేశ పెట్టుట వలన వ్యాధి నుండి రక్షణ శక్తి కలుగు చున్నది. ఇట్టి రక్షణ శక్తి బహిర్జనిత రక్షణ శక్తి (Antitoxic or passive) అని పేరు.

బహిర్జనిత రక్షణ శక్తి.

ఇంతవరకు సూక్ష్మ జీవులు గాని వాని విషములు గాని మన శరీరములో ప్రవేశించి మన కపకారము చేయు కుండుటకు తగిన శక్తి మనకు కలిగించు సాధనములును మన శరీరము నందే పుట్టించు మార్గములను గూర్చి వివరించి యున్నాము. ఇట్టి రక్షణ శక్తి కలిగించు పదార్థములను ఇతర జంతువుల శరీరములలో పుట్టించి ఆ పదార్థములను మన శరీరములోనికి మార్చు కొని నాని వలన అంటు వ్వాధులను మాన్పుకొను పద్ధతులను గూర్చి చెప్ప వలసి యున్నది. ఇట్లు కలుగు రక్షణ శక్తికి బహిర్జనిత రక్షణ శక్తి యని పేరు.

ధనుర్వాయువులో ఉపయోగించు టీకారసమును గూర్చి గత వ్యాసంలో వివరించ బడినది గుర్రపు నెత్తురులో మనము పుట్టించిన విరుగుడు పదార్థములు మన శరీరములో ప్రవేశించిన ధనుర్వాయు సూక్ష్మ జీవులచే పుట్టిన విషమును విరిచి వేసి రోగికి ఆరోగ్యమును కలుగ జేయుట చూచి యున్నాము. ఈ విరుగుడు పదార్థములు, ఉప్పు, పులుపు నెట్లు విరిచి వేయునో అట్లు విషములను విరిచి వేయు చున్నవా యను విషయమింకను చక్కగ తెలియ లేదు. ఏల యన తులము చింత పండు యొక్క పులుపును విరుచుటకు తులము ఉప్పు సరిగా నుండు నని మన మూహించిన ఎడల 10 తులముల చింత పండునకు పది తులముల ఉప్పు సరిగా నుండును. కాని పది తులముల టీకా రసమును పది తులముల ధనుర్వాయు విషమును చేర్చి యొక జంతువులోని కెక్కించగా నా జంతువు మూడు దినములలో చచ్చెను. అదే మిశ్ర పదార్థమును రెండు గంతల సేపు నిలువయుంచి పిమ్మట అదే తూనిక గల జంతువులోనికి ఎక్కించి నప్పుడు దాని కేమియు విషము ఎక్కలేదు. ఇది గాక అదే తూనిగల మరియొక జంతువులోనికి రెండు లక్షల తులముల టీకా రసము రెండు లక్షల తులముల విషమును, చేర్చి పిచికారీ చేసి నప్పుడు ఆ జంతువున కేమియు రోగము రాలేదు. కావున సంయోగము ఉప్పు చింత పడుల యొక్క సంయోగము వంటిది కాదు.

ఈ విరుగుడు పదార్థముల యొక్క స్వభావమును తెలియ పరచుటకు ఎర్లికు వాదము లనియు, మెచ్ని కాపు వాదము లనియు కొన్ని వాదములు గలవు. వాని నన్నిటిని నిక్కడ వివరించుటకు ఎడము లేదు. కాని సూక్ష్మ జీవులు మన శరీరములో ప్రవేశించిన తరువాత ఎంత శీఘ్రముగ విరుగుడు పదార్థములను ప్రవేశ పెట్టిన అంత మంచిదని చెప్ప వలసి యున్నది. ఆలస్యమైన ఎడల శరీరము లోని విష పదార్థములు మిక్కిలి అధికమై మనమెంత విరుగుడు పదార్థములను ప్రవేశ పెట్టినను చాలక పోవచ్చును. బహీర్జనిత రక్షణ శక్తిని కలుగ జేయు పదార్థములు సూక్ష్మ జీవుల సంబంధమైన విషములకే గాక త్రాచు పాము, తేలు మొదలగు వాని విషములకును, నేపాళము మొదలగు విషములకును కూడా నీ విరుగుడు పదార్థములను తయారు చేయవచ్చును. ఈ విరుగుడు పదార్థములను ఆ యా జంతువుల యొక్క నెత్తురు మూలముననే గాక పాలమూలమున కూడా ఇతరులకు మార్చ వచ్చును. కావున పిల్లలకు వ్యాధి వచ్చినప్పుడు వారల తల్లుల యందీ విరుగుడు పదార్థములను మనము పుట్టించిన యెడల అవి పాలమూలమున పిల్లకు చేరి గుణమీయ వచ్చును. ఇట్లు బహిర్జనిత రక్షణ శక్తీ మనకు కలుగ జేయు టీకా రసంజులను మహామారి (ప్లేగు) కలరా, క్షయ, న్యూమోనియ, సూతిక జ్వరము మొదలగు వ్వాధులకు ప్రస్తుతము తయారు చేస్తున్నారు. వీని ఉపయోగమింకను రూఢిగ తెలియ లేదు.