భారత బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ

బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ న్యూఢిల్లీలో ప్రధాన కార్యాలయం కలిగిన భారత ప్రభుత్వ మంత్రిత్వ శాఖ.[1]

బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ భారతదేశంలోని బొగ్గు &లిగ్నైట్ నిల్వలను అన్వేషించడం, ప్రభుత్వ యాజమాన్యంలోని కార్పొరేషన్ కోల్ ఇండియా లిమిటెడ్, దాని అనుబంధ సంస్థలు, నైవేలి లిగ్నైట్ కార్పొరేషన్ ద్వారా బొగ్గు ఉత్పత్తి, సరఫరా, పంపిణీ & ధరలకు సంబంధించినది.[2][3]

తెలంగాణ ప్రభుత్వంతో జాయింట్ వెంచర్‌గా ఉన్న ప్రభుత్వ రంగ సంస్థ అయిన సింగరేణి కాలరీస్ కంపెనీలో కేంద్ర ప్రభుత్వ 49 శాతం ఈక్విటీ భాగస్వామ్యాన్ని బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ నిర్వహిస్తుంది. ఇందులో ఈక్విటీని తెలంగాణ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం (51%) మరియు భారత ప్రభుత్వం పాక్షికంగా కలిగి ఉన్నాయి.[4][5]

బొగ్గు శాఖ మంత్రులు

మార్చు
# ఫోటో పేరు పదవీకాలం ప్రధాన మంత్రి పార్టీ
1   బిజూ పట్నాయక్ 30 జూలై 1979 14 జనవరి 1980 168 రోజులు చరణ్ సింగ్ జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)
2   ABA ఘనీ ఖాన్ చౌదరి 16 జనవరి 1980 15 జనవరి 1982 1 సంవత్సరం, 364 రోజులు ఇందిరా గాంధీ భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
3   ND తివారీ 2 సెప్టెంబర్ 1982 6 సెప్టెంబర్ 1982 4 రోజులు
4   వసంత్ సాఠే 31 డిసెంబర్ 1984 25 సెప్టెంబర్ 1985 268 రోజులు రాజీవ్ గాంధీ
5   PA సంగ్మా

(స్వతంత్ర బాధ్యత)

21 జూన్ 1991 18 జనవరి 1993 1 సంవత్సరం, 211 రోజులు పివి నరసింహారావు
6 అజిత్ కుమార్ పంజా

(స్వతంత్ర బాధ్యత)

18 జనవరి 1993 13 సెప్టెంబర్ 1995 2 సంవత్సరాలు, 238 రోజులు
7   జగదీష్ టైట్లర్

(స్వతంత్ర బాధ్యతలు)

15 సెప్టెంబర్ 1995 16 మే 1996 244 రోజులు
8   అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి 16 మే 1996 1 జూన్ 1996 16 రోజులు అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి భారతీయ జనతా పార్టీ
9   ఎస్ఆర్ బొమ్మై 1 జూన్ 1996 29 జూన్ 1996 28 రోజులు హెచ్‌డి దేవెగౌడ జనతాదళ్
10   కాంతి సింగ్

(స్వతంత్ర ఛార్జ్)

29 జూన్ 1996 10 జనవరి 1998 1 సంవత్సరం, 195 రోజులు దేవెగౌడ

I. K. గుజ్రాల్

11   ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్ 10 జనవరి 1998 19 మార్చి 1998 68 రోజులు ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్
12   దిలీప్ రే

(స్వతంత్ర బాధ్యత)

19 మార్చి 1998 13 అక్టోబర్ 1999 1 సంవత్సరం, 208 రోజులు అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి బిజు జనతా దళ్
13 NT షణ్ముగం

(స్వతంత్ర బాధ్యత)

27 మే 2000 7 ఫిబ్రవరి 2001 256 రోజులు పట్టాలి మక్కల్ కట్చి
14   సయ్యద్ షానవాజ్ హుస్సేన్

(స్వతంత్ర బాధ్యత)

8 ఫిబ్రవరి 2001 1 సెప్టెంబర్ 2001 205 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ
15   రామ్ విలాస్ పాశ్వాన్ 1 సెప్టెంబర్ 2001 29 ఏప్రిల్ 2002 240 రోజులు జనతాదళ్ (యునైటెడ్)
(8)   అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి 29 ఏప్రిల్ 2002 1 జూలై 2002 63 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ
16   ఎల్‌కే అద్వానీ 1 జూలై 2002 26 ఆగస్టు 2002 56 రోజులు
17   ఉమాభారతి 26 ఆగస్టు 2002 29 జనవరి 2003 156 రోజులు
18   కరియ ముండా 29 జనవరి 2003 9 జనవరి 2004 345 రోజులు
19   మమతా బెనర్జీ 9 జనవరి 2004 22 మే 2004 134 రోజులు ఆల్ ఇండియా తృణమూల్ కాంగ్రెస్
20   శిబు సోరెన్ 22 మే 2004 24 జూలై 2004 63 రోజులు మన్మోహన్ సింగ్ జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా
21   మన్మోహన్ సింగ్ 24 జూలై 2004 27 నవంబర్ 2004 126 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
(20)   శిబు సోరెన్ 27 నవంబర్ 2004 2 మార్చి 2005 95 రోజులు జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా
(21)   మన్మోహన్ సింగ్ 2 మార్చి 2005 29 జనవరి 2006 333 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
(20)   శిబు సోరెన్ 29 జనవరి 2006 29 నవంబర్ 2006 304 రోజులు జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా
(21)   మన్మోహన్ సింగ్ 29 నవంబర్ 2006 22 మే 2009 2 సంవత్సరాలు, 174 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
22   శ్రీప్రకాష్ జైస్వాల్ ( 19-జనవరి-2011 వరకు

స్వతంత్ర బాధ్యతలు )

22 మే 2009 26 మే 2014 5 సంవత్సరాలు, 4 రోజులు
23   పీయూష్ గోయల్ ( 3-సెప్టెంబర్-2017 వరకు

స్వతంత్ర బాధ్యతలు )

మోదీ ఐ

26 మే 2014 30 మే 2019 5 సంవత్సరాలు, 4 రోజులు నరేంద్ర మోదీ భారతీయ జనతా పార్టీ
24   ప్రహ్లాద్ జోషి

మోడీ II

30 మే 2019 10 జూన్ 2024 5 సంవత్సరాలు, 80 రోజులు
25   జి. కిషన్ రెడ్డి

మోడీ III

10 జూన్ 2024 అధికారంలో ఉంది 69 రోజులు

సహాయ  మంత్రుల జాబితా

మార్చు
బొగ్గు శాఖ రాష్ట్ర మంత్రులు
రాష్ట్ర మంత్రి ఫోటో రాజకీయ పార్టీ పదం సంవత్సరాలు
హరిభాయ్ పార్థిభాయ్ చౌదరి

మోదీ ఐ

  భారతీయ జనతా పార్టీ 3 సెప్టెంబర్ 2017 30 మే 2019 1 సంవత్సరం, 269 రోజులు
రావుసాహెబ్ దాన్వే

మోడీ II

  7 జూలై 2021 10 జూన్ 2024 2 సంవత్సరాలు, 339 రోజులు
సతీష్ చంద్ర దూబే

మోడీ III

10 జూన్ 2024 అధికారంలో ఉంది 69 రోజులు

సంస్థలు

మార్చు

కేంద్ర ప్రభుత్వ రంగ సంస్థలు

మార్చు
  • కోల్ ఇండియా [6]
  • నెయ్వేలి లిగ్నైట్ కార్పొరేషన్ [6]

చట్టబద్ధమైన సంస్థలు

మార్చు
  • కోల్ మైన్స్ ప్రావిడెంట్ ఫండ్ ఆర్గనైజేషన్ (CMPFO)[6]
  • కోల్ మైన్స్ వెల్ఫేర్ ఆర్గనైజేషన్[6]
  • చెల్లింపుల కమిషనర్[6]
  • కోల్ కంట్రోలర్స్ ఆర్గనైజేషన్ (CCO)[6]

విధులు & బాధ్యతలు

మార్చు

భారతదేశంలో బొగ్గు లిగ్నైట్ నిల్వల అభివృద్ధి మరియు దోపిడీకి బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖ బాధ్యత వహిస్తుంది. కాలానుగుణంగా సవరించబడిన భారత ప్రభుత్వ (వ్యాపార కేటాయింపు) నియమాలు, 1961 ప్రకారం వారి సబ్జెక్ట్‌లకు సంబంధించిన PSUలతో సహా అనుబంధిత మరియు సబ్-ఆర్డినేట్ లేదా ఇతర సంస్థలతో సహా మంత్రిత్వ శాఖకు కేటాయించబడిన సబ్జెక్టులు క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:

  • భారతదేశంలో కోకింగ్ బొగ్గు, నాన్-కోకింగ్ కోల్, లిగ్నైట్ నిక్షేపాల అన్వేషణ, అభివృద్ధి
  • బొగ్గు ఉత్పత్తి, సరఫరా, పంపిణీ, ధరలకు సంబంధించిన అన్ని విషయాలు
  • డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ స్టీల్ (ISPAT విభాగ్) బాధ్యత వహించే బొగ్గు వాషరీల అభివృద్ధి మరియు నిర్వహణ
  • బొగ్గు యొక్క తక్కువ-ఉష్ణోగ్రత కార్బొనైజేషన్, బొగ్గు నుండి సింథటిక్ ఆయిల్ ఉత్పత్తి
  • బొగ్గు గనుల నిర్వహణ (పరిరక్షణ మరియు అభివృద్ధి) చట్టం, 1974 (28 ఆఫ్ 1974)
  • కోల్ మైన్స్ ప్రావిడెంట్ ఫండ్ ఆర్గనైజేషన్
  • కోల్ మైన్స్ వెల్ఫేర్ ఆర్గనైజేషన్
  • బొగ్గు గనుల ప్రావిడెంట్ ఫండ్, ఇతర కేటాయింపు చట్టం, 1948 (46 ఆఫ్ 1948) నిర్వహణ
  • బొగ్గు గనుల కార్మిక సంక్షేమ నిధి చట్టం, 1947 అడ్మినిస్ట్రేషన్ (32 ఆఫ్ 1947)
  • గనుల చట్టం, 1952 (32 ఆఫ్ 1952) ప్రకారం కోక్, బొగ్గుపై ఎక్సైజ్ సుంకం విధించడం, వసూలు చేయడం, గనుల నుండి ఉత్పత్తి చేసి పంపడం, రెస్క్యూ ఫండ్ నిర్వహణ
  • అడ్మినిస్ట్రేషన్ ఆఫ్ ది కోల్ బేరింగ్ ఏరియాస్ (సముపార్జన , అభివృద్ధి) చట్టం, 1957 (20 ఆఫ్ 1957)[6]

మూలాలు

మార్చు
  1. "Contact Us". Archived from the original on 17 October 2013. Retrieved 17 October 2013.
  2. "CIL". Archived from the original on 17 October 2013. Retrieved 17 October 2013.
  3. "NLC". Archived from the original on 2013-10-17.
  4. "SCCL". Archived from the original on 17 October 2013. Retrieved 17 October 2013.
  5. "Official Website Ministry of Coal(India)". Archived from the original on 27 December 2014. Retrieved 3 December 2014.
  6. 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 "Official Website Ministry of Coal(India)". Archived from the original on 27 December 2014. Retrieved 3 December 2014.