మున్షీ నవాల్ కిశోర్

భారతదేశానికి చెందిన పుస్తక ప్రచురణకర్త

మున్షీ నవాల్ కిశోర్ (3 జనవరి 1836 – 19 ఫిబ్రవరి 1895) భారతదేశానికి చెందిన పుస్తక ప్రచురణకర్త. అతను కాక్స్టన్ ఆఫ్ ఇండియా అని పిలువబడ్డాడు. 1858లో తన 22వ ఏట లక్నోలో నవాల్ కిశోర్ ప్రెస్ ను స్థాపించాడు. ఈ సంస్థ నేడు ఆసియాలో పురాతన ముద్రణ, ప్రచురణగా ఉంది. [1] మీర్జా గాలిబ్ అతని ఆరాధకులలో ఒకరు.

మున్షీ నవాల్ కిశోర్
జననం(1836-01-03)1836 జనవరి 3
మరణం1895 ఫిబ్రవరి 19(1895-02-19) (వయసు 59)
జాతీయతబ్రిటిష్ ఇండియన్
వృత్తిపుస్తక ప్రచురణకర్త, పత్రిక సంపాదకుడు
సుపరిచితుడు/
సుపరిచితురాలు
నవాల్ కిశోర్ ప్రెస్

జీవిత చరిత్ర మార్చు

మున్షీ నవాల్ కిశోర్ అలీఘర్ కు చెందిన జమీందారు అయిన మున్షీ జమునా ప్రసాద్ భార్గవ రెండవ కుమారుడు, అతను 3 జనవరి 1836న జన్మించాడు. ఆరేళ్ల వయసులో అరబిక్, పర్షియన్ భాష నేర్చుకోవడానికి స్థానిక పాఠశాలలో (మక్తాబ్)లో చేరారు. అతను పాత్రికేయ రచనలో తన ఆసక్తిని పెంచుకున్నాడు, సఫీర్-ఎ-ఆగ్రా అనే ఒక స్వల్పకాలిక వారపత్రికను విడుదల చేశాడు. మున్షీ హర్ సుఖ్ రాయ్ యాజమాన్యంలోని కోహ్-ఇ-నూర్ ప్రెస్ పత్రిక కోహ్-ఇ-నూర్ కు అసిస్టెంట్ ఎడిటర్ గా, ఎడిటర్ గా కొంతకాలం పనిచేశారు. [2]

1858 నవంబరు 23న మున్షీ నవాల్ కిశోర్ ప్రెస్ అనే ప్రింటింగ్ ప్రెస్ ను స్థాపించాడు. 1859 నుండి అతను ఔద్ అఖ్బర్ అని కూడా పిలువబడే వారపత్రిక అవధ్ అఖ్బర్ ను ప్రచురించడం ప్రారంభించాడు.

మున్షీ నవాల్ కిశోర్ 1858-1885 కాలంలో అరబిక్, బెంగాలీ, హిందీ, ఇంగ్లీష్, మరాఠీ, పంజాబీ, పష్తో, పర్షియన్, సంస్కృతం, ఉర్దూలో 5000 కు పైగా పుస్తకాలను ప్రచురించారు. [3]

మున్షీ భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ సభ్యుడు. [4]

మరణం మార్చు

ఆయన 19 ఫిబ్రవరి 1895 ఢిల్లీలో మరణించాడు. అతని మృతదేహాన్ని ఖననం చేశారు. భారత ప్రభుత్వం 1970లో ఆయన గౌరవార్థం అతనిపై తపాలా ముద్ర ను జారీ చేసింది. [5]

మూలాలు మార్చు

  1. "Munshi Nawal Kishore, India's Amazing Publisher – Mridula Tandon" (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 15 జనవరి 2022.
  2. Haider, Syed Jalaluddin (1 జనవరి 1981). "Munshi Nawal Kishore (1836—1895) Mirror of Urdu Printing in British India". Libri (in ఇంగ్లీష్). 31 (Jahresband): 227–237. doi:10.1515/libr.1981.31.1.227. ISSN 1865-8423.
  3. "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. Archived from the original on 30 జనవరి 2015. Retrieved 15 జనవరి 2022.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  4. "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. Archived from the original on 30 జనవరి 2015. Retrieved 15 జనవరి 2022.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  5. Ainy (26 జనవరి 2015). "Munshi Newal Kishore" (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 15 జనవరి 2022.